ROZWÓJ MOTORYCZNOŚCI W OKRESIE NOWORODKOWYM I NIEMOWLĘCYM
DZIECKO RODZI SIĘ ZE ZNACZĄCĄ LICZBĄ ODRUCHÓW BEZWARUNKOWYCH ICH MECHANIZM JEST WRODZONY, A REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE NIEZAWODNOŚĆ, NIEZMIENNOŚĆ I NATYCHMIASTOWOŚĆ WYSTĘPOWANIA. NIEKTÓRE Z NICH POZOSTANĄ PRZEZ CAŁE ŻYCIE INNE NATOMIAST ZANIKAJĄ WE WCZESNYM DZIECIŃSTWIE: (WYDZIELANIE ŚLINY, ZWĘŻENIE ŹRENICY, ODRUCHY ODDYCHANIA, ZIEWANIA, CZKAWKI, A TAKŻE USTĘPUJĄCE ODRUCHY M.IN. BABIŃSKIEGO).
CHARAKTERYS CECHĄ MOTORYKI NIEMOWLĘCIA SĄ RUCHY "BŁĘDNE"- MAJĄCE NIKŁY ZWIĄZEK Z OTACZAJĄCĄ RZECZYWISTOŚCIĄ. SĄ: A) NIESKIEROWANE NA CEL, B) NIESKOORDYNOWANE, CZYLI NIESKŁADNE, NIE POWIĄZANANE MIĘDZY SOBĄ, C) NIEOPANOWANE, CZYLI DOKONUJĄ SIĘ MIMO WOLI, BEZ ŚWIADOMOŚCI I ZAMIARU ICH WYKONANIA RÓWNOCZEŚNIE Z ELEMENTARNYMI RUCHAMI CHWYTNYMI ROZWIJAJA SIĘ I DOSKONALI LOKOMOCJA. OD STOPNIOWEGO UNOSZENIA GŁOWY I RAMION, PRZEZ RÓŻNE FORMY SIADANIA, PEŁZANIA, STAWANIA Z PODTRZYMYWANIEM, RACZKOWANIA DO WZGLĘDNIE SAMODZIELNEGO CHODU. NALEŻY WZMACNIAĆ MOTYWACJĘ DZIECKA (SŁOWAMI, UŚMIECHEM) DO PANOWANIA NAD WŁASNYM CIAŁEM. ASPEKTY: MOTORYCZNE, PSYCHOLOGICZNE I SPOŁECZNE WYSTĘPUJĄ W ŚCISŁYM POWIĄZANIU, ICH ROZDZIELNE TRZEBA UZNAĆ ZA ZABIEG CZYSTO FORMALNY.
U NIEMOWLĘCIA STOPNIOWO DOSKONALĄ SIĘ CZYNNOŚCI CHWYTNE, W TYM ZMYSŁ DOTYKU JEST WSPOMAGANY RELATYWNIE DOBRZE PRZEZ JUŻ ROZWINIĘTE ZMYSŁY WZROKU ORAZ SMAKU. W ROZWOJU MOTORYCZNYM NIEMOWLĘCIA NASTĘPUJE TZW. "ETAP RUCHÓW MANIPULACYJNYCH". DZIECKO UCZY SIĘ, KTÓRY PRZEDMIOT JEST BLISKO, A KTÓRY DALEKO, DOSTRZEGA RÓŻNICĘ MIĘDZY ZIMNYM I CIEPŁYM, POZNAJE ZJAWISKA WYNIKAJĄCE Z PRAWA CIĄŻENIA, UCZY SIĘ ROZRÓŻNIAĆ KOLORY I ICH ODCIENIE. JEGO ROZEZNANIE W OTACZAJĄCYM, CIĄGLE JESZCZE OBCYM ŚWIECIE JEST CORAZ PEŁNIEJSZE. W ROZWOJU CHWYTANIA MOŻNA WYRÓŻNIĆ ETAPY: (1) WYŁĄCZENIE ODRUCHU ZAMYKANIA DŁONI, (2) REAKCJĘ RUCHOWĄ OBEJMUJĄCĄ NIEMAL CALE CIAŁO NA WIDOK PRZEDMIOTU, (3) UKIERUNKOWANE BEZPOŚREDNIO NA CEL DZIAŁANIE KOŃCZYN GÓRNYCH WIEK FAZ ROZWOJU LOKOMOCYJNEGO I WYPROSTNEJ POZYCJI CIAŁA AUTORZY PODZIELILI NA 34 FAZY ROZWOJU RUCHOWEGO MAŁEGO 20 DZIECKA, ZWIĄZANE Z ROZWOJEM RUCHÓW GŁOWY I TUŁOWIA, POZYCJI SIADANIA, PIONIZACJI CIAŁA ORAZ RUCHÓW LOKOMOCYJNYCH U NIEMOWLĄT.
