Sesja zimowa
13) Wymień znane ci głębinowe skały magmowe.
Granit
14) W wyniku jakich procesów powstają skały magmowe,
skały magmowe skład: kwarc, skalenie plagioplazy, łuszczyki, amfibole, pirokseny, oliwiny. Minerały poboczne występujące w skałach magmowych ale w mniejszych ilościach. Minerały akcesoryczne występują rzadko i w niewielkich ilościach. Skały dzielimy na:
kwaśne: przewaga kwarcu w skałach głębinowych granit, a w kwaśnych wylewnych riolit.
obojętne: zawartość kwarcu i skaleni, sienit i dioryt, wylewne,
zasadowe: plagoplazy, głębinowe gabro, wylewne bazalt.
Skały powstają w wyniku procesów metamorficznych są to skały powstające z przeobrażenia innych skał magmowych albo osadowych.
15)Co to jest lawa.
Jest to magma wychodząca na powierzchnie ziemi. Lawa składa się z tlenków krzemu, glinu, magnezu, jeżeli ma większą ilość SIO2 to mówimy, że jest to lawa kwaśna i jest ona lepka, gęsta i szybko krzepnie.
16) Czym różni się lawa kwaśna od zasadowej.
Lawa kwaśna jest lepka, gęsta, szybko krzepnie. Zawiera większe ilości SIO2. Natomiast lawa zasadowa ma mniej krzemionki, mają mniejszą lepkość są rzadsze bardziej ruchliwe i przemieszczają się na większe odległości.
17) Jakie są główne produkty erupcji wulkanicznej:
W zależności od sposobów wydobywania się lawy, produktów gazowych i skalnych na ziemi dzielimy na: centralne, linijne, arealne (powierzchniowe).
Erupcje centralne mamy wtedy kiedy produkty tej erupcji wydobywają się z krateru który jest elementem wulkanu.
Erupcje linijne- produkty wydostają się na powierzchnie szczelinami (najbardziej znany w Islandii)
Erupcje arealne - współcześnie są nieznane tworzą się wtedy kiedy batolit podchodzi tak płytko pod powierzchnie ziemi, że ją topi.
18) Wymień z jakich głównych elementów składa się wulkan:
Elementy składowe wulkanu od góry- Krater, stożek wulkaniczny, komin wulkaniczny, kratery pasożytnicze, szczeliny , kaldera (obszar zapadnięty w około wulkany).
19) Wymień typy wulkanów w zależności od typów erupcji:
wulkany tarczowe: tworzą się gdy lawa jest zasadowa,
wulkany kopułowe: tworzą się gdy lawa jest kwaśna,
wulkany eksplozyjne: z których wydobywają się produkty gazowe i piroplastyczny materiał,
wulkany mieszane: są to strato wulkany w których lawa jest przewarstwiona otworami piroplastycznymi.
W zależności od sposobów i charakteru erupcji wyróżniamy:
typ hawajski: erupcje częste ale spokojne, lawa jest zasadowa a wulkan ma kształt tarczy,
typ islandzki: spokojne wylewy płynnej lawy, rozlewające się na duże odległości,
typ strąboli: wybuch częste, rytmiczne niezbyt gwałtowne, niewielkie ilości obojętnej lawy,
typ vulcano: wybuchy rytmiczne, co kilka kilkanaście lat znaczne ilości popiołu i lawy średnio kwaśnej,
typ pelee: wybuch gwałtowny, lawa z dużą ilością gazów, ulega zniszczeniu część stożka, tworzą się chmury gazowo popiołowe,
typ pliniusza: wybuch jest krótkotrwały z ogromną siłą, prawie wyłącznie produktami erupcji są popioły.
Erupcje podmorskie zawsze związane są z grzbietami śródoceanicznymi. Erupcje wulkaniczne zawsze towarzyszą ruchom erogenicznym.
20)Podaj najsilniejsze i najsłynniejsze erupcje wulkaniczne: Etna
21) Rozmieszczenie wulkanów na kuli ziemskiej:
Ryft jest to łańcuch oceaniczny który biegnie przez wszystkie oceany na całej ziemi, jest to strefa silnego wulkanizmu.
22) Wymień magmowe skały wylewne:
Są to produkty krzepnięcia magmy, klasyfikuje się je na podstawie składu chemicznego, mineralnego, oraz rodzaju struktury i tekstur, które zależą od warunków fizykochemicznych. Najogólniejsza klasyfikacja skał magmowych opiera się na bezwzględnej zawartości w nich krzemionki, którajest najważniejszym składnikiem każdej magmy, na tej podstawie rozróżnia się skały kwaśne- obojętne- zasadowe- ultrazasadowe. W zależności od warunków geologicznych tworzenie i występowanie dzielimy na skały głębinowe (skały plutoniczne) i skały hipabisalne, skały subwulkaniczne i skały wylewne.
