Anna Gyurkovich

Pedagogika specjalna

II rok, I grupa

Różnice programowe z I roku pedagogiki specjalnej z przedmiotu

„Informatyka i techniczne środki dydaktyczne”.

Temat: Techniczne środki dydaktyczne i ich wykorzystanie w pedagogice specjalnej.

Spis treści:

1. Definicja środków dydaktycznych.

2. Funkcje środków dydaktycznych:

• według C. Kupisiewicza;

• według W. Okonia;

• według R. Fuscha i K. Krolla.

3. Podział środków dydaktycznych.

4. Zastosowanie środków dydaktycznych w pedagogice specjalnej.

Zanim bezpośrednio przejdę do tematu mojej pracy, chciałabym wyjaśnić, czym są środki dydaktyczne, a także opisać ich rodzaje. Dopiero wówczas będę mogła przejść do omawiania ich zastosowanie w dziedzinie moich studiów, czyli pedagogice specjalnej.

Definicja środków dydaktycznych

Czesław Kupisiewicz w swojej książce zatytułowanej „Postawy dydaktyki ogólnej” podaje następującą definicję środków dydaktycznych: „(...) są to przedmioty, które, dostarczając uczniom określonych bodźców sensorycznych oddziałujących na ich wzrok, słuch, dotyk (...) ułatwiają im bezpośrednie poznawanie rzeczywistości. Autor pisze dalej, że słowo „przedmiot” może odnosić się do przedmiotów oryginalnych, ale i ich „(...) zastępników modelowych, obrazowych, słownych lub symbolicznych”.

Funkcje środków dydaktycznych

Należy także zastanowić się nad zastosowaniem tychże środków dydaktycznych w informatyce, a następnie pedagogice specjalnej. W literaturze pogłębiającej tę tematykę znalazłam trzy różne ujęcia funkcji środków dydaktycznych. Autorami są:  

• C. Kupisiewicz ;

• W. Okoń :

• R. Fusch i K. Kroll .

FUNKCJE ŚRODKÓW DYDAKTYCZNYCH
C. KUPISIEWICZ	W. OKOŃ	R. FUSCH i K. KROLL
Funkcja poznawcza: służą one bezpośredniemu poznawaniu danych fragmentów rzeczywistości	Pośredniczenie pomiędzy jednym człowiekiem a drugim w przekazywaniu przez nich sobie informacji	Funkcja sterująca: kontrola nad procesem nauczanie - uczenie się
Funkcja kształcąca: rozwijają zdolności poznawcze oraz uczucia i wolę	Magazynowanie informacji	Funkcja racjonalizacyjna: umożliwiająca osiąganie lepszych efektów dydaktycznych kosztem mniejszego nakładu sił i energii
Funkcja dydaktyczna: stanowią one źródło zdobywanych wiadomości i umiejętności, ułatwiają utrwalanie poznanego materiału, weryfikują hipotezy, sprawdzają poziom zdobytej wiedzy	Przetwarzanie informacji i wykonywanie różnych czynności pomocniczych	Funkcja informacyjna: służąca przekazowi informacji
		Funkcja motywacyjna

Czesław Kupisiewicz w swojej książce podaje, że do środków dydaktycznych można zaliczyć, zarówno pomoce naukowe (przedmioty należące do nauczyciela, które umożliwiają skuteczniejszą realizację celów i zadań kształcenia) oraz indywidualne wyposażenie uczniów (podręczniki, zeszyty ćwiczeń, przybory szkolne). Łatwo zauważyć, że pomoce naukowe to narzędzia pracy nauczyciela, zaś elementy wchodzące w skład indywidualnego wyposażenia uczniów, to ich warsztat pracy. Jednakże można także wyróżnić takie składowe, które są terenem pracy, zarówno nauczycieli, jak i uczniów. Do nich można zaliczyć obiekty sportowe, ogródki przyszkolne.

Podział środków dydaktycznych

Zarówno Wincenty Okoń, jak i Czesław Kupisiewicz w swoich książkach, podają różny podział środków dydaktycznych ze względu na stosowane kryterium. W mojej pracy chciałabym opisać podział ze względu na następujące kryteria:

• rodzaj bodźców;

• w ramach zasady „od prostego i konkretnego do złożonego i abstrakcyjnego”;

• złożoność środków dydaktycznych.

