PEDAGOGIKA FILOZOFICZNA - NORMATYWNA - KAROL KOTŁOWSKI

Tezy: prawo do rozwijania różnych koncepcjo pedagogicznych ; pedagogika wywodzi się od filozofii; każdy z nurtów wychowania różni się swoimi założeniami, które powinny orientować wychowanków na określone wartości;

Aktem pedagogicznym jest każda świadoma czynność człowieka, która zorientowana jest na jakiś cel wychowawczy. Akt ten dzięki swojej normatywności jest czymś dynamicznym.

W strukturze tego aktu zawarte są następujące działania wychowawcy:

1. Analiza istniejącej sytuacji wychowawczej;\

2. Refleksja nad sytuacją pod kątem określonego celu wychowawczego;

3. Obmyślenie sposobu postępowania prowadzącego do osiągnięcia postawionego celu;

4. Sam czyn wychowawczy, majacy na celu wywołanie pożądanych zmian w psychice wychowanka, w kolektywie wychowawczym i w społeczeństwie. (tworzenie sytuacji wychowawczej);

Ciąg powiązanych ze sobą i ukierunkowanych na jakis cel wychowawczy aktów pedagogicznych składa się na działanie. ( oddziaływanie pedagogiczne).

Proces wychowawczy to współdziałanie świadomości przedmiotu i podmiotu dla osiągnięcia wyznaczonego celu pedagogicznego.

Fakty pedagogiczne to efekty pojedynczych aktów lub procesów wychowawczych.

Na fakty pedagogiczne składają się:

1. Pożądane stany świadomości wychowanka;

2. Oparte na nich działania wychowanków;

3. Nowe sytuacje wychowawcze;

Oddziaływanie instytucyjne jest podświadomym syntezowaniem znanych sposobów wychowawczych lub naśladowaniem.

Cele wychowania nie powinny być formułowane w sposób ostry i wyraźny ponieważ:

1. Ze względu na możliwość indoktrynacji;

2. Występują pewne uniwersalne elementy ( w strefie kulturowej);

3. Jednocześnie występują odmienne warunki ich stosowania ze względu na poszczególne środowiska życia i psychiczne właściwości dzieci oraz samych wychowanków;

Cel wychowania nie podlega kryteriom prawda- fałsz.

Wychowawca dążąc do celu doświadczą następujących sfer swojej działalności pedagogicznej:

1. Sfera faktów - wychowawca przyjmuje rolę badacza rzeczywistości wychowawczej;

2. Sfera powinności - (norm, ideałów, modeli wychowawczych) dedukowania norm moralnych z okreslonej ideologii i ich uzasadnianie ( przewidywanie rozwoju społecznego);

3. Sfera prakseologii pedagogicznej - zasady i metody działania będące pomostem prowadzącym od tego co jest do tego co być powinno;

Metody wychowania dziecka muszą uwzględniać nie tylko porządne wartości etyczne, ale i przebieg procesu ich internalizacji w jego psychice, gdzie mamy do czynienia z fazami ich „zrastania się” z osobowością wychowanka, a mianowicie:

1. Faza emocjonalnej aprobaty ( lub dezaprobaty) normy po pierwszym kontakcie z nią;

2. Faza stałej aprobaty poznanej normy;

3. Faza identyfikacji z normą i jej internalizacji;

Metody wychowania:

- metody informacyjne;

- metody internalizacji - wzbudzanie u wychowanków szacunku dla obowiązujących norm, swoje cele życiowe podporządkowują celom ogólnospołecznym;

- metody pobudzania i hamowania - regulator postępowania, które są oddziaływaniem na „dobrą wolę” ( motywację czynów) wychowanków poprzez stosowanie wobec nich wzmocnienia pozytywne ( nagrody) i negatywne ( kary).

CHRZEŚCIJAŃSKA PEDAGOGIKA PERSONALNO - EGZYSTENCJALNA

Poglądy Ks. J. Tarnowskiego

Personalizm - dotyczy prądów i kierunków w teoriach edukacyjnych, które eksponują w swoich poglądach osobę jako istotę autonomiczną, jej godność i rozumność.