ROZWÓJ MOTORYKI W OKRESIE PONIEMOWLĘCYM I PRZEDSZKOLNYM
OD 1 DO 3 RŻ. DOSKONALĄ SIĘ: POKONYWANIE PRZESTRZENI, POJAWIAJĄ SIĘ CZYNNOŚCI ZUPEŁNIE NIEZNANE. CHÓD JUŻ MOŻE ODBYWAĆ SIĘ PO ZRÓŻNICOWANYCH PŁASZCZYZNACH, ZACZYNAJĄ WYSTĘPOWAĆ KONTROLOWANE FORMY BIEGU, PIERWSZE PRZEJAWY SAMOOBSŁUGI ORAZ POJAWIAJĄ SIĘ UMIEJĘTNOŚCI RZUTÓW I PODSKOKÓW. WRODZONE UZDOLNIENIA MOTORYCZNE MOGĄ SIĘ W PEŁNI ROZWIJAĆ TYLKO W PROCESIE CIĄGŁEGO ZMAGANIA ZE ŚRODOWISKIEM ZEWNĘTRZNYM
W 2 RŻ. CHÓD STAJE SIĘ JUŻ DOŚĆ SWOBODNY. DZ. ZACZYNA NOSIĆ RÓŻNE PRZEDMIOTY, CO MA ZWIĄZEK Z DOSKONALENIEM SIĘ RÓWNOWAGI, A WIĘC UMIEJĘTNOŚCI BALANSOWANIA WŁASNYM CIAŁEM- OKOŁO 16-18 MIESIĄCA ŻYCIA POTRAFI JUŻ POKONYWAĆ PEWNE PRZESZKODY. 2/3 ROK POJAWIA SIĘ W BIEGU NIEZNACZNA FAZA LOTU, CO WIĄŻE SIĘ ZE ZDOLNOŚCIĄ WYKONYWANIA SKOKÓW, WYKONYWANIE RZUTÓW. W 3 RŻ ZACZĄTKI TWORZENIA KOMBINACJI NP. BIEGU I SKOKU ORAZ CHWYTU I RZUTU.
ROZWÓJ MOTORYKI JEST ŚCIŚLE ZWIĄZANY Z OPANOWANIEM MOWY I STOPNIOWYM PRZECHODZENIEM OD MYŚLENIA KONKRETNO-OBRAZOWEGO DO ABSTRAKCYJNEGO. 2/3 RŻ POJAWIAJĄ SIĘ PRAKSJE- RUCHY CELOWE, ZGODNE Z PRZEZNACZENIEM PRZEDMIOTU.
OKRES CECHUJE OGROMNA CHĘĆ DO RUCHU I DZIAŁANIA, CO MA NIEWĄTPLIWY ZWIĄZEK ZE ZJAWIAKIEM AUTOSTYMULACJI. OK 5 RŻ "ZŁOTYM OKRESEM MOTORYCZNOŚCI" LUB "PIERWSZYM APOGEUM MOTORYCZNOŚCI". HARMONIA PROPORCJI MORFOLOGICZNYCH ORAZ DOJRZEWANIA OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO I CHARAKTERYSTYCZNA RÓWNOWAGA POD WZGLĘDEM ROZWOJU PSYCHICZNEGO SPRAWIAJĄ, ŻE RUCHY DZIECKA W TYM OKRESIE SĄ SZCZEGÓLNIE CELOWE, SWOBODNE, PŁYNNE. DOŚĆ DALECE ZAAWANSOWANA JEST TO MOTORYKA O CHARAKTERZE ZABAWOWO-SPORTOWYM. WIĘKSZOŚĆ DZIECI POTRAFI HARMONIJNIE PODRZUCAĆ I ŁAPAĆ PIŁKĘ, OPANOWAŁO KOMBINACJĘ RUCHOWĄ BIEGU Z KOPNIĘCIEM PIŁKI, A NIEKTÓRE POTRAFIĄ SKOCZYĆ Z ROZBIEGU. NASTĘPUJE WYJĄTKOWY PRZYROST W ZAKRESIE KOORDYNACJI RUCHÓW. JEDNYM Z CZĘSTO WYSTĘPUJĄCYCH PROBLEMÓW JEST LEWORĘCZNOŚĆ DZIECKA. SZACUJE SIĘ, ŻE OSOBY PRAWORĘCZNE STANOWIĄ OK. 90-95%. KULTURA I TRADYCJA POWODUJĄ, ŻE PRAWORĘCZNOŚĆ JEST DLA DZIECKA KORZYSTNIEJSZA Z PUNKTU WIDZENIA PRZYSTOSOWANIA PSYCHICZNEGO I SPOŁECZNEGO: UCZENIE SIĘ JEST ŁATWIEJSZE, WSZELKIE INSTRUKCJE SĄ BARDZIEJ ZROZUMIALE, DOSTOSOWANIE SIĘ DO OCZEKIWAŃ SPOŁECZNYCH JEST UŁATWIONE, PRAWORĘCZNOŚĆ SPRZYJA ROZWOJOWI POZYTYWNEJ SAMOOCENY ITD.