Podział środków dydaktycznych ze względu na rodzaj bodźców:

Podział środków dydaktycznych w ramach zasady „od prostego i konkretnego do złożonego i abstrakcyjnego”:

• przedmioty oryginalne umieszczone w warunkach naturalnych;

• przedmioty oryginalne umieszczone w warunkach sztucznych;

• modelowe zastępniki przedmiotów oryginalnych;

• symbole;

• podręczniki programowe i maszyny dydaktyczne.

Podział środków dydaktycznych ze względu na ich złożoność:

Czesław Kupisiewicz wymienia następujące proste środki dydaktyczne: „naturalne okazy występuje w naturalnym środowisku, naturalne okazy, które można eksponować w środowisku sztucznym, okazy spreparowane, modele, obrazy, mapy, wykresy”. Natomiast złożonymi środkami dydaktycznymi są urządzenia mechaniczne i elektryczne, takie jak: „projektory filmowe, aparaty telewizyjne, urządzenia automatyzujące proces uczenia się.”

Zastosowanie środków dydaktycznych w pedagogice specjalnej

Czytając moją pracę uważnie, łatwo można zauważyć zastosowanie środków dydaktycznych w procesie nauczanie - uczenie się. Nie ma tu większego znaczenia, czy jest to lekcja przyrody w masowej szkole podstawowej czy też zajęcia z wiedzy o społeczeństwie w specjalnej szkole gimnazjalnej. Mają one pomóc w zrozumieniu materiału oraz uproszczenie go w taki sposób, że uczeń z łatwością przyswoi go sobie oraz zapamięta go. Na zakończenie moich rozważań pragnę wskazać zalety poszczególnych środków dydaktycznych:

1. środki dydaktyczne wzrokowe:

• umożliwiają nabycie wyobrażeń adekwatnych do rzeczywistości (uczniowie uczą się na „żywych” przykładach, typu.: szkielet człowieka, budowa ciała zwierząt i roślin);

• pozwalają ukazać dany obiekt w powiększeniu, pomniejszeniu, przekroju;

• ukazują zależności przyczynowo - skutkowe pomiędzy badanymi przedmiotami;

• ukazują rzeczywistość za pomocą symboli.

1. środki dydaktyczne słuchowe:

• pogłębiają wartości estetyczne uczniów;

• umożliwiają zapoznanie się z różną gamą dźwięków: od śpiewu słowika poprzez warkot silnika, skończywszy na dziełach wybitnych kompozytorów;

• zachęcają do tworzenia własnej muzyki i pogłębiania swoich zainteresowań w tym kierunku.

1. środki dydaktyczne wzrokowo - słuchowe:

• kształtują wrażenia, spostrzeżenia, wyobrażenia;

• przedstawiają przedmioty, zjawiska, rzeczy znane z rzeczywistości uczniów w sposób nieznany, interesujący, ciekawy;

• ukazują ruch;

• poszerzają wiedzę;

• pogłębiają zainteresowania.

Powrót do spisu treści

Literatura:

1. Kupisiewicz C., „Podstawy dydaktyki ogólnej”, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1980

2. Okoń W., „Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej”, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1998

 C. Kupisiewicz, „Podstawy dydaktyki ogólnej”, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1980, s. 199

 Ibidem, s.200

Ibidem, s.200

 W. Okoń, „Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej”, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1998, s. 275

 C. Kupisiewicz, op. cit., s. 200

C. Kupisiewicz, op. cit., s. 201

1

wzrokowe

słuchowe

wzrokowo - słuchowe

• oryginalne przedmioty

• zastępniki przedmiotów

• wykresy

• mapy

• tabele

• diagramy

• schematy

• radio

• magnetofon

• odtwarzacz płyt CD i mp3

• dyktafon

• instrumenty muzyczne

• gramofon

• film dźwiękowy

• telewizja

• rzutnik multimedialny

• komputer

proste

złożone

---