Psychologia społeczna (21.10.2008r.)

Psychologia jako nauka

1. Koncepcja wielowymiarowości człowieka, (kim jest człowiek, osobowość - temperament, charakter, uczucia)

Rozwój człowieka następuje w czterech wymiarach:

I. Wymiar biologiczny [dynamiczny i zmienny]

- popędy, instynkty

- mówi o tym, kim człowiek jest w sensie fizycznym (funkcjonowania biologiczno - chemicznego)

II. Wymiar psychiczny

- emocje, uczucia, potrzeby człowieka,

- system wartości, jaki sobie człowiek tworzy w ciągu całego życia

- agresja, frustracja, stresy, uzależnienia

III. wymiar społeczny

- relacje interpersonalne

- komunikacja, preferencje i sympatie

- kontakt z drugim człowiekiem

IV. Wymiar noetyczno - duchowy

- wymiar konstytuowania się struktury „ja” (wgłębianie się w strukturę „ja”: ”ja” wyidealizowane i „ja” realne)

„Ja” jest podmiotowo - osobowe, świadome, dobrowolne, otwarte i decydujące - człowiek stawia w swoim życiu cele, które są związane z rozwojem, akceptuje problematykę śmierci, uczestniczy w życiu społecznym i kulturowym, jest współautorem własnej biografii, jest intuicyjnie twórcze, posiada dążenia intelektualno - poznawcze.

Człowiek ma możliwość aktów moralnego uszlachetniania się, człowiek jest w stanie przeżyć akt miłości, przekraczający akt biopsychicznego uwarunkowania.

Optimum skutkowania, miłości i rozwoju.

Jest to wymiar, w którym człowiek jest w stanie zaakceptować i przeżyć ból, cierpienie, śmierć i marzenia. Wymiar, w którym człowiek realizuje się i podnosi intencje ku czemuś i ku komuś, ukierunkowany ku wartościom - najpełniejszy wymiar egzystencji ludzkiej.

2. Definicja psychologii.

I. Psychologia jest nauką o faktach i dyspozycjach psychicznych. (prof. Wł. Witwicki)

II. Psychologia jest nauką o regulacji wzajemnych stosunków organizmów żywych z ich otoczeniem. (prof. T. Tomaszewski)

III. Psychologia jako całokształt procesu odzwierciedlających rzeczywistość i działania w niej - psychika we wszystkich jej postaciach. (Wł. Szewczuk)

IV. Psychologia jest nauką o człowieku, która bada prawa zachowania oraz czynniki środowiskowe i osobowościowe, które nimi sterują.

V. Definicja ogólna: Psychologia jest nauką o człowieku, jego świadomej i nieświadomej działalności, o procesach i prawach rządzących jego zachowaniem, a także o jego funkcjonowaniu w środowisku społecznym.

3. Metody psychologii

- sposób systematycznie stosowany

-> metody specyficzne:

- eksperyment naturalny i eksperyment laboratoryjny

- obserwacja samego siebie - introspekcja (metoda subiektywna) oraz obserwacja innych

* obserwacja indywidualna i grupowa

* obserwacja dorywcza i systematyczna

- testy (służą do ilościowego określania właściwości indywidualnych)

-> metody niespecyficzne

- wywiad (zaplanowana rozmowa wyznaczona określonym planem)

- ankieta (zbiór pytań tak sformułowanych, żeby respondenci mogli udzielić pisemnych odpowiedzi na kwestie interesujące badacza)

- kwestionariusz (metoda składająca się z szeregu tak ułożonych pytań, że osoba msi odpowiedzieć w sposób narzucony przez badacza).

4. Koncepcje współczesnej psychologii:

I. Koncepcje behawiorystyczne

- twórca J. Watson

- eksperymenty nad zwierzętami

- zdaniem behawiorystów zachowanie człowieka i jego kontakty uzależnione są od czynników genetycznych, środowiska fizycznego i środowiska społecznego

- środowisko jest mozaiką, która steruje reakcjami człowieka (środowisko steruje człowiekiem/ współcześnie człowiek wpływa też na środowisko)

- nie negują świadomości i procesu myślenia, ale uważają, że świadomość i proces myślenia są kształtowane przez środowisko

- istotną rolę odgrywają wzmocnienia pozytywne i negatywne (system nagród i kar).

II. Koncepcja psychodynamiczna (psychoanalityczna

- twórca Z. Freud.

- poznanie struktury osobowości człowieka, