PRAWO KARNE
1.Odpowiedzialność karną na podst art. 10 ponosi osoba, która w momencie czynu ma ukończone 17 lat
2. może być obniżona do 15 roku życia jeśli:
a) sprawca popełnia najcięższe przestępstwo np. zamach na prezydenta RP, zabójstwo ze szczególnym okrucieństwem, umyślne spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, porwanie statku lub samolotu, umyślne spowodowanie katastrofy, gwałt zbiorowy, wzięcie zakładnika i rozbój,
b) oraz przemawiają za tym: -okoliczności sprawy, stopień rozwoju umysłowego sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste poprzednio stosowane środki wychowawcze bądź poprawcze okazały się nieskuteczne.
3.Sprawca który w chwili czynu miał 17 lat może zamiast kary może mieć środki wychowawcze lub poprawcze ustalone w ustawie o postępowaniu nieletnich gdy: - przemawiają za tym okoliczności sprawy, -stopień rozwoju umysłowego, - jego właściwości i warunki osobiste art. 10&4KK.
4. Kary i środki karne przewidziane w KK.
KARA KRYMINALNA to osobista dolegliwość ponoszona przez sprawcę jako odpłata za popełnione przestępstwo wyrażająca potępienie popełnionego czynu i wymierzona w imieniu państwa przez Sąd.
Karami określonymi w KK są:
-*grzywna,
- * *ograniczenie wolności, -
*pozbawienie wolności,
- *25 lat pozbawienia wolności,
- *dożywotnie pozbawienie wolności.
KODEKS KARNY z 06.06.1997, który obowiązuje, nie przewiduje kary śmierci, taka była przewidziana w poprzednim KK z roku 1964 w 1987 wykonano ostatni wyrok.
KARA DOŻYWOTNIEGO POZB. WOLN. Jest najsurowszą karą przewidzianą w KK, wymierzana za: -zbrodnie przeciwko pokojowi przeciw ludzkości, -wojenne, -zamach, -integralność na prezydenta RP, -zabójstwo podstawowe i kwalifikowane. Kara ta pełni funkcję izolacyjną, jest orzekana przeciwko zabójcom działającym ze szczególnym okrucieństwem. Sprawca może się ubiegać o przedterminowe zwolnienie dopiero po 25 latach.
KARA 25 LAT pozb woln. ma charakter prewencyjno-ochronny ma zapobiegać, zastraszać i ochraniać. Karą tą są zagrożone najcięższe zbrodnie , występuje też jako kara alternatywna albo-albo z karą dożywotniego więzienia. Sprawca może się ubiegać w przedterminowe zwolnienie po 15 latach.
KARA POZBAWIENIA WOLN. trwa najkrócej 1 m-c najdłużej 15 lat, wymierza się ją w miesiącach i latach za zbrodnie i cięższe występki.
KARA OGRANICZENIA WOLN. jest wymierzana od 1 m do 12 m-cy, ma charakter probacyjny - ma odstraszać, w tym okresie skazany musi: - nie może bez zgody sądu zmienić adresu zamieszkania, - wykonywać nieodpłatną kontrolowaną pracę na cele społeczne od 20-40 godz.tygon. - udzielać informacji co do przebiegu kary. Jeżeli skazany na taką karę pracuje, sąd może orzec potrącenie z jego zarobków 10%-25% co miesiąc na wskazany przez sąd cel społeczny.
KARA GRZYWNY jest najczęściej wymierzaną karą w stawkach dziennych. Liczba stawek nie może być niższa niż 10 a wyższa niż 540 a stawka dzienna nie może być niższa niż 10zł. a wyższa niż 2 tyś.
