Nowotwory - część 2

Stany przedrakowe - status praecancerosus

-zmiany patologiczne, na podłożu których częściej rozwijają się nowotwory niż w tkankach prawidłowych tego samego narządu.

Stany przedrakowe właściwe:

- to zmiany patologiczne na podłożu , których raki (nowotwory złośliwe) rozwijają się stosunkowo często;

- w pojęciu tym mieści się określenie zmiany przedrakowej - laesio praecancerosa - jest to zmiana morfologiczne, w której istnieje duże prawdopodobieństwo morfogenezy w raka ;

-określa się ją jako ilościowe i jakościowe zmiany strukturalne zachodzące w tkankach i narządach mogące prowadzić do nowotworu;

-(obrazy morfologiczne mieszczą się na pograniczu między normoplazją a anaplazją)

Przykłady stanów przedrakowych właściwych

• leukoplakia

• nadżerka szyjki macicy z dysplazją

• nadżerka połowiczo zepidermizowana

• rogowacenie starcze skóry

• róg skórny

• skóra pergaminowa

• polipowatość rodzinna jelita grubego

• rozrost gruczołowy atypowy endometrium

Stany przedrakowe w szerokim ujęciu:

-zmiany patologiczne w przebiegu których rozwijają się prawdziwe stany przedrakowe, a dopiero te prowadzą do powstania raka.

Przykłady stanów przedrakowych w szerokim ujęciu:

• nadżerka gruczołowa szyjki macicy w okresie epidermizacji

• skóra starcza

• polipy jelita grubego

• kikuty i metaplazja jelitowa żołądka

• przewlekły wrzód żołądka

• przewlekłe zanikowe zapalenie żołądka

• marskość wątroby

Tzw. Stany przedrakowe dziedziczne:

-stany chorobowe, do których skłonność została przekazana dziedzicznie;

-zalicza się tutaj:

* skórę żółtą pergaminową - xeroderma pigmentosum

* polipowatość rodzinną jelita grubego

* mnogie nerwioko-włókniaki - choroba Reklinghausena

Rogowacenie starcze przedrakowe - keratosis praecancerosa vel senilis

Zmiana występuje na podłożu starczego zwyrodnienia skóry

Klinicznie: ogniskowe zmiany w postaci szarych, ciemnożółtawych lub brunatnawych szorstkich plam,

*często pokryte łuskami, wielkości do 1 cm;

*czasami nawarstwienia rogowe mogą przybierać postać rogu skórnego;

* lokalizacja: na twarzy, małżowinie usznej, szyja, grzbiety rąk;

* bujanie nowotworowe złośliwe - pojawia się obwódka zapalna oraz rozrost mas z owrzodzeniem

Histopatologicznie - dwa typy:

1. Zmiana o małej aktywności rozrostowej nie stanowiącej bliskiego zagrożenia rakiem - keratosis praecancerosa simplex vel atrophica.

Charakteryzuje się:

-cienkim naskórkiem, w którym atypizacja obejmuje w-wy podstawnej i nie dotyczy zazwyczaj ujść gruczołów potowych;

-patologicznym rogowaceniem, polegającym na nawarstwianiu się blaszek parakeratotycznych

-częstym wytwarzaniem się akantolitycznych rozwarstwień naskórka ponad komórkami w-wy podstawnej;

2. Zmiana o dużej aktywności rozrostowej, stanowiącej bliskie zagrożenie rakiem - keratosis praecancerosa hypertrophica vel proliferans

Cechuje się:

-wyraźnym zgrubieniem naskórka, w którym atypia dotyczy bardziej powierzchownych warstw

(zatarcie warstwowości naskórka i biegunowego układu keratocyów)

-dużym nawarstwieniem patologicznym keratyny (zbite masy na kształt rogu)

-akantotyczne zgrubienie naskórka z proliferacją w głąb

-pobudzenie melanocytów i nadmierne przebarwienie melaniną dolnych warstw naskórka

Podłoże, na którym rozwijają się zmiany, wykazują często oznaki zwyrodnienia i zaburzeń unaczynienia;

do zmian tych należą:

* elastosis i bliznowacenie

* nacieki zapalne z limfocytów, plazmocytów i histiocytów

* nagromadzenie ziaren melaninowych i melanofagów

• Na podłożu keratosis praecancerosa rozwijają się raki płaskonabłonkowe typu epidermoidalnego o przebiegu mniej złośliwym niż inne raki epidermoidalne

Rozrosty rzekomonowotworowe

-guzy będące rozrostami dojrzałych tkanek

-prowadzą one do powstania guza.

