Pięć warstw życia erotycznego

1. Tożsamość płciowa

Świadomość bycia mężczyzną lub kobietą. Jest niemal zupełnie równoznaczna z posiadaniem odpowiednich narządów płciowych. Najczęstszym problemem pojawiającym się w tym obszarze bywają: niezgodność identyfikacji z budową ciała (transseksualizm) oraz niedostateczne rozeznanie dotyczące identyfikacji (czy bardziej jestem mężczyzną, czy kobietą).

Transseksualizm- jest to zaburzenie identyfikacji płciowej, postać zespołu dezaprobaty płci.

Transseksualizm charakteryzuje się trwałym dyskomfortem psychicznym, aż do stanów depresyjnych i myśli suicydalnych z powodu posiadanych cech płciowych, odczuwanych jako nieodpowiednie, trwałym zaabsorbowaniem chęcią pozbycia się posiadanych cech płciowych i nabycia w ich miejsce cech płci przeciwnej. Stan taki utrzymuje się, co najmniej przez dwa lata, a osoba, u której występuje, osiągnęła już dojrzałość płciową. Transseksualizm występuje w kilku odmianach, w statystykach światowych u 1 na 30 tys. mężczyzn i u 1 na 100 tys. kobiet. Typ M/K to mężczyzna, który chce zmienić płeć na żeńską, K/M to kobieta, który chce zmienić płeć na męską. W Polsce obserwuje się przewagę liczby kobiet (4-7 razy więcej) nad liczbą mężczyzn wyrażających dezaprobatę swej płci.

Kryteria DSM-IV

1. Utrzymująca się silna identyfikacja z płcią przeciwną. U dzieci objawia się co najmniej 4 symptomami: 1. powtarzanie, że chce się być, lub się jest osobą płci przeciwnej 2. skłonność do przebierania się w stroje typowe dla przeciwnej płci 3. silne i utrzymujące się skłonności do odgrywania roli przeciwnej płci np. w zabawach 4. intensywne pragnienie uczestnictwa w typowych zabawach płci przeciwnej 5. wyraźne preferencje do zabawy z towarzyszami płci przeciwnej.

2. Stały dyskomfort wynikający z bycia osobą danej płci lub poczucie, że własna rola płciowa jest nieodpowiednia. Przejawy u dzieci: chłopcy twierdzą, że penis i jądra są obrzydliwe, dziewczynki nie chcą oddawać moczu w pozycji siedzącej. U dorosłych przejawia się to zaabsorbowaniem pozbycia się pierwszo, drugorzędowych cech płciowych.

3. Zaburzeniu nie towarzyszy fizyczny stan interseksualizmu.

4. Zaburzenie powoduje dyskomfort o znaczeniu klinicznym lub upośle4dzenie w społecznym, zawodowym lub innym obszarze funkcjonowania.

Etiologia transseksualizmu. Tożsamość tkwi w samym płodzie. Ważny jest moment wydzielania się hormonów maskulinizujących (androgenów), które decydują o pojawieniu się odpowiednich narządów płciowych. Poziom tych hormonów, określa budowę genitaliów, ale również tożsamość płciową, np. niedostateczna ich ilość powoduje powstanie męskich narządów, ale tożsamość pozostaje żeńska.

2. Orientacja seksualna

„Wybór obiektu”. Kto nas przyciąga, kto nam się podoba, kogo najczęściej dotyczą nasze fantazje seksualne - kobiet, mężczyzn czy obu płci w równym stopniu. Najczęstszym problemem w tym obszarze bywają trudności w rozpoznaniu oraz zaakceptowaniu orientacji (homo-, hetero-, biseksualnej), a także niejasność, co do możliwości rzeczywistego wyboru obiektu aktywności seksualnej.