ŚRODKI KARNE W KK określa art. 39 KK co do zasady wymierzane od 1-10 l są nimi:
-1) pozbawienie praw publicznych,- obejmuje utratę czynnego i biernego prawa wyborczego do organów władzy i organizacjinp(nie można kandyd,głosować)
2) zakaz zajmowania określonych stanowisk, -utrwykonywania określonego zawodu, prowadzenia działalności gospod.,ata tytułów naukowych i odznaczeń państwowych ,takze honorowych nadawanych przez uczelnię wyższe oraz utrata stopnia wojskow.,oraz degradacja do stopnia szer. -Jest orzekany gdy sprawca przy popełnieniu przestępstwa (przez dalsze zajmowane przez nie niego stanowiska lub wykonywania określonego zawodu) zagraża innemu prawnie chronionemu dobru.(od 1-10l)
3) zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowaniem, leczeniem i opieką małoletnich 1-15 lat, - orzekany ,gdy sprawca popełnił przestępstwo przeciwko wolności seksualnej i obyczajowości i sad skazuje sprawcę na karę pozbawienia wolnośći
4) zakaz kontaktowania z się z określonymi osobami, zakaz zbliżania się do określonych osób, zakaz opuszczania danego miejsca pobytu bez zgody sądu.(od1-15l) -gdy sprawca dopuścił się przestępstwa umyślnego z uzyciem przemocy w tym przemocy do osoby najbliższej. 5)zakaz wstępu na imprezę masową od 2-6 lat,- Gdy sprawca popełnia przestępstwo biorąc udział w imprezie masowej a jego udział w impr.masowe zagraza innym ludziom.
6) zakaz wstępu do środowisk gier i uczestnictwa w grach hazardowych od 2-6 lat, - Orzekany gdy ktoś popełnia przestępstwo uczestnicząc w nielegalnych grach hazardowych. Sąd określa ten zakaz zaznaczając obszar terytorialny oraz podaje wykaz imprez w których os. skazana nie może uczestniczyć Oraz obowiązek stawiennictwa na policję w dniu w którym dana impreza się odbywa.
7) Nakaz opuszczania lokalu zajmowanego łącznie z pokrzywdzonym (eksmisja w wyroku karnym)- wtedy gdy sprawca popełnia przestępstwo umyślne z użyciem przemocy wobec osoby z którą zamieszkuje we wspólnym lokalu (np.syn znęca się na starą matką)
8) przepadek rzeczy pochodzących z przestępstwa na rzecz państwa,- sąd orzeka przepadek przedm. które służyły do popełnienia przestępstwa albo przedmiotów pochodzących z przestępstwa.
9) obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem lub zadośćuczynienie za krzywdę,- sąd orzeka ten środek na rzecz ofiary przestępstwa .Obowiązek naprawienia szkody obejmuje szkody materialne,zadośćuczynienie za straty psychiczneod sprawcy na rzecz ofiary.
10) nawiązka - sąd orzeka do 100 tyś. na rzecz ofiary przestępstwa jako dodatkowe świadczenie pienięzne .
11) świadczenie pieniężne różni się od nawiązki bo jest orzekane na cel społeczny, lub innej instancji np. szpitale 12 ) podanie wyroku do publicznej wiadomości - za popełnienie przestępstw szczegółowo wymienionych w części szczególnej KK .Ma on rolę edukacyjną i odstraszającą społeczeństwo od popełniania przestępstw(Personalia sprawcy są podane do publ. Wiad.),
13)zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych, środki karne są co do zasady wymierzane od 1-10 l
SĄDOWY WYMIAR KARY to orzeczenie kary przez Sąd konkretnemu sprawcy w konkretnej sprawie. ,za popełnienie konkretnego przestępstwa Temu pojęciu przeciwstawia się tzw.Ustawowy Wymiar Kary czyli granice kary wynikające z sankcji przepisu karnego za dane przestępstwo.
ZASADY SĄDOWEGO WYMIARU KARY!!!!!!!
a) swobodnego sądowego uznania w ramach ustawy określone w art. 53 KK,wg swojego uznania w granicach przewidzianych przez ustawę.Nie oznacza to dowolności sędziowskiej w wymiarze kary ,gdyż sędzia jest związany ustawowym wymiarem kary za dane przęstępstwo.
b) oznaczoności kary, musi być oznaczona co do rodzaju i wysokości kary. W polskim pr .wszystkie kary są oznaczone,
c) indywidualizacji kary, jest określona w art. 55 & 1 KK i stanowi iż okoliczności wpływające na wymiar kary sąd uwzględnia tylko co do osoby której dotykają
DYREKTYWY SĄDOWEGO WYMIARU!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!1 1.D. Humanitaryzmu Kary, oznacza ze Sąd w wyroku skazującym nie może wymierzyć kary niehumanitarnej albo naruszającej godność człowieka.Nie ma w katalogu kar Kary Smierci
2.D. Stopnia Winy Sprawcy określana art. 53 i stanowi iż kara nie może przekraczać stopnia jego winy czyli górny pułap kary wyznacza stopień winy sprawcy.
3.D. Społecznej szkodliwości i czynu jest określana w art. 115 &2
4.D. Prewencja Indywidualna to cele zapobiegawcze i wychowawcze które kara ma osiągać w stosunku do konkretnego skazanego. To oddziaływanie wymierzonej kary na jednostkę której tę karę wymierza, ma zapobiec popełnieniu kolejnego przestępstwa. 5.Prewencja Generalna - ogólna, to oddziaływanie wymierzonej kary na resztę społeczeństwa, polega na odstraszeniu od popełnienia przestępstw tej części społeczności która nie miała do czynienia z prawem, jest uzależniona od surowości orzeczonej kary i jej nieuchronności. 6.D. Pierwszeństwa Kar Wolnościowych wyrażona w art. 58 &1, wchodzi w grę gdy sankcja przepisu karnego przewiduje możliwość wyboru kary za popełnione przestępstwo podlega karze grzywny, ograniczenia wolności do 2 lat. To Wtedy Sąd może wymierzyć karę najsurowszą czyli pozbawienia wolności do 2 lat bez warunkowego zwolnienia tylko gdy kara łagodniejsza nie odnosi skutku.
ŚRODKI PROBACYJNE W KK !!!!!!!!!!!! Mogą być stosowane na różnych etapach postępowania karnego. Zastępują ukaranie sprawcy lub modyfikują orzeczoną karę wobec sprawcy. To środki gdzie sprawca poddawany jest próbie: 1.Warunkowe Umorzenie Postępowania Karnego, stosuje Sąd gdy są następujące przesłanki:
a) przestępstwo nie jest zagrożone karą pozbawienia wolności powyżej 3 lat a gdy sprawca pojednał się z ofiarą
b)dotychczasowa niekaralność sprawcy,
c)nie ma wątpliwości co do winy sprawcy,
d) nie ma wątpliwości co do przebiegu zdarzenia,
e) istnieje pozytywna prognoza na przyszłość,( pomimo nie ukarania sprawce nie będzie popełniał przestępstw,) warunkowe umorzenie -Sąd określa okres próby od 1-2 lat w tym czasie sprawca jest poddany kuratorowi i ma obowiązek poddania się leczeniu oraz obowiązek naprawy szkody. Jezeli w okresie próby nie popełni zadnych przestępstw,to umorzenie przest.przechodzi w zapomnienie.Gdy natomiast sprawca w okresie próby popełni przest. To sad odwiesza a tę karę i dodaje do tej kary jeszcze inna karę.
2.Warunkowe Zawieszenie Wykonania Kary - określony w art. 69 i następne. Dotyczy grzywny, ograniczenia wolności i pozbawienia wolności nie przekraczające 2 lat.
