Kryteria wyboru banku
Czynniki mierzalne i niemierzalne
Wybór banku przy wykorzystaniu kryteriów mierzalnych
Pozycja majątkowa banku
Wielkość kapitałów banku pozwala ocenić zarówno jego siłę, bezpieczeństwo, jak i możliwości na rynku usług finansowych. Duży bank w większym stopniu niż mały gwarantuje odpowiedni poziom i zakres usług, wyższy poziom kwalifikacji pracowników, większe możliwości rozbudowy własnej sieci oraz finansowania potrzeb kredytowych przedsiębiorstw, a także rozwój pozabankowych mechanizmów rynkowych (np. rynku nieruchomości, papierów wartościowych).
Z większą pozycją kapitałową związane jest mniejsze ryzyko upadłości banku, spowodowanej warunkami zewnętrznymi oraz większa jest możliwość dywersyfikacji źródeł dochodów, profesjonalnego doradztwa dla klientów, jak również rozszerzania współpracy z innymi bankami, w tym zagranicznymi.
Bezpieczeństwo lokat
Stabilność banku, jego egzystencja i prawidłowe funkcjonowanie wpływają bezpośrednio na zdolność sprostania przez przedsiębiorstwo wszelkim zobowiązaniom finansowym. Bezpieczeństwo banku jest zatem ważniejsze aniżeli, np. wysokość proponowanych przez bank odsetek.
Czynnikiem warunkującym dostateczny stopień pewności przedsiębiorstwa co do trafnej decyzji na tym etapie wyboru jest posiadanie przez bank dostatecznej płynności (brak płynności jest najczęstszą przyczyną upadku banku).
Ważnym miernikiem poziomu bezpieczeństwa jest również współczynnik wypłacalności (zdolność do zaciągania długoterminowych zobowiązań).
Opłacalność lokat bankowych
Szeroka oferta lokat wymaga pewnej analizy odnoszącej się do form oraz różnic występujących między bankami. Analiza ta może uwzględniać z jednej strony wielkość zysku, a z drugiej, stopień ryzyka towarzyszącego lokacie.
Praktyka dowodzi, że największe znaczenie dla przedsiębiorstwa mają:
Wysokość oprocentowania lokat,
Okres naliczania odsetek, np. miesięczny, kwartalny, roczny,
Gwarancja stałego oprocentowania,
Możliwość określenia indywidualnych warunków umów o lokaty,
Konsekwencje w przypadku zerwania lokaty.
Rachunek bieżący pozwala przedsiębiorstwu na sprawne i szybkie przeprowadzanie rozliczeń pieniężnych oraz innych operacji finansowych, (np. obsługę kredytu). Funkcją tego rachunku jest również gromadzenie środków pieniężnych jednostki gospodarczej. Jednak wysokość oferowanych stóp procentowych oraz stosowane metody naliczania i kapitalizacji odsetek nie stanowią dostatecznej zachęty do przetrzymywania na rachunku pieniędzy.
Ważnymi elementami są, zwłaszcza w przypadku dużych lokat:
Okresy naliczania odsetek (kapitalizacji) i możliwość ich indywidualizacji, np. stawiania do dyspozycji firmy,
Możliwość uzyskania progresywnego oprocentowania, zależnego od wysokości lokaty,
Możliwość indywidualizacji warunków umowy, w tym możliwość wynegocjowania wysokości oprocentowania oraz inne przywileje (np. zniżki prowizyjne),
Stopa inflacji i stopa podatku dochodowego.
Cena usług bankowych
Przedsiębiorstwo, dokonując analizy usług bankowych, powinno ją rozpatrywać w odniesieniu do trzech głównych segmentów współpracy z bankiem, a mianowicie:
Podpisania umowy rachunku bankowego,
Lokaty,
Zawarcia z bankiem umowy o kredyt.
Uwzględnienie przez przedsiębiorstwo przy wyborze banku cen usług bankowych umożliwia uzyskanie przybliżonego obrazu pozytywnych, jak również negatywnych stron związania się z konkretnym bankiem.
Kryteria niemierzalne wyboru banku
Jakość usług bankowych
Przykładem mogą być prowadzone nierzadko konkursy typu „Bank przyjazny dla klientów”, mające na celu popularyzowanie zmian jakościowych i działalności banków i wskazywanie tych banków, w których można liczyć na profesjonalną obsługę i życzliwość.
