Czas i przestrzeń
W naukowym obrazie świata wyróżnia się takie elementy jak np. czas i przestrzeń.
-można sobie wyobrazić czas i przestrzeń bez materii, ale nie można materii bez czasu i przestrzeni
podejście starożytnych:
1.subiektywne:mówienie o czasie i przestrzeni jako własności materii nie ma sensu, postrzegamy świat za pomocą zmysłów, nie ma sensu mówienie jaki świat jest sam w sobie
2.obiektywne:absolutne i względne
-przestrzeń kojarzona jest z tym co-blisko i obok. Małe dzieci nie mają poczucia przestrzeni. Są to tylko uczucia względne opisujące odległość np. bliżej, dalej.
-podstawową cechą przestrzeni jest to, że jej nie widzimy, jest ona tłem tego co widzimy, czyli pewnym uporządkowaniem.
-podstawową kategorią naszej świadomości jest czas.
-na początku Grecy nie mieli poczucia odrębności przestrzeni , nie mieli przekonania, że świat istnieje wiecznie, nie wierzyli, że przestrzeń jest niezależna, sądzili, że świat jest kulą niepodzielną, że wszystko powstało z chaosu,
-przełomem była myśl atomistów(Demokryt i Lencypos VIw p.n.e)uważali, że świat składa się z kawałków niepodzielnych atomów, poruszających się w pustej przestrzeni, ich przeciwnicy uważali, że nie można mówić o próżni, że między atomami jest „nic”
Arystoteles: przestrzeń jest tylko własnością rzeczy, jest cechą materii mającą bogatą strukturę. Świat jest uporządkowaną strukturą podobną do organizmu, więc przestrzeń też jest strukturą. Ustalono kierunki góra-dół.
- Rzymianie byli praktyczni, nie zajmowali się filozofią, dlatego podobała im się filozofia prosta i praktyczna jak atomizm
-Według Arystotelesa i Platona atomizm był zbyt prosty i powierzchowny
Era nowożytna
- Kopernik był zwolennikiem atomizmu
-Kartezjusz uważał, że przestrzeń wypełnia eter, nie zgadzał się z próżnią. Wyjaśniał ruch planet za pomocą eteru, słońce obracając się wprawia w ruch eter, co powoduje ruch planet.
-Galileusz odkrył plamy na słońcu, Grecy wierzyli, że w ciałach niebieskich nie ma niedoskonałości
- Kartezjuszowi wytknięto błędy w teorii eteru. Pustka jest pojęciem względnym.
-Newton-uważał, że czas płynie równo, a przestrzeń-odległość zależna od układu odniesienia. Sądził, że absolutna przestrzeń(niezależna od materii) nie jest potrzebna do wyznaczania ruchu ciał i wystarcza tylko odległość= przestrzeń metryczna. Muszą być dane związki metryczne, aby analizować ruch.
-Pod koniec XVIII w. Ernest Mach-napisał podręcznik. Nie uwierzył on w atomy i przestrzeń absolutną.
Zasada Macha: zadaniem fizyki wyjaśnienie jak masy wszechświata wpływają na ruch lokalny. Zasada powstała na początku XX w. Co trzeba zrobić , aby otrzymać relacyjną przestrzeń? Trzeba powiązać ruchy ciał.
-Dlaczego fizycy szukali eteru? Kiedy Maxwell w 1864r. wypisał swoje równania to jedna z konsekwencji było wyliczenie, że jest pole elektromagnetyczne i rozchodzi się ze stałą prędkością C. Okazało się, że światło jest ogromną częścią widma elektromagnetycznego. Prędkość światła C nie zależy od układu odniesienia , wynikało to z równań Maxwella. Szukano i próbowano zbadać światła docierającego do Ziemi z różnych kierunków, zauważono, że prędkość jest zawsze taka sama. Próbowano wytłumaczyć to tym , że Ziemia pokryta jest eterem , jednak nie mogli go znaleźć .