Osoba w wymiarze strukturalnym posiada ontologiczną dwupłaszczyznowość tzn. jest jednością dwóch bytów: materialnego i duchowego.

Osoba w wymiarze społecznym jest członkiem jakiejś społeczności i jednocześnie istotę społeczną.

Osoba w wymiarze transcendentalnym skierowuje się w stronę absolutu ( Boga ), tkwi w duchowej naturze.

Personalizm jako postawa interpersonalna wyrażającą się szacunkiem, uznaniem praw i godności drugiej osoby, troska o jej rozwój.

Personalizm filozoficzny czy zaangażowany światopoglądowy:

- personalizm naturalistyczny - odwołuje się do ewolucjonizmu przyrodniczego kierowanego stałymi prawami determinizmu;

- personalizm spirytualistyczny ( duchowy ) eksponuje absolutną wolnością ducha ludzkiego i jego wewnętrzne zadania doskonalenia samego siebie w pełnym urzeczywistnieniu wartości absolutnych - Sergiusz Hessen, M. Montessori, Bog. Nawroczyński.

Do pseudowychowania zalicza: tresura, administrowanie, trening, moralizowanie, kształcenie osobowości

Problem kar cielesnych - rodz. Pseudowychowanie kompetentem procesu wychowania jest stosunek człowieka do człowieka. Wychowanie to całokształt sposobów i procesów pomagających istocie ludzkiej zwłaszcza przez interakcję urzeczywistniać, rozwijać swoje człowieczeństwo.

1. Celem wychowania jest rozbudzanie duchowości;

2. Wychowanie jako spotkanie: wertykalne ( dotycząca Boga ), horyzontalne ( obejmuje kontakty międzyludzkie);

3. Właściwości wychowania: człowieczeństwa, permanencje ( całożyciowe), interaktywność, intraakcyjność oddziaływanie na siebie wychowawcy - wychowanka, samowychowanie, nieokreśloność sytuacji , transgresyjność.

Warunki istnienia dialogu: obustronna autentyczność ( bycie szczerym); spotkanie ( Bóg jest osobą); zaangażowanie ( pochodzące z wolnego wyboru);

Rodzaje dialogu: Dialog jako metoda; Dialog jako proces; dialog jako postawa

Formy dialogu: rzeczowy - dążenie do wartości prawdy; personalny- wolność i dobro; egzystencjalny - miłość;

WYSTEPUJE KONIEC PEDAGOGIKI WŁADCÓW, STRATEGÓW I LEPIEJ WIEDZĄCYCH.

Krytyka poglądowa:

1. Minimalizuje rolę wychowawcy;

2. Ma charakter zamknięty, ograniczony do wychowania chrześcijańskiego;

3. Centralna kategoria pedagogiczna, wychowanie traktowane jest jako spotkanie ( podważa sens systematycznej pracy nad sobą);

PEDAGOGIKA SERCA DR MARIA ŁOPATKOWSKA

TEZY:

Rozwój uczuć moralnych dziecka uzewnętrznienia się już w okresie niemowlęcym.

Brak zaspokajania potrzeby miłości rodzi skutki negatywne: a) dzieci przedszkolne- opóźnienie rozwoju, nadpobudliwość, brak koncentracji „uczuciowy imbecylizm”; b) dzieci w wieku szkolnym - niechęć do nauki szkolnej, bierność, powierzchowność, agresywność, wycofanie się z kontaktów społecznych, zamykanie się w sobie, obniżenie poziomu myślenia abstrakcyjnego i logicznego, brak poszanowania rzeczy, zwiększona roszczeniowość czy postawy konsumpcyjne; c) młodzież - w postaci zaniku ambicji , brak samodzielności inicjatywy, wcześniej inicjacji życia seksualnego.

Rodzice są naturalnym wzorcem - negatywnym, gdy biją; wychowanie to pomoc w rozwoju dziecka; w miejscu władzy rodzicielskiej powinna być kategoria rodzicielska; pedagogika serca = pedagogika stosowana; w instytucjach edukacyjnych powinni pracować wychowawcy kochajacy dzieci;

Duchowa pedagogika miłości : Arthur Bruhlmeier - opierał się na Pestalozzim

TEZY:

• Danie oparcia dziecku;

• Stworzenie mu emocjonalnego bezpieczeństwa;

• Zagwarantowanie mu spokoju;

• Respektowanie dziecięcego świata;

• Dostosowanie wystroju pomieszczeń do aktywności edukacyjnej dziecka;

• Pielęgnowanie wspólnoty ( troska wzajemną komunikację);

Rozwój dziecka powinien być harmonijny i optymalny: predyspozycje umysłowe, duchowe, moralne;

Pedagogika jest rzecznikiem porządku wartości absolutnych. Wiedza człowieka manifestuje się w trzech sferach jego bytu: bycie cielesnym, psychicznym, duchowym.

N-l sprawuje duchowy autorytet.

PEDAGOGIKA NIEDYREKTYWNA ( wych. Niekierowane )

Carl Rogers: psycholog.

:Proces wychowania broni się przed każdą uniformizacją. Kanony wychodzące od postulatów psychologii i humanizacji: a) samourzeczywistnianie jako stałą tendencję w rozwoju całego potencjału ludzkich zdolności; b) autonomię i współzależność społeczną, jako pełną zdolność i wolność podejmowania decyzji; c) ponoszenie odpowiedzialności za swoje postepowanie i życie; d) międzypodmiotowość jako warunek podmiotowości; orientacja ma cel i sens własnego życia; e) halizm, jako postrzeganie człowieka jako niepodzielnej zintegrowanej całości, jego ciała, psychiki i ducha.

Nie ma różnicy między wychowaniem, a interakcją. Zadaniem wychowawcy jest kształtowanie osobowości, Każdy człowiek jest istotą wolną. Wychowanie traktowane jest jako oferujące pomoc.

Wykład V 04.04.2013

Pedagogika nieautorytarna

• Thomas Gordon

• Cele wychowania Gordona wyprowadza ze sposobu postrzegania dziecka;

• Celem jest rozwój dziecka, uniemożliwienie mu polubienia i zaakceptowania siebie oraz zdobycie poczucia własnej wartości;

• O powodzeniu wychowania decycuje uzewnętrznienie konfliktów (s. 145), problem powinien być rozwiązany samodzielnie przez osobą;

• Mity wg Gordona:

• Nie jest prawdą, że dziecko:

• Nie jest jeszcze pełnowartościowym człowiekiem;

• Jest złe z natury;

• Jest własnością rodziców, ich kontynuacja i jest dla nich najważniejsze;

• Chce by dorośli wyznaczali mu granice jego zachowania;

• Buntuje się przeciwko rodzicom;

• Nie jest prawdą, żę wychowawcy:

• Muszą być czymś więcej niż zwykłymi ludźmi i mają w związku z tym obowiązek być czymś lepszym niż tylko ludzie;

• Muszą być konsekwentni;

• Muszą stanowić „zwarty front” w wychowaniu dzieci, być zgodni w swych uczuciach i postępowaniu;

• Muszą zawsze akceptować dziecko;

• Mają prawo narzucać dzieciom swoja wolę i rozwiązania, oraz muszą zwyciężać w relacjach z dziećmi, by nie zostać pokonanymi;

• Muszą przekazywać dzieciom swoją hierarchię wartości;

• Są odpowiedzialni za przekazywanie kultury;

• Są winni używać w stosunku do dzieci swojej władzy i autorytetu;

PEDAGOIGIKA GESTALT

Fundamenty:

- Edukacja przez „strapianie się”. Jej istotą jest rozwinięcie programu i metodologii eduk., która koncentrowałaby się na emocjonalnej i poznawczej sferze uczenia się, dbając zarazem o ich integrację i współgranie;

- Zajęcia integracyjne skoncentrowane na temacie. Istotą interakcji jest indywiduum jego własną biografia, potrzebami fizycznymi , duchowymi i moralnymi oraz umiejętnościami komunikowania się z samym sobą i z otoczeniem, oraz pomiędzy grupa jako całością;

- Agogika integracyjna ( holistyczna ) - antropologia stosowana- człowiek jest podmiotem ciała, psychiki i ducha, żyjącym w nierozerwalnym związku ze środowiskiem społecznym i ekologicznym;

Założenia antropologiczne:

1. Człowiek jest w istocie organizmem godnym zaufania;

2. Człowiek niesie w sobie ogromny potencjał możliwości, do których realizacji muszą być stworzone odpowiednie warunki;

3. Człowiek jest istotą społeczna;

4. Człowiek jest aktywny sam z siebie i zmienia się dzięki własnej aktywności i jego interakcjom z otoczeniem;

5. Każda jednostka zmierza do wielostronnego rozwoju swoich możliwości i zdolności;

6. Zachowanie człowieka można rozumieć tylko w ich całości;

ZASADY:

1. Z. pierwszeństwa relacji uczeń- nauczyciel;

2. Z. stworzenia horyzontalnych sytuacji nauczania- uczenia się;

3. Z. zajmowania się jednością ciepła- psychiki i duszy;

4. Z. uczynienia punktem wyjścia do zajęć tego, co w danym momencie angażuje uczniów, co staje się;

5. Z. zajmowania się jednością indywiduum- Środowisko ( świadomość odpowiedzialności za więzi społeczne);

6. Z. uczenia się poprzez przeżywanie i działanie;

Pedagogika wychowania integralnego:

Przedstawiciele: Heinrich Dauber, Volker Buddrus, Weil Postman

Przyczyny powstania pedagogiki wychowania integralnego:

1. W 1960 r. 5% dzieci miało matkę bez męża w 1990- 20%

2. W 1960 r. 7% dzieci amerykańskich żyło z jednym rodzicem, w 1990 r. - 27%

3. W 1960 r. 1% dzieci doświadcza rozwoju własnych rodziców. W 1990 r - 50%

Pola problemowe pedagogiki integralnej: wspólny świat, pokój, ekologia

POSTMAN:

1. Etyczność- ziemia jest statkiem kosmicznym;

2. Ciągłość - ludzie z natury ciągle popełniają błędy;

3. Przeszłość - problem uczuć patriotycznych - historia jako niekulturowe doświadczenie ( archeologia);

4. Jasność - prawo różnorodności;

5. Teraźniejszość - nadzieja na przyszłość- wpływ języka na moralność;

PEDAGOGIKA RADYKALNEGO HUMANIZMU:

Erich From - psycholog społeczny;

1. Wrogość reakcyjna: zrozumienie przemocy - będąca reakcją jednostki ludzkiej na zagrożenie życia, godności i własności;

2. Wrogość rekompensacyjna - dla ludzi słabych stanowi rodzaj uniewersalnego środka do odzyskania poczucia własnej mocy dzięki stanowieniu wobec innych przemocy, dominacji czy siły;

INNE PROBLEMY

Instrukcje edukacyjne - nie ma otwartej wrogości luz z formami bliskości:

1. B. submiscyjna - polegająca na podporządkowaniu się komuś od kogoś się zalezy. Prowadzi to do braku niezależności, skłonności buntowniczych oraz hamuje pełny rozwój jednostki.

2. B. całkowita i najgłębsza zażyłość między dwiema osobami - polegająca na dojrzalej miłości przy jednoczesnym zachowaniu pełnej niezależności i odrębności podmiotów. Ten typ bliskości nie hamuje rozwoju.

TEZA FRAMA:

• Orientacja rukrofilska dominuje, charakteryzuje się specyficzną zdolnością człowieka do stosowania wobec innych przemocy, do traktowania życia w sposób mechaniczny, przedmiotowy;

• Nie jest ona wyrazem jakiejś pojedynczej cechy osobowości, ale reprezentuje sobą całościowy sposób życia, wyraża myśli, gesty i zachowania;

• Nekrofil jest osoba kochającą destrukcję, wierzy w słuszność przemocy;

From - uwaga asertywności i obrony własnego humanizmu

• Sztuka wychowania : to sztuka miłości, nie powierzać losu dzieci, niewyleczonym sercem ( nie maja czułości itp.), orientacja biofilna ( osoba promieniująca ciepłem, serdecznością, empatią, poczuciem moralności, świadomość, silne strony własnej osobowości);

From- zadania wychowawczej:

• Poszerzenie marginesu wolności wraz z wspieraniem warunków sprzyjających biofilii;

• Natura człowieka nie jest dobra ani zła, staje się patologiczna w zależności od dominacji, orientacji nekrofilnej lub biofilnej oraz od styczności z zewnętrznym światem;

• Przewidywał, że edukacja będzie stawać się akaleratorem pomocy i destrukcji;

FROM- szkoła jest zdominowana zasada maksymalnej wydajności:

• Zarządzający objawiają się spontanicznością, dlatego do maksimum ograniczają: indywidualizm, twórczość, alternatywne rozwiązania i jakościowe mierniki kształcenia.