Jednak wydaje się, ze z punktu widzenia przedsiębiorstwa jakość usług bankowych powinna być rozpatrywana przede wszystkim z uwzględnieniem dwóch zagadnień:
Sprawności działania banku, czyli szybkości i pewności obsługi,
Kompetencji zatrudnionych tam pracowników
Szybkość obsługi bankowej
Czas trwania operacji bankowych, sprawne przekazywanie informacji między bankami oraz możliwość skrócenia rozliczeń - to czynniki decydujące o szybkości i terminowości wykonywania wszelkich zleceń finansowych jednostki gospodarczej. Jest to bardzo istotne zważywszy, że nierzadko dokonanie operacji przelewu środków pieniężnych łączy się z dość długim czasem oczekiwania na ich przekazanie. Przedsiębiorstwo traci wówczas odsetki oraz możliwość swobodnego dysponowania własnymi pieniędzmi.
poziom automatyzacji operacji bankowych oraz dobry system informatyczny jest jednym z głównych czynników rzutujących na efekty współpracy przedsiębiorstwa i banku.
Stąd duże znaczenie przy wyborze banku mają następujące kwestie:
Funkcjonujący w banku system ewidencji i automatyzacji operacji bankowych
Możliwość korzystania z systemu poczty elektronicznej usprawniającej przesyłanie między bankami (oddziałami) informacji
Przyjęte rozwiązania dotyczące prowadzenia rozliczeń międzybankowych
Funkcjonowanie w banku systemów międzynarodowego przekazu bankowego umożliwiającego sprawną obsługę operacji zagranicznych
Posiadanie przez bank właściwego oprogramowania służącego do obsługi działalności kredytowo-depozytowej
Istnienie systemu przekazywania i analizowania danych osobowych
Duży wpływ na właściwą obsługę przedsiębiorstwa ma nowoczesność usług. Dlatego przy wyborze banku firmy zwracają uwagę na następujące kwestie:
Gotowość banku do dostosowywania własnej oferty do potrzeb firmy np. Możliwość negocjowania terminów lokat, uzyskiwania informacji „na hasło”
Rozwój usług kompleksowych, bazujących na ingerencji między depozytami, dyspozycjami płatniczymi i kredytowaniem
Automatyzacje wszelkich operacji bankowych
Sprawną obsługę operacji krajowych i zagranicznych, zagranicznych tym możliwość dokonywania operacji bankowych z krajami WNP
Gotowość banku do organizowania agencji i ekspozytur w samych przedsiębiorstwach
Doradztwo banku w zakresie inwestycji kapitałowych, jak również finansowe i ekonomiczne
Przed podpisaniem z bankiem jakiejkolwiek umowy należy zwrócić uwagę na następujące kwestie:
Czy obowiązujące z banku przepisy i sposób uproszczenia procedur obsługi zgodne są z potrzebami przedsiębiorstw
Czy jakość pracy w banku odpowiada potrzebom przedsiębiorstwa
Jak funkcjonują w banku informacje, czyli:
Rodzaj stosowanych tablic informacyjnych
Sposób przedstawienia ścieżek postępowania w klasycznych przypadkach
Dostępność folderów, prospektów itd.
Przyjęte przez bank rozwiązania, dotyczące trybu przekazywania przedsiębiorstwu wiadomości związanych np. ze zmianą przepisów czy też promocją nowych form usług.
Kompetencje banków
Wymogi wysokich kompetencji dotyczą zarówno kadry kierowniczej jak i pracowników zatrudnionych w bezpośredniej obsłudze klienta - samodzielnych pracowników bankowych, specjalistów oraz inspektorów.
Poszczególne struktury organizacyjne banku stanowią pewną, ściśle ze sobą związaną całość. Błędy w funkcjonowaniu którejkolwiek z nich rzutują w efekcie na jakość obsługi klientów.
Właściwy poziom kadry dotyczy poszczególnych rodzajów działalności banku, tj.:
Organizacji, administracji i zarządzania
Operacji bankowych krajowych i zagranicznych
Analizy kredytowej
Rynku pieniężno-kredytowego
Informatyki
Bankowej obsługi prawnej
Powstaje także potrzeba zwrócenia uwagi na tych pracowników banku, którzy obsługują jednostki w zakresie bieżących operacji oraz kredytowania. Chodzi o to, aby osoby te posiadały dostateczną wiedzę umożliwiającą kompetentne przekazywanie firmy istotnych informacji, takich jak:
Rodzaje rachunków, z których firma może korzystać, warunki ich prowadzenia, zasady oprocentowania czy też funkcje, jakie mogą pełnić dla jednostki gospodarczej
Rozliczenia pieniężne, czyli m.in. specyfikacja bankowych dokumentów rozliczeniowych, specyfika i rodzaje rozliczeń gotówkowych bezgotówkowych, bezgotówkowych także poziom ryzyka związany z przeprowadzaniem takich rozliczeń
Zasady przeprowadzania operacji kasowo-skarbowych
Instrumenty polityki depozytowej banku
. Problem decyzji podejmowanych przez pracowników banku niższego szczebla pojawia się już w momencie zawierania umowy rachunku bankowego.
