Wymiana międzynarodowa:

• Powiązania ekonomiczne- poprzez wymianę towarów, czynników produkcji, migracje ludzi, przekaz informacji.

• Regulacje władz państwowych i organizacji międzynarodowych

• W praktyce nie ma krajów odizolowanych ekonomicznie od reszty świata (nawet Korea Płn. i Kuba)

Międzynarodowy podział pracy:

• Międzynarodowy podział pracy to specjalizacja poszczególnych krajów w produkcji określonych wyrobów/ usług.

• Specjalizacja produkcji stanowi podstawę powiązań ekonomicznych

• Granice międzynarodowe podziału pracy są nieostre (tzn. rzadko jeden produkt wytwarzany jest tylko w jednym kraju, ale są kraje sprzedające za granicę tylko jeden produkt)

• Istnieje korelacja między poziomem rozwoju gospodarczego a jego miejscem w międzynarodowym podziale pracy.

• Im wyższy poziom rozwoju, tym w większym stopniu kraj specjalizuje (…) ???

• Udział krajów w międzynarodowym podziale pracy i ich pozycje w gospodarce światowej zmieniają się w czasie

Przykład: Japonia, UK, Czechy, Hong-Kong, Korea Płd.

Czynniki decydujące o kierunkach specjalizacji w MPP.

• Warunki naturalne kraju

• Rozwój sił wytwórczych: zasoby posiadanej przez dany kraj siły roboczej, środki pracy (narzędzia i technologia) i przedmioty pracy (dobra, które kraj posiada

• Poziom rozwoju gospodarki i jej struktura osiągnięta w przeszłości

• Funkcjonujący system gospodarczy oraz polityka ekonomiczna (…) ???

Tradycyjny międzynarodowy podział pracy

• Kraje uprzemysłowione: Eksport towarów przemysłowych

• Kraje (…) ?

Współczesny międzynarodowy podział pracy

• Kraje nowo-uprzemysłowione

• Kraje naftowe

• Kraje rozwijające się (np. Polska)

Obroty i struktura handlu międzynarodowego

• Handel międzynarodowy- eksport i import towarów

• Handel światowy: suma eksportu światowego= suma importu wszystkich krajów

• ( jakieś bzdety, których nie zdążyłam zanotować )

Najwięksi światowi eksporterzy w 2002r:

USA

Niemcy

Japonia

Francja

Chiny

Uk

W 2007r:

Niemcy

Chiny

USA

Japonia

Francja

Handel Światowy

• Większość handlu światowego jest realizowana między krajami wysokorozwiniętymi (70-80% światowego importu)

• W ostatnich latach szybko rozwija się handel usługami (transport, turystyka etc)

Dlaczego kraje ze sobą handlują?

1. Teoria Przewagi Absolutnej- A. Smith

2. Teoria Kosztów Komparatywnych- D. Ricardo

3. Teoria Obfitości Zasobów- Twierdzenie Heckschera-Ohlina

4. Paradoks Leontiefa

1.

Kraj powinien się specjalizować jedynie w kilku produktach.

Kraj powinien eksportować towary będące przedmiotem jego specjalizacji a importować te, w których spec. się partnerzy.

Kryterium (…) powinny być absolutne różnice w kosztach wytwarzania

Występowanie różnic w kosztach wytwarzania jest spowodowane różnicami w wyposażeniu w zasoby naturalne lub nabyte.

2.

Teoria ta wyjaśnia mechanizm obustronnie korzystnej międzynarodowej wymiany handlowej w sytuacji znacząco niższych kosztów produkcji dóbr po stronie jednego z partnerów wymiany.

Koszt komparatywny- jest to koszt wytwarzania jednostki danego towaru w jednym kraju, między kosztem wytwarzania innej jednostki towaru w tym samym kraju.

Specjalizacja w produkcji i wymiana towarów jest korzystna zarówno dla kraju A jak i B, mimo, że kraj A ma absolutna przewagę w produkcji każdego z towarów.

Wniosek: Kraje powinny się specjalizować w produkcji tych towarów, których koszty produkcji są względnie niskie w porównaniu z innymi krajami- przyrost dochodu narodowego.

3.

