SZCZEGÓLNE KATEGORIE PRZESTĘPSTW I SPRAWCÓW
Przestępczość z użyciem przemocy
Jako działanie z użyciem przemocy powinno traktować się takie czyny, w ramach których zamiar sprawcy obejmuje spowodowanie przy użyciu siły fizycznej szkody fizycznej u ofiary - działaniem z użyciem przemocy będą nie tylko czyny, w których doszło do rzeczywistego użycia siły fizycznej i wywołania fizycznych skutków, ale także takie, w których mamy do czynienia z groźbą użycia siły fizycznej, przy czym będzie tutaj wchodzić w grę taka groźba, w ramach której zamiar sprawcy obejmuje rzeczywiste użycie owej siły w sytuacji, gdy sama groźba nie okaże się być skuteczna dla osiągnięcia zamierzonego celu - przestępstwem z użyciem przemocy będzie także rozbój, w takcie którego sprawca rani ofiarę strzałem z pistoletu, jak i czyn, w trakcie którego sprawca jedynie grozi użyciem broni palnej
Przemoc to rzeczywiste użycie siły fizycznej wobec człowieka lub groźba jej użycia, jeśli zamiar sprawcy obejmuje spowodowanie szkód fizycznych w postaci śmierci lub uszkodzenia ciała, bez względu na to, czy działanie sprawcy stanowiło cel sam w sobie, czy tez miało charakter instrumentalny
Agresja to zachowania, których celem jest wyrządzenie krzywdy lub sprawienie bólu innej osobie bez względu na to, czy cel ten uda się osiągnąć.
Może mieć charakter jawny lub ukryty.
Agresja jawna może być skierowana nie tylko na zewnątrz, ale także na sam podmiot działający (przejaw tzw. autoagresji).
Zachowania agresywne wychodzące na zewnątrz mogą być skierowane bądź na innych ludzi, bądź na inne podmioty (zwierzęta, rzeczy).
Agresja może nosić charakter zachowania stanowiącego niejako cel sam w sobie, gdzie cierpienie i ból ofiary są jedynymi celami sprawcy lub zachowaniem mającym umożliwić lub ułatwić realizację innych celów (agresja instrumentalna)
Agresja fizyczna - takie zachowania, które podejmowane są przy użyciu środków o fizycznym charakterze
Agresja werbalna - formy niefizyczne; ma na celu wywołanie szkód innych niż bezpośrednie szkody fizyczne
Tylko agresja fizyczna stanowi przemoc w ujęciu kryminologii
Przestępstwa z użyciem przemocy - pewien specyficzny sposób działania sprawcy polegający na posłużeniu się przemocą → godzą w sposób bezpośredni albo pośredni w życie, zdrowie czy nietykalność cielesną
Większość przestępstw określonych w rozdziale XIX k.k. z 1997 roku (przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu), rozbój, kradzież rozbójnicza i wymuszenie rozbójnicze, zgwałcenie. Cztery grupy przestępstw zdefiniowanych w kodeksie karnym:
Przestępstwa zawierające znamię „przemoc”
Przestępstwa zawierające znamię „czynna napaść”
---------------//------------------ „znęca się fizycznie”
przestępstwa, które mogą być popełniane przy użyciu przemocy w wyżej wspomnianym kryminologicznym rozumieniu
Charakterystyka przestępczości z użyciem przemocy w Polsce