Budowa i funkcje ucha

Ucho narząd słuchu i równowagi (błędnik) odbiera fale dźwiękowe przekształca je w drgania mechaniczne a te w impulsy nerwowe.

Podział:

• Ucho zewnętrzne - małżowina uszna, przewód słuchowy (kanał doprowadzający do błony bębenkowej ok. 3 cm, powierzchnia zewnętrzna błony bębenkowej. Wychwytuje fale dźwiękowe, wzmacnia i kieruje je na błonę bębenkową

• Ucho środkowe - przestrzeń powietrzna w czaszce w skład wchodzi błona bębenkowa która pobudza kosteczki słuchowe młoteczek, kowadełko, strzemiączko. Trąbka Eustachiusza z kanałem słuchowym łączy ucho z gardłem normalnie jest wąska, jej przekrój może się zwiększać w celu wyrównania ciśnienia w uchu. Jest to droga którą mogą wnikać patogeny prowadzące do zapalenia ucha środkowego.

• Ucho wewnętrzne - najbardziej skomplikowany odcinek narządu słuchu, znajduje się w nim kanału półkoliste, ślimak, nerw słuchowy. Ślimak jest wypełniony płynem który zawiera otolity wewnątrz ślimaka znajduje się narząd Cortiego który zamienia pobudzenia mechaniczne w impulsy nerwowe. Zniszczenie narządu Cortiego powoduje całkowitą głuchotę.

Etiologia uszkodzeń słuchu

• Okres prenatalny - zmiany genetyczne, niedosłuch - zespół down'a przy zespole Turnera przy zespole Wardenburga, genetyczna gąbczastość słuchu lub stwardnienie kosteczek.

• Okres okołoporodowy - głównie choroby infekcyjne matki, wirus cytomegalii, toksoplazmoza, środki farmakologiczne pochodne salicylanów, zaburzenia endykronologiczne, promienie RTG, niedotlenienie dziecka w czasie porodu, urazy porodowe czy okołoporodowe, przedłużająca się i ciężka żółtaczka, zaburzenia po porodowe

• Okres życia dziecka - mechaniczne uszkodzenia błony bębenkowej, choroby uszu, zapalenia ucha, uszkodzenia ucha i urazy czaszki, choroby pochodzenia mózgowego, środki farmakologiczne (gentamecyna), urazy akustyczne

Występują trzy rodzaje ubytku słuchu klasyfikowane ze względu na część systemu słuchowego która jest uszkodzona:

• Ubytek typu przewodzeniowego - zakłócenia w transmisji dźwięku, najczęściej jest to niedosłuch wywołany zaburzeniami drgań akustycznych. Ubytek słuchu nie przekracza zazwyczaj 60 dB natomiast słyszenie drogą kostną przebiega normalnie. Jest to głuchota przewodzeniowa

• Ubytek typu odbiorczego (głuchota odbiorcza) polega na uszkodzeniu części odbiorczej analizatora słuchowego , dotyczy ucha wewnętrznego ale również nerwów słuchowych albo też centralnych dróg słuchowych. Zazwyczaj jest do bardzo duży niedosłuch lub głuchota.

Głuchota

Głuchotą definiuje się całkowite zniesienie czynności narządu słuchu lub głębokie ich uszkodzenie które pomimo korekcji przy pomocy aparatów wzmacniających utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia orientacje w otoczeniu i porozumiewanie się z osobami słyszącymi. Głuchota określamy dwa ostatnie stopnie uszkodzenia narządu słuchu zgodnie z klasyfikacją BIAP.

Niedosłuch definiuje się jako uszkodzenie słuch które można skorygować przy pomocy aparatu wzmacniającego nie powodujące większych trudności i ograniczeń w otoczeniu i porozumiewaniu się z osobami słyszącymi. Są to dwa początkowe stopnie uszkodzenia słuchu w klasyfikacji BIAP.

Międzynarodowe Biuro Audio fonologii - BIAP zaleca stosowanie określeń uszkodzenie słuchu, osoba z uszkodzonym słuchem w stopniu lekkim, umiarkowanym, znacznym i głębokim.

Uszkodzenie słuchu BIAP

Uszkodzenie w dB	Stopień uszkodzenia
Do 20 dB >20 -40 dB >40-70 dB >70-90 dB >90 dB	W normie Lekkie Umiarkowane Znaczne Głębokie

Stopnie uszkodzenia słuchu wg Marii Grzegorzewskiej

Zmniejszenie percepcji w dB	Stopień ubytku słuchu	Upośledzenie słuchu na mowę w odległości. 1,5 m
<20 dB 20-40 dB 40-60 dB 60-80 dB 80-90 dB >90 dB	Lekkie upośledzenie słuchu Upośledzenie słuchu umiarkowane Niezbyt ciężkie upośledzenie słuchu Ciężkie upośledzenie słuch Bardzo ciężkie uszkodzenie słuchu Głuchota	Niedosłuch nie jest zauważalny, ograniczenie słyszalności szeptu Ograniczona słyszalność mowy normalnej, pojawiają się zaburzenia artykulacyjne Umiarkowana głośna mowa nie jest słyszana Głośna mowa nie jest słyszana Zdecydowana głośna mowa nie jest słyszana Brak percepcji słuchowej

Wczesna interwencja

Wczesne wykrywanie, diagnozowanie, leczenie i rehabilitacja zaburzeń odbiegających od normy. Wczesne wykrywanie dotyczy rozpoznawania pierwszych symptomów sugerujących że rozwój dziecka jesz zagrożony. Wczesna diagnoza oparta na wielodyscyplinarnej ocenie medyczna, psychologiczna, pedagogiczna. Wczesne działania rehabilitacyjne, lecznicze wspierające skierowane na dziecko, jego rodziców i najbliższe otoczenie celem stworzenia optymalnych warunków rozwojowych.

4 metody wczesnego rozpoznawania słuchu:

1. Wczesne rozpoznawanie dzięki badaniu wszystkich noworodków

1. Każde dziecko w drugiej dobie po urodzeniu poddawane jest badaniu słuchu. Możemy stwierdzić że dziecko nie słyszy ale nie ma co do tego pewności.

2. Dzieci z ryzyka audiologicznego

1. Grupa dzieci gdzie istnieje zagrożenie pojawienia się zaburzeń słuchu, genetyczne, pojawiające się obciążenia ze względu na infekcje lub zatrucia embrionalne, ewentualne przebyte choroby w czasie ciąży, uszkodzenia okołoporodowe głównie niedotlenienia, urazy mechaniczne czaski podczas porodu, długa i ciężkoprzebiegająca żółtaczka u noworodka, deformacje ucha, rozszczep wargi i podniebienia, inne niepełnosprawności (zespół Downa, porażenie mózgowe), skala apgar poniżej 3, waga urodzeniowa poniżej 1500 g,

3. Wczesne rozpoznawanie na podstawie obserwacji dziecka

1. Reakcje świadczące o prawidłowym rozwoju narządu słuchu, 3 mies. ruchy gałek ocznych za źródłem dźwięku, 3-4 mies głurzenie - okres melodii 1 rok życia, jak pierwsza forma wokalizacyjna, odruch bezwarunkowy towarzyszący funkcją życiowym niemowlęcia, w 4 mies życia ruchy głową w kierunku dźwięku, 5 mies przerywanie płaczu na dźwięk matki, 6-7 mies pojawia się gaworzenie jako odruch warunkowy polegający na powtarzaniu i naśladowaniu dźwięków mowy, 8-9 pojawiają się najprostsze podstawowe dźwięki, 7-8 mies reakcja na przywołanie, około 1 roku pojawiają się pierwsze wyrazy, 2 rok życia okres wyrazu, pojawiają się nowe samogłoski spółgłoski, dziecko robi postępy jeśli chodzi o rozumienie słów, wzbogaca się słownictwo dziecka, pojawiają się proste zdania, okres zdania dziecko wypowiada około 800-1500 wyrazów, poszerza się słownictwo, wypowiedzi stają się dwu członowe, powyżej 3 roku życia do 7 roku swoista mowa dziecięca

4. Wczesne rozpoznawanie dzięki badaniu niemowląt w 7 miesiącu życia - dziecko będąc w wieku 7 miesięcy mamy możliwość wykonania dokładnych i miarodajnych badań słuchu. Badanie diagnostyczne umożliwia szersze i dokładniejsze określenie rodzaju, stopnia i lokalizacji uszkodzenia słuchu.

Skutki zbyt późnego rozpoznania i rehabilitacji uszkodzeń słuchu

• Dziecko nie dostrzega związku pomiędzy ruchami narządów artykulacyjnych a dźwiękami jakie są wytwarzane

• Trudności w porozumiewaniu się - dziecko nie uczy się języka, nie roumie mowy innych, nie uczestniczy w rozmowie

• Zaburzenia postrzegania - nie identyfikuje przedmiotów, zdarzeń, sytuacji z dźwiękami jakie one wydają

• Zaburzenia zdolności poznawczych - dziecko poznaje świat tu i teraz trudno wytłumaczyć pojęcie abstrakcyjne, wyobrażenia o przeszłości

• Zaburzenia emocjonalne - mogą się pojawić jeśli dziecko nie potrafi wyrazić i zaspokoić swoich potrzeb emocjonalnych za pomocą słów

• Problemy społeczne - dziecko ma dużą barierę w kontaktach interpersonalnych

• Problemy intelektualne - mogą pojawić się problemy wynikające z braku ogólnej wiedzy i kompetencji językowych

• Problemy wychowawcze -

Uskodzenie słuch u w stopniu lekkim

Uszkodzenie <20 - 40 dB

Cechy

• Może mieć problemy z identyfikacją akustyczną niektórych głosek

• Skutecznym słychaniem w hałasie bądź z większej odległości

• Z reguły nie ma problemu z kozystaniem z telefonu

• Większość nie korzysta z żadnych pomocy technicznych, i nie wymaga żadnych interwencji medycznych

• upośledzona percepcja kształtów geometrycznych i stosunków przestrzennych

• zaburzenia w mowie, artykulacji, komunikacji interpersonalnej

• niestałość emocji, impulsywność, agresja ,nieadekwatna ocena

• rozwój procesów poznawczych: nieosiągnięci okresu operacji formalnych

• obniżona sprawność manualna, motoryczna

Uszkodzenie słuchu w stopniu umiarkowanym 40 - 70 dB

Cechy

• umożliwia słyszenie i rozumienie mowy jedynie w korzystnych warunkach akustycznych

• wiele z osób dotkniętych takim uszkodzeniem korzysta z aparatów słuchowych oraz z innych pomocy technicznych niwelujących skutki tej niepełnosprawności

• mowa u dzieci z uszkodzeniem słuchu w stopniu umiarkowanym w zasadzie rozwija się w sposób spontaniczny, jednak często występują w niej wady, wynikające z nieprawidłowej identyfikacji dźwięków słuchem i naśladowaniu tych nieprawidłowo słyszanych dźwięków.

• trudności z koncentracją na przedmiocie i danej czynności

• upośledzona pamięć logiczna

• myślenie ma charakter obrazowy, jest na poziomie operacyjnym

• zach.aspołeczne,zamykanie się w sobie, zachowania dziwaczne albo stereotypowe.

Inteligencja, myślenie i pamięć dzieci z uszkodzonym narządem słuchu

• Największe opóźnienie głusi wykazuję we wnioskowaniu przez analogie.

• Osoby z uszkodzonym narządem słuchu lepiej radzą sobie z myśleniem konkretno - obrazowym

• Największe opóźnienie głusi wykazuję we wnioskowaniu przez analogie

• Myślenie to powoduje, że głusi mogą wykonywać elementarne zadania praktyczne, głównie dzięki czynnościom stereotypowym, naśladowczym.

• Łatwiej osobom z dysfunkcją słuchu dokonywać analizowania i porównywania (zwłaszcza przedmiotów)

• Mają trudności z zapamiętywaniem na dłuższy czas

• Niesłyszący mają również kłopoty z abstrahowaniem

• Dziecko głuche zapamiętuje więcej szczegółów, ale mniej związków między elementami

• Słabo zapamiętuje tekst,

• trudności z zapamiętaniem końcówek gramatycznych

• Trwalej i łatwiej zapamiętują znaki ikoniczne i oznaczenia migowe

Zaburzenia emocjonalne

• agresja wobec rówieśników

• unikanie kontaktów ze słyszącymi

• rozbieżność między poziomem możliwości a poziomem osiągnięć

• tendencje destrukcyjne

• wrogie nastawienie do autorytetów

• bierność, konformizm, dziwaczność w zachowaniu

zaburzenia społeczne

• dzieci z zaburzeniami słuchu mają trudności ze znalezieniem kolegów

• mają trudności z nawiązaniem kontaktów

• czują się wyobcowani

• izolacja od dzieci zdrowych

uszkodzenie słuchu w stopniu znacznym 70-80 dB

cechy

• brak odbioru dźwięków z otoczenia, brak różnicowania ich i reakcji na nie

• nie słyszą końcówek gramatycznych

• obniżona sprawność manualna i motoryczna

• kłopoty z rozumieniem i wypowiadaniem zdań złożonych

• liczne błędy artykulacyjne

• poznawanie i myślenie konkretno obrazowe

• brak wyrażania i rozpoznawania uczuć

• niezrozumiałość pojęć abstrakcyjnych

• wyostrzenie się zmysłów

• słabe odbieranie bodźców

uszkodzenie słuchu w stopniu głębokim <90 dB

• osoba nie rozumie mowy dźwiękowej nawet z pomocą aparatów słuchowych

• osoba najczęściej odczytuje mowę ust

• dziecięcy egocentryzm

• bardzo dobrze rozwinięty zmysł wibracyjny

• niestałość uczuć

• brak poczuci odbierania dźwięków

• trudność z komunikowaniem się

• zaburzenia uczuć wyższych

• obniżona sprawność motoryczna i manualna

• upośledzona pamięć logiczna

• rozwój w tym upośledzeniu jest opóźniony o 3 lata

• pamięć odtwarzana jest słaba

• spostrzeganie niesłyszących jest niepełne

metody komunikowania się

• alfabet dla głuchoniemych

• tabliczki z wypukłym alfabetem

problemy osób niesłyszących

• deficyt informacji

• fragmentaryczność informacji

• utrudniony rozwój mowy - ujemnie wpływa na kontakty interpersonalne

• trudności ze skupieniem uwagi (zmysły kierują się zwykle w strone bodźca akustycznego)

• narażenie na stres i frustracje

---