• Szkoła powinna być humanistyczna - kształtować postawę „BYĆ”;

JURGEN HABERMAS -podzielił nauki na:

1. a/empiryczno - analityczne -> przedmiotem zainteresowania jesr porządek natury i jej prawa 0 techniczny interes poznawczy;

2. historyczno - hermeneutyczne -> zajmuje się sfera oddziaływania ludzkiego poznania na sposób komunikowania się osób w toku interakcji - interes praktyczny;

3. społeczne -> interes emancypacyjny społeczeństwa - autonomia, autorefleksja;

krytyczna nauka o wychowaniu

Habermas - rozwój cywilizacji zmierza do zawłaszczenia racjonalności komunikacyjnej przez racjonalność instrumentalna, ekonomiczno- administracyjną ( „ kolonizacja świata życia”)

Następstwem jest :

1. upowszechnianie w świadomości zbiorowej struktury i schematów myślenia ( nastawionego na skuteczność);

2. tworzenie wartości świadomości konsumpcyjnej ( państwo dobrobytu)

3. Habermas - hipoteza- występuje zbieżność (izomorfizm) logiki rozwojowej systemu społecznego, jego instytucji i struktur z odpowiadającymi jej poziomami rozwoju moralnego.

4. Trójpoziomowy model logiki rozwoju:

1. Poziom przedkonwencjonalny - to poziom tożsamości naturalnej, gdzie normy i motywy nie oddzielają się od planu działań: Występują tu:

1. Stadium orientacji na unikanie kary oraz ślepe podporządkowanie się władzy;

2. Stadium orientacji na wzajemność świadczeń to typowa moralność konsumpcji;

2. Poziom konwencjonalny - to poziom tożsamości ról, bowiem normy oddzielają się od działań i konsytuuja system moralny:

1. Stadium orientacji za zgodą interpersonalną ( moralność „dobrego chłopca i grzecznej dziewczynki”);

2. Stadium orientacji na prawo i porządek ( autorytet oraz stale i ścisłe określone reguły postępowania, dążenie do zachowania ustawionego porządku społecznego stają się istotnym kryterium oceny moralnej).

3. Poziom postkonwencjonalny odpowiada poziomowi tożsamości osobowej, gdzie normy i role występują jako wymagające uzasadnień a ich ważność może być kwestionowana i uzgadniana;

1. Stadium orientacji na legalistyczną umowę społeczna - jednostka poszukuje równowagi między osobistymi poglądami moralnymi opartymi na ogólnoludzkich a reprezentowanymi przez społeczeństwo,

2. Stadium orientacji na uniwersalistyczną etykę formalną czyli na gotowe systemy, dekalog, katechizm;

3. Stadium orientacji na uniwersalistyczną etykę mowy czyli na to uniwersum, które jednostka i społeczeństwo wypracowuja sobie same;

Geneza teorii krytycznej a edukacja

1. Krytyka - kto, jaka klasa - zarządza sprawuje kontrolę nad instytucjami oświatowymi i procesem wychowawczym oraz na ustalaniu celów i priorytetów edukacyjnych.

- kto sprawuje kontrolę nad szkoła? Kto tworzy politykę oświatową? Kto wytycza, etyczne, społeczne i ekonomiczne cele edukacji?

- zdefiniowanie decydentów, badanie pobudek, które nimi kieruja oraz ich celów i programów.

