1. Ryzyko w działalności bankowej:

Głównym celem działalności banku w gospodarce rynkowej jest OSIĄGANIE I POMNAŻANIE ZYSKU.

Ryzyko bankowe jest różnie pojmowane, ale najczęściej uważa się, że jest ono zagrożeniem nieosiągnięcia zamierzonych celów i efektów finansowych. Przyjmując jako kryterium horyzont czasowy, można wyróżnić:

• Ryzyko operacyjne - związane jest z przyjętymi i planowanymi rozwiązaniami organizacyjnymi, strategicznymi i technologicznymi i możliwą nieadekwatnością tych rozwiązań do istniejących wymagań.

• Ryzyko otoczenia - wynika głównie z nie antycypowanych zmian społeczno - politycznych w państwie i na świecie oraz ze zmian w zakresie zewnętrznej regulacji banków.

• Ryzyko ekonomiczno - finansowe (w tym obszarze ryzyko jest nasilone)

Możemy wyróżnić 4 podstawowe podtypy ryzyka:

• Kredytowe - to zagrożenia wynikające dla banku z możliwości nie dotrzymania przez kredytobiorców warunków podpisanych umów

Ryzyko kredytowe powinno być rozpatrywane w dwóch podstawowych aspektach:

Pojedynczej umowy kredytowej (ryzyko pojedynczego kredytu)

Podstawowymi metodami zarządzania tym ryzykiem są:

Analiza wniosku kredytowego przed podpisaniem umowy

Monitoring prawidłowości wykorzystania kredytu i jakości gospodarowania

kredytobiorcy w okresie trwania umowy

Całego portfela kredytowego (ryzyko portfela kredytowego)- dywersyfikacja(rozproszenie)

- Pomiar koncentracji portfela kredytowego z pomocą wskaźników

(1) łączna suma kredytów należących do danej klasy wielkości / łączna akcja kredytowa

(2) kredyty dla k - tej branży / łączna akcja kredytowa

(3) kredyty dla danej kategorii kredytobiorców / łączna akcja kredytowa

• Pomiar koncentracji portfela kredytowego z pomocą wskaźnika syntetycznego

Wskaźnik Herfindahla - Hirschmana

H = Σ u_i² gdzie, u_i - udział i-tej kategorii kredytów w akcji kredytowej ogółem

• Płynności - w bankach oznacza stopień zdolności do regulowania zobowiązań wobec deponentów, stopień zdolności do postawienia do dyspozycji kredytobiorców sum oznaczonych w umowach kredytowych.

Pomiar - strukturalna luka płynności - różnica płynnych aktywów i niestabilnych pasywów. Im wyższa wartość luki, tym lepiej zabezpieczony jest bank przed oczekiwanym i nieoczekiwanym odpływem śr. pien.

• Stopy procentowej - zagrożenie dla realizacji celów banku komercyjnego wynikające z nieantycypowanych zmian stóp procentowych

2 podtypy ryzyka stopy procentowej:

• ryzyko dochodu - dot. zagrożeń dla dochodu odsetkowego netto, czyli różnicy przychodów i kosztów odsetkowych banku

• ryzyko wartości - dot. zagrożeń dla wartości netto danego banku, czyli rynkowej wartości jego kapitału

Sposób pomiaru zagrożeń dla wartości netto dostarcza ANALIZA DURACJI

• Kursu walutowego - zagrożenie dla wyniku finansowego banku wynikające z nieantycypowanych zmian kursów walutowych. Jego rola wzrasta ze względu na globalizację

Pozycja długa - prowadzi do wzrostu dochodów banku, gdy waluta obca ulega aprecjacji (aktywa w $ większe od pasywów w $)

Pozycja krótka - przy deprecjacji waluty obcej

Wartość pozycji otwartej w danej walucie obcej jako miara ryzyka związanego z jej kursem.

1. Sposoby zabezpieczenia się przed ryzykiem bankowym

Jeśli rozpatrywany rodzaj zagrożeń dot. jednej strony bilansu banku, to powinniśmy kierować się zasadą DYWERSYFIKACJI w celu redukcji ryzyka.- r. kredytowe

Jeśli natomiast analizowany rodzaj zagrożeń dot. obu stron bilansu, to z pomocą przychodzi nam zasada ODPOWIEDNIOŚCI (kongruencji) - zabezpieczanie przed ryzykiem stopy%, r. walutowym, r. płynności

2. Formy prawne zabezpieczenia kredytów

Dwie grupy zabezpieczeń kredytów:

1. Zabezpieczenia osobiste

• poręczenia

• gwarancje bankowe

• weksel własny in blanco

• poręczenie wekslowe - awal

• przelew wierzytelności

• przystąpienie do długu kredytowego

2. Zabezpieczenia rzeczowe

• zastaw ogólny na rzeczach ruchomych

• bankowy zastaw rejestrowy

• zastaw na prawach K.C.

• hipoteka (zwykła, kaucyjna, przymusowa)

• przewłaszczenie na zabezpieczenie

• blokada środków na rachunku bankowym

• pełnomocnictwo do dysponowania rachunkiem bankowym

3. Operacje czynne i bierne banków komercyjnych - przeprowadzane przez bank na własny rachunek i własne ryzyko.

Tradycyjnie rozróżnia się:

• Operacje bierne (pasywne)

Polegają na gromadzeniu wkładów, emitowaniu własnych papierów wartościowych i wykonywaniu innych czynności zmierzających do powiększenia sumy środków znajdujących się w dyspozycji banku.

• Operacje czynne (aktywne)

Polegają na wykorzystaniu zgromadzonych środków do udzielenia różnych kredytów i lokowania ich w korzystnych przedsięwzięciach.

• Pośredniczące

Banki wykonują na zlecenie, na rachunek i ryzyko klientów.

• Inne usługi świadczone przez banki

4. Operacje pozabilansowe i ich wpływ na wynik finansowy

Dochody pozabilansowe - za doradztwo lub usługi sejfowe itp.

Wydatki pozabilansowe - za konsulting itp.

5. Banki w Polsce na tle banków w Unii Europejskiej:

• ujęcie ekonomiczne

• ujęcie instytucjonalno - prawne

AKCJE

Aktywa w polskim banku - papiery wartościowe 32-38 %

Aktywa na świecie -7-8 %

AKCJA to papier wartościowy przynoszący przychody (dywidenda) i uosabiający prawa własności

System anglosaski

Akcje:

1. akcje emitowane (akcje zwyczajne, akcje na okaziciela)

1.2 akcje dające prawo zarządzać bieżącą działalnością spółki

1.3 akcje nie dające prawa do zarządzania bieżącą działalnością spółki

2. akcje przydzielane (uprzywilejowane, imienne)

2.1 akcje zwykłe - prawo do dywidendy, jeśli firma przynosi zyski i nie ma zobowiązań

2.1.1 dające prawo do udziału w majątku spółki bankrutującej

2.1.2 nie dające prawa do udziału w majątku spółki bankrutującej

2.2 akcje kumulatywne - akcjonariusze uzyskują dywidendę niezależnie od sytuacji firmy

CENA AKCJI

Przykład:

Kapitał oczekiwany = 1 mln PLN

Potencjalni nabywcy = 100

Cena nominalna - koszt dla emitenta

C_NA = 1 mln / 100 = 10 000 PLN

Cena emisyjna - koszt dla inwestora i jest przychodem dla emitenta

C_EA = Dywidenda / stopa procentowa banku = D/r

R = 10%

R = r (podstawowe) + prowizje banku + cena kredytu refinansowego

D = 20% czyli 2 000 PLN

C_EA = 2 000 / 0,1 = 20 000 PLN

Dochód emitenta = przychód emitenta - koszty emitenta

20 000 PLN -10 000 PLN = 10 000 PLN

ZADANIE

C_NA = 40 000 PLN

C_EA = 80 000 PLN

R = 70%

T= 360/360 = 1

Zysk (z kapitału) = Dochód (z kapitału) = Kapitał podst. * r * t = 80 000 * 0,7 * 1 = 56 000 PLN

Stopa zysku Tonsil = Zysk/Kapitał * 100% = 56 000 / 40 000 * 100% = 1,4 * 100% = 140 %

Przeciętna stopa zysku jest 1 - 1,5 (do 2) razy większa niż przeciętna stopa %.

