1. Jaki jest warunek wprowadzania nowej odmiany do obrotu i których gatunków dotyczy?
Materiał siewny odmiany może być wytwarzany i znajdować się w obrocie po jej wcześniejszej rejestracji, czyli po wpisaniu do krajowego rejestru. Rejestr ten prowadzi się dla 154 gatunków roślin uprawnych (71 rolniczych, 55 uprawnych, 28 sadowniczych) prawo to nie dotyczy gatunkow i odmian roślin użytkowych w celach ozdobnych. Odmiany znajdujące się w Wspólnotowym katalogu roślin Rolniczych (CCA) i Wspólnotowym Katalogu odmian roślin Warzywnych (CCV) są dopuszczone do obrotu. Warunkiem wpisania odmiany jest spełnienie wymagań OTW ,
odrębność, wyrównanie, trwałość.
2. Na czym polega wysadkowa uprawa roślin dwuletnich na nasiona?
-Nasiona wysiewane są wiosną- od kwietnia do czerwca, w zależności od gatunku i wczesności odmiany. W I sezonie wegetacyjnym rośliny wytwarzają organy spichrzowe- wysadki.
- w październiku wysadki są wykopywane z pola , selekcjonowane, umieszczane w kopcach lub przechowalniach na okres zimy, gdzie przechodzą jaryzacje.
- wczesna wiosna wysadki są wysadzane ponownie do gruntu
-rozpoczynają rozwój generatywny : kwitną, owocują, wydają nasiona
2. Dlaczego plony nasion roślin obcopylnych mogą być bardziej zawodne niż samopylnych?
Plony nasion roślin obcopylnych mogą być bardziej zawodne niż u roślin samopylnych ze względu na ich dużą wrażliwość na niekorzystne warunki pogodowe.
* niska temperatura i długotrwałe opady deszczu mogą:
- obniżyć koncentrację pyłku w powietrzu ( co jest istotne dla rośl. Wiatropylnych)
- obniżyć intensywność oblotu owadów ( istotne dla rośl. Owadopylnych)
3 Kiedy odmiana uważana jest za wyrównaną?
Odmianę uważa się za wyrównaną jeżeli jej rośliny są wystarczająco podobne charakterystycznymi dla niej właściwościami przy uwzględnieniu sposobu rozmnażania danej odmiany. Ocenę wyrównania przeprowadza się wykorzystując właściwości botaniczne odmiany. Miarą wyrównania jest udział roślin nietypowych tj. roślin różniących się co najmniej jedną cechą od pozostałych roślin.
4. Na czym polega wysadkowa uprawa roślin dwuletnich na nasiona?
-Nasiona wysiewane są wiosną- od kwietnia do czerwca, w zależności od gatunku i wczesności odmiany. W I sezonie wegetacyjnym rośliny wytwarzają organy spichrzowe- wysadki.
- w październiku wysadki są wykopywane z pola , selekcjonowane, umieszczane w kopcach lub przechowalniach na okres zimy, gdzie przechodzą jaryzacje.
- wczesna wiosna wysadki są wysadzane ponownie do gruntu
-rozpoczynają rozwój generatywny : kwitną, owocują, wydają nasiona.
5. Co to oznacza, że materiał siewny należy do kategorii kwalifikowany?
Materiał siewny kwalifikowany: wytworzony w hodowli zachowawczej odmiany lub materiał siewny mieszańca o stwierdzonej przez uprawnioną jednostkę (PIORIN) tożsamość odmiany, zgodny z obowiązującymi wymaganiami, co do jego wytwarzania oraz wymaganiami jakościowymi (czystość, zdolność kiełkowania)
6. Jaki był cel wprowadzenia systemy PDO?
Na podstawie wyników PDO- POREJESTROWEGO DOŚWIADCZALNICTWA ODMIANOWEGO ustalono listę najbardziej podatnych, polecanych do uprawy odmian. Korzyści: -systematyczny dopływ rzetelnych informacji o wartości odmian w różnym rejonie, kraju i warunkach uprawy.
- efektowne wykorzystanie postępu biol w rolnictwie.
- regulacjie dopływu do rolnictwa odmian i krajowego rejestru odmian i wspólnotowego katalogu odmian roślin rolniczych.
7. Jakie są wady i zalety bezwypadkowej metody uprawy warzyw na nasiona. Których gatunków ona dotyczy?
ZALETY: -skrócenie okresu uprawy - ograniczenie kosztów produkcji.
WADY: Ryzyko przemarzania roślin w czasie zimy - brak możliwości przeprowadzenia selekcji negatywnej wysadków. Kapusta, np. marchew, pietruszka, seler, kapusta.
8. Na czym polega selekcja negatywna w uprawach nasiennych?
zadaniem sekcji negatywnej jest dążenie do zapewnienia czystości gatunkowej dominowej oraz należytej zdrowotności plantacji nasiennej.
Sekcja negatywna polega na usuwaniu z plantacji nasiennej:
- roślin porażonych patogenami wytwarzającymi choroby wymienione dla poszczególnych gatunków w przepisach kwalifikacyjnych
- roślin innych gatunków i odmian uprawnych
- roślin nietypowych dla danej odmiany.
9.Na czym polega zabieg kondycjonowania nasion, jakie są jego rodzaje?
kondycjonowanie nasion polega na kontrolowanym zwiększaniu zawartości wody w nasionach do poziomu który umożliwia przebieg procesów metabolicznych poprzedzających kiełkowanie właściwe, ale nie powoduje wzrostu zarodkowego.
- hydrokondycjonowanie -osmokondycjonowanie -metrykokondycjonowanie
10. Co to jest handlowy materiał siewny?
Handlowy materiał siewny odpowiadający wymaganiom jakościowym ocenianym laboratoryjnie, pochodzi z plantacji nie nadzorowanych polowo i może się okazać niepełnowartościowy np. może przejawiać …… degredację odmianową
11. co to jest NASIENNICTWO -
NAUKA ZAJMUJĄCA SĘ CECHAMI MORFOLOGICZNYMI , ANATOMICZNYMI I INNYMI WŁAŚCIWOŚCIAMI BIOLOGICZNYMI NASION ROŚLIN UPRAWNYCH I DZIKO ROSNĄCYCH.
Nasiennictwo:
- wiedza dotycząca nasion: morfologii, anatomii, procesów fizjologicznych i biochemicznych zachodzących w nasionach podczas rozwoju, dojrzałości i gotowości do kiełkowania i starzenia się nasion
- produkcja nasion dobrej jakości, które gwarantują uzyskanie wysokich plonów roślin uprawnych
- ocena jakości nasion, kwalifikacja polowa i laboratoryjna poprawa jakości nasion
Zadania nasiennictwa:
Zaopatrzenie gospodarstw rolnych, ogrodniczych i leśnych w odpowiednią ilość materiału siewnego różnorodnego pod względem odmianowym o dobrych parametrach jakościowych ( m.in. o wysokiej zdolności kiełkowania i wysokim wigorze)
12. Metody zapobiegania wyleganiu nasienników:
- pogłębione sadzenie wysadków ( w przypadku cebuli na głębokości 14 cm)
- obredlenie roślin np. seler
- otaczanie pasów roślin sznurem rozciągniętym na 2-3 poziomach na wbitych w ziemię palikach
- stosowanie zwiększonego zagęszczenia roślin na polu (jedna cebula obok drugiej)
- stosowanie substancji skarlających i usztywniających pędy nasienne (np. B-Nine 85SP, Cycocel 460SL)
- nieprzesadne dokarmianie roślin zwłaszcza azotem
13. Na czym polega bezwypadkowa uprawa roślin dwuletnich na nasiona?
w metodzie bezwypadkowej: • Nasiona wysiewane są latem, od czerwca do początku sierpnia w zależności od gatunku i odmiany • W stadium rozety zimują w polu, gdzie przechodzą jaryzację • Wiosną rozpoczynają rozwój generatywny bez stadium formowania organów spichrzowych ( nie wiedziałam czy pisać wady i zalety)
14. Co to jest i czemu służy jednostka kwalifikacyjna?
Instytucją odpowiedzialną za kwalifikacje materiału siewnego jest Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN) z podległymi jej wojewódzkimi inspektoratami (WIORiN)
Kwalifikacje materiału siewnego prowadzi się w celu kontroli produkcji nasiennej
15. Jaki jest cel stosowania wyłącznego prawa do odmiany?
Wyłączne prawo do odmiany stanowi, że tylko hodowca może produkować i dysponować, materiałem siewnym odmiany chronionej w celach zarobkowych. Jest instrumentem dla zapewnienia hodowcy z tytułu wykorzystywania odmiany środków potrzebnych na prowadzenie działalności hodowlanej.
16. Jakie czynności nie mogą być wykonywane z materiałem siewnym odmiany chronionej bez zgody hodowcy?
-wytwarzanie i rozmnażanie -oferowanie do sprzedaży -sprzedaż lub inny obrót -eksport i import -przechowywanie do wyżej wymienionych celów
17. Wymień po 5 polskich i zagranicznych firm hodowlano-nasiennych.
POLSKIE:
1.Polar sp.z.o.o. Krakowska Hodowla i Nasiennictwo Ogrodnicze
2.Plantico Hodowla i Nasiennictwo Ogrodnicze Zielonki Sp.z.o.o.
3.PlantiCo Hodowla i Nasiennictwo Ogrodnicze Gołębiew sp.z.o.o.
4.Spójnia Hodowlana i Nasiennictwo Ogrodnicze Sp.z.o.o. w Nachowie
5.Firma W. Legutko
ZAGRANICZNE: ` NL- holenderska INT -międzynarodowa 1.Bejo Żaden B.V. NL, 2.Syngenta Corp. INT ,3.Seminis ` INT ,4.Rijk Zwana NL/INT ,5.Enza Zaden NL ,6.Bakker Brothers NL ,7.De Ruiter Seeds NL
18. Na czym polega i jaki jest cel otoczkowania nasion?
Zwiększamy gabaryty, wyrównujemy powierzchnię, wprowadza się tam czynnik chemiczny. Masą podstawową może być glina, torf, sadza. Piszcz- żelatyna, pektyna i dodajemy substancję aktywną w minimalnej ilości oraz nawozy mineralne. Po to aby w I fazie rozwoju rośliny chronić ją. Jest to model zaprawiania. Celem otoczkowania jest powiększenie nasion bardzo drobnych do średnicy ok. 3 mm i nadanie im kształtu kulistego co ułatwia ich precyzyjny siew. Nasiona takie wymagają jednak stałej wilgotności w glebie do momentu wschodów.
• ułatwia wysiew gatunków o nasionach drobnych i zastosowanie siewnika punktowego, • zapewnia równomierne wschody roślin w polu, • pozwala na regularne rozmieszczenie roślin w rzędzie, • zapewnia roślinie korzystne warunki wczesnej fazy wzrostu przez kiełkowanie w sterylnych warunkach w otoczce, usunięcie z nasion inhibitorów kiełkowania, stworzenie bariery chroniącej kiełki przed atakiem patogenów z gleby, przeprowadzenie podkiełkowania nasion, które wyrównuje kiełkowanie i skraca czas wschodów
Podczas procesów otoczkowania otrzymujemy: • materiał siewny najwyższej jakości, • zwiększenie polowej zdolności kiełkowania, • wyrównane i wczesne wschody, • eliminację pracochłonnego przerywania roślin, • ominięcie przygotowywania rozsad i pikowania,
• równomierne pokrycie plantacji roślinami, co wpływa na jakość plonu.
19. Wymień kryteria brane pod uwagę przy ocenie WGO.
Wartość Gospodarcza Odmian
Do podstawowych kryteriów decydujących o wartości gospodarczej odmian należą:
* plenność, * jakość plonu jako surowca lub produktu do bezpośredniego spożycia * stabilność (wierność) plonowania w czasie i przestrzeni, * przystosowanie do różnych warunków uprawy, * odporność na działanie czynników biotycznych (choroby, szkodniki) i abiotycznych (czynniki glebowe i pogodowe) ograniczających plonowanie i wpływających na jakość plonu,
* niektóre cechy morfologiczne.
20. Co to jest COBORU i jakie są zadania tej instytucji?
Centralny Ośrodek Barania Odmian Roślin Uprawnych
*prowadzenie krajowego rejestru odmian,
*prowadzenie księgi ochrony wyłącznego prawa do odmian,
*tworzenie metodyk badania i oceny odrębności, wyrównania i trwałości (OWT) odmian z uwzględnieniem wytycznych Wspólnotowego Urzędu Ochrony Odmian Roślin (CPVO) oraz Międzynarodowego Związku Ochrony Nowych Odmian Roślin (UPOV),
*tworzenie metodyk badania i oceny wartości gospodarczej (WGO),
*prowadzenie badań w zakresie odrębności, wyrównania i trwałości oraz wartości gospodarczej odmian w celu ich rejestracji lub przyznawania hodowcom wyłącznego prawa do odmian,
*wyrażanie zgody na obrót materiałem siewnym z przeznaczeniem na prowadzenie testów i doświadczeń polowych odmian przyjętych do badań urzędowych,
*prowadzenie badań wartości gospodarczej odmian roślin warzywnych i sadowniczych po ich wpisaniu do krajowego rejestru, w celu sporządzania list opisowych odmian,
*koordynacja i realizacja porejestrowego doświadczalnictwa odmianowego,
*publikowanie Diariusza Centralnego Ośrodka,
*publikowanie list odmian roślin rolniczych i warzywnych oraz roślin sadowniczych,
*publikowanie list opisowych odmian oraz wyników porejestrowego doświadczalnictwa odmianowego,
*publikowanie list odmian zalecanych do uprawy na terenie województwa we współpracy z samorządami województw i izbami rolniczymi,
*współpraca z jednostkami rejestrowymi krajów członkowskich UE oraz ze Wspólnotowym Urzędem Ochrony Odmian Roślin (CPVO),
*współpraca z organami Międzynarodowego Związku Ochrony Nowych Odmian Roślin (UPOV) w zakresie badań OWT odmian oraz w zakresie wdrażania postanowień Konwencji UPOV na obszarze RP,
*notyfikacje do Komisji Europejskiej i krajów członkowskich UE danych związanych z rejestracją odmian,
*współpraca z Państwową Inspekcją Ochrony Roślin i Nasiennictwa,
*współpraca z samorządami województw i samorządem rolniczym w zakresie porejestrowego doświadczalnictwa odmianowego,
*współpraca z organizacjami i instytucjami w zakresie hodowli roślin i nasiennictwa,
21. Kiedy odmianę uważa się za odrębną?
Odmiany uznaje się za odrębne, jeżeli różnią się przynajmniej jedną cechą, a różnica ta jest wyraźna i stała. W badaniach odrębności wykorzystuje się właściwości botaniczne np. kształt liści, kolor kwiatu itp. ( z każdą odmianą musi mieć co najmniej jedną różnicę z jedną odmianą inny kolor kwiatu, z drugą inny kształt liści) w badaniach odrębności odmianę porównuje się z odmianami powszechnie znanymi. W tym celu konieczna jest kolekcja odmian, w której odmiany podobne do badanej umieszcza się w jej bliskim sąsiedztwie.
22. Wyjaśnij wpływ czynnika maternalnego na jakość nasion.
Wpływ czynnika maternalnego należy rozumieć jako wpływ położenia nasienia w owocu i na pędzie nasiennym na jakość nasienia. Pokrój roślin wielu gatunków warunkuje nie równomierne dojrzewanie nasion na pędach. Nasiona pędach głównych dojrzewają znacznie wcześniej ni z na pędach I rzędu. Dojrzewanie nasion na ostatnich rozgałęzieniach może przypadać na okres niesprzyjających warunków pogodowych. Nasiona wielu gatunków np. marchwi, pietruszki, selera otrzymywanych z pędów głównych są dorodniejsze (wyższa masa nasion) niż nasiona pochodzące z pozostałych rozgałęzień plonujących później w mniej korzystnych warunkach pogodowych. Plon nasion uzyskany z pędów II rzędu jest stosunkowo wysoki, jednak ze względu na jego niższą wartość jest mniej przydatny w produkcji. Wielkość otrzymywanych nasion jest jednym z najwcześniejszych wskaźników. Siewki pochodzące z dużych nasion są większe, efektywnie reagują na nawożenie azotowe oraz są bardziej tolerancyjne na jego niedobór
23. Izolacja przestrzenna - definicja i cel realizacji w uprawach nasiennych
Minimalna odległość plantacji nasiennej od innych upraw lub skupień roślin, które mogą stanowić zagrożenie dla jakości produkowanego materiału siewnego.
24. Dlaczego w produkcji nasiennej nie można stosować określonych przedplonów?
Zmianowanie:
w produkcji nasiennej roślin obowiązują przepisy, które między innymi zabraniają stosowania określonych przedplonów dla poszczególnych gatunków, z dwóch powodów:
* przy częstej uprawie jednego lub pokrewnych gatunków na tym samym polu, w glebie namnażają się patogeny porażające te gatunki, a następnie osiedlające się na produkowanych nasionach
np. plantacji nasion roślin kapustnych nie można zakładać na tym samym polu częściej niż co 5
lat (ze względu na kiłę kapusty)
* przy częstej uprawie jednego lub pokrewnych gatunków na tym samym polu istnieje możliwość rozwoju i plonowania SAMOSIEWÓW lub NASION TWARDYCH oraz ich przekrzyżowania się z roślinami aktualnie uprawianego gatunku i odmiany
np. u roślin bobowatych przerwa w uprawie tego samego gatunku (lub pokrewnych) powinna wynosić co najmniej 3 lata.
