Fluktuacje gospodarcze

• Klasyczny cykl koniunkturalny

Cykl koniunkturalny, okres w rozwoju gospodarki, jaki upływa pomiędzy kolejnymi zmianami (np. załamaniami) gospodarczymi, przejawiającymi się zmianami (np. spadkiem) wielkości PKB, zatrudnienia, inwestycji, cen.

W klasycznym cyklu koniunkturalnym wyróżnia się 4 fazy:

• kryzys,

• depresja,

• ożywienie,

• 
  
  rozkwit

Czas (t)

Cykl koniunkturalny, to okres, w którym podstawowe wielkości ekonomiczne wykazują wahania wobec trendu.

Wyjaśnienia wahań cyklicznych

• 
  teoria plam na słońcu,

• teoria innowacji,

• teoria cyklu politycznego,

• teorie keynesowskie - przyczyny endogeniczne

• teorie keynesowskie wyjaśniają cykliczny rozwój uwarunkowaniami wewnętrznymi, tkwiącymi w systemie gospodarczym. Kluczową rolę odgrywają zmiany rozmiarów inwestycji i wahania stopy zysku.

• dynamiczna współzależność popytu konsumpcyjnego i inwestycyjnego (model mnożnika-akceleratora).

• teoria realnego cyklu koniunkturalnego

• Kryzys 1929-1933 (Wielki Kryzys)

Wcześniejsze kryzysy

1825 - Anglia,

1836 - Anglia i USA,

1847 - pierwszy światowy,

1857

1866

1873

1882

1890

1900

1907

1913

1920

1929

1937

W latach 1926-1928 produkcja w Polsce wzrosła o 30%, ale nie osiągnęła poziomu sprzed I wojny światowej. Szacuje się nawet, że w Polsce (na obszarze po I wojnie światowej) poziom produkcji był niższy o 18 punktów procentowych.

• Spadek produkcji przemysłowej (1932 w por. z 1928):

Świat (bez ZSRR) - 33%;

USA - 49%;

Kanada - 45%;

Europa - 27%;

Niemcy - 47%;

Polska - 41%.

Zmiany cen i wielkości produkcji w USA (najwyższe wychylenia - minima w %)

1929-1933

ceny produkcja

Środki produkcji dla rolnictwa 8 80

Środki transportu 18 80

Stal 20 82

Tekstylia 46 30

Żywność 50 12

Artykuły rolne 64 3

ceny w Polsce (1928=100)

Artykuły przemysł. Ceny ziemiopłodów

1929 101 76

1933 73 40

1934 70 34

1935 66 33

• Bezrobocie w przemyśle (dno kryzysu);

USA - 35%,

Polska - 43%;

Czechosłowacja - 24%,

Włochy - 22% ogółu zatrudnionych.

• Cechy cyklu koniunkturalnego po II wojnie światowej Lata 50. i 60.):

• skrócenie cyklu (wypada faza depresji),

• krótszy czas trwania cyklu,

• kryzys (recesja) przejawia się coraz częściej w spadkach tempa wzrostu produkcji niż w obniżeniu jej rozmiarów,

• spłaszczenie amplitudy wahań,

• raczej regionalny niż światowy zasięg kryzysów (dezintegracja cyklu światowego).

Przyczyny:

• wysokie inwestycje, stymulowane powojenną odbudową,

• dekolonizacja,

• postęp techniczny,

• interwencjonizm państwowy.

• Stagflacja,

• Recesja z lat 1980-1982, 1991-1992,

• Recesja 2001-2003

• Synchronizacja cykli

1

PKB

przyczyny egzogeniczne

---