3. Preferencje seksualne

Zainteresowania seksualne: typy osobników, części ciała i sytuacje będące obiektem fantazji i pobudzenia seksualnego. (upodobania, fetysze) - co cię podnieca, fascynuje i uruchamia aktywność seksualną. Badania wskazują na to, że geneza preferencji seksualnych sięga pierwszych doświadczeń erotycznych, związana jest z mechanizmem warunkowania oraz, że istnieje podobieństwo upodobań seksualnych z fobiami. Najczęściej pojawiającymi się problemami w tym obszarze są: brak akceptacji i tolerancji dla bodźców (obiektów) uruchamiających, zawężenie aktywności do jednego rodzaju bodźców z niemożnością jej podjęcia przy ich braku, preferencje seksualne realizowane niezgodnie z prawem lub z narażeniem innych.

Typy parafilii. Jeżeli zainteresowania seksualne są tak bardzo zaburzone, że upośledzają zdolność utrzymania afektywno- erotycznego związku między ludźmi, nazywa się je parafiliami. Parafilie dzielą się na 3 kategorie:

1. Podniecenie seksualne i preferencje dotyczące przedmiotów nieosobowych, do których zalicza się fetysze i transwestytyzm;

2. Podniecenie seksualne i preferencje dotyczące sytuacji związanych z cierpieniem i upokarzaniem, (sadyzm i masochizm);

3. Pobudzenie seksualne i preferencje dotyczące niedobrowolnych partnerów, do których zalicza się ekshibicjonizm, podglądactwo (voyueryzm), skatologia telefoniczna lub molestowanie dzieci.

Fetyszyzm-Kryteria DSM-IV

1. Pojawiające się przez przynajmniej 6 miesięcy powracające, silnie podniecające fantazje seksualne, impulsy lub zachowania dotyczące wykorzystania obiektów nieożywionych.

2. Fantazje, impulsy lub zachowania powodują klinicznie znaczący dyskomfort lub upośledzenie w społecznym lub innym obszarze życia.

3. Fetysze nie ograniczają się do elementów garderoby kobiecej służącej przebieraniu się lub urządzeń zaprojektowanych w celu mechanicznej stymulacji narządów płciowych.

Transwestytyzm- Kryteria DSM-IV

1. Powtarzające się u heteroseksualnego mężczyzny przez ponad 6 miesięcy podniecające fantazje seksualne, impulsy lub zachowania dotyczące przebierania się w stroje kobiece.

2. Fantazje, impulsy lub zachowania opisane powyżej powodujące znaczący z klinicznego punktu widzenia dyskomfort lub upośledzenie społeczne itp.

Sadyzm seksualny - Kryteria DSM-IV

1. Pojawiające się przynajmniej przez 6 miesięcy powracające, silne fantazje seksualne, impulsy, zachowania obejmujące czyny, w których cierpienie psychiczne lub fizyczne zadawane ofierze powoduje podniecenie danej osoby.

2. Fantazje, impulsy, zachowania powodujące klinicznie znaczący dyskomfort lub upośledzenie społeczne itp.

Masochizm- Kryteria DSM-IV

1. Pojawiające się przynajmniej przez 6 miesięcy powracające, silne fantazje seksualne, impulsy, zachowania obejmujące czyny dotyczące sytuacji, w których osoba jest poniżana, krępowana lub zmuszana do cierpienia w jakiś inny sposób.

2. Fantazje, impulsy, zachowania powodujące klinicznie znaczący dyskomfort lub upośledzenie społeczne itp.

Ekshibicjonizm- Kryteria DSM-IV

1. Pojawiające się przynajmniej przez 6 miesięcy powracające, silne fantazje seksualne, impulsy, zachowania związane z pokazywaniem swoich genitaliów niespodziewającej się tego osobie.

2. Fantazje, impulsy, zachowania powodujące klinicznie znaczący dyskomfort lub upośledzenie społeczne itp.

Podglądactwo- Kryteria DSM-IV

1. Pojawiające się przynajmniej przez 6 miesięcy powracające, silne fantazje seksualne, impulsy, zachowania dotyczące obserwowania nieświadomej tego osoby, która jest naga, obnaża się lub jest w trakcie aktywności seksualnej.