Warto, zatem zwrócić uwagę na nastające kwestie:
Czy pracownik banku przyjmujący wniosek o otwarcie rachunku może go rzetelnie ocenić oraz wyjaśnić klientowi wszelkie wątpliwości odnoszące się do obowiązujących procedur, a przede wszystkim do wymaganej dokumentacji
Decyzja dotycząca zawarcia umowy rachunku bankowego z przedsiębiorstwem powinna opierać się przede wszystkim na opinii pracownika banku przyjmującego i oceniającego dokumenty.
Również w okresie bieżącego funkcjonowania rachunku podejmowane są decyzje w zakresie:
Dysponowania środkami pieniężnymi na rachunku
Nadawania pełnomocnictw do dysponowania rachunkiem
Udzielenia informacji o stanie salda
Obniżenia z prowizji i opłat bankowych
Rozwiązania umowy rachunku bankowego, bądź przeniesienia go do innego banku
Sieć oddziałów banku oraz ich kompetencje
potrzeba korzystania przez przedsiębiorstwo z szerokiej sieci placówek banku wynika z możliwości szybkiego dokonywania wszelkiego rodzaju rozliczeń finansowych, więc płatności, przelewów, realizacji czeków rozrachunkowych itp. Brak przedstawicielstw banku w poszczególnych rejonach kraju, zmusza przedsiębiorstwo do prowadzenia operacji z pośrednictwem innych instytucji finansowych. To powoduje m.in. wydłużenie czasu dokonywania tych operacji oraz znaczne zwiększenie kosztów obsługi.
Istotna w tym miejscu jest analiza przyjętych przez bank rozwiązań zmierzających do zwiększenia liczby posiadanych placówek. Analiza ta wskaże, jaka bank prowadzi politykę dotyczącą rozwoju własnej sieci. W praktyce odbywa się to w drodze:
Połączenia się z innym bankiem, posiadającym określoną ilość oddziałów
Rozwoju własnej sieci oddziałów w rejonach, w których bank dotychczas nie był reprezentowany
Zagęszczenia istniejącej sieci placówek, np. przez tworzenie filii oddziałów i punktów obsługi bankowej w określonym mieście lub dzielnicy
Organizowania agencji banku w samych przedsiębiorstwach w celu kompleksowej ich obsługi
Tworzenia własnej sieci oddziałów za granicą
Ważnym czynnikiem związanym z analizą sieci oddziałów banków są kompetencje placówek związane z działalnością operacyjną. Problem dotyczy następujących kwestii:
Możliwość podejmowania przez oddział określonych decyzji kredytowych
Kompetencji w zakresie przeprowadzania operacji zagranicznych
Kompetencji w dziedzinie rozszerzania zakresu usług
Kompetencji dyrektora oddziału dotyczących stopnia określania wysokości wszelkiego rodzaju prowizji i opłat za czynności bankowe
Możliwość podejmowania decyzji uruchomienia filii oddziału, agencji oraz punktów kasowych
Możliwość negocjowania przez firmę indywidualnych warunków obsługi
Polityka kredytowa banku
Współpraca w zakresie kredytowania działalności gospodarczej jest jednym z podstawowych argumentów, dla których przedsiębiorstwo wyraża gotowość związania się z bankiem. Zasady tej współpracy wyznaczane Są przez politykę kredytową banku, która jako zespół instrumentów i procedur działania wyznacza reguły i mechanizmy udzielania kredytów oraz kryteria oceny kredytobiorców, określające cele i sposoby współpracy w tej dziedzinie.
