się na 3 kryteriach:

1)agentem ubezpieczeniowym jest przedsiębiorca wykonującym swoją działalność w oparciu o prawo o działalności gospodarczej. Może nim być osoba fizyczna lub prawna, np. SA, ZOO, a także osoba nie mająca osobowości prawnej(tylko w formie spółki cywilnej nie wolno)

2)przedsiębiorca ten musi mieć zawartą umowę agencyjną z wybranym zakładem ubezpieczeń

3)przedsiębiorca ten musi być wpisany do rejestrów pośredników ubezpieczeniowych. Rejestr ten prowadzi organ nadzoru w wersji elektronicznej.

Dopuszcza się, że czynności agencyjne mogą być wykonywane jako działalność uboczna - pośrednicy turystyczni, dealerzy samochodowi, pracownicy banków.

Zgodnie z naszą ustawą wyróżnia się:

-agentów pomocników - tylko negocjują,

-agentów pośredników - posiadają pełnomocnictwo do zawierania umów na rzecz i w imieniu zakładów.

Za ewentualne szkody wyrządzone przez agenta w związku z jego działalnością odpowiada zakład ubezpieczeń na rzecz którego agent pracuje.

Nadzór nad działalnością agentów sprawują zakłady ubezpieczeń.

Na jednolitym rynku ubezpieczeniowym agent, który ma uprawnienia w którymkolwiek państwie członkowskim może wykonywać swoją działalność na terenie całej wspólnoty.

Multiagent - ma zawarte umowy agencyjne jednocześnie, kilka umów w zakresie tego samego działu ubezpieczeń. Podlega wówczas obowiązkowemu ubezpieczeniu OC za szkody związane z jego działalnością. Ma obowiązek samodzielnego zawierania takiego ubezpieczenia. W przypadku niedopełnienia takiego obowiązku - kara 1000 euro na rzecz budżetu państwa.

Broker - pośrednik niezależny, który trudni się zawodowo pośredniczeniu w zawieraniu umów ubezpieczeniowych na zlecanie klientów, głównie instytucjonalnych ale też i indywidualnych. Może nim być osoba fizyczna lub prawna posiadająca zezwolenie na wykonywanie działalności brokerskiej i wpisana do rejestru brokerów ubezpieczeniowych, który to rejestr prowadzi organ nadzoru. Nadzór nad działalnością brokerów prowadzi organ nadzoru. Z tytułu swej działalności podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu OC. Działają w imieniu swojego klienta. Nie mogą pozostawać w żadnych stosunkach umownych z zakładami ubezpieczeń, tzn., że nie mogą być członkami organu zakładu, akcjonariuszami imiennymi. Broker może wykonywać swoje czynności tylko za pośrednictwem osoby fizycznej, które spełniają określone warunki:

-niekaralność,

-zdały egzamin przed komisją egzaminacyjną dla brokerów

Działalność brokerska może dotyczyć pośrednictwa w wąskim lub szerokim znaczeniu.

Wąski zakres:

-broker może zbierać oferty od różnych zakładów, porównywać je i doradzać klientowi w kwestii doboru produktu jak i wyboru ubezpieczyciela. Taka porada ma być na piśmie,

-brokerzy mogą pośredniczyć przy zawieraniu umowy,

-powinni pozostawać w stałym kontakcie ze swoim klientem, informując go na bieżąco o terminach regulowania składek, terminach kończących umowę, itd.,

-mogą reprezentować klienta przy likwidacji szkód,

-mogą przekazywać zakładowi ubezpieczeń składki o ile taka czynność została im zlecona

w szerokim znaczeniu:

-brokerzy mogą zarządzać ryzykiem swojego klienta, a więc analizować i oceniać ryzyko,

-analizować dotychczasowy stan ubezpieczeń,

-oceniać możliwości w zakresie zatrzymania ryzyka przez klienta,

-budować i planować programy ubezpieczeniowe dla klienta,

-konstruować zapytania ofertowe do towarzystw ubezpieczeniowych.

Za te wszystkie usługi realizowane przez brokera, klient nie musi go wynagradzać. Brokerzy są wynagradzani przez firmę, z którą skontaktują klienta. Wynagrodzenie brokera nazywa się kurtaż, agenta - prowizją.

W Polsce aktualnie rozwija się tzn. pośrednictwo niezależne, czyli tworzą się duże firmy brokerskie(np. firma expander - pośrednik finansowy; helion)

Dzięki nowelizacji kodeksu cywilnego(weszła w życie 5 lutego 2005) agenci i brokerzy mogą reprezentować swoich klientów w sądach w sprawach dotyczących zawartych umów ubezpieczeniowych.

Innowacyjne sposoby sprzedaży ubezpieczeń:

Jednym ze sposobów dotarcia do klienta jest porozumienie dystrybucyjne z bankami - przybierają zwykle formę umowy 2-stronnej na podstawie której strony wzajemnie udostępniają sobie kanały dystrybucji.

Bancassurance - gdy bank udostępnia swoje kanały

Assurbanking - firmy ubezpieczeniowe dystrybuują produkty banku

W Polsce częściej banki dołączają produkty ubezpieczeniowe do swojej oferty i sprzedają je przez własną sieć. W ten sposób klienci banków stają się klientami firm i wszystkie strony osiągają korzyści dzięki efektowi synergii popytowej.

Allfinanz - w 1 instytucji firma może kupić wiele produktów.

Banki podpisują porozumienia dystrybucyjne z OFE.

OFI - TFI - banki

Do innowacyjnych sposobów należy:

- sprzedaż przez Internet - dotyczy produktów standardowych, czyli prostych, nieskomplikowanych. U nas dopiero się rozwija, klienci się dopiero przyzwyczajają

- sprzedaż przez telefon(furora link4- specjalizuje się ubezpieczaniem komunikacyjnych)

- współpraca firm ubezpieczeniowych z siecią placówek poczty polskiej. W 2000r. powołana została spółka dystrybucyjna pod nazwą „pocztowa agencja usług finansowych SA”. W katalogu usług tej spółki znajdują się: sprzedaż ubezpieczeń na życie, akwizycja na rzecz funduszy emerytalnych, sprzedaż ubezpieczeń majątkowych, sprzedaż niektórych produktów bankowych.

Wykład 11 - 09.05.2006

Nadzór ubezpieczeniowy

Nadzór jest pojęciem szerszym niż kontrola. Należy również odróżnić nadzór ubezpieczeniowy od nadzoru właścicielskiego, który sprawuje rada nadzorcza lub komisja rewizyjna.

Jest formą ingerencji państwa w sferę działalności prywatnych właścicieli. Nadzorca jest wyposażony w dodatkowe instrumenty takie jak nakazy, zakazy czy polecenia. Nadzór sprawowany jest nad całym rynkiem finansowym.

Nadzór ubezpieczeniowy sprawowany jest we wszystkich krajach gospodarki narodowej. Nadzór nad rynkiem finansowym może przybierać 3 rozwiązania modelowe:

1.model tradycyjny oparty na fragmentaryzacji, tzn. oddzielny dla każdego rodzaju instytucji finansowych,

2.model nadzoru zintegrowanego lub nadzór skonsolidowany nad rynkiem finansowym, czyli tak zwany super nadzór. Argumenty za super nadzorem: dzisiejsze instytucje finansowe w większości krajów działają jako grupy kapitałowe, czyli konglomeraty, stąd poswatała potrzeba ujednolicenia nadzoru państwowego. Nadzór oparty na 1 instytucji występuje w wielu krajach UE, a także poza nią. Najwcześniej super nadzór wprowadzono pod koniec lat 80-tych w Norwegii, Kanadzie i Danii, pod koniec lat 90-tych w Japonii i Islandii. Na początku lat 2000 w wielu krajach: w Wielkiej Brytanii, Austrii, Niemczech, Irlandii, Belgii, Finlandii, a także w krajach transformujących, m.in. w Słowacji, Estonii, Malcie. W Polsce planowane jest wprowadzenie takiego super nadzoru na 1 stycznia 2007 roku.

3.model nadzoru skoordynowanego. Oparty jest on na fragmentaryzacji, ale uzupełniony systemem współpracy i koordynacji pomiędzy nadzorcami rynków cząstkowych. Nadzór nad instytucjami finansowymi chroni dobra publiczne(bezpieczeństwo funkcjonowania całego rynku) i prywatne(środki powierzone przez klientów).