-nie są to rozrosty niepohamowane,ale

-zatrzymują się po ustaniu przyczyny lub samoistnie.

Przykłady guzów rozrostowych nienowotwowowych:

• Rogowiec kolczystokomórkowy -keratoacanthoma

• nadziąślak - epulis

• bliznowiec - keloid

• mięczak zakaźny - molluscum contagiosum

• Hamartoma

• Choristoma

• Guzowate zapalenie powięzi - fascitis nodularis pseudosarcomatosa

Rogowiec kolczystokomórkowy - keratoacanthoma vel molluscum sebaceum vel acanthoma pseudoinvasivum

-o charakterze pojedynczego guza,

-średnicy od kilku mm do 2-3 cm (śr.1-2cm),

-umiejscowiona na: * twarzy,

* małżowinach usznych,

* rzadziej na grzbietach rąk i wyprostnych częściach przedramion i podudzi;

-mogą być również mnogie - co obserwuje się zwykle w związku z

* zawodowym narażeniem na dziegcie, * działanie promieni słonecznych

* u leczonych immunosopresyjnie

Klinicznie:

zmian rozwija się dość szybko i zwykle osiąga maksymalne rozmiary po 6-8 tygodniach (2-3 miesięcy),

następnie cały guz rogowacieje i ulega samoistnej inwolucji, (odpada) pozostawiając bliznę.

Makroskopowo:

wyniosła ponad powierzchnię skóry,

twardy, dobrze odgraniczony guzek,

kraterowate zagłębienie w środku,

wypełniony masami rogowymi, które mogą wystawać w postaci rogu skórnego,

nabłonek nie zrogowaciały zwisa ze wszystkich stron nad masami rogowymi.

Mikroskopowo:

-rozrost nabłonka głównie w obrębie szyjek mieszkowych,

(rozrost w głąb nie przekracza poziomu gruczołów potowych).

-Nabłonek jest dojrzały, z perłami rogowymi podobny do ca planoepitheliale epidermoidale

-naciekanie powoduje destrukcję podłoża, desmoplazję i silne odczyny zapalne

-w strefie inwazji nabłonkowej można dostrzec atypię komórkową i figury podziału.

Rozpoznanie ustala się na podstawie:

obecności tzw. daszków naskórkowych nad brzeżnymi częściami guza,

częsta obecność czopów martwiczo- zapalnych w środku ognisk,

wyraźny związek z pochewkami włosowymi,

duża dojrzałość keratocytów w bardziej powierzchownych warstwach guza,

* * szybki rozwój guza, * wymiar guza i * krater rogowy !

Tzw. rak samogojący się - self healing carcinoma

choroba rzadka, zbliżona do rogowiaka kolczystokomórkowego,

cechą charakterystyczną jest mnogość wykwitów,

najczęściej na kończynach i tułowiu,

niewielkie wypukłe guzki o śr. do 2 cm,

mechanizm cofania się zmian - prawdopodobnie immunologiczny

przebieg wieloletni - po zagojeniu się jednego guzka pojawiają się nowe.

Choristoma

jest to heterotopia

guz powstały z tkanek nietypowych dla danej okolicy, dojrzałych,

źródłem tych tkanek są zawiązki jednego narządu w innym,

np. utkanie tarczycy w języku, kory nadnerczy w nerce, torbiele oskrzelopochodne śródpiersia

Choristia - jest to dysembrioplazja ograniczona, będąca zbłąkaniem fragmentu zawiązka narządu

Hamartoma

nienowotworowa zmiana guzowata,

powstała z nieprawidłowego zestawienia tkanek typowych dla danej okolicy

o nieprawidłowej proporcji i zdezorganizowanym układzie

np. hamartoma w płucach, niektórzy zaliczają tu znamiona barwnikowe i naczyniowe skóry.

Guz - tumor

miejscowe obrzmienie niezależne od istoty

w pojęciu tym mieszczą się zmiany nienowotworowe takie jak: obrzęk, krwiak,

guzy rzekomonowotworowe,

zmiany zapalne,

torbiele,

zmiany wsteczne - skrobiawica itp..

nowotwory łagodne i złośliwe

Polip - polypus

rozrost o wydłużonym kształcie, uszypułowany;

histopatologicznie może to być :

* zmiana rozrostowa nienowotworowa,

* zapalna,

* nowotwór niezłośliwy / złośliwy;

---