23)Występowanie bazaltu na terenie Polski: Głównie występuje na terenie dolnego śląska. Wykorzystywany jako materiał budowlany i surowiec leizny kamiennej.
24) Wystąpienia masywów granitoidowych na terenie Polski:
jest to zbiorowa nazwa skał głębinowych z grupy granitu i skał pokrewnych (jak granodiory, tonality, monzolity) bez względu na ich genezę; skały te mogą powstawać zatrówno w wyniku procesów magmowych, metamorficznych, jak i reomorficznych.
25) Co to jest epicentrum:
Jest to miejsce na powierzchni ziemi leżące bezpośrednio nad ogniskiem trzęsienia ziemi.
26) Co to jest hipocentrum:
Jest to ognisko trzęsienia ziemi, miejsce w głębi ziemi, z którego rozchodzą się fale sejsmiczne.
73) Scharakteryzuj świat organiczny paleozoiku, mezozoiku i kenozoiku na okresy:
Kenozoik dzielimy na czwartorzęd, trzeciorzęd. Czwartorzęd na holocent i plejstocent. Trzeciorzęd na neogen i poleogen. Paleozoik dzielimy na perm, kambr, dewon, sylur, ordowid. Era paleozoiczna w tej erze stopniowo kształtuje się ogólny zarys późniejszych lądów i mórz. Lody półkuli północnej oddzielone są oceanem tetydy od lądu. Klimat jest zmieniany od tropikalnego po okresy zlodowaceń. W tej erze występuje rozwój życia organicznego, w morzach. Pewne formy rozwijają się i wymierają w paleozoiku np. graptolity, trylobity. Era mezozoiku jest to czwarta era w dziejach ziemi trwająca około 230 do około 65 milionów lat dzieli się na trzy okrasy: trias, jurę, kredę. Panowały na lądzie rośliny nagozalążkowe, gł. Iglaste, miłorzębowe i sagowce. W połowie kredy ilościową przewagę zyskały rośliny okrytozalążkowe gł, dwuliścienne, w morzach silnie rozwinęły się skałotwórcze zielenice oraz krasnorosty. A w wodzach słodkich ramienice. Następuje też bujny rozwój kręgowców, wśród których dominują gady, opanowują one wszystkie środowiska na lądzie dinozaury, w morzach ichtiozaury, w powietrzu pterozaury. W jurze pojawił się pierwszy ptak archeopteryks, z końcem ery wszystkie uległy unicestwieniu.
Era kenozoik: najmłodsza era w dziejach ziemi trwająca około 65 mln lat do dziś. Dzieli się na dwa okresy trzeciorzęd i czwartorzęd. Najbardziej znamienne cechy tej ery największe nasilenie orogenezy alpejskiej, oraz wielkie zlodowacenie na znacznych połaciach kuli ziemskiej. Roślinność podobna do współczesnej. Intensywny rozwój ssaków które opanowały całkowicie środowisko lądowe, oraz ptaków. Pod koniec trzeciorzędu około 90% fauny przypominała formę współczesną. Natomiast w czwartorzędzie czyli w zlodowaceniu występowały formy typowe dla niej mamuty, nosorożce jednak najważniejszym faktem było pojawienie się człowieka. Po ustąpieniu zlodowaceń ostatecznie ukształtowała się forma współczesna.
74) Scharakteryzuj faunę dewonu, permu, jury, kredy, czwartorzędu: Dewon gwałtowny rozwój, pojawiaj się pierwsze formy amonitów , trylobitów, rozwijają się kręgowce, ryby dwudyszne, ryby trzonopłetwe. Perm w permie rozpoczyna się rozpad wymierają rośliny zarodnikowe, rozwój roślin nagonasiennych, wymierają trylobity, rozwój amonitów, rozwój ryb kostno szkieletowych rozwój płazów i gadów. Jura drugi okres mezozoiku trwającu od około 195 do 140 mln lat temu. Dzieli się na trzy epoki j. Dolna, j. Środkowa, j. Górna.
75) Scharakteryzuj florę karbonu, kredy, trzeciorzędu: Karbon oprócz roślinności wodnej nastąpił wielki rozwój drzew widłaki, skrzypy, paprocie właściwe i nasienne, Jest to piąty okres paleozoiku trwający około 345 do około 280 mln lat temu. Dzieli się na dwie epoki Karbon dolny i górny. W karbonie oprócz roślinności wodnej nastąpił rozwój życia lądowego i roślinnego w formach drzewiastych: widłaki. Skrzypy, paprocie właściwe i nasienne Formy te tworzą bagienne lasy i początek złóż węgla. Karbon charakteryzuje masowe wytwarzanie otwornic, ramienionogów, rozwój goniatytów i pojawienie się belenitów. Żyły już owady uskrzydlone, ryby rekinowate, i pierwotne promieniopłetwe, płazy tarczogłowe, pierwsze gady .