WEKSEL - zobowiązanie wystawcy weksla bądź akceptanta, uiszczeniem odpowiedniej kwoty w odpowiednim miejscu i czasie

Oprocentowanie - dopisywanie do rachunku

Metoda oprocentowania:

Kapitał końcowy = kapitał początkowy * (1 + r) ^t

Suma wpisana na wekslu = cena towaru + wartość dodana ( dochód za umieszczenie sumy w banku)

Czyli S weksla = C_t + D

D zależy od :

• r krótkoterminowe / 100

• d/ 360

• C_t

D = r (krótkookresowe)/100 * d/360 * Ct

Dyskontowanie - odpisywanie od rachunku

Kapitał początkowy(Kp) =Kapitał końcowy(Kk) / (1 + r) ^t

Suma uzyskana w banku (SWB) = Suma wpisana na wekslu (Swnw) - Koszt

Koszt = stopa dyskontowa(rd)/100 * dni do wykupu weksla(dt)/360 * Swnw

POZYCJA BANKU - porównanie aktywów i pasywów banku komercyjnego według ich płynności

Przez POZYCJĘ GLOBALNĄ BANKU rozumie się zestawienie aktywów i pasywów banku komercyjnego o tych samych terminach wymagalności i zapadalności

POZYCJA WALUTOWA BANKKU - ustalana przez porównanie aktywów walutowych (wszystkie) z pasywami walutowymi (wszystkimi)

Kredyty krótkoterminowe długoterminowe

Depozyty krótkoterminowe długoterminowe

Pozycja banku:

• domknięta A = P

• niedomknięta A ≠ P

długa A > P

krótka A < P

Bank generalnie ustala limity, które umożliwiają wystąpienie niezrównoważenia w banku.

POZYCJA WALUTOWA BANKU

WALUTA - prawny środek płatniczy funkcjonujący na terenie danego kraju

DEWIZA - zagraniczna należność

RYNEK WALUTOWY - zespół związków i zależności oraz regulacji prawnych według których dokonuje się transakcji kupna - sprzedaży

DATA WALUTY - termin dostarczenia danej waluty odbiorcy

SPOT - natychmiastowe (do 3 dni roboczych)

FORWARD - każdego następnego dnia

PARYTET - stosunek wymienny jednej waluty na inną walutę. Współcześnie ustalany jest w oparciu o SIŁĘ NABYWCZĄ DANEJ WALUTY - ilość towarów i usług, które za 1 jedn. można nabyć

Uczestnicy rynku walutowego:

1. banki komercyjne

2. banki centralne

3. inne instytucje finansowe

4. instytucje niefinansowe

5. osoby fizyczne

KURS WALUTOWY - cena 1 waluty wyrażona w innej walucie

KWOTOWANIE - przedstawienie ceny 1 waluty wyrażonej w innej walucie. 2 typy:

• bezpośrednie - walutą podstawową jest $ wyrażony poprzez inną walutę

• pośrednie - waluta podstawową jest waluta inna niż $

RODZAJE KURSÓW WALUTOWYCH:

• KURSY SZTYWNE

• KURSY STAŁE

• KURSY PŁYNNE

2 RODZAJE ROZLICZEŃ BANKOWYCH:

1. GOTÓWKOWE

• CZEK - POLECENIE TRASANTA ABY WYDPŁACIŁ REMITENTOWI (BENEFICJENTOWI) OKREŚLONA SUMĘ PIENIĘDZY

• DOWÓD (POTWIERDZENIE) WPŁATY

2. BEZGOTÓWKOWE

• AKREDYTYWA - WYDZIELANIE ODPOWIEDNIEJ ILOŚCI ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH W BANKU DŁUŻNIKA W CELU POKRYCIA ZOBOWIĄZAŃ WOBEC WIERZYCIELA

• CZEK ROZRACHUNKOWY

CZEK

AKREDYTYWA

---