Bank Centralny-instytucja publiczna za pomoca której państwo prowadzi polutyke pienięzną Baza monetarna - pieniądze wielkiej mocy-gotówka znajdująca się poza obiegiem bankowym , gotówka banków komercyjnych Cele polityki ekonomicznej: * ustrojowo-systemowe i polityczne-umocnienie istniejącego ustroj społ-gosp -zapewnienie jego ewolucji *ekonomiczne- pomnażanie bogactwa kraju *powiększanie materialnych podstaw dobrobytu społecznego ,efektywne wykorzystanie zasobów,równowaga gosp. *ekologiczne- ochrona środowiska naturalnego - rekultywacja *obronno-militarne -powiększenie potencjału gałęzi obronnej -zapeniewnie niezbędnych rezerw mocy produkcyjnych i środków produkcjiCele polityki przeobrażeń strukturalnych *dążenie do poprawy ekonomicznej efektywności gospodarki *przyśpieszenie wzrostu gosp. I przeciwdziałanie bezrobociu * dążenie do unowocześnienia gospodarki *dążenie do podniesienia konkurencyjności krajowych wyrobów na rynkach światowych *wykorzystanie procesu zmian strktyralnych do ograniczeniu wpływu barjer występujących w procesie rozwojuCele polityki żywnościowej:1)osiągnięcie społecznych akceptowanych rozmiarów struktury i standardów produkcji żywności 2)wzrost globalnej i cząstkowej efektywności gospodarowania czynnikami procykcji Cele polityki inwestycynej: -wyrazają pozadne rezultaty przedsięwzięc inwestycyjnych -układ strategicznych zamierzeń państwa w oddziaływaniu na procesy inwestycyjneCel polityki ochrony środowiska-doprowadzenie do takiego przebiegu działalności gosp. By dała się pogodzić z celami ochrony środowiska o charakterze społ , stalonym przez władze państwoe.Cele polityki eko. :-ochorna zywnościo biologicznej -odpowiednie gospodarowanie zasobami przyrody -ochorona zycia i zdowia ludzkiego -poprawa jakości życia Dochód narodowy- suma dochodów wszystkich podmiotów uzyskanch z korzystania czynników produkcji -obejmuje wszystkie dobra finalne i usługi wytwarzane w każdej gosp. Narodowej -wyrazony jest w jednostkach wartościowych w bieżących cenach rynkowych DN-stsuje się ceny bierzące kiedy analizowane są podziały dochodu narodowego -wyrazony jest w cenach stałych wziętych za podstawę jakiegos roku Druga polityka ekologiczna państwa :*cel nadrzędny - zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego społecznestwa polskiego *cel głowny-skuteczne regulacja i raglemantacja korzystania ze środowiska - ochrona środowiska jest obowiazekiem obywateli i państwa -nadrzędna wartościa w polityce pastwa jest człowiek Dług publiczny- zobowiązanie skarbu państwa i samorządów z tytułu zaciągniętych kredytów w kraju i za granicą oraz naleznych do wykupienia papierów wartościowychDeficyt budżetu- nadwyżka wydatków nad dochodami państwa Ekorozwoj-dstsowanie celów i zamirzeń rozwojowych do możliwości jakie stwarza środowisko Formy pieniądza-poniąz gotówkowy -pieniądz bezgotówkowyFunkcje pienadza-f.miernik wartości ,srdek wymiany, środek płatnic zy, środek tezauryzacji Funkcje bansku centralnego NBP: jest bankiem emisyjnym,bankim banków , bankiem państwa KOMISJA NADZORU FINANSOWEGO jest teraz Funkcji soty procentowej :-funckja wskaznikowa informowanie o intencjach rządu o rodzaju prowadzonej polityki *funkcja bodzcowa wpływa na zachowania przedsiębiorstwFuncje budzetu państwa: *alokacyjna-odziaływanie na strukturę i skalę wykorzystania czynników produkcji na stukturę i pozom wytworzonego produktu globalnego -realizacja jej dokonuje się po obu stronach budzetu *redystrybucyjna- polega na korygowaniu podziału dochodów które powstaja w wyniku działania mechanizmu rynkowego -w sposób bezpośredni realizowana jest przez system podatkowy ,dotacje i transfer pieniężnych świadczeń socjalnychFormy polityki przemysłowej: *wspieranie otoczenia przedsiębiorcó*podejmowanie działan kierownych bezpośrednio do gr. Przedsiębiorstw przemysłowychFuncje państwa w gospodarce: *stabilizacyjna- wykorzystywana do przeciwdziałania zjawiskom inflacji i bezrobocia *alokacyjna- przeciwdziałanie zjawiskom monopolistycznym przy nieograniczonej uzasadnionej konkurencji wykorzystywana zgodnie z regułami gosp. Rynkowej. *redystrybucyjna- krygowanie podziału z zapewnieniem minimum egzystencji *adaptacyjna- dostarczanie metod i środków do uwarunkowań wew i zew. (czynników i barier )Główny cel polityki pieniężnej - zapenienie stabilności cen!!! -sprzyjanie realizacji ogólnych celów polityki gospodarczej - działanie zgodnie z zasadą gospodarki wolnorynkowej i wolnej konkurencji Indykatory polityki pieniężnej:-cele pośrednie za pomocą których Bank Centr. Wpływa na realizację ogólnych celów polistyki gosp. Instrumenty realizacji celów polityki strukturalnej *instrumenty pożyczkowe-kredyty *subwencje kapitałowe *instrumenty fiskalne-ulgi podatkowe *subwencje związane z tworzeniem miejsc pracy *bezpośrednia działalnśc inwestycyjna państwa *zamwienie rządowe na produkty wbranych branż przemysłu *gwarancje eksportowe- w postaci zobowiązania państwa do pokrycia ewentualnych stratInstrumenty polityki ekonomicznej: wyspecjalizowane—stosowane w ramach określonej dziedziny polityki ekonomicznej ; i ogólno-ekonomiczne - adresowane,stosowane przez wszystkie podmioty(instrumenty kształtujące popyt, instrumenty kształtujące podaż)Instrumenty kształtujące podaż- średzki ekonomiczne służące wzrostowi zatrudnienia i tworzenia nowych miejsc pracy *środki stymulujące podejmowanie inwestycji *środki stymulujące postępowanie tech. I innowacyjne *śrdki podażowe służące ochronie własnego rynku wewnętrznego.Instrumenty kształtujące popyt- charakterze deflacyjnym- są twardego oddziaływania finansowanie *In.o charakterze reflacyjnym-miękkiego finansowania. Obniżenie stopy ./. Instrumenty polityki naukowej: *charakter ogólny-odziaływują na cały proces badawczy *charakter wyspecjalizowany-odziałuwują na pewne elementy procesu badawczego ulgi finansowe premie za innowacje. Instrumenty sosowane w PL naukowe: związane z polityka państwa-zliczenie do kosztów uzyskanych przychodow wydatków przeniesionych na prowadzenie badań nakowych lb prac badawczo-rozwojowych,-zaliczenie do tych kosztów wydatkó na zakup wyników badań.* finansowe nowe i organizacyjne- ulgi preferencje kredytowe- wprowadzenie nowych rozwiązań prawnych i instytucjonalnych na rynku kapitałowym przewidywanie inflacji , bezrobocia Instrumenty polityki inwestycyjnej:-średoki adm-prawne-normy prawne *średzki pub. *środki techniczno-finansowe-kapital obcy,własny , Instrumenty polityki przemysłowej: *ulgi podatkowe *subwencje i dotacje *kredyty preferencyjne *pożyczki *gwarancje kredytowe *przyśpieszona amortyzacja majątku trwałego *cła kontyngenty *standaryzacja *utrzymywanie stałych cen *zamówienia rządowe Instrumenty polityka żywnościowej -*formalnoprawne- zapewniają porządej prawny który musi być respektowany,*ekonomiczne- mogą powodować wzrost produkcji -utrzymywac ją na stałym poziomie -doprowadzić do jej spadku ,*bezpośrednie działania gospodarcze - prowadzenie i finansowanie działalności badawczo rozwojowej - działalność inwestyjna -gromadzenie rezerw żywności i skup nadwyżek żywności -systępowanie państwa jako podmiotu kontaktów międzynarodowychKoncepcja horyzontalna Polit przemysłowej w PL : odziałuje na polski przemysł -powinna polegać na stałym podnoszeniu jakości uwarunkowań ramowych prowadzenia działaności przemysłowej poprzez wspólne dla wszystkich sektorów działania ukierunkowane na podnoszenie konkurencyjności przedsiębiorstw przemysłowychMierniki wzrostu społ.