Przesłanki:
a) pozytywna prognoza na przyszłość, że sprawca nie popełni więcej przestępstwa,
b) zawieszenie orzeczonej kary na okres próby dla kary wolnościowej 1-3 lat, dla kary pozbawienia wolności 2-5 lat, dla młodocianego 3-5 lat,
c)W okresie próby sprawca jest poddawany różnym obowiązkom, tak jak przy umorzeniu -
d) jeżeli w czasie próby nie popełnił przestępstwa może uzyskać zatarcie skazania z upływem 6 m-cy od początku próby,
e) jeśli popełni przestępstwo umyślnie Sąd zarządza wykonanie zawieszonej kary i skazuje za kolejne przestępstwo. 3.Warunkowe Przedterminowe Zwolnienie reguluje art. 77 i następne. Decyduje Sąd penitencjarny,
a)jeśli sprawca sprawuje się dobrze i rokuje nadzieję że mimo nie odbycia reszty kary będzie przestrzegał porządku prawnego i nie popełni więcej przestępstw,
b) jeżeli skazany odbywa karę pozbawienia wolności może ubiegać się o skrócenie kary po odbyciu połowy orzeczonej kary, nie krócej niż 6 m-cy,
c) okres próby wynosi 2-5 lat,
d) jeżeli w okresie próby sprawca zachowuje się pozytywnie to po upływie okresu próby 6 m-cy następuje zatarcie skazania,
e) jeżeli w okresie próby skazany popełnił przestępstwo umyślnie Sąd penitencjarny odwołuje warunkowe zwolnienie i zarządza odbycie kary
ŚRODKI ZABEZPIECZAJĄCE W KK 1.Sąd może zastosować wobec skazanego środek zabezpieczający DLA OSÓB NIEPOCZYTALNYCH ZAMIAST KARY jeżeli popełnił on czyn w związku ze swą chorobą psychiczną, upośledzeniem umysłowym, uzależnieniem od alkoholu lub innego środka odurzającego. Cele m Środków Zabezpieczających
a)ochrona społeczeństwa przed osobami, które w skutek dysfunkcji organizmu zagrażają porządkowi prawnemu,
b) poddanie leczeniu przymusowemu może spowodować przywrócenie do społeczeństwa lub wygraniu z nałogiem. *Orzekając środek zabezpieczający Sąd nie określa z góry na jaki okres zamieszcza skazanego w zakładzie zamkniętym a o jego wyjściu na wolność decyduje Sąd po zapoznaniu się z wynikami leczenia, c)środki zabezpieczające są uregulowane w art. 93 i następne, przed zastosowaniem śr. zabezp. *Sąd zasięga opinii co najmniej 2 lekarzy biegłych sądowych, 1.Srodek zabezp związany z popełnieniem przest. w stanie niepoczytalności lub ograniczonej poczytalności jest zasadne o umieszczenie w zakładzie psychiatr.i jest możliwe wtedy gdy sprawca w stanie niepoczytalności popełnił czyn zabroniony o znacznej szkodliwości społecznej i zachodzi prawdopodobieństwo że pozostawienie go na wolności doprowadzi go do popełnienia kolejnego przestępstwa. 2.Środki Zabezpieczające. związane z popełnionym przestępstwem p przeciwko wolności seksualnej, w związku z zakłóceniem czynności psychicznych sprawcy o podłożu seksualnym innym niż choroba psychiczna. Sąd umieszcza takiego sprawcę w zakładzie zamkniętym lub kieruje na leczenie ambulatoryjne po odbyciu kary. Decyduje o tym opinia 2 biegłych lekarzy.
3.Środki Zabezpieczające związane z popełnieniem przestępstwa w związku z Uzależnieniem od alkoholu bądź innego środka odurzającego: a) umieszczenie w zakładzie zamkniętym, leczenie odwykowe, b)skierowanie na leczenie ambulatoryjne do odpowiedniej placówki połączone z dozorem kuratora, gdy sąd np. warunkowo zawiesza wykonanie kary i oddaje sprawcę przez dozór kuratora, orzeka również leczenie jego w zakładzie otwartym.
4.Środki Zabezp. o Charakterze Administracyjnym, jeżeli sprawca dopuścił się popełnienia czynu zabronionego w stanie niepoczytalności, Sąd może jeżeli jest to konieczne ze względu na ochronę porządku prawnego orzec wobec skazanego:
a) zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowaniem, leczeniem, edukacją i opieką nad małoletnimi,
b)obowiązek powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach,
c) zakaz kontaktowania się z określonymi osobami,
d) zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych. Te środki zabezpieczające Sąd orzeka bezterminowo a uchyla gdy ustały przyczyny ich stosowania.(chodzi o niepoczytalność)
PRZESTĘPSTWA PRZECIWKO ŻYCIU I ZDROWIU-
ZABÓJSTWO 148 KK opisuje postać zabójstwa zwykłego. Jest przestępstwem materialnym, musi skutkować pozbawieniem życia człowieka. Zagrożenia karą pozbawienia wolności nie mniej niż 8 bądź 25 lat lub dożywocie.
MORDERSTWO typ tego przestępstwa wprowadził KK w 1997 roku. Kwalifikowany typ zabójstwa umyślnego zwany morderstwem art. art. 148 &2. Morderstwo jest umyślne, pozbawienie życia jeśli zostało popełnione: -ze szczególnym okrucieństwem, - w związku z porwaniem, - zgwałceniem, - rozbojem, - w wyniku motywacji sprawcy zasługującej na szczególne potępienie, - z użyciem broni palnej bądź materiałów wybuchowych. Za morderstwo jest przewidziana kara 25 lat lub dożywocie.
ZABÓJSTWO w afekcie art. 148&4, to uprzywilejowany typ zabójstwa, łagodniejsze zagrożenie kary przewidziane w tym przepisie, uzasadnione tym że popełnienie go wskazuje na niższy stopień winy sprawcy, który działa pod wpływem silnego wzburzenia tzn stan psychiczny a nie patologiczny, polegający na przewadze emocji nad intelektem jako nagła gwałtowna reakcja. Złagodzenie odpowiedzialności karnej od 1-10 lat.
DZIECIOBÓJSTWO art. 149 to zabójstwo uprzywilejowane ze względu na zmniejszoną winę sprawcy. Polega na zabiciu dziecka przez matkę pod
a) wpływem silnego przeżycia związanego z przebiegiem porodu,
b)znacznego zniekształcenia dziecka lub
c) szczególnie trudną sytuację osobistą matki. Podlega wtedy karze pozbawienia wolności od 3 m-cy do 5 lat i jeszcze Sąd może ją złagodzić.
ZABÓJSTWO - EUTANAZJA art. 150, to zabójstwo na żądanie ofiary, dokonane pod wpływem silnego współczucia do niej. To zabójstwo obniża również winę, wymaga spełnienia 2 warunków: a)musi być wyraźne żądanie ofiary-nie tylko zgoda, b)muszą być szczególne pobudki działania ze strony sprawcy-silne współczucie. Kara od 2 m-cy do 5 lat.
DOPROWADZENIE DO ZAMACHU SAMOBÓJCZEGO art. 151. Zabójstwo to polega na doprowadzeniu do zamachu samobójczego, namowę lub udzielenie pomocy. Skutkiem może być sama próba samobójcza, nie musi być nawet zajście śmiertelne. Kara od 3 m-cy do 5 lat. Namowa lub pomoc do samobójstwa osobie małoletniej bądź niepoczytalnej może być traktowane jako zabójstwo.
NIEUMYŚLNE SPOWODOWANIE ŚMIERCI art. 155 polega na nieostrożnym zachowaniu się sprawcy, którego skutkiem jest śmierć człowieka. Jest popełniane w formie winy nieumyślnej w postaci lekkomyślności lub niedbalstwa. Kara od 3 m-cy do 5 lat.
SPOWODOWANIE USZCZERBKU NA ZDROWIU art. 156 i 157 ciężki uszczerbek na zdrowiu np. pozbawienie człowieka wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia, bądź ciężkiego kalectwa lub długoterminowej nie uleczalnej choroby. Średni uszczerbek na zdrowiu to taki gdy naruszenie czynności ciała bądź rozwój zdrowia trwa nie dłużej niż 7 dni, lekki poniżej 7 dni. Wywołanie ciężkiego uszczerbku 1 - 10 lat, lekkiego i średniego do 3 lat.
BÓJKA I POBICIE art. 158 i 159 to starcie pomiędzy co najmniej 3 osobami w której każda rolach tj atakującego i broniącego się. Pobicie polega na tym, że co najmniej 2 osoby występują czynniej przeciwko innej osobie lub osobom. Ze skutkiem śmiertelnym kara od 1-10 lat.
NARAŻENIE NA NIEBEZPIECZEŃSTWO art. 160 polega na narażaniu człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub doznanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Chodzi o stworzenie bezpośredniego uszczerbku na stanie zdrowia. Kwalifikowanym typem tego przestępstwa jest popełnienie go przez osobę, występuje w dwóchktóra ma obowiązek troszczyć się o swojego podopiecznego tj ojciec w stosunku do dziecka czy pielęgniarka w szpitalu.