2. Fantazje, impulsy, zachowania powodujące klinicznie znaczący dyskomfort lub upośledzenie społeczne itp.

Pedofilia- Kryteria DSM-IV

1. Pojawiające się przynajmniej przez 6 miesięcy powracające, silne fantazje seksualne, impulsy, zachowania dotyczące aktywności seksualnej z dzieckiem lub dziećmi, które nie wkroczyły jeszcze w okres dorastania.

2. Fantazje, impulsy lub zachowania powodują klinicznie znaczący dyskomfort lub upośledzenie w społecznym lub innym obszarze życia.

3. Osoba ma przynajmniej 16 lat i jest, co najmniej pięć lat starsza niż dziecko lub dzieci z kryterium A.

4. Rola płciowa.

Stanowi publiczną reprezentację tożsamości

płciowej-to, co dana jednostka mówi i robi, by pokazać, że jest kobietą lub mężczyzną. wynikające z płci różnice w zachowaniach społecznych, osobowości i zdolnościach. Pierwsze stereotypy i postawy w zakresie ról płciowych kształtowane są dużym stopniu w trakcie życia płodowego, a nie jak się często sądzi wyłącznie - w wyniku modelowania lub presji społecznej.

Główne problemy w tym obszarze to: brak akceptacji dla indywidualnych zachowań, przy pomocy których są realizowane role płciowe, głęboko ugruntowane przekonania oparte na społecznych stereotypach dotyczących wyznaczników ról płciowych, trudności w podejmowaniu i realizowaniu decyzji o wyborze roli i zachowania, trudności w akceptacji czynników osobowościowych i zdolności sprzecznych ze społecznymi stereotypami dotyczącymi ról płciowych, brak wiedzy na temat rzeczywistych różnic w zakresie osobowości i zdolności między mężczyznami i kobietami oraz głęboko zakorzenione stereotypy na ten temat. Szerokie zmiany w tym zakresie są możliwe w oparciu o wychowanie i psychoterapię.

Rola płciowa jest po części wyuczona i bardziej plastyczna lub niestała niż zainteresowania seksualne, które z kolei są bardziej plastyczne niż orientacja i tożsamość.

Rola jest przede wszystkim skutkiem nacisków społecznych.

5. Realizacja seksualna.

„Funkcjonowanie” seksualne- stopień adekwatności zachowań z odpowiednią osobą i w odpowiedniej sytuacji erotycznej. Sprawność seksualna.

Najczęstsze problemy to: zobojętnienie, dysfunkcje ujawniające się w trakcie współżycia seksualnego, na które oprócz zaburzeń pochodzenia somatycznego mają wpływ emocje, doświadczenia, przekonania, nawyki. Problemy ze sprawnością seksualną związane bywają głównie z negatywnymi uczuciami: niepokojem, złością, przygnębieniem.

4 fazy reakcji seksualnych: 1. pragnienie erotyczne, fantazje na temat aktywności seksualnej i pragnienie zaangażowania się w nie 2. podniecenie fizyczne, 3. orgazm 4. odprężenie, wrażenie rozluźnienia mięśni i dobre samopoczucie.

Kategorie dysfunkcji seksualnych

• Zaburzenia pragnienia seksualnego.

Zaburzenie obniżenia pragnienia seksualnego.

Awersja seksualna

• Zaburzenie podniecenia seksualnego.

Zaburzenie erekcji i mężczyzn

Zaburzenie podniecenia seksualnego u kobiet.

• Zaburzenia orgazmu

Przedwczesny wytrysk

Opóźniony wytrysk

Zaburzenia orgazmu u kobiet

• Zaburzenie bólu seksualnego

Dyspaurenia

Waginizm (silne bóle u kob. i mężcz. odczuwane podczas stosunku.

Mimowolne skurcze u wejścia do pochwy uniemożliwiające stosunek.

1

---