-gosp PKB DKN dochód narodowy -poziom płacy realnej -stopa inwestycji - stopa konsumpcji - stopa oszczędności - stopa inflacji - stopa bezrobocia Metody badania wzrostu gospodarczego DN -dynami-tempo-par capita (na jednego mieszkańca)Nauka polityki ekonom inaczej- obszerna wiedza o Lecha narzędziach i sposobach oddział ływania organów państwowych na gospodarkę. Należy do nauk nor matywnych (metody) lub stosowanych (już określają sposoby środki osiągnięcia celów.Nauka polityki ekonomicznej zajmuje się: metodologią , przygotowaniem , podejmowaniem i realizacją decyzji organów publicznych w sferze ich oddziaływania na gospodarkę *problematyką metod i technik prognozowania oraz planowania gospodarczego.Polityka ekonomiczna to kategoria: * Ekonomiczna-w literaturze przedmiotu występuje zamiennie z polityką gosp. *Historyczna- różne są cele zadania i metody w polityce ekonomicznej w poszczególnych farmacjach społecznych.Polityka-działalność władz państwowych w kształtowaniu stosunków wewnętrznych w państwie oraz stosunków państwa z zagranicą.Polityka ekonomiczna-działalność państwa w sferze gospodarczej,świadome oddziaływanie władz państwowych na gospodarkę narodową czyli na dynamikę strukturę i funkcjonowanie itp.Polityka strukturalna- polityka przekształceń ,przemian strukturalnychPolityka strukturalna- *świadomo tworzenie i kształtowanie struktur ekonomicznych w gospodare przy wykorzystaniu państwa problemów ekonom. I społ. *obejmuje całokształt środków i narzędzi ekonomicznych stosowanych do kształtowania (struktury produkcji, struktury jej rozmieszczeni. Obrotów z zagranicą) Polityka przemysłowa- działania rządów dotyczące przemysłu skierowane na kształtowane warunków określających relację podmiotów gosp. Z zamiarem osiągnięcia ważnych celów *działalność interwencyjna w gałąz przemysłu *ingerencja rządowa w rozwój przemysłu gospodarkiPolityka żywnościowa -zachowana jest gdy spełnia się jednocześnie 3 warunki -zywnosc dostepna ekonomicznie , fizycznie i jest odpowiednia pod względem zdrowotnym a dzienna relacja żywieniowa jest optymalna Pojęcie gosp. Żywnościowej obejmuje: - wytwórczość rolnictwa tj. surowce do produkcji żywności lub gotowe produkty żywnościowe -produkcje przemysło rolno-spozywczego i gastronomii mającą postać finalnych produktów żywnościowych - część produkcji tych gałęzi przemysłu które wytwarzają środki produkcji dla przemysłu spożywczego -wkład handlu -część produkcji innych działów i gałęzi gospodarkiPolityka żywnościowa-zintegrowane oddziaływanie na rozwój sfery gospodarczej zajmującej się bezpośrednio lub pośrednio gosp. Żywnościową Podmioty polityki żywnościowej centralne i regionalne Polityka wobec wzrostu gosporrczego: -proces torzenia i powiązania realnych rozmiarów produktu społecznego -związany jest z powiększeniem fizycznych rozmiarów kapitału produkcji i sług -element rozwoju gospodarczego --Podstawowe rodzaje wzrostu gospodarczego: *wrost ekstensywny-poprawa problemów ilościowych dóbr które zaspakajają potrzeby społeczeństwa *wzrost intensywny- na celu ma spadek kosztów produkcji przez wykorzystanie nowych środków produkcji i