NIE UDZIELENIE POMOCY art. 162 jest przestępstwem powszechnym polegającym na zaniechaniu. Jesteśmy zobowiązani jeżeli jesteśmy świadkiem położenia drugiej osoby, że to położenie zagraża jej życiu do udzielenia pomocy tej osobie.
PRZEPISY WYKONYWANIA KARY POZBAWIENIA WOLNOŚĆI W ZAKŁADACH KARNYCH - KK art 67 i nast.
PRAWO PENITENCJARNE -Kara pozb woln.jest reakcją najdalej ingerującą w prawa i wolność obywat.
CELEM - wykon kary pozb woln. - jest RESOCJALIZACJA -ale nic na siłę. Ale można skazanego motywować do resocjalizacji.Nie można wychowywać kogoś wbrew jego woli. CEL -mówi iż warunki odbywania kary pozb .woln. Powinny być tak ukształtowane i zoptymalizowane dla kazdego by cel można było osiągnąć. Cel INDYWIDUALIZACJI - art 69 można osiągnąć -są stworzone różnego rodz. Z K art70 oraz różnego rodzaju systemy art 81 ART 69-wymienia 4 RODZAJE Z K 1).ZAKŁAD KARNY DLA MŁODOCIANYCH 2). Z K dla odbywających karę po raz pierwszy 3).Z K dla recydywistów penitencjarnych.4).Z K dla odbyw .karę areszt. Wojskowego I WYMIAR INDYWIDUALIZOWANIA-*Zakł.Karn dla młodoc..Trafiają tu zgodnie z art 84 skazani którzy nie ukończyli 21rż * ZK dla odb.karę poraz pierwszy- wyjątkowo skazani po raz pierwszy którzy ukończyli 21rż zgodnie z art 85 *ZK -dla recydywistów -za przest umyślne -po raz kolejny KAZDY Z TYCH ZAKŁ KARNYCH może BYĆ URZ JAKO ZAKŁAD ZAMKNIĘTY,PÓŁOTWARTY I OTWARTY-Dla młodocianych OTWARTY-mogą pracować,uczyć się korzystając z nieograniczoną ilości widzeń -cele są zamykane PÓŁOTWARTE-..... SYSTEMY WYKONANIA KARY Są 3 RODZAJE SYSTEMU -*1 System programowego oddziaływania-Najbardziej nakierowany na resocjalizację zgodnie z art 95 Kkwyk ten syst obligatoryjnie-tu odb.karę skazani młodociani. Dorośli jeśli chcą,polega to na tym ,ze na początku kary programuje się dla nich ,(każdemu indywidualnie) -określa się cele realizacji i wybiera się środki ,ale zalezy to od deficytu skazanego np. ukończenie szkoły zawodowej (aby zdobył fach) *2 System terapeutyczny-wzięcia udziału w terapii zajęciowej ,nawiązanie kontaktu z rodziną,ale program ten jest wespół z nim (ze skazanym)opracowany,program ten może być w trakcie zmieniony,ze względy np. na inne zainteresowania. Z Z programu trzeba osiągnąć jak nawięcej korzyści korzyści.. 96 art .KK-wykonawczego -to skazania niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi w tym przestępstwa seksualne ,os .upośledzone umysłowo, uzależnienio ne od alkoholu i innych śr uzależniających i psychotropy i niepełn psychiczn. Dla kazdrgo z nich deficyty są inne tu skazani czekają na oddziały specjalistyczne..Art 117-Kazdy skazany będzie w systemie terapeut. ,ale wcale nie jest powiedziane ,że odbędzie jakąś terapię ,ale jest zachęcany ,jest sens go to tego namawiać do podjęcia leczenia. * 3 System zwykły- Każdy skazany będac w zakładzie karnym najpierw musi być zakwalifikowany do systemu ,przez komisję penitencjarną i wówczas dokonuje się klasyfikacja na początku funkcjonuje zasada indywidualizacji
Np Jakub ma 21 l.jest karany po raz 3 -kara pozb woln. Za zabójstwo skazany na 25 l -jest os uzależnioną od narkot,-- chce się resocjalzować----to dla niego oddz.zamknięty I wymiar indywidualizacja 1 system programowego oddzaiływania