2. Skupianie się na dynamice konfliktów społecznoekonomicznych występujących w polityce, kulturze i edukacji.

NAUCZANIE

Zadania stawiane nauczycielom:

1. Działanie na rzecz autentycznej reformy oświaty, która pozwoli nauczycielom sprawowanie kontroli nad edukacja.

2. Współpraca z innymi nauczycielami na rzecz poprawy jakości nauczania.

3. Nawiązywanie kontaktów z rodzicami uczniów, czyli członkami lokalnej społeczności oraz inicjowanie w jej ramach wspólnych działań.

4. Prowadzenie z uczniami dyskusji, polegających na krytycznej analizie zagadnień politycznych, gospodarczych i kulturalnych dotyczących amerykańskiego społeczeństwa;

5. Działanie na rzecz zmian w podziale władzy w szkołach, czyli doprowadzenie do zmniejszania roli administratorów w formułowaniu polityki edukacyjnej i przeniesienia części ich uprawnień na nauczycieli, uczniów i członków społeczności.

6. Przekonanie, że szkoła nie może ignorować takich problemów, jak narkomania, ciąża nastolatek, analfabetyzm, niedożywienie i nirówny dostep do opieki zdrowotnej.

UCZENIE SIĘ:

1. Wychowanie pielęgnujące różnorodność kulurową ( badanie swoich korzeni) oraz uwzględniające różne style uczenia się;

2. Uczenie ma możliwość opanowania krytycznego języka przydatnego przy analizie treści społecznych, politycznych i ekonomicznych

PROGRAM NAUCZANIA:

1. Program jawny, wyszczególniający umiejętności i treści przedmiotowe;

2. Słuzy dominacji mniejszości nad większością, gwarantuje status gro., np. gwarantuje nauczania w 1 języku, treści nauczania ugruntowują istniejacy podział władzy

3. Program ukryty, kształtujący postawy etyczne, poglądy i zachowania;

4. Priorytety w programie - poznanie przez uczniów ich historii, języka i kultury;

5. Analiza mechanizmów trwale obecnych w życiu społeczeństwa ( amerykańskiego), a zwłaszcza tych, które jednych wynoszą do władzy, a drugim ograniczają do nich dostep;

JĘZYK TEORII KRYTYCZNEJ:

1. Hegemonia;

2. Kontrola społeczna;

3. Teoria konfliktu;

4. Ukryty program nauczania;

5. Wynoszenie do władzy;

DEKONSTRUKCJONIZM

Jacques Devvicla - postmodernista ( sam siebie tak nie określał)

1. TEZY

- postmodernizm nie jest przemijająca modą, ponieważ zostawia ślad;

- współczesny zachód opiera się na wartościach prometejskich jak: praca, sława, nieśmiertelność lecz na strefie czasu wolnego. Nie liczy się wieczna perspektywa lecz relaks i rozrywka.

2. Dwie reguły operacyjne :

- skoro nie ma centrum i metafizycznie ugruntowanej Prawdy, nie ma lepszych i gorszych prawd, to każdy ma prawo do swoich prawd.

- te prawdy sa wyłącznie relakcyjne, toteż musi istnieć między nimi zasada przekładalności perspektyw: masz, prawo do swojej prawdy, bo wiem, że gdybym był na twoim miejscu podzielałbym twoja prawde, tego samego oczekując od Ciebie;

Devvida: wszystkie pojęcia mają swoje przeciwieństwa, a przy tym sposób ich uporządkowania w pary nie jest przypadkowy;

- w parze fenomenów 1 jest pojęcie o pozytywnej konotacji dobro, prawda, mądry. Sąłbsze jest negatywne: za, fałsz, kicz.

- w procesie konstruowania tożsamości identyfikujemy się z dobrą stroną znaczeń językowych;

- inność budowania jest na negatywnej stronie tożsamości;

O tym, które pojęcia zostają okreslone jako 1 decyduje władza językowa - relacje władzy rządzą dyskursem, językiem;

- dekonstrukcja jest krytyką języka od środka w oparciu o kategorie, które same są nieudane, nieostrzygane;

- dekonstrukcja sa pojęcia, znaczenia i domniemany prymat kategorii „Zachodu”;

- dekonstrukcja wymaga przeprowadzenia krytyki, dociekania wartości opinii i procesu formowania się za jego pomoca tożsamości;

---