technologii. PKB- mienik wartości - suma wytworzonych wartości dóbr i usług w danym roku -suma wartości dodanej wszystkich działow gosp. Narodowej -końcowy efekt działalności podmiotów gospodarki na tworzenie kraju - wielkość PKB wyrazona ilość towarów i usług wyprodukowanych przez dany kraj w danym roku - najważniejszy miernk sumaryczny aktywnsci gosp.kraju. PNB- nie daje pełnego obrazu sytuacji bo występuja w wielu gospodarkach działania które są rejestrowane -wzrost może być wyrażony wskaźnikami tempa bądź dynamiką w ./. Przeliczenie PKB na jednego mieszkańca:-indlacja o możliwościak wytwórczych danej gospodarki określających siłę wzrostu i stronę bogactw -realizyhe możliwości konsumpcyjne i inwestycyjne danej gosp. -nie informuje o wielkości róznic w podzialne DN i róznicach w poziomie życia poszczególnych gr.społecznych wskaźnik ten wykosztowany jest czest w porównianiach miedzynarodowych Polityka naukowa i innowacyjna-najmłodsza dziedzina polityki gosp.-pojecie i zakres przemiotu polity nie zostały dokłanie sprecyzowane Polityka naukow-działania państwa i innych instytucji pub skierowana na takie oddziaływanie na naukę które w sposób optymalny przycznił się do wzrostu gosp. I rozwoju społ. Przy optymalnym wykorzystaniu środków na badanie naukowe Polityka Inwestycyjna: oddziaływanie w celu regulowania ogólnych rozmiarów inwestycji w gosp. -kształtowanie struktur inwestycji w roznych jej układach - oddziaływanie w celu podnoszenia efektywności procesu inwestycyjnego Polityka ochorony środowiska :dyscyplina naukowe i działalność praktyczna Polityka ekologiczna- świadoma i celowa działanosc państwa polega na racjonalnym kształtowaniu środowiska przyrodniczego przez właściwe użytkowanie i ochrone w oparciu o poznane prwa przyrodnicze,Polityka ekorozwoju oznacza: przy farmuowaniu zad społ-gosp krtytegia ekologiczne mają tę sama rankę co kryteria ekonomiczne zasady:określające charakter polityki Eko-ok.relacji miedzy polityką ekologiczna a gospo czy społ i miedzynarodową - kierunkujące narzędzia realizacji polityki ekologicznej Pieniadz-podstawa funkcjonowania gosp. Opartej na społ. Podziale pracy -specyficzne dobro występujące na rynku umożliwiające wymianę pomiedzy sprzjącymi a kupującymiPolityka podatkowa-wpływa na powsanie zasadniczej czesci dochodów budżetu państwa -rozdysponowanie środków budżetowych jest zgodne z celami i zadaniami polityki społ-gosp państwa -zawiera finansowe instrumenty zapewniające realizacje tej polityki - jest uchwalany przez sejm w postaci ustawy budżetowej Rodzaje polityki przemysłowej : *Aktywana-pobudza zmiany w strukturach przeymusłu -pobudza wzrost innowacyjności -podnosi efektywność konkurencyjność -zaangażowanie państwa w pomoc w badaniach nad rozwojem małych technologii *Defensywana- działania chroniące wspomagające gałęzie schyłkowe przeżywające trudności strukturalne lub kryzysRestrukturyzacja przemysłu obejmuje: *wycofanie się z produkcji nieefektywnej *promowanie nowoczesnych dzidzin przemysłuRynkowe otoczenie producenta żywności:*rynek finansowy, środków produkcji,pracy,rolnej przestrzeni produkcyjnej,towarówRozwój gospodarczy:-pojęcie szersze od wzrostu o element jakościowy dotyczy jakościowych problemów wzrostu -to towarzyszące wzrostowi gosp przekształcenia stuktralne gosp narodowejRozwoj-oznacza poprawę warunków życia i warunków materialnych, powiększa dostępność do dóbr kulturowych, nauki, oświaty, ochrony zdrowia i bezpieczeństwa -ochrona środowiska naturalnegoStopa procentowa-cena płacona przez pożyczkobiorcę