ROZWÓJ MOTORYCZNOŚCI W OKRESIE MŁODSZYM SZKOLNYM
ROZPOCZYNA SIĘ Z CHWILĄ PRZEKROCZENIA PRZEZ DZIECKO PROGU SZKOŁY. WTRZAS, ZWIĄZANY Z NAGŁĄ ZMIANĄ WARUNKÓW ŻYCIA, A SZCZEGÓLNIE OGRANICZENIA, JAKIE NARZUCA INSTYTUCJA SZKOLNA W ZAKRESIE RUCHLIWOŚCI DZIECKA, NIE POZOSTAJĄ BEZ WPŁYWU DLA ROZWÓJ MOTORYKI
ZNACZENIE DLA ROZWOJU MOTORYKI MA POSTĘPUJĄCA OSSYFIKIICJA SZKIELETU ORAZ OSTATNI ETAP INERWACJI MIĘŚNI RĘKI. ZAKOŃCZENIE PROCESÓW INERWACJI MA PIERWSZORZĘDNE ZNACZENIE W PRZYSWAJANIU TAKICH CZYNNOŚCI JAK PISANIE, RYSOWANIE. U UCZNIÓW W PIERWSZYCH KLASACH SZKOŁY PODSTAWOWEJ OBSERWUJEMY:
• DOŚĆ BOGATĄ FORMĘ PROSTYCH CZYNNOŚCI RUCHOWYCH MAŁE WYROBIENIE CECH, Z WYJĄTKIEM GIBKOŚCI ORAZ DOŚĆ ZNACZNEJ ZWINNOŚCI, A NIERAZ SWOISTEJ SZYBKOŚCI;
• ROZUMIENIE TREŚCI RUCHÓW, CO POZWALA NA ĆWICZENIA PRZEJŚCIOWE Z ZABAWOWYMI I ZADANIOWE DO FORMY ŚCISŁEJ;
* WZBOGACENIE, ZWIĘKSZENIE SIŁY DZIAŁANIA I RÓŻNORODNOŚCI MOTYWÓW PODEJMOWANYCH CZYNNOŚCI RUCHOWYCH, KTÓRYCH WYKORZYSTANIE POZWALA PEDAGOGOWI KSZTAŁTOWAĆ ZAINTERESOWANIA RUCHOWE UCZNIA.
W ROZWOJU CZŁOWIEKA BARDZO SILNE JEST ZJAWISKO INTEGRALNOŚCI PRZEBIEGU RÓŻNYCH WŁAŚCIWOŚCI I FUNKCJI USTROJU. "POŻĄDANE WŁAŚCIWOŚCI PRZEJAWIAJĄ TENDENCJE DO WYSTĘPOWANIA RAZEM. NIE ZAUWAŻONO UJEMNEJ KORELACJI POMIĘDZY INTELIGENCJĄ A WYSOKOŚCIĄ CIAŁA, SIŁĄ, ZDROWIEM FIZYCZNYM LUB ZRÓWNOWAŻENIEM EMOCJONALNYM". DOWODZI SIĘ RÓWNIEŻ WYSTĘPOWANIA BEZPOŚREDNIEGO ZWIĄZKU MIĘDZY POZIOMEM DOJRZAŁOŚCI MOTORYCZNEJ A WYNIKAMI W NAUCE. DZIECI O MAŁYM ZASOBIE UMIEJĘTNOŚCI RUCHOWYCH I NISKIEJ SPRAWNOŚCI OGÓLNEJ GORZEJ ADAPTUJĄ SIĘ DO WYMAGAŃ STAWIANYCH PRZEZ SZKOLĘ
W KOŃCOWYM ETAPIE OKRESU WCZESNOSZKOLNEGO
NASTĘPNUJE FAZA ŁATWOŚCI PRZYSWAJANIA SOBIE RUCHÓW NOWYCH I O DOŚĆ SKOMPLIKOWANEJ STRUKTURZE. OKRES TEN OKREŚLANY JEST JAKO "DRUGIE APOGEUM W ROZWOJU MOTORYCZNOŚCI". ZNAMIENNYMI CECHAMI SĄ.: HARMONIA PROPORCJI CIAŁA, REFLEKSYJNOSĆ RUCHÓW, CELOWOŚĆ DZIAŁANIA I WSZECHSTONNE ZAINTERESOWANIA MOTORYCZNOŚCIĄ. RÓWNOCZEŚNIE DZIECI CHARAKTERYZUJA SIĘ W TYM OKRESIE DOŚĆ DUŻĄ UMIEJĘTNOŚCIĄ KONCENTRACJI NA JEDNEJ CZYNNOŚCI ORAZ MOŻLIWOŚCIĄ PODEJMOWANIA SYSTEMATYCZNEJ PRACY NAD SOBĄ. OPTYMALNY ETAP NAUCZANIA RUCHÓW W OKRESIE MŁODSZYM SZKOLNYM ZWYKLE KOŃCZY SIĘ WRAZ Z POJAWIENIEM PIERWSZYCH WYRAŹNYCH SYMPTOMÓW DOJRZEWANIA. OCZYWIŚCIE, TE WSZYSTKIE POZYTYWNE PRZEMIANY W MOTORYCZNOŚCI ODNOSZĄ SIĘ GŁÓWNIE DO ZDOLNOŚCI KOORDYNACYJNYCH. SIŁY, SZYBKOŚCI I WYTRZYMAŁOŚCI MOGĄ ONE OSIĄGNĄĆ, REKORDOWY POZIOM DOPIERO W OKRESACH PÓZNIEJSZYCH.
ROZWÓJ MOTORYCZNOŚCI W OKRESIE POKWITANIA I MŁODZIEŃCZYM
OKRES DOJRZEWANIA BURZLIWE PRZEMIANY ZACHODZĄCE W CAŁYM USTROJU. W NICH ZNAJDUJĄ SWOJE ODBICIE: EMOCJE, DOJRZEWANIE PROCESÓW HAMOWANIA I POBUDZANIA W OŚRODKACH NERWOWYCH, ZMIANY W RÓWNOWADZE FIZJOLOGICZNEJ, INTENSYWNY ROZROST MORFOLOGII I ZMIANY PROPORCJI CAŁEGO CIAŁA. OBSERWOWANE RÓWNOLEGLE ZJAWISKO SKOKU POKWITANIOWEGO ORAZ NAGŁE PRZEMIESZCZENIE SIĘ ŚRODKA CIĘŻKOŚCI CIAŁA KU GÓRZE POWODUJE ZMIANY JAKOŚCIOWE W MOTORYCE. TO OKRES DALSZEGO ROZWOJU, KTÓRY PROWADZI DO OSIĄGNIĘCIA CZEGOŚ JAKOŚCIOWO INNEGO, NA NOWYM POZIOMIE ORGANIZACJI PROCESÓW I ZJAWISK
OKRES DOJRZEWANIA W KOŃCOWYM ETAPIE PROWADZI TEŻ DO UKSZTAŁTOWANIA SIĘ INDYWIDUALNEGO STYLU MOTORYCZNEGO I POWSTANIA MODELU ZACHOWAŃ W KULTURZE FIZYCZNEJ.
ZE ZMIENNOŚCI ONTOGENETYCZNEJ POSZCZEGÓLNYCH CECH FUNKCJONALNYCH WYNIKA, IŻ ŻADNA SPOŚRÓD NICH NIE POWTARZA DROGI ROZWOJOWEJ INNEJ CECHY. W MOTORYCE CZŁOWIEKA POWAŻNIE ZNIEKSZTAŁCONY POZOSTAJE NAWET KLASYCZNY PODZIAŁ ROZWOJU OSOBNICZEGO NA ETAPY: WZRASTANIA, STABILIZACJI I INWOLUCJI. DLA MOTORYKI CZŁOWIEKA POWAŻNE ZNACZENIE MAJĄ ZMIANY, JAKIE PO OKRESIE DOJRZEWANIA PŁCIOWEGO UJAWNIAJĄ SIĘ W ZAKRESIE SIŁY WZGLĘDNEJ, TZN. STOSUNKU SIŁY BEZWZGLĘDNEJ DO MASY CIAŁA. PO SKOKU POKWITANIOWYM WYSOKOŚCI CIAŁA - SZCZEGÓLNIE U DZIEWCZĄT-NASTĘPUJE GWAŁTOWNY PRZYROST MASY CIAŁA, GŁÓWNIE PRZEZ ZWIĘKSZENIE SIĘ ILOŚCI NIEAKTYWNEJ TKANKI TŁUSZCZOWEJ. RÓWNOCZEŚNIE ZMIENIAJĄ SIĘ PROPORCJE CIAŁA DZICWCZĄT TJ. NASTĘPUJE POSZERZENIE BIODER PRZY NIEZNACZNYM PRZYROŚCIE BARKÓW, CO POWODUJE TRUDNOŚCI W ĆWICZENIACH NP.: POKONYWANIE OPORU WŁASNEGO CIAŁA (NP. W ĆWICZENIACH GIMNASTYCZNYCH). NA ZMIANY ZDOLNOŚCI SZYBKOŚCIOWYCH DUŻY WPŁYW MAJĄ PRZEMIANY ZACHODZACE W USTROJU, ZWIĄZANE ZE ZDOLNOŚCIĄ WYKORZYSTANIA ENERGII Z ROZPADU WYSOKOENERGETYCZNYCH ZWIĄZKÓW FOSFOROWYCH, CORAZ SPRAWNIEJSZĄ INERWACJĄ MIĘŚNI, DOSKONALĄCYCH OŚRODKI KOROWE ORAZ ROZWÓJ TKANKI MIĘŚNIOWEJ.
WYDOLNOŚĆ FIZYCZNA I WYTRZYMAŁOŚĆ SĄ CECHAMI, SZCZEGÓLNIE U DZIEWCZĄT, ZANIEDBANYMI I POZBAWIONYMI NALEŻYTEJ STYMULACJI W PROCESIE ROZWOJU.
ZA WAŻNY MIERNIK ROZWOJU MOTORYKI UZNAJE SIĘ TAKŻE POZIOM ZDOLNOŚCI ZWINNOŚCIOWYCH.
W ZAKRESIE MOTORYKI SPORTOWEJ MOGĄ POJAWIĆ SIĘ PEWNE ZAKŁÓCANIA KTÓRE NAJWYRAŹNIEJ UJAWNIAJĄ SIĘ :* W TRUDNYCH RUCHACH ACYKLICZNYCH (NP. ĆWICZENIACH GIMNASTYCZNYCH NA PRZYRZĄDACH);*RUCHACH KOMBINOWANYCH ;•PRZY UCZENIU SIĘ NOWYCH RUCHÓW;• W POSTAWIE CIAŁA PODCZAS WYKONYWANIA RUCHÓW ORAZ W PRZY RUCHACH , PRZEDE WSZYSTKIM ZAŚ W OBRĘBIE CZEŚCI CIAŁA, KTÓRE MAJĄ NIEWIELKIE ZNACZENIE DLA OSTATECZNEGO WYNIKU W DANYM DZIAŁANIU;* W RUCHACH WYMAGAJĄCYCH WYJĄTKOWEJ DOKŁADNOŚCI I PRECYZJI. W OKRESIE MŁODZIEŃCZYM CECHY TE, WZMOCNIONE DALSZYM DOŚĆ INTENSYWNYM WZRASTANIEM CIAŁA, ROZWOJEM MUSKULATURY, HORMONALNYM PRZESTROJENIEM USTROJU, POWROTEM DO RÓWNOWAGI MIĘDZY PROCESAMI POBUDZENIA I HAMOWANIA ORAZ ROZWOJEM WEGETATYKI, STWARZAJĄ WSZELKIE PODSTAWY DOCHODZENIA W DZIAŁANIACH MOTORYCZNYCH DO NAJWYŻSZYCH OSIĄGNIĘĆ. POD KONIEC OKRESU MŁODZIEŃCZEGO (OK. 20-24. ROKU ŻYCIA) ZACHOWANIA RUCHOWE SĄ JUŻ NIEMAL WSZYSTKIE ISTOTNE WŁAŚCIWOŚCI W PEŁNI DOJRZALEJ MOTORYKI KOBIETY I MĘŻCZYZN DLA UTRZYMANIA SPRAWNOŚCI ZDROWIA I KONDYCJI FIZYCZNEJ. OBOK AKTYWNEGO TRYBU ŻYCIA, PIERWSZOPLANOWE ZNACZENIE POSIADA RACJONALNE ODŻYWIANIE, WYPOCZYNEK, HIGIENA CAŁEGO CIAŁA ITP.
MOTORYCZNOŚĆ WIEKU DOROSŁEGO I DOJRZAŁEGO
CODZIENNA AKTYWNOŚĆ ŻYCIOWA ORAZ OBOWIĄZKI ZAWODOWE NIEJAKO PROWOKUJA W TYM OKRESIE DO PEWNEJ STEREOTYPII ZACHOWAŃ MOTORYCZNYCH. PRACA ZAWODOWA, ZWYKLE PRZEBIEGA PRZY UTRZYMANIA JEDNOSTRONNEJ, MAŁO ANGAŻUJĄCEJ CAŁY USTRÓJ POZYCJI CIAŁA.
CECHUJE TEN OKRES SZCZEGÓLNA EKONOMIA, CELOWOŚĆ I REFLEKSYJNOŚĆ MOTORYCZNA. MOTORYKA WSPARTA URUCHOMIENIEM WSZYSTKICH REZERW ORGANIZMU, OSIĄGNIĘCIEM NAJWYŻEGO PUŁAPU WYDOLNOŚCI FIZYCZNEJ ORAZ SIŁY MIĘŚNI, SPRZYJA SZCZYTOWYM WYNIKOM W WIELU DYSCYPLINACH SPORTOWYCH.
ZNACZĄCE RÓŻNICE ZACHODZĄ W OBRAZIE MOTORYKI KOBIET I MĘŻCZYZN. NA DYMORFIZM PŁCIOWY W BUDOWIE CIAŁA NAKŁADA SIĘ ODRĘBNOŚC WYSTĘPOWANIA W SFERZE FIZJOLOGICZNEJ I PSYCHOLOGICZNEJ. MĘŻCZYZN DOMINUJE W DZIAŁANIACH MOTORYCZNYCH, WYMAGAJĄCYCH WYKAZANIA SIĘ WYSOKIM POZIOMEM SIŁY I WYTRZYMAŁOŚCI. DOSTRZEGA SIĘ PEWNĄ PRZEWAGĘ KOBIET W NIEKTÓRYCH CZYNNOŚCIACH CODZIENNYCH, CHARAKTERYZUJĄCYCH SIĘ PRECYZJĄ POSTĘPOWANIA RUCHOWEGO I WYTRZYMAŁOŚCIĄ W JEGO PODEJMOWANIU. MOTORYKĘ KOBIET CECHUJE WIĘKSZA PŁYNNOŚĆ, ELASTYCZNOŚĆ I RYTM RUCHU. PRZEWAŻAJA U KOBIET W ZAKRESIE OBSZERNOŚCI RUCHÓW W STAWACH, CZYLI TZW. GIBKOŚCI, ALE JUŻ W OBRĘBIE CZASU REAKCJI MĘŻCZYŹNI UZYSKUJĄ Z REGUŁY LEPSZE WYNIKI. ZNACZNA SPECYFIKA CECHUJE MOTORYKĘ KOBIET W ZWIĄZKU Z PRZEBIEGIEM TAKICH PROCESÓW BIOLOGICZNYCH WŁAŚCIWYCH KOBIECIE, JAK CIĄŻA I KLIMAKTERIUM.