Porównanie relacji zasobów podstawowych czynników produkcji, zwłaszcza pracy i kapitału w różnych krajach.

Twierdzenie H-O

Kraj będzie eksportował te towary, do wytwarzania których używa się relatywnie mało czynnika produkcji w danym kraju względem obfitego, a sprowadzał z zagranicy towary, których produkcja wymaga relatywnie dużego czynnika produkcji w danym kraju, względem rzadkiego.

4.

[Zaprzeczenie twierdzenia H-O]

Towary eksportowane z USA w znacznej mierze pochodzą z produkcji pracochłonnej niż kapitałochłonnej. [Badania w latach 40 i 50 XX w. w USA]

Wyjaśnienie: Czynnik pracy: „Praca zwykła” (nisko-wykwalifikowana) i „Kapitał ludzki” ( wysoki poziom wiedzy, zdolności, doświadczenia)

Specjalizacja międzygałęziowa oraz wewnątrzgałęziowa:

• S. międzygałęziowa jest najwyższą formą międzynarodowego podziału pracy.

• S. międzygałęziowa pionowa: Przykład- Airbus, gdzie każdy z krajów uczestniczących produkuje określone komponenty, akcesoria.

• S. międzygałęziowa pozioma: Wybór danego towaru z gałęzi przemysłu jest uzależniony od konsumenta, jego gustów i preferencji oraz możliwości finansowych. [Kraj X produkuje samochody, kraj Y też]

Produkty zagraniczne wg Mooja

Konsument nie zawsze jest w stanie określić kraj pochodzenia produktów, lecz zawsze potrafi sprec. z jakich krajów preferuje posiadać dane produkty.

Konsumenci z krajów wysokorozwiniętych preferują produkty rodzime, a z krajów słabo rozwiniętych produkty zagraniczne- etnocentryzm konsumencki.

Kraj pochodzenia produktu- podobnie jak cena i marka- może służyć do oceny produktu, gdy konsument nie ma wielu informacji na jego temat.

• S. wewnątrzgałęziowa

Zagraniczny popyt na towary jest bodźcem do specjalizacji wewnątrzgałęziowej

(…)

Korzyści wymiany międzynarodowej

• Wzrost możliwości produkcyjnych uczestników wymiany handlowej

• Wzrost globalnych możliwości konsumpcyjnych.

• Polepszenie poziomu życia społecznego

Czy wszyscy zyskują na kreowaniu handlu?

Otwarcie gospodarki i kreowanie handlu zagranicznego może rodzić napięcia s społeczne

Naciski na władze-celem ustawienia barier ochronnych

Cło-instrument polityki handlowej

• Bariery w handlu zagranicznym mają podłoże ekonomiczne i pozaekonomiczne (polityczne- embargo)

• Cło jest opłatą, którą importer lub eksporter musi uiścić na rzecz budżetu państwa przy dokonywaniu transakcji zagranicznej.

• Cło jest zazwyczaj nakładane jako procentowa opłata od ceny towaru, rzadziej od jednostki

• Wskutek nałożenia cła popyt krajowy i import maleją a podaż krajowa rośnie

Rodzaje cła

• Cło protekcyjne: mają charakter stały i są nakładane na towary importowane- ich ceny podwyższone są do poziomu cen towarów wytwarzanych w kraju.

• Cło ochronne (wychowawcze): nakładane na pewien okres czasu

• Cło prohibicyjne (zaporowe): wyjątkowo wysokie

• Cło odwetowe

Cło: korzyści i straty

• Wzrost dochodów budżetu państwa

• Zysk dla krajowych producentów

• Strata ponoszona przez społeczeństwo

• Cło- instrument polityki protekcjonistycznej (polityki ochrony rynku i produkcji krajowej przed konkurencja zagraniczną)

Motywy nakładania ceł przez władze:

• Zwiększenie budżetu

• Ochrona pewnych grup społecznych (np. rolników)

• Pobieranie działalności produkcyjnej w wybranych dziedzinach

• Osłanianie zatrudnienia (czy jakoś tak) w niekonkurencyjnych wobec zagranicy gałęziach.

Inne narzędzia polityki handlowej

• Ograniczenie ilościowe (tzw. Kwoty) w imporcie

• Różne formy barier pozataryfowych

---