Dudzic Kamila

Grupa 5

Miejsca wkłuć dożylnych

Miejsca wkłuć dożylnych:

1. Żyły powierzchowne kończyny górnej:

• Żyły zgięcia łokciowego

1. Żyła odpromieniowa

2. Żyła odłokciowa

2. Żyły przedramienia

1. Żyła odpromieniowa

2. Żyła odłokciowa

3. Żyła pośrodkowa przedramienia

3. Żyły wewnętrznej strony nadgarstka

2. Żyły grzbietu ręki

 sieć żylna grzbietowa

• żyły grzbietowe śródręcza

• Żyły powierzchowne głowy (noworodki, niemowlęta).

• Żyły szyjne

• Żyła szyjna zewnętrzna i wewnętrzna

• Żyły podobojczykowe

• Żyły kończyn dolnych

• Grzbietu stopy

• Odpiszczelowa

• Udowa

Zastrzyk dożylny, iniekcja dożylna polega na wprowadzeniu do żyły igły strzykawki w celu wprowadzenia roztworu (najczęściej leku) do krwiobiegu lub pobrania krwi do badania. Podanie leku dożylnie wywołuje najszybsze działanie leku. Dożylnie wstrzykuje się wyłącznie roztwory wodne, izoosmotyczne. Ze względu na niebezpieczeństwo powstawania zatorów, niedopuszczalne jest podawanie tą drogą zawiesin i roztworów olejowych.

Nie należy używać żył objętych stanem zapalnym. Zaczerwienienie otaczającej skóry i bolesność podczas dotyku to objawy miejscowego stanu zapalnego lub zakrzepowego zapalenia żyły. Dodatkowe urazy mogą spowodować, że taka żyła przez długi czas lub nawet na zawsze będzie niezdatna do wykonywania wkłuć. Z biegiem czasu wytwarza się krążenie oboczne i przejmuje funkcję nieczynnej żyły, powstałe naczynia nie są jednak tak dobrym miejscem wkłuć, jak pierwotne naczynie . Zakrzepowe zapalenie żyły należy intensywnie leczyć podając środki przeciwbólowe, antybiotyki, a czasem również steroidy.

Igłę należy wyjmować z żyły łagodnym, kontrolowanym pociągnięciem. Nie należy podczas wyciągania igły uciskać miejsca wkłucia. Uciśnięcie igły w trakcie jej usuwania może uszkodzić jej ścianę, a nawet rozerwać warstwę wyściełającą, co uniemożliwi ponowne nakłuwanie tej żyły w przyszłości. Od razu po usunięciu igły ranę należy delikatnie uciskać jałowym gazikiem przez ok. 5 minut, aby nie utworzył się siniak. Jeśli zastrzyk był podawany do żyły w zgięciu łokciowym, podczas uciskania rękę należy wyprostować. Jeżeli zamiast tego zegniemy łokieć, po jego wyprostowaniu żyła może ponownie otworzyć się i powstanie siniak. Do miejsca wkłucia należy założyć jałowy opatrunek z materiału, który nie powoduje uczuleń. Można go zdjąć po 1-2 godzinach.

Wkłucie centralne to cewnik wprowadzony przez naczynie krwionośne do dużej centralnej żyły. Najczęściej umieszczany jest w żyle podobojczykowej. Inne lokalizacje to żyła szyjna wewnętrzna, żyła szyjna zewnętrzna, żyły dołu łokciowego (częściej u dzieci). W tym wypadku koniec cewnika powinien się znajdować w żyle głównej górnej. Możliwe jest też wprowadzenie cewnika do żyły udowej, wtedy jego koniec znajduje się w żyle głównej dolnej. W odróżnieniu od zwykłego wenflonu, który wymaga usunięcia po kilku dniach, wkłucie centralne może pozostawać w żyle kilka tygodni, a nawet miesięcy, co jest przydatne przy długotrwałej konieczności podawania płynów i leków dożylnych. Możliwe jest też pobieranie z wkłucia centralnego próbek krwi do badań.