25.Co to oznacza, że materiał siewny należy do kategorii standard
a) nasiona roślin warzywnych pochodzące z rozmnożenia materiału siewnego kategorii elitarny, kategorii kwalifikowany lub materiału siewnego wytworzonego przez hodowcę i przeznaczone do produkcji innej niż produkcja materiału siewnego,
b) materiał rozmnożeniowy winorośli pochodzący z rozmnożenia materiału kategorii elitarny, kategorii kwalifikowany lub kategorii standard i przeznaczony głównie do produkcji innej niż produkcja materiału siewnego;
za odmianę o zadowalającej wartości gospodarczej uważa się odmianę, która w porównaniu do odmian wpisanych do krajowego rejestru ma takie właściwości, które powodują poprawę wartości gospodarczej w uprawie oraz w przerobie i użytkowaniu roślin lub wyrobów z nich wytworzonych; dopuszcza się aby pojedyncze, niekorzystne właściwości odmiany, w porównaniu do odmian wpisanych do krajowego rejestru, były zrekompensowane innymi korzystnymi właściwościami". Zadowalająca wartość gospodarcza, obok spełnienia wymogów odrębności, wyrównania i trwałości (OWT), jest podstawowym warunkiem wpisania odmiany do krajowego rejestru,
26. kiedy Odmianę uważa się za trwałą?
jeżeli jej charakterystyczne właściwości nie zmieniają się po jej rozmnożeniu lub krzyżowaniu.
27. WARZYWA JEDNOROCZNE:
- groch - fasola zwyczajna -ogórek - papryka - pomidor - rzodkiew - dynia zwyczajna - bakłażan - kalafior - brokuł - bób
WARZYWA DWULETNIE: - burak ćwikłowy - marchew - pietruszka - kapusta - kalarepa - jarmuż - cebula - por - seler -rzepa
28 .Wyjaśnij znaczenie czynnika wodnego na jakość nasion?
-niedobór wody przed i podczas kwitnienia wpływa ujemnie na rozwój nasion, zbyt długi okres suszy w fazie kwitnienia powoduje zmniejszenie wielkości nasion
29. Kiedy i w jakim celu przeprowadza się ocenę polową plantacji nasiennej?
Wtedy kiedy najłatwiej ustalić : - cechy odmianowe - czystość gatunkową i odmianową - stopień opanowania roślin przez choroby i szkodniki
- zahamowanie izolacji przestrzennej
Ocenę polową plantacji nasiennej przeprowadza inspektor Inspekcji Nasiennej zwany kwalifikatorem. Hodowca lub podmiot posiadający zezwolenie na obrót materiałem siewnym zgłasza plantację do kwalifikacji.
Kwalifikacja ma 3 etapy: a. Sprawdzenie dokumentacji plantacji b. Ogólna ocena plantacji c. Szczegółowa ocena plantacji
30 Jakie są zadania nasiennictwa?
-zaopatrzenie gospodarstw rolnych, ogrodniczych, leśnych w odpowiednią ilość materiału siewnego(różnorodnego pod względem odmianowym, o dobrych parametrach jakościowych)
31. Jakie warunki musi spełnić odmiana, aby hodowca mógł uzyskać wyłączne prawo do niej?
Hodowca może uzyskać wyłączne prawo jeśli odmiana spełnia następujące warunki ;-nowość -odrębność , wyrównania i trwałości -posiada odpowiednią nazwę Wyłączne prawo przyznawane jest na okres
-30 lat w przypadku odmian winorośli, drzew i ziemniaka
-25 lat w przypadku pozostałych gatunków
32 Kiedy odmiana posiada zadowalającą wartość gospodarczą?
. Za odmianę o zadowalającej wartości gospodarczej uważa się taką odmianę która w porównaniu do odmian wpisanych do krajowego rejestru ma takie właściwości które powodują poprawę wartości gospodarczej w uprawie i w przerobie.
Kryteria rozpatrywane przy ocenie wartości gospodarczej odmiany: - wielkość plonu - jakość plonu -odporność roślin na choroby i szkodniki - odporność na niesprzyjające warunki środowiska - przystosowanie odmiany do uprawy w określonych warunkach środowiska
- zdolność reprodukcyjna
34 Na czym polega zaprawianie biologiczne?
.Istota tej metody polega na umieszczeniu na nasionach, a następnie przeniesieniu do gleby mikroorganizmu, którego rozwój może zwalczyć patogena na zasadzie konkurencji.
35. Z jakich etapów składa się kwalifikacja materiału siewnego i jaka instytucja ją przeprowadza?
Etapy: a. Ocena polowa plantacji nasiennej b. Ocena laboratoryjna nasion
przeprowadza: Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa PIO RIN