POLSKA SZTUKA WOJENNA X-XV w.-DOBA WCZESNOPIASTOWSKA, WALKI Z NIEMCAMI.
Działania wojenne, prowadzone przez wojsko polskie w okresie wczesnofeudalnym, pozostawały w ścisłym związku z polityka władców i były prowadzone nie tylko w celu zdobycia łupów. Wojskowość polska za czasów pierwszych piastów rozwijała się i umacniała, głównie w walkach z agresją niemieckich margrabiów i cesarzy. Parcie niemieckie na wschód już w X wieku spowodowało, że państwo polskie formowało się w znacznym stopniu pod naciskiem zagrożenia zewnętrznego z kierunku zachodniego. Pomomo przewagi uwczesnych niemiec państwo Mieszka I, Bolesława Chrobrego i Bolesława Krzywoustego potrafiło skutecznie przeciwstawić się ich potedze, co świadczyło iż było państwem spójnym wewnętrznie, silnym, mającym zdolnych władców z dobrymi9 siłami zbrojnymi. Śledząc zmagania pierwszych piastów o utrwalenie i rozszerzenie państwowości polskiej należy zwrócić uwagę na zwycięstwo pod Cedynią w roku 972, nad rycerstwem margrabiów niemieckich, Hodona i Zygfryda zmierzających na podbój Pomorza. Wojska Mieszka I zrealizowały tutaj ważną zasadę strategiczną nakazującą spotkanie przeciwnikan na pograniczu państwa, aby bronić kraj przed zniszczeniem. Uzyskiwanowówczas czas na zorganizowanie ewentualnej dalszej obrony w przypadku klęski. Wyznaczenie i realizowanie określonegu celu wojny można zauważyć w działaniach zaczepnych Bolesława Chrobrego na przykładzie drugiej wojny z cesarzem Henrykiem II stoczonej w latach 1007-1013, kiedy to aby odzyskać Łużyce utracone w roku 1005 wykonał uderzenie na ślne wojska niemieckie zgrupowane w rejonie Magdeburga wiążąc je. W ten sposób zapewnił sobie swobodę działania w rejonie strategicznego Budziszyna. Po przerzuceniu głównych sił w ten rejon zdobył Budziszyn odzyskując Łużyce.
Innym przykładem realizacji określonego celu wojny są wyprawy Kijowskie w roku 1018. Chcąc osadzić na tronie kijowskim swojego zięcia Świętopełka aby umocnic wpływy na Rusi stacza walna bitwę z księciem Jarosławem pod Wołyniem. Bitwa kończy się całkowita klęską wojsk ruskich, a później zajęciem Kijowa-osiągnięcie celu strtegicznego i politycznego.
Założenia strategiczne w działaniach obronnych przyjmują inny charakter. Z uwagi na niekorzystny stosunek sił między cesarstwem niemieckim a Polską, oraz fakt, że najazdy kierowały się po utartych szlakach i działania prowadzone były w określonej porze roku, skupiano zawczasu w odpowiednim miejscu i czasie siły potrzebne do odparcia przeciwnika i wybudowania umocnień na głównym kierunku jego działań. Tak więc strategia wojny z Niemcami polegała na tym, by najpierw w obronie aktywnej, w oparciu o grody pograniczne i umocnienia polowe, wyczerpac wroga i pozbawić go przewagi liczebnej, a następnie przejść do działań i rozbić wojska najeźdźców. W walce a Niemcami Chrobry stosował wojnę szarpaną, polegającą na unikaniu otwartych bitew z głównymi siłami przeciwnika i wciąganiu go w zasadzki i tereny bagniste, prowadzono przewlekłe działania opóźniające. Chrobry umiał organizować dobrą służbę rozpoznawczą. Najlepszymi przykładami aktywnej obrony ze strony polskiej w czasie wojen z niemcami są kampanie-1015 i 1017 roku, kiedy to w roku 1015 cesarz niemiecki Henryk II ruszył na Polskę z trzech kierunków, pierwsza grupa tradycyjnie na Krosno Odrzańskie, druga grupa nadciągała od północy, trzecia zaś od południowego zachodu. Chrobry dążył do kolejnego wyeliminowania z walki poszczególnych grup przeciwnika, aby w ten sposób zrównowarzyć początkową przewagę wroga i zapewnić sobie przewagę w decydującym miejscu i czasie.
Działania polskie miały charakter manewrowy, a ruchliwość przyczyniła się do realizacji planu. W drugiej kampanii w roku 1017 cesarz Henryk II postanowił działać w jednym kierunku, stwarzając tam znaczną przewagę. Siły główne po kincentracji w rejonie Magdeburga ruszyły na wschód w kierunku Odry, którą osiągnęły w rejonie Głogowa. Tutaj napotkały główne siły Chrobrego, do stoczenia walnej bitwy nie doszło. W wyniku dywersyjnych działań prowadzonych przez cały czas marszu kolumny niemieckiej, w wyniku obaw o linie odwrotu Niemcy zrezygnowali z bitwy. Podjazdowe działania i napady oddziałów polskich zdecydowały o nipowodzeniu wojsk niemieckich. Istotną rolę w tych działaniach odegrała doskonała koordynacja działań Chrobrego, pomimo prymitywnych środków łączności.
Liczne bitwy stoczone w czasie długotrwałych wojen z Niemcami, wskazują na wysoki poziom taktyki władców piastowskich, dzięki min. stosowaniu walki podjazdowej, unikaniu otwartych bitew, atakowaniu wroga z ukrycia. W walkach zaczepnych ważną rolę odgrywało wykorzystanie momentu zaskoczenia /1018 bitwa z wojskami Ruskimi pod Wołyniem/. Inną formą taktyczną stosowana była pozorna ucieczka z pola walki. W walkach obronnych charakterystyczną cechą było staczanie bitew w oparciu o umocnienia polowe i naturalne przeszkody terenowe. Taktyka zdobywania i obrony twierdz p.[olegała na długotrwałym oblężeniu z użyciem machin miotających bądź też wykonaniu szturmu, wykorzystując zaskoczenie.