posiadaczowi kapitału pożyczkowego lub oszczędzającemu który zdeponował w banku pieniądze. -wyrazona jest w procencie kapitału pożyczkowego Typy ,formy polityki przekształceń strukturalnych : *p.dostosowawcza- dokonanie pewnych zmian, hamowanie upadku niektórych dziedzin *p.zapobiegawcza- opiera się na mechanizmie rynkowym i popieraniu prywatnej inicjatywy - rząd usuwa ograniczenia hamujące sprawne funkcjonowanie rynku , nie podejmuje działań bezpośrednio skierowanych na przekształcenia strukturalne *p.antycypacja- ułatwienie przedsiębiorcom dostosowania się do nowych warunków gospodarczych w przyszłości - nie ma celu ułatwienia przunięć zasobów kapitału i pracy do gałęzi wzrostowych , wysokiej technikiTypy oddziaływania *oddziaływanie bodzcowe- bodzcami są najwcześniej subsydia bezpośrednio lub pośrednio oddziaływujące na ceny (ulgi podatkowe, celne , dostęp do kredytów) * oddziaływanie regulacyjne- nakładanie przez państwo na podmioty gospodarcze określonych ograniczeń -ustalenie reguł zachowania i kontroli ich przestrzegania *oddziaływanie bezpośrednie- przyjmowaniem przez władzę państwową roli klienta roli właścicielaTypy polityki naukowej: *partycypacja-finansowe wspieranie badań za pośrednictwem wyspecjalizowanych instytucji i funduszy *regulacja-odziaływanie pośrednie np. ustawy *popieranie- oddziaływanie pośrednie , na jednostki badawczo-rozwojwe i organizacyjne celem jes zapewnienie uczestnictwa w realizacji polityki naukowej w państwie.Ważne struktury: *działowo-gałęziowa *terytorialna-określa rozmieszczenie elementów gosp. Narodowej w podzialne na rózne jednostki terytorialne kraju regionu *instytucjonalna- kształtowanie się stosunków ekonom. W kraju *funkcjonowanie systemu gosp. I stosowanych w nim rozwiązań regulacyjnych *podział pracy i specjalizację międzynarodową- informuje o strukturze zasobów naturalnych z punktu widzenia specyfiki *produktowa- ocenienie ze względu na stopień nowoczesności *własnościowa - mierzone poprzez wskaźniki udziału sektora prywatnego i pub. (tworzenie PKB,zatrudnieniu,środkach trwałych) Warunki realizacji polityki żywnościowej: wew. i zew. || wew- określona struktura społeczna,obszarowa i własnościowa -stan bazy materialno technicznej -relacje czynników produkcji -poziom wiedzy i wykształcenia producentów -system rozwoju gosp. Towarowej -specjalizacja określonej produkcji *zew.-stopień ogólnego rozwoju danego państwa uprzemysłowienia -struktura społ zawodowa ludności -poziom dochodów narodowego w przeliczednego mieszkańca -stopień społ podziału pracyWskazniki tempa lub dynamiki w ./. stanowią: -relację przyrostu z okresu na okres wartości PKB do wartości PKB okresu poprzedniego -relacją wartości PKB w danym okresie do wartości PKB okresu poprzedniego -punktem odniesnia może być okres poprzedni lub anologiczny okres poprzedniego rokuZadania polityki przemysłowej: *działanie dynamiczne w ułomnościach rynku , finsowanie pewnych kierunków badań naukowych *zainteresowanie przedsiębiorstw działalnością innowacyjną Zasady polityki ochrony środowiska UE: -zrównowazony rozwój -przezornosc -prewencja - uzywanie szkody u zródła - zanieczyszczający płaci- subsydiarności -stosowania najlepszych dostępnych technik-wysoki poziom ochorony środowiskaZasady budżetowe-śa to pewne postulaty które maja zapewni c najbardziej prawidłowe tworzenie budżetowe raz działanie gosp. Budżetowej. Zasady dotyczące konstruowania budzetu : z.jednosci budżetu -zupełności-równowagi budżetowej -rocznosci budżetu-z.jawnosci i przejrzystości