MIĘDZYNARODOWY PRZEPŁYW KAPITAŁU

MIĘDZYNARODOWY PRZEPŁYW KAPITAŁU - wszelki odnotowywany w bilansie płatniczym ruch kapitału przez granicę

Podmioty obrotu kapitałowego:

• 
  przedsiębiorstwa

• 
  gospodarstwa domowe

• banki komercyjne

• budżety różnych szczebli

• banki centralne - osiągnięcie celów związanych makroekonomiczną polityką państwa

II. FORMY MIĘDZYNARODOWYCH PRZEPŁYWÓW KAPITAŁU

1. Kryterium czasu

• ruch krótkookresowy - okres spłaty wywiezionego kapitału nie przekracza roku (kredyty handlowe, niektóre rodzaje kredytów finansowych, krótkookresowe lokaty na rynku walutowym)

• ruch długookresowy - okres spłaty wywiezionego kapitału przekracza rok

2. Kryterium pochodzenia

• źródła publiczne - budżety agend rządowych, budżety lokalne, budżety organizacji międzynarodowych

• źródła prywatne - przedsiębiorstwa, banki komercyjne, osoby prywatne

3. Forma wywożonego kapitału

• lokaty na rynku walutowym

• kredyty handlowe

• inwestycje portfelowe

• inwestycje bezpośrednie

III. Lokaty na rynku walutowym

• to krótkookresowe lokowania kapitału na zagranicznym rynku w formie depozytów krótkoterminowych lub niektórych papierów wartościowych

• motywem jest osiągnięcie zysku wyższego niż możliwy o osiągnięcia na rynku krajowym

• podstawę zysku stanowią występujące między krajami różnice w stopie procentowej i różnice kursowe

• główną przyczyną rozwoju tego rodzaju przepływu kapitału jest wzrost technicznych możliwości szybkich transferów kapitału za granicę

IV. Kredyty handlowe

• związane bezpośrednio z wymianą towarową

• udzielane są przez eksportera importerowi co przyczynia się do wzrostu konkurencyjności oferowanego towaru

• największą rolę odgrywają w dziedzinie obrotu gotowymi obiektami przemysłowymi, statkami, samolotami oraz w stosunkach krajów uprzemysłowionych z krajami rozwijającymi się

V. Inwestycje portfelowe

• długookresowe lokaty w zagranicznych papierach wartościowych (zwłaszcza w obligacjach i akcjach)

• wcześniej (XIX i początek XX wieku) najbardziej znaczące były zakupy obligacji emitowanych przez banki centralne lub rządy

• obecnie dominującą formą jest zakup akcji zagranicznych przedsiębiorstw

• przyczyny popularności:

• stabilizacja gospodarcza w świecie

• marginesowy udział bankrutujących przedsiębiorstw (stosunkowo niewielkie ryzyko związane z zakupem akcji)

• elektroniczne systemy przekazywania informacji i związane z nimi możliwości podejmowania szybkich decyzji

VI. Kredyty finansowe

• postawienie do dyspozycji kredytobiorcy określonych środków finansowych bez ograniczenia dotyczącego sposobu ich spożytkowania

• zaciągane najczęściej na spłatę wcześniejszych zobowiązań, zakup towarów przez pożyczkobiorcę w kraju pożyczkodawcy, zakup waluty pożyczkodawcy

• głównym motywem zaciągania kredytów zagranicznych jest zwiększenie zużycia dóbr na potrzeby konsumpcji i inwestycji oraz wydatków rządowych ponad możliwości gospodarki narodowej

• powodują powstanie zobowiązań finansowych wobec zagranicy

VII. Inwestycje bezpośrednie

• podejmowanie od podstaw samodzielnej działalności gospodarczej za granicą lub podejmowanie kierownictwa już istniejącego przedsiębiorstwa

1. Czynniki wpływające na decyzję o internacjonalizacji produkcji przedsiębiorstwa

1. Walory przedsiębiorstwa możliwe do spożytkowania za granicą kraju-siedziby

• wielkość przedsiębiorstwa

• pozycja monopolistyczna

• marka

• unikatowa technologia

• potencjał badawczy

• zasoby kwalifikowanej siły roboczej

• zasoby wysoko kwalifikowanej kadry menedżerskiej

1. Korzyści z możliwości internalizacji procesu gospodarowania

• obniżenie kosztów produkcji w wyniku zwiększenia skali produkcji

• obniżenie kosztów w wyniku rozłożenia niektórych kosztów (np. marketingu) na większą produkcję

• uniknięcie kosztów prawnej ochrony własności (np. przy transferze technologii)

• możliwość manipulowania cenami w obrocie między filią a centralą (np. dla uniknięcia czy zmniejszenia podatków)

1. Korzyści i zagrożenia związane z lokalizacją części działalności przedsiębiorstwa za granicą

• ceny czynników produkcji (płace i stopa procentowa)

• jakość czynników produkcji (np. kwalifikacje i wydajność siły roboczej)

• dostępność komunikacyjna i koszty transportu

• ustawodawstwo regulujące działalność obcego kapitału

• wielkość rynku i możliwość lokowania na nim produktu finalnego

• polityka handlowa prowadzona w kraju ewentualnej filii

• stopień podobieństwa kulturowego (język, alfabet, religia)

• stosunek społeczeństwa do obecności obcego kapitału

2. Przyczyny rosnącego znaczenia inwestycji bezpośrednich w gospodarce światowej

• postęp techniczny i rewolucyjne zmiany w dziedzinie przetwarzania i przenoszenia informacji

• zwiększenie możliwości zarządzania przedsiębiorstwem posiadającym oddziały w wielu krajach

• dostęp do informacji potrzebnych do podejmowania decyzji o rozszerzeniu działalności za granicę

• poszerzenie oferty narzędzi finansowych ułatwiających rozszerzenie działalności za granicą

• procesy integracyjne, zwłaszcza w Europie Zachodniej

• systematyczna eliminacja ograniczeń ruchu kapitału między krajami

• dążenie przedsiębiorstw z państw trzecich do utworzenia na obszarach objętych integracją swych filii (rosnące znaczenie tego obszaru w gospodarce światowej; obawa, że instytucjonalne zmiany mogą utrudnić wejście na ten rynek w przyszłości)

• zmiany zachodzące w dziedzinie polityki ekonomicznej

• proces masowej prywatyzacji i deregulacji niektórych branż czy gałęzi gospodarki znajdujących się bądź w rękach państwowych, bądź też zastrzeżonych dla jednego przedsiębiorstwa z dominującym kapitałem państwowym

3. Wpływ inwestycji bezpośrednich na gospodarkę

1. Kraju wywożącego kapitał

• w krótkim okresie pogorszenie bilansu płatniczego (transfer za granicę środków finansowych niezbędnych do wykupu części lub całości już istniejących zakładów lub też kupna gruntu i budowy zakładu od podstaw)

• poprawa bilansu płatniczego w dłuższym okresie (transfer zysków z produkcji zagranicą do kraju pochodzenia kapitału)

• wpływ na zatrudnienie niejednoznaczny:

• zwiększenie: w fazie tworzenia filii lub zakładania samodzielnego przedsiębiorstwa, ponieważ znaczna część wyposażenia powstającego zakładu pochodzi z kraju pochodzenia kapitału

• zwiększenie: produkcja uruchomiona za granicą dzięki inwestycjom bezpośrednim pobudza produkcję towarów w kraju pochodzenia kapitału (np. zagraniczna produkcja podzespołów do produktu finalnego składanego w kraju pochodzenia kapitału, lub produkcja w kraju wcześniej niedostępnym dla towarów z kraju siedziby co pobudza w nim produkcję części zamiennych)

• zmniejszenie: rozpoczęcie produkcji towarów wypierających z rynku światowego dobra tradycyjnie eksportowane przez kraj pochodzenia kapitału

• zmniejszenie: wypieranie przez towary produkowane w filiach towarów rodzimych wytwórców na rynku kraju pochodzenia kapitału

1. Kraju rozwijającym się będącym miejscem inwestycji

• zwiększenie aktywności gospodarczej i zatrudnienia (zwiększenie funduszu inwestycji)

• poprawa bilansu płatniczego w krótkim (dopływ kapitału) i długim okresie (wzrost eksportu towarów)

• możliwości podniesienia poziomu zaawansowania technicznego gospodarki poprzez transfer technologii towarzyszący inwestycji

1. Kraju rozwiniętym będącym miejscem inwestycji

• wzbogacenie istniejącej wiedzy poprzez transfer technologii

• zwiększenie podaży środków kapitałowych niezbędnych do rozwoju regionów mniej zaawansowanych gospodarczo

• normalizacja sytuacji rynkowej (inwestycje w branżę zdominowaną przez jedno lub kilka przedsiębiorstw krajowych - zmniejszenie monopolizacji danej dziedziny wytwarzania)

1. Potencjalne zagrożenia

• zdominowanie gospodarki narodowej przez obcych właścicieli (następstwa polityczne - reprezentowanie w pierwszej kolejności interesu narodowego kraju pochodzenia)

• nadmierna i sprzeczna z długookresowym interesem danego kraju eksploatacja zasobów surowcowych

Bilans płatniczy - zestawienie wszelkich zobowiązań i należności, czyli wpływów zagranicznych środków płatniczych uzyskanych w danym okresie oraz płatności dokonanych na rzecz zagranicy w tym okresie

1

motyw zysku

---