Istotne są tu następujące kwestie:
Podstawowe zasady prowadzenia działalności kredytowej przez bank
Wytyczenie w zakresie udzielania kredytów
Obowiązki nałożone na pracowników kredytowych
Rodzaje kredytów oferowanych przez bank i warunki ich spłaty
Wymogi kredytowe
Polityka cenowa w stosunku do kredytów
Zasady stosowania prawnych zabezpieczeń kredytów oraz sposób podejścia banku do problemu wyceny majątku
Przedsiębiorstwo podejmując współpracę z bankiem powinno zdawać sobie sprawę, że głównym celem polityki kredytowej banku jest nawiązanie kontaktu z dobrymi, solidnymi klientami, gwarantującymi wywiązanie się z przyjętych zobowiązań. Dlatego kredytobiorca musi uwzględnić, że bank w celu ograniczenia ryzyka w każdym przypadku udzielania kredytu, będą:
Przeprowadzały dokładną analizę zdolności kredytowej
Unikały koncentracji kredytów w jednej dziedzinie działalności gospodarczej
Stosowały różnorodne formy zabezpieczeń kredytów
Limitowały kredyty w stosunku do jednego podmiotu lub grupy oraz związanych ze sobą kapitałowo lub organizacyjnie jednostek
Dogodność korzystania z usług bankowych
Dogodność korzystania z usług bankowych wyznacza:
Lokalizacja banku
Godziny przyjmowania klientów
Łatwość dostępu do banku
Układy personalne
Miejsce, w którym funkcjonuje bank istotne jest ze względu na fakt, iż poza możliwością sprawnego korzystania z finansowych, również otocznie samego budynku może mieć znaczący wpływ na działalność klienta. Dlatego analizując lokalizację banku warto zwrócić uwagę na:
Istniejącą sieć komunikacyjną
Dojazd - stopień natężenia ruchu wokół siedziby banku
Planowe budowy ciągów komunikacyjnych
Liczbę i strukturę instytucji mieszczących się w pobliżu
Działalność administracji państwowej w danym rejonie
Liczbę i strukturę podmiotów gospodarczych
Realizowanie i przewidywanie inwestycje podmiotów gospodarczych i władz administracyjnych
Zabudowę handlową i centra handlowe
Ważnym czynnikiem wyboru mogą okazać się godziny funkcjonowania banku z uwagi na:
Możliwość korzystania z usług finansowych banku przed i po zakończeniu pracy
Możliwość wydłużenia czasu pracy banku, w zależności od indywidualnych potrzeb firmy
Oferowanie usług bankowych w szerszym wymiarze godzin (np. w okresach przedświątecznych), całodobowa obsługa przedsiębiorstwa (np. możliwość korzystania z bankomatu, skarbca nocnego, oraz wykorzystania bankowości elektronicznej)
Czynnikiem współdecydującym o wyborze banku jest szeroko rozumiany dostęp przedsiębiorstwa do usług bankowych. Wymaga to:
Właściwego zorganizowania parkingu
Spełnienia wymogów donoszących się do samego budynku banku, a więc jego wielkości, zaplecza, wizerunku zewnętrznego (wskazane jest przy tym zachowanie indywidualnych cech, wskazujących na charakter i rodzaj budynku), oświetlenia, tablic informacyjnych
Odpowiedniego rodzaju i skuteczności połączeń - telefon, fax, teletransmisja danych itd.
Bezpieczeństwa przedstawiciela przedsiębiorstwa korzystającego z usług bankowych - możliwość zapewnienia ochrony przy pobieraniu gotówki i transporcie pieniędzy
Organizacji Sali operacyjnej - odpowiednio rozplanowane punkty obsługi i urządzeń samoobsługowych, dostęp do stanowisk itd.
Możliwość obsługi przedsiębiorstwa bezpośrednio w jego siedzibie ( np. przez inspektora kredytowego)
Sposobu załatwiania formalności ( określony m.in. przez stopień sformalizowania poszczególnych czynności).
Dodatkowo na wybór banku może wpływać potrzeba uwzględniania istniejących układów personalnych. Ogólnie biorąc, problem dotyczy relacji między pracownikiem banku a przedstawicielem przedsiębiorstwa oraz wzajemnych „układów” między osobami zatrudnionymi w banku. Umiejętność postępowania z klientem, fachowa i uprzejma obsługa (wskazane jest, aby przedsiębiorstwo było obsługiwane przez jednego pracownika), kultura osobista personelu itd., to czynniki rzutujące na efekty współpracy. Uwzględniając również atmosferę pracy w banku oraz partnerskie układy między jego pracownikami, można z dużym prawdopodobieństwem założyć, że często skomplikowane procedury bankowe będą w umiejętny sposób przedstawiane klientowi, przez co staną się łatwiejsze do zaakceptowania.