Dorota Maciejewska
Zarządzanie w administracji publicznej
Grupa II
Temat: „Wady i zalety bezpośredniego wyboru wójta”
Wybory to proces, w którym obywatele wybierają spośród zgłoszonych kandydatów, swoich przedstawicieli do organów władzy.
Wybory, w których uczestniczą obywatele charakteryzują się zasadą bezpośredniości wyborów, która polega na tym, że wyborcy w drodze głosowania sami, bez żadnego pośrednictwa, przesądzają w sposób ostateczny i decydujący o składzie wybieranego organu.
Temat mojej pracy związany jest z bezpośrednimi wyborami samorządowymi, ponieważ
w swoich rozważaniach chciałabym zastanowić się nad wadami i zaletami bezpośredniego wyboru wójta.
Pierwsza zaletą wyborów bezpośrednich jest to, że o wyborze wójta decydują
w sposób bezpośredni mieszkańcy gminy. Dzięki temu, że tworzą społeczność gminną, to sami najlepiej znają potrzeby swoje i regionu, który zamieszkują. Uczestnictwo w wyborach daje im poczucie rzeczywistego wpływu na władze ich terytorium, a także możliwość wyboru kandydata, który będzie dążył do zaspokojenia potrzeb gminnej społeczności. Oprócz wyboru obywatele mogą również zgłosić swojego kandydata na stanowisko wójta, podobnie jak robią to partie polityczne i koligacje partii politycznych oraz stowarzyszenia i organizacje społeczne.
Wiąże się z tym jednak wada, ponieważ wyborcy często znają kandydatów dość mało lub wcale, dlatego nie trudno jest się pomylić i zaufać nieodpowiedniej osobie.
Kolejną wadą może być ryzyko dojścia do władzy osoby nieuczciwej i niekompetentnej. Wójt nieposiadający odpowiedniego wykształcenia i doświadczenia, może podejmować nie właściwe decyzje i jednocześnie działać na szkodę gminy. Zdarzają się również przypadki,
w których mówi się o nielegalnej działalności wójta, który nadużywa swoich uprawnień
w celach przestępczych.
Jednak nie każdy kandydat odejmujący stanowisko wójta ma wyższe wykształcenie, a mimo to doskonale sprawdza się na swoim stanowisku. Dzięki temu, że dobrze zna społeczność gminną i jej potrzeby realizuje zadania gminy równie dobrze, co inni wójtowie posiadający wyższe wykształcenie.
Z niezgodną z prawem działalnością wójta wiąże się problem trudności odwołania go
z obejmowanego stanowiska. Z jednej strony daje to pewna stabilność władzy, z drugiej jednak powoduje, że dochodzi do sytuacji, w których gminą rządzi człowiek oskarżony o poważne przestępstwo. W takiej sytuacji jedyna możliwością, w jakiej mogą wziąć udział mieszkańcy gminy, aby odwołać wójta, jest referendum. Jest to forma głosowania, w czasie, której obywatele wyrażają swoją opinię w kwestii poddawanej głosowaniu. Chociaż referendum to dobre rozwiązanie to jest również kosztowne i nie tak szybkie w realizacji.
Istotnym stwierdzeniem jest także, brak kadencyjności wójta. Oznacza to, że wójt może obejmować to stanowisko, tak długo, jak jest wybierany w wyborach. Ogranicza to rotacje na stanowisko i prowadzi do rutyny w władzy samorządowej.
Ostatnia tezą, na która chciałabym zwrócić uwagę jest brak rozproszenia odpowiedzialności. W przeciwieństwie do wyborów parlamentarnych wyborcy głosują na człowieka, a nie partie polityczna, dlatego też odpowiedzialność za działania, przypisana jest bezpośrednio do stanowiska wójta, w odróżnieniu do partii politycznych, w których odpowiedzialność jest rozproszona.
Podsumowując swoje rozważania na temat wad i zalet bezpośrednich wyborów wójta, z całą pewnością mogę stwierdzić, że wybory samorządowe mają tyle samo wad, co zalet. Oczywiście jest to proces, który posiada wady, które należy stopniowo usuwać, jednak nie jest on pozbawiony zalet, które stanowią podstawę mechanizmu demokracji w Polsce. Sądzę, że z czasem uda nam się wyzbyć niedoskonałości funkcjonujących w procesie wyborów
i dzięki temu zacząć budować wspólnymi siłami lepsza i prężniej rozwijającą się Polskę.