MOTORYKA A ZJAWISKA STARZENIA SIĘ I OKRES STAROŚCI
WRAZ Z NIEUCHRONNYM ZJAWISKIEM STARZENIA SIĘ ZACHODZĄ WIELOKIERUNKOWE ZMIANY MOTORYKI. CO ZAUWAŻA SIĘ W TRYBIE ŻYCIA I STANIE ZDROWIA. WYSTĘPUJĄ TU NAJWYŻSZE RÓŻNICE INDYWIDUALNE W ROZWOJU MOTORYKI. NASILONA AKTYWNOŚĆ RUCHOWA JEST JEDNYM Z WAŻNYCH CZYNNIKÓW MAJĄCYCH SPRZYJAĆ OPÓŹNIENIU PROCESU STARZENIA. ISTOTĄ POGLĄDU, ŻE JEST ONA O WIELE SKUTECZNIEJSZA NIŻ ŚRODKI FARMAKOLOGICZNE CZY HORMONY. ĆWICZENIA MOGĄ ZWIĘKSZAĆ FIZJOLOGICZNĄ WYDOLNOŚC, POPRAWIAĆ PRACĘ SERCA, ZWIĘKSZAĆ ELASTYCZNOŚĆ ŚCIAN NACZYŃ, POLEPSZAĆ SPRAWNOSC ZMYSŁÓW, POPRAWIAĆ UKRWIENIE MÓZGU ITD. PROCES INWOLUCJI MOTORYCZNEJ JEST JEDNAK NIEUCHRONY. NASTEPUJE REDUKCJA LICZBY KOMÓREK NERWOWYCH W MÓZGU I ATROFIA MIĘŚNI. OBNIŻA SIĘ PROCES SYNTEZY PROTEIN, A SZCZEGÓLNIE NASTĘPUJE UTRATA SZYBKOKURCZLIWYCH WŁÓKIEN MIĘŚNIOWYCH. ZMIENIA SIĘ CHEMICZNY SKŁAD KRWI, ZAKŁÓCENIA WYSTĘPUJĄ W CIŚNIENIU KRWI ORAZ CIEPŁOCIE CIAŁA. POJAWIAJA SIĘ ZABURZENIA I ZMIANY W UKŁADZIE NERWOWYM POWODUJĄCE ZWIĘKSZONĄ LABILNOŚCIĄ EMOCJONALNĄ, OSŁABIENIE PAMIĘCI, KONCENTRACJI UWAGI I WOGÓLE NASTĘPUJE REGRESJA WŁAŚCIWOŚCI PSYCHICZNYCH. POJAWIA SIĘ ZANIK POTRZEBY RUCHU, UCIECZKA PRZED UCZENIEM SIĘ RUCHU NOWEGO ("NEOFOBIA") I NIECHEĆ DO WYSIŁKU FIZYCZNEGO. OBSERWOWANE ZNACZNE OSŁABIENIE KOORDYNACJI NERWOWO-MIĘŚNIOWEJ I DEMIELINACJI WŁÓKIEN NERWOWYCH PRZYCZYNIA SIĘ DO ROZPADU WCZEŚNIEJ STWORZONEJ KOMBINACJI MOTORYCZNEJ.
SPRAWNOŚĆ FIZYCZNA JEST JEDNAK UWARUNKOWANA CAŁYM KONTEKSTEM ŻYCIA SPOŁECZNO- EMOCJONALNEGO. PANUJE DOŚĆ POWSZECHNE PRZEKONANIE, ŻE DZIĘKI UDZIAŁOWI W REKREACJI FIZYCZNEJ RÓWNIEŻ CZŁOWIEK W STARSZYM WIEKU MOŻE NADAL WIERZYĆ WE WŁASNE SIŁY, TWORZYĆ RZECZY SPOŁECZNIE WAŻNE ORAZ ZNALEŹĆ W ŻYCIU SENS I ZADOWOLENIE. STWIERDZONO WIELOKROTNIE ŻE Z WIEKIEM ULEGAJĄ OGRANICZENIU MOŻLIWOŚCI ADAPTACJI DO WYSIŁKU FIZYCZNEGO. JEDNAK, GDY OSOBY W STARSZYM WIEKU ĆWICZĄ Z RELATYWNIE WYSOKĄ INTENSYWNOSCIĄ, TO I U NICH NASTĘPUJE WYRAŹNY PRZYROST WYDOLNOŚCI TLENOWEJ ORAZ SIŁY MIĘŚNIOWEJ