PEDAGOGIKA SPECJALNA - wykład 1
PEDAGOGIKA SPECJALNA - jest nauką szczegółową pedagogiki, a jej przedmiotem jest opieka, terapia, kształcenie i wychowanie osób z odchyleniami od normy, najczęściej jednostek mniej sprawnych lub niepełnosprawnych bez względu na rodzaj, stopień i złożoność objawów oraz przyczyn zaistniałych anomalii, zaburzeń, trudności lub ograniczeń.
PEDAGOGIKA OGÓLNA
↓
Pedagogika specjalna jako dział pedagogiki ogólnej:
1-Pedagogika terapeutyczna (podmiot oddziaływań) osoby przewlekle chore i kalekie
2-Pedagogika wybitnie zdolnych (podmiot oddziaływań) osoby zdolne, wybitnie zdolne
3-Tyflopedagogika (podmiot oddziaływań) osoby z wadami wzroku
4-Pedagogika resocjalizacyjna (podmiot oddziaływań) osoby wykolejone moralnie lub zagrożone wykolejeniem
5-Surdopedagogika (podmiot oddziaływań) osoby z wadami słuchu
6-Oligofrenopedagogika (podmiot oddziaływań) osoby z upośledzeniami umysłowymi
DZIAŁY I DZIEDZINY PEDAGOGIKI SPECJALNEJ ZE WZGLĘDU NA RODZAJ ODCHYLENIA OD NORMY:
*Pedagogika zdolnych i upośledzonych - uzdolnienia kierunkowe; wybitne zdolności ogólne
*Pedagogika rehabilitacyjna - upośledzenie umysłowe; wady wzroku; wady słuchu; sprzężone upośledzenie
*Pedagogika lecznicza, terapeutyczna - choroby przewlekle; niesprawność ruchowa; odmienność somatyczna; starość; autyzm, zespoły psychopochodne
*Pedagogika resocjalizacyjna - niedostosowanie społeczne; aspołeczność; antyspołeczność; demoralizacja; przestępczość
*Pedagogika korekcyjna - trudność w uczeniu; zaburzenia emocjonalne; zaburzenia mowy; parcjalne zaburzenia w rozwoju
WIEDZA W PEDAGOGICE SPECJALNEJ:
teoria opieki specjalnej
historia oświaty specjalnej
teoria organizacji zarządzania oświatą specjalną
teoria wychowania specjalnego
ortodydaktyka (teoria nauczania specjalnego)
teoria ogólna
specjalna pedagogika porównawcza
Wykład 2
Cele w pedagogice specjalnej:
1-nadrzędny - przygotowanie osób niepełnosprawnych do integracji społecznej
2-podrzędne - rodzaj i głębokość odchylenia od normy
Otton Lipkowski wyróżnił 3 podstawowe cele:
1-humanitarny (humanistyczny) - każdy ma prawo do tego by być wychowywanym i kształconym bez względu na możliwości
2-wychowawczy (pedagogiczny) - należy uczyć i wychowywać każdego bo każdego można czegoś nauczyć i wychować
3-ekonomiczny - kształcić i wychowywać niepełnosprawnych się opłaca
Fazy i stadia rozwiązywania problemów przez rodziców i dzieci niepełnosprawnych:
III FAZA
*faza solidarności
*faza aktywności
*faza racjonalnych działań
II FAZA
*faza depresji
*faza nieracjonalnych działań
*faza agresji
I FAZA
*dlaczego mnie to spotkało
*to przecież nie może być prawda
*co się właściwie dzieje
Wykład 3
Kryteria funkcjonowania i bariery:
ograniczenia (somatyczne i fizyczne)
choroba, uraz, zaburzenie (stan wewnętrzny)
uszkodzenie, dysfunkcja, odchylenie w stanie zdrowia (stan uzewnętrznienia)
uszkodzenia mózgu, układu nerwowego, kostnego, mięśniowego
ograniczenia psychologiczne
niepełnosprawność, zaburzenia aktywności, ograniczenie doświadczeń i kompetencji (obiektywność)
zaburzenia w zakresie percepcji, myślenia, motoryki, emocji, komunikowania się
ograniczenia społeczne
ograniczenie, upośledzenie funkcjonowania w rolach społecznych (socjalizacja)
niesamodzielność - fizyczna, osłabienie orientacji otoczenia, zachowania aspołeczne, antyspołeczne, utrudnienia w wykonywaniu zadań życiowych.
Pojęcia niepełnosprawności (społeczny i indywidualny model niepełnosprawności)
KRYTERIUM PORÓWNANIA podejście do niepełnosprawności |
INDYWIDUALNY MODEL NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI tragedia osobista |
SPOŁECZNY MODEL NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI kwestia społeczna |
Istota problemu |
choroba, uszkodzenie fizyczne, utrata możliwości wykonywania zawodu, psychologiczne niedostosowanie, brak motywacji |
uzależnienie od pomocy profesjonalnej, brak odpowiednich służb wspomagających bariery ekonomiczne |
Miejsce zjawiska
|
wymiar osobisty |
w organizacji społeczeństwa |
Rola osoby niepełnosprawnej |
pacjent/klient |
konsument |
Rozwiązanie |
fachowa interwencja lekarzy, rehabilitantów, terapeutów, doradców zawodowych |
doradztwo, samopomoc, usunięcie barier, egzekwowanie praw |
Kontrola |
dokonywana przez ekspertów |
samokontrola = możliwość wyboru |
Oczekiwane wyniki |
adaptacja jednostki |
akceptacja jednostki w społeczeństwie |
Akceptacja biopsychospołeczna.
Podstawy tej koncepcji można ująć następująco:
„Człowiek jest istotą biologiczną. Stanowi ją organizm człowieka o określonej strukturze i wypełniający określone funkcje”.
„Człowiek jest określoną osobą, jednostką, działającą i wypełniającą określone czynności i zadania życiowe”.
„Człowiek jest także uczestnikiem określonej grupy społeczne, do której przynależy i w życiu której uczestniczy”.
Podobnie jak w modelu indywidualnym niepełnosprawność występuje w trzech wymiarach:
biologicznym, jednostkowym, społecznym.
W koncepcji biopsychospołecznej istotę niepełnosprawności stanowi odchylenie od normalnego poziomu funkcjonowania na wymienionych trzech poziomach lub na niektórych z nich.
Związki pedagogiki społecznej z innymi naukami.
Aspekt pedagogiczny:
Aspekt biologiczny - genetyka - fizjologa, anatomia
Aspekt socjologiczny - socjologia ogólna - socjologia wychowania
Aspekt psychologiczny - psychologia ogólna - psychologia … - wychowawcza
Aspekt prawny - ustawodawstwo, legislacja - prawo cywilne, karne
Aspekt ekonomiczny - ekonomia kształcenia - technika, architektura
Aspekt polityczny - polityka oświatowa - polityka rodzinna
teoria wychowania, pedagogika porównawcza ← Aspekt pedagogiczny → pedagogika opiekuńcza, teoria nauczania
↓
Pedagogika ogólna
↓
Pedagogika społeczna
↓
Pedagogika specjalna