Wskazania do założenia wkłucia centralnego:

• brak możliwości wkłucia do żył obwodowych

• podawanie środków o osmolarności powyżej 600-700 mOsm/kg H₂O

• podawanie środków obkurczających naczynia

• podawanie środków drażniących naczynia krwionośne

• przewidywana długotrwała terapia dożylna

• konieczność agresywnej płynoterapii

• pomiar ośrodkowego ciśnienia żylnego

• pomiar parametrów hemodynamicznych poprzez cewnik Swana-Ganza k

• konieczność stymulacji serca elektrodą endokawitarną - jako śluza naczyniowa

• jako dostęp naczyniowy w zabiegach dializy, plazmaferezy, separacji

• wstrząs hipowolemiczny

• wstrząs kardiogenny

• stan po reanimacji

• bezpieczny dostęp do żyły czczej górnej dla pełnego żywienia pozajelitowego

Mogące wystąpić powikłania:

• powstanie odmy opłucnowej

• powstanie odmy podskórnej

• pojawienie się płynu w jamie opłucnowej

• zator powietrzny

• nakłucie tętnicy

• krwiak

• krwotok (zwłaszcza u pacjentów z zaburzeniami układu krzepnięcia)

• nakłucie przewodu piersiowego

• uszkodzenie nerwu lub splotu nerwowego w pobliżu miejsca zakładania wkłucia

• uszkodzenie ściany naczynia (np. rozwarstwienie)

• uszkodzenie ściany serca

• tamponada serca

• zaburzenia rytmu serca

• nieprawidłowe umiejscowienie kaniuli

Kryteria wyboru dostępu żylnego:

• Odporność żyły na działanie podawanych do niej płynów i leków(osmolarność i pH)

• Przewidywany czas wlewu

• Stan układu żylnego

• Dostępność poszczególnych naczyń

• Możliwość wystąpienia powikłań

• Wygoda pacjenta

Port naczyniowy to podskórny, trwały dostęp do żylnych naczyń krwionośnych. Składa się z komory z silikonową membraną, oraz dołączonego cewnika kończącego się w żyle głównej górnej w pobliżu jej ujścia do prawego przedsionka. Komora portu umieszczana jest najczęściej w okolicy podobojczykowej. Poprzez wkłucie do komory portu za pomocą specjalnej igły, uzyskuje się dostęp do centralnych naczyń żylnych, poprzez który możliwe są zarówno infuzje, jak i aspiracja krwi. Silikonowa membrana może być nakłuwana ponad 2000 razy. Prawidłowo założony i obsługiwany port można wykorzystywać przez kilka lat.

Port naczyniowy stosowany jest u pacjentów wymagających częstego podawania leków dożylnie (np. w przypadku chemioterapii, czy żywienia pozajelitowego).

Port powinien być przepłukany po każdorazowym użyciu roztworem soli fizjologicznej z dodatkiem heparyny. Podobnie należy przepłukiwać nieużywany port co 4-6 tygodni. Nowocześniejsze porty posiadają cewniki z zastawkami zapobiegającymi cofaniu się krwi co pozwala na przepłukiwanie 0,9%NaCl bez dodatku heparyny. Roztwory heparyny mogą być zastąpione droższym roztworem cytrynianu sodu (lepsze działanie przeciw zakrzepowe, mniejsze ryzyko powikłań krwotocznych, działanie przeciw bakteryjne, brak ryzyka HIT).

Podczas wykorzystywania portu może dojść do infekcji, zwłaszcza kiedy nie przestrzega się właściwie zasad higieny. Podawanie czynnika powinno być połączone z bardzo restrykcyjnymi zasadami obejmującymi zarówno miejscową dezynfekcję, mycie rąk, jak i używanie sterylnych rękawiczek ochronnych.

W przypadku infekcji może stać się konieczna wymiana portu. Oznacza to ponowny zabieg chirurgiczny. Innymi problemami, które mogą się pojawiać, są: mechaniczne uszkodzenie portu albo cewnika, pęknięcie lub miejscowe zgniecenie cewnika, które może uniemożliwić jego dalsze używanie i stać się przyczyną wymiany portu. Innym powodem dla którego będziemy zmuszeni wyjąć port może okazać się zakrzep w cewniku lub w żyle, do której port został założony.

---