ALTERNATYWNE WSKAZNIKI POZIOMU ROZWOJU

Wyklad z 20.11.08

WSKAZNIKI:

1. GPI- GENUINE PROGRESS INDEX wskaznik rzeczywistego postepu (uwzglednia elementy pozaekonomiczne, np. Stopien zanieczyszczenia srodowiska, halasu (to co niemierzalne); koryguje PKB o negatywne skutki rozwoju).

2. HDI - HUMAN DEVELOPMENT INDEX

3. PQLI- PHYSICAL QUALITY-OF-LIFE INDEX

4. HPI-HEALTH POVERTY INDEX

5. SHDI - SUSTAINABLE HUMAN DEVELOPMENT INDEX

Ad 2) Index opracowany w latach ´90 przez pakistanskiego ekonomiste: Mahbuba al Haqa ?

ONZ wykorzystuje go w corocznych raportach UNDP (agenda do spraw rozwoju), kiedys jako ksiazeczki statystyczne, dzisiaj poswiecone jednej okreslonej tematyce, mysli przewoedniej +statystyka

Uwzglednia dane pozaekonomiczne przy ocenie zrownowazonego rozwoju poszczegolnych krajow. Rozwoj to nie tylko wzrost PKB, to tez kapital ludzki.

WNIOSEK: nalezy stworzyc warunki do rozwoju spolecznego, ich potencjalu i ich potrzeb.

PANSTWO MUSI DBAC O:

• dlugie zycie spoleczenstwa

• zdrowie spoleczenstwa

• Dostep do wiedzy

• Dostep do zasobow niezbednych w codziennym zyciu (woda, jedzenie)

• Mozliwosc uczestnictwa w zyciu spolecznym

JAK SIE GO LICZY?

Jest wskaznikime syntetycznym, tj. Oparty na sredniej wskaznikow obejmujacych 3 podstawowe sfery zycia:

1. Zdrowie (oceniane przez wskaznik dlugosci zycia)

2. Edukacja 1. Poziom alfabetyzmu (pisanie czytanie ze zrozumieniem)

2. Poziom skolaryzacji (na jakim poziomie konczy sie szkole)

3. Dochod (PKB per capita)

WADY:

1. Nie uwzglednia wszystkich elementow w koncepcji rozwoju, bo:

1. Nie wszytskie jakosciowe cechy rozwoju mozna zmierzyc

2. Brakuje danych, nie sa zbiezne dane zrodlowe, lub nie prowadzi sie odpowiednich szacunkow.

MAMY 4 MIERNIKI:

1. Przecietne dalsze trwanie zycia (od chwili narodzin)

2. Ogolny wskaznik skolaryzacji brutto dla wszystkich poziomow nauczania (ilosc osob ktore chodza do szkoly na wszystkich 3 poziomach edukacji: podstawowy, sredni i wyzszy, Max. Wszyscy, min. nikt)

3. Umiejetnosc czytania i pisania ze zrozumieniem

2 i 3 zamieniamy na jeden wskaznik: sredni poziom osiagniec edukacyjnych

4. PKB brutto w USD

NASTEPNIE INDEX sie ocenia wg. Porownywania wartosci minimalnych i Max.

Max. Min.

1. Zycie 85 25

2. Skolaryzacja 100 0 (nikt nie poszedl do szkoly)

3. Czytanie 100 0

4. PKB 40.000 100

(ABCD)= Dim índex= wartosc aktualna - wartosc minimalna

Wartosc Max. - wartosc minimalna

Dla A:

Wartosc aktualna: 48,4

Dim= 48,4-25=0,391

85-25

Dla B:

Wartosc aktualna 82,4

Alfabetyzacja Dim= 82,4 - 0=0,824

100 -0

Wartosc aktualna 78

Skolaryzacja Dim= 78 - 0=0,78

100 -0

Z tych dwoch powstaje nam 1 wskaznik edukacji: 2/3 * wkaznik alfabetyzmu+ 1/3 wskaznik skolaryzacji

Czyli: 2/3*(0.24)+1/3*(0.78)=…

Dla C:

Índex PKB= log wartosc aktualna - wartosc minimalna

Log wartosc Max- wartosc min

POZNIEJ HDI: 1/3 oczekiwana dlugosc zycia +1/3 edukacji +1/3 PKB

HDI MOZE PRZYJMOWAC WARTOSCI:

1. 0-0,5 kraj zacofany

2. 0.501-0,8 kraj sredniorozwiniety

3. 0,801-1 kraj wysoko rozwiniety

HDI: najlepiej uplasowane panstwa: Norwegia, Islandia, Australia

Polska na 37 miejscu z wartoscia 0,802

ZALETY HDI

• Koncentruje sie na uniwersalnych wartosciach

• Akceptowany na calym swiecie

• Stymuluje zdrowa koncurencje, kreuje chec zmian

• Wskazuje na priorytety w dalszym rozwoju oraz slabosci w obecnych warunkach

WADY:

• Nie jest wyczerpujaca i wszechstronna miara rozwoju spol

• Nie jest w stanie zobrazowac krotkoterminowe skutki reform, zmiany polityki panstwa

• Brak stosownych danych, chodzi o porownywalnosci i wiarygodnosc danych

Ad 3) PQLI

Index fizycznej jakosci zycia opracowanych w latach ´70 jako odpowiedz na niedoskonalosci PKB per capita.

Jest uwazany za lepszy wskaznik, chociaz jego niedoskonaloscia jest to, ze probuje opisac jakosc zycia w sposob ilosciowy (mierzy wartosci niemierzalne)

PQLI-1 METODOLOGIA LICZENIA

Podstawa to trzy obszary analizy:

1. Umiejetnosc pisania i czytania (% populacji ktora umie pisac i czytac ), czyli P1

2. Umieralnosc niemowlat na 100 urodzen zywych , czyli P2

Índex= (166- umieralnosc)* 0,625

3. Oczekiwana dlugosc zycia, czyli P3

PQLI= 1/3 (P1 + P2 + P3)

Oczekiwana dlugosc zycia i wskaznik smiertelnosci niemowlat sa ze soba powiazane, stad wynika krytyka PQLI

Ad 5) SHDI

Ten índex to: HDI + biznez, ludzie, srodowisko

Ad 4) HPI

W tym przypadku mamy dwa wskazniki:

1. HPI -1 dla panstw rozwijajacych sie

2. HPI-2 dla wybranych panstw OECD

HPI-1 METODOLOGIA LICZENIA

Podstawa to trzy obszary analizy:

1. Dlugie i zdrowe zycie (prawdopodobienstwo nie dozycia 40 roku zycia ), czyli P1

2. Wiedza (umiejetnosc czytania wsrod doroslych), czyli P2

3. Przyzwoity poziom zycia (% ludnosci ktora nie ma dostepu do wody pitnej + % dzieci z niedowaga, bierzemy srednia arytmetyczna z tych dwoch)i daje nam P3

HPI-1= [ 1/3 (P1 ^α + P2 ^α + P3 ^α)] ^{1/ α}

α= 3 i jest zmienna

HDI a HPI-1

HDI mierzy srednie osiagniecia

HPI-1 utrate w trzech podstawowych obszarach rozwoju zasobow ludzkich

Obliczanie HPI-1 jest prostsze niz HDI, bo wykorzystywane dane sa wyrazone w %, nie ma potrzeby obliczania innych wskaznikow.

Im wyzej w tabeli, np. Urugwaj tym zyje sie MNIEJ GORZEJ, niz Mali (ostatnie w tabeli)

HPI-2 METODOLOGIA LICZENIA

Podstawa to cztery obszary analizy:

1. Dlugie i zdrowe zycie ( prawdopodobienstwo nie dozycia 60 roku zycia), czyli P1

2. Wiedza (umiejetnosc czytania wsrod doroslych), czyli P2

3. Przyzwoity poziom zycia (% ludnosci zyjacej ponizej granicy ubostwa), czyli P3

4. Wykluczenie spoleczne (% dlugoterminowego bezrobocia tj, 12 miesiecy lub dluzej), czyli P4

HPI-2= [ 1/4 (P1 ^α + P2 ^α + P3 ^α + P4 ^α)] ^{1/ α}

α= 3 i jest zmienna

Wg rankingu 18 panstw OECD, nr 1 to Szwajcaria, 18 to Wlochy

---