Przesłanki:

-zakłady ubezpieczeń to instytucje zaufania publicznego

-ubezpieczający, czyli klient ma słabszą pozycję przetargową

-ubezpieczający reprezentują niższy potencjał majątkowy niż ubezpieczyciel

-w dużej mierze klienci mają przymus ubezpieczeniowy

-zakład ubezpieczeń nie do końca obracają swoimi środkami finansowymi

Nadzór ubezpieczeniowy polega na:

1)wydawaniu zezwoleń i koncesji na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej

2)na kontroli gospodarki finansowej zakładów ubezpieczeń

3)podejmowaniu działań mających zapewnić prawidłowe funkcjonowanie rynku ubezpieczeniowego, rzetelną ochronę ubezpieczonych a także ochronę rynku przed wstrząsami i nieuczciwą konkurencją

można powiedzieć, że nadzór jest kluczem stabilności i bezpieczeństwa rynku finansowego oraz wiarygodności funkcjonujących na nim podmiotów.

Wyróżniamy 3 systemy nadzoru:

1.system nadzoru publikacyjnego- najbardziej liberalny, bo polega na tym, że zakłady mają obowiązek publikowania szczegółowych danych finansowych, zaś ocena tych danych spoczywa na samych zainteresowanych, czyli klientach

2.system koncesyjno-normatywny lub finansowy lub model anglosaski. Tutaj organ nadzoru sprawdza stan gospodarki finansowej, wydaje koncesje i może je cofnąć

3.system nadzoru materialnego, zwany też kontynentalnym- najbardziej rygorystyczny, surowy, bo mieści w sobie 2 wcześniejsze i dodatkowo pozwala nadzorcy w ingerencję w działalność poszczególnych firm w takie sprawy jak: OWU, weryfikować zasady budowania składek, ingerować w politykę lokacyjną firmy, w politykę reasekuracyjną, w politykę fuzji, itp.

System nadzoru w Polsce

Komisja Nadzoru Bankowego		KPWiG		KNUiFE
banki	→ ←	OFI+GPW	→ ←	ZU, OFE, Pracownicze Programy Emerytalne, brokerzy

Nadzór w Polsce nad rynkiem finansowym został oparty na modelu tradycyjnym ze znamionami skoordynowanymi. Występują powiązania personalne pomiędzy urzędami.

KNUiFE działa od roku 2002, powstała z połączenia PUNU+PNFE

Koszty nadzoru pokrywają podmioty nadzorowane

Zadania stojące przed KNUiFE:

-podejmowanie działań mających na celu zapewnienie zgodności działalności zakładów ubezpieczeń i innych podmiotów

-kontrola działalności i stanu majątkowego podmiotów nadzorowanych

-podejmowanie innych zadań określonych prawem

kompetencje komisji dotyczą:

-wydawanie i cofanie zezwoleń na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej

-wydawanie zgody na powoływanie członków zarządów

-wydawanie zgody na połączenia i dzielenie zakładów ubezpieczeniowych

-wydawanie zgody na przeniesienie portfela ubezpieczeń- tzn. cofając zezwolenie 1 podmiotowi trzeba zabezpieczyć klientów, ich umowy. Są one przenoszone do innej firmy.

-Wydawanie zezwolenia na objęcie większych pakietów akcji

-Wydawanie decyzji o likwidacji przymusowej zakładów ubezpieczeń lub PTE

-Ustanowienie zarządów komisarycznych

-Występowanie z wnioskiem o ogłoszenie upadłości zakładów ubezpieczeń czy PTE

Komisja składa się z 8 członków, w tym z przewodniczącego, którego powołuje premier i 2 wiceprzewodniczących, 1 asygnuje minister finansów, zaś 2 minister do spraw zabezpieczenia społecznego. Ponadto członkami komisji są: przewodniczący KPWiG, a także przedstawicie urzędu ochrony konkurencji. Natomiast z głosem doradczym na posiedzeniu KNUiFE występuje rzecznik ubezpieczonych a także główny inspektor nadzoru prezydenta.

Nadzór ubezpieczeniowy w Polsce ma znamiona nadzoru materialnego i jest oceniany jako bardzo restrykcyjny niż w większości krajów UE, gdzie jest nadzór finansowy. W UE nie ma jednolitego nadzoru. Tendencja jest taka, aby odchodzić od modelu materialnego na rzecz finansowego. Nadzór ubezpieczeniowy w Polsce faktycznie składa się z wielu warstw:

1.jest to nadzór zinstytucjonalizowany

2.występują tzw. Instytucje wspomagające nadzór główny i tymi instytucjami są: rzecznik ubezpieczonych, UFG

3.kontrolę nad tymi instytucjami sprawują: biegli rewidenci, aktuariusze, organizacje konsumenckie, media, audytorzy, pracownicy naukowi

4.nadzór wewnętrzny, czyli korporacyjny

wykład 12 - 10.05.2006

Wykład 13 - 16.05.2006

Tendencje na polskim i światowym rynku ubezpieczeniowym

Na koniec 2005r. na rynku polskim funkcjonowało 69 krajowych zakładów ubezpieczeniowych w tym 1 oddział główny zakładu zagranicznego.

W dziale 1-szym - 32 zakłady, w dziale 2-gim - 37 zakładów.

Zainteresowanie rynkiem polskim wyraziło 300 zakładów z UE, z tego 84% w dziale 2-gim.

7 krajowych zakładów ubezpieczeń zainteresowanych jest działalnością poza Polską, głównie w Europie Środkowo-Wschodniej. Większość tych krajowych zakładów ubezpieczeń wyposażona jest w kapitał zagraniczny.

90% zakładów to S.A., 10% to TUW-y.

Na koniec 2005r. na rynku polskim zebrano 31 mld składek, z tego 16 mld zł zostało wypłacone jako odszkodowania i świadczenia.

Aktywa zakładów ubezpieczeniowych wynoszą 90 mld zł. To około 10% aktywów sektora finansowego. Największy udział w sektorze finansowym bo aż 74% ma sektor bankowy.

Wynik finansowy netto wyniósł na koniec 2005r. 5,2 mld zł. Sektor ubezpieczeniowy jest liczącym pracodawcą. Obecnie zatrudnia ok. 100 tys. Pracowników, z tego ponad 80 tys. To pośrednicy, agenci.

31 mld składek, z czego 15,3- dział 1-szy,

15,7- dział 2-gi.

Na świecie jest: w Polsce: a było

Dział 1: 60% 50% 40% - zbliżają nas te tendencje do światowej tendencji

Dział 2: 40% 50% 60%

Dynamika przyrostu składek w Polsce jest dość wysoka. Jest większa niż średnio w świecie. W dziale 1 o 20% się zwiększyła, w 2-gim o 5%. Taka duża dynamika w dziale 1 spowodowana jest reformą systemu ubezpieczeń prywatnych. Skłania ludzi do poszukiwania indywidualnych kont( polisy lokacyjne zwane antypodatkowe).

Dział 1:

W Polsce dominują ubezpieczenia na życie o charakterze ochronnym(na wypadek śmierci)stanowiły one 45%- z tendencją malejącą. Na 2-gim miejscu są ubezpieczenia na życie z funduszem kapitałowym. Ich udział to 37% z tendencją rosnącą, 3-cie miejsce- ubezpieczenia wypadkowe i chorobowe 16,5%(opcja dodatkowa do ubezpieczeń życiowych), posagowe- 1% i nie cieszą się ubezpieczenia rentierskie- 0,2%.

Dział 2:

Niezmiennie dominują ubezpieczenia komunikacyjne(autokasko i OC) -63%, inaczej niż w UE, bo tam ok. 30%, Włochy- 50%. Dlatego taki duży udział, bo częściowo obowiązkowe jest to ubezpieczenie.

Majątkowe ubezpieczenia - ok.18%, z lekką tendencją malejącą

Wypadkowe i chorobowe, które są nabywane samodzielnie - ok. 6%z lekką tendencją rosnącą

OC różnych zawodów - ok.5% z lekką tendencją rosnącą

Ubezpieczenia finansowe - ok. 4,5%

4% to pozostałe.

Koncentracja rynku

Ma ona oligopolistyczną strukturę, czyli jest duża koncentracja na tym rynku. Z jednej strony wygląda, że jest dużo firm, ale tak naprawdę na rynku liczy się parę firm. Na 5 firm przypada 75% rynku.

W dziale 1-szym największy udział ma PZU na Zycie S.A.- 38%, tendencja malejąca(mierzymy rynek składką pozyskaną),

2 miejsce comercial union - 15%

3 miejsce apliko life - ok. 10%

4 miejsce aegon

5 mijsce nacionale Niderlandy

6 miejsce alians

7 miejsce generalli

8 miejsce warta

Również koncentracja dotyczy działu 2-go:

1 miejsce PZU S.A.-48-49%

2 miejsce warta - ok. 12%

3 miejsce Hestia - 6-7%

4 miejsce alians - ok.6%

5 miejsce samopomoc - ok.4%

Cechy polskiego rynku:

-relatywnie niski popyt na ubezpieczenia, bo dochody realne Polaków nie są zbyt wysokie, bezrobocie jest dość duże, niezbyt duże tempo wzrostu PKB)

-świadomość ubezpieczeniowa określona jest jako niska

świadomość → uświadomienie sobie potrzeby ubezpieczeniowej

wiedza ubezpieczeniowa → znajomość przepisów prawnych

-odbiegające od standardów wskaźniki. Rozwój rynku mierzymy za pomocą współczynnika gęstości ubezpieczeń - to wartość składki brutto przypisanej na 1 mieszkańca. W Polsce ok. 200$ łącznie, w Japonii ok. 3000$, USA 1600$, Australia 1000$, Kanada 700$

Wielka Brytania: 2600$ na życiowe, 1200$ na majątkowe

Francja: 1400$ życiowe, 700$ majątkowe

Niemcy: 700$ życiowe, 900$ majątkowe

Z krajów Europy Środkowowschodniej:

Słowenia: 125$ życiowe, 440$ majątkowe

Czechy: 100$ życiowe, 170$ majątkowe

Węgry: 90$ życiowe, 100$ majątkowe

Współczynnik penetracji ubezpieczeń - udział składki przypisanej brutto w PKB. W Polsce max 3,25.

1,55% dział 1

1,69% dział 2

W Japonii to 9%, USA- 4,5%, w Kanadzie 2,8%

Europa:

Wielka Brytania: 10,5% Szwajcaria: 5%

Szwajcaria: 8,5% na życie Wielka Brytania: 5%

Francja: 6% Niemcy: prawie 4% majątkowe

Niemcy: 3% Francja: 3%

Tendencje w świecie

-Największym rynkiem ubezpieczeniowym jest rynek amerykański. Generuje się ponad 40% składek światowych. Drugie miejsce ma Europa zachodnia - 30% składek światowych, trzecie miejsce Japonia - ok.20%.

Rynek ubezpieczeń życiowych rozwija się dynamicznie niemal na całym świecie. Jest to konsekwencja reform systemów emerytalnych. Systemy: podatkowe, fiskalne sprzyjają ubezpieczeniom życiowym.

-Rozwój nowych kanałów dystrybucji( bankasurance) sprzyja tendencji światowej

-Ciągłe doskonalenie produktów

-Obserwuje się w świecie stagnację ubezpieczeń majątkowych

-Nierównomierny rozwój; rozwój ubezpieczeń skorelowany jest z rozwojem gospodarczym. Kraje wysokorozwinięte mają wysoki poziom rynku ubezpieczeniowego.

-Nasycenie rynku wysokorozwiniętych i ekspansja firm z tych krajów na rynki rozwijające się

-Koncentracja - firmy ubezpieczeniowe powiększają swoje kapitały. Dzieje się tak dzięki wzmożonym procesom fuzji i przejęć

-Konsolidacja - forma współpracy, łączenia się firm, np. firmy reasekuracyjne przejmują firmy ubezpieczeniowe.

Nierównomierny rozwój nie dotyczy tylko świata, ale też UE. W UE działają firmy trojakiego rodzaju:

1.narodowe - ograniczają swoją działalność do terytorium danego państwa (55%)

2.europejskie - gotowość chęć działania na całym rynku (40%)

3.zagraniczne - spoza UE, np. amerykański (5%)

Na rynku europejskim najważniejsze znaczenie mają: Alians, Axle, Zurich

Ostatnio rozwija się strategia współpracy firm z całego sektora finansowego. Nazywa się to allfinanz - „wszystko pod 1 dachem”. W ramach tej strategii wyróżniamy 2 nurty:

1.bancassurance - banki są inicjatorem współpracy z firmami ubezpieczeniowymi i chcą wykorzystać efekt synergii popytowej i rozszerzać zakres świadczonych usług. Oferują swoje okienka do sprzedaży produktów ubezpieczeniowych.

2.assurfinance - firmy ubezpieczeniowe wychodzą poza świadczenie tradycyjnych usług ubezpieczeniowych i za pośrednictwem własnej sieci, np. agentów oferują sprzedaż swoim klientom dodatkowych usług, np. pożyczki mieszkaniowe lub samochodowe, zarządzanie aktywami, emitują karty bankomatowe, świadczą usługi typu assistance, a nawet pośrednictwo w obrocie nieruchomościami.

Przyczyny działań innowacyjnych w sektorze finansowym:

-liberalizacja

-deregulacja przepisów

-globalizacja

-zmiany w otoczeniu ekonomicznym banków i towarzystw ubezpieczeniowych

-rozwój technologii informatycznych

przyczynami bezpośrednimi są:

a)demograficzne przyczyny

b)zmiany preferencji oszczędzania gospodarstw domowych- klienci odchodzą od lokat bankowych na rzecz bardziej ryzykownych i zyskownych form, np. giełdy, fundusze inwestycyjne, ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe

c)zmiany wymagań co do sposobu oferowania usług finansowych

W świecie ok. 30% klientów ma pieniądze w bankach

Struktura w Polsce:

dominującym źródłem powielania naszych oszczędności są lokaty bankowe - 46,5%

Gotówka pod ręką - ok. 12%

OFE włącza się w oszczędzanie - ok. 90 mld zł.(18%), więcej niż w OFI, bo w OFI jest ok. 50 mld zł., co stanowi 10,6%

Inwestycje w papiery wartościowe - 8,7%

Ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe - pozostałe, czyli ok. 4%

Wykład 14 - 17.05.2006.

Podstawy ekonomiki zakładów ubezpieczeń

Aktywa zakładów ubezpieczeń można sprowadzić do 3 grup:

1)aktywa finansowe

2)wartości niematerialne i prawne

3)nieruchomości

Dominującym składnikiem są aktywa finansowe - do 85% sumy bilansowej całości majątku. Należą do nich środki pieniężne, należności, różne instrumenty finansowe.

Patrząc na źródła finansowania wyróżniamy: kapitały własne oraz obce źródła finansowania do których zaliczamy zobowiązania podporządkowane a także rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe, zobowiązania z tytułu depozytów reasekuratorów oraz pozostałe rezerwy i fundusze specjalne.

Kapitały własne w dojrzałych zakładach wynoszą od 10-13%, a składają się z:

-kapitału zakładowego

-kapitału zapasowego

-kapitałów rezerwowych tworzonych dobrowolnie z zysków, z zysku niepodzielonego z roku bieżącego

Rola kapitałów własnych nie jest jednakowa. Oznacza to, że w okresie tworzenia firmy ubezpieczeń pierwszoplanową rolę odgrywa kapitał zakładowy. W późniejszym etapie funkcjonowania zakładu, rolę pierwszoplanową przejmuje kapitał zapasowy, bo on decyduje o wypłacalności zakładu. W dojrzałych firmach kapitał zapasowy przewyższa kapitał zakładowy.

Zakłady ubezpieczeń mają obowiązek odpisywania z zysku min 8% na kapitał zapasowy dopóki jego wartość nie przekroczy ½ kapitału zakładowego.

W zakładach ubezpieczeń szczególną rolę odgrywają rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe, które są elementem obcych źródeł finansowania. Potrzeba ich tworzenia wynika z konieczności ustalania rzeczywistych zobowiązań ubezpieczycieli, a konieczność praktyczna wynika wprost z obowiązującego prawa.

W ramach rezerw techniczno-ubezpieczeniowych wyróżniamy 3 grupy:

1.rezerwy związane ze składką

a)rezerwa składek(dział2)- jest to inaczej składka przypadająca na przyszłe okresy sprawozdawcze. Zwana jest także przeniesieniem składek lub składką niezarobioną. Rezerwę tę tworzy się proporcjonalnie do okresu na jaki składka jest przypisana lub do ryzyka przewidywanego w następnych okresach. Rezerwy tworzy się by uwiarygodnić przychody. Odpowiednikiem tej rezerwy w dziale 1 jest rezerwa ubezpieczeń na życie(stanowi 80% wszystkich rezerw).

b)rezerwa na ryzyko niewygasłe(dział2)- jest uzupełnieniem rezerwy składek. Tworzona jest wówczas, gdy współczynnik szkodowości osiąga lub przekracza 100%. Taka dodatkowa rezerwa ma służyć pokrywaniu przewidywanych świadczeń ubezpieczeniowych w przyszłości, która nie pokryłaby ta podstawowa rezerwa składek.

c)rezerwa na wyrównanie szkodowości(dział2)- ma wyrównać wahania współczynnika szkodowości. Jest to rezerwa ustawowa tworzona na bazie analizy wahań współczynnika szkodliwości w co najmniej 5-letnim okresie

d)rezerwa ubezpieczeń na życie - dział 1

e)rezerwa ubezpieczeń na życie, gdy ryzyko lokaty ponosi ubezpieczający - dział 1

2.rezerwy związane z odszkodowaniami( w obydwu działach te same):

a)rezerwa szkód- zasadność tworzenia tych rezerw powstaje w sytuacji, kiedy szkody zaistniały w okresie obrachunkowym, ale nie zostały w tym okresie wypłacone należne odszkodowania i świadczenie, bo nie zakończono jeszcze procesu likwidacji szkód. Rezerwę tę tworzy się w wysokości odpowiadającej przewidywanej wielkości przyszłych wypłat. Jest to zasadniczy rodzaj rezerwy w dziale 2-gim.

b)rezerwa na skapitalizowaną wartość świadczeń rentowych z ubezpieczeń życiowych i OC- tworzone są wówczas, gdy z umów ubezpieczeń wypadkowych i ubezpieczeń OC powstaną świadczenia okresowe w formie rent. Rezerwy te ustala się indywidualnie przy zastosowaniu metod statystyczno-matematycznych

3.rezerwy mieszane:

c)rezerwy na premie i rabaty dla ubezpieczonych

d)rezerwy na zwrot składek

e)inne rezerwy przewidziane w statucie, np. rezerwa na szkody sporne czy rezerwy na szkody katastroficzne

Rola i znaczenie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych

Rola rezerw jest bardzo ważna, wynika to z wielu przesłanek:

-rezerwy te przyczyniają się do ustalenia realnej i rzeczywistej wysokości wyniku finansowego za dany okres sprawozdawczy, bo ich tworzenie odbywa się w ciężar kosztów, a ich rozwiązywanie powoduje zwiększanie zysków,

-mechanizm rezerw umożliwia wewnętrzną kontrolę operacji finansowych, a także obliczanie zysku dla potrzeb podatkowych

-rezerwy te stanowią instrument służący badaniu wypłacalności ubezpieczyciela, dlatego też prawidłowość naliczania rezerw ma bardzo duże znaczenie

metody tworzenia rezerw:

metoda indywidualna- oddzielnie dla każdej umowy lub zgłoszonej szkody

1)metoda ryczałtowa- tworzenie rezerw zbiorczo dla całego portfela ubezpieczeń

3.metoda aktuarialna- ustalanie rezerw przy wykorzystywaniu metod matematyki i statystyki ubezpieczeniowej

obliczanie rezerw w dziale 1 może być dokonywane wyłącznie przez aktuariusza, w dziale 2 aktuariusz ma obowiązek potwierdzić prawidłowość ich rozliczania, a jego opinia stanowi załącznik do sprawozdania finansowego

klasyfikacja przychodów zakładów ubezpieczeń

wyróżniamy 3 grupy przychodów:

1)przychody techniczne:

a)przychody z tytułu składek

b)pozostałe przychody techniczne

2)przychody z działalności lokacyjnej(lub inwestycyjnej):

a)przychody z udziałów akcji

b)przychody z pozostałych lokat

c)dodatni wynik ze sprzedaży lokat

d)dodatni wynik z rewaloryzacji majątku

3)pozostałe przychody operacyjnej:

a)przychody z innych operacji finansowych

b)rozwiązywanie innych rezerw niż techniczno-ubezpieczeniowe

c)likwidacja środków trwałych

d)otrzymywane darowizny

e)powstałe dodatnie różnice kursowe

Klasyfikacja kosztów:

1)koszty techniczne:

a)odszkodowania i świadczenia wypłacone

b)premie i rabaty udzielony klientom

c)zmiany stanu rezerw na wyrównanie szkodowości

d)koszty działalności ubezpieczeniowej, czyli koszty akwizycji i administracji

e)pozostałe koszty techniczne

2)koszty związane z działalnością lokacyjną:

a)koszty utrzymania nieruchomości

b)ujemny wynik z rewaloryzacji lokat

c)ujemny wynik ze sprzedaży lokat

d)pozostałe koszty działalności lokacyjnej, np. koszty manipulacyjne w bankach

3)pozostałe koszty operacyjne:

a)koszty innych operacji finansowych

b)likwidacja środków trwałych

c)utworzenie innych rezerw niż techniczno- ubezpieczeniowych

d)odpisanie należności przedawnionych, umorzonych lub nieściągalnych

e)powstanie ujemnych różnic kursowych

f)przekazane darowizny

ogólny schemat tworzenia rachunku wyników

- dla działu 2:

Normy ostrożnościowe

Generalnie można badać płynność w oparciu o kapitały obciążone ryzykiem(USA) lub w oparciu o margines wypłacalności(UE).

W Polsce zgodnie z dyrektywami unijnymi funkcjonują następujące instrumenty kontroli:

-min kapitał gwarancyjny- te kapitały, które muszą być wniesione w momencie zakładania. Ma być stały.

-margines wypłacalności(MW)- określa najniższy dopuszczalny prawem poziom środków własnych wynikających z rozmiarów prowadzonej działalności. Przy obliczaniu MW bierze się pod uwagę 3 czynniki:

1.wysokość składki przypisanej brutto z okresu poprzedniego

2.przeciętną roczną wartość odszkodowań i świadczeń brutto

3.współczynnik reasekuracyjny

składka przypisana brutto- przed reasekuracją

składka przypisana na udziale własnym- składka po uwzględnieniu udziału po reasekuracji.

Reasekuracja polega na dzieleniu się ryzykiem.

Wysokość MW wyznacza się 2-krotnie, a z otrzymanych wartości przyjmuje się wartość wyższą. Przy wyznaczaniu MW na bazie składki jest to w przybliżeniu wartość 17% składki przypisanej brutto. Przy wyznaczaniu MW na bazie odszkodowań przyjmuje się, że jest to ok. 25%. Jako obowiązujący MW przyjmuje się wartość większą. Następnie tę wartość koryguje się o współczynnik reasekuracyjny, nie więcej jednak niż o 50%. Tak obliczony MW oznacza, że kapitały własne zakładu nie powinny być niższe od tej wartości.

-kapitał gwarancyjny- jest to ok. 1/3 MW. Organ nadzoru kontroluje wskaźnik pokrycia marginesu wypłacalności.

Wskaźnik pokrycia MW środkami własnymi:

W= (środki własne/MW)*100%

W>300%→firma bardzo dobra

300>W>200→sytuacja dobra

200>W>100→dostateczna sytuacja

100>W>KG(=33,3%)→zagrożona sytuacja

W<33%→sytuacja zła- organ nadzoru wkracza do firmy, każe przedstawić sobie plan podniesienia kapitałów własnych; gdy nie ma szans nowy zarząd jest wprowadzany, jest to tzw. Zarząd komisaryczny.

-max zaangażowanie się ubezpieczyciela w stosunku do pojedynczego ryzyka. To zaangażowanie nie może przekroczyć 25% sumy kapitałów własnych i rezerw techniczno-ubezpieczeniowych

-obowiązek pokrywania rezerw techniczno-ubezpieczeniowych brutto lokatami- w pasywach są rezerwy, a w aktywach mogą być równe bądź większe rezerwom.

Uzupełnienie do tego wykładu- podstawy ubezpieczeń, tom 3, rozdział 5- gospodarka finansami, zarządzanie finansami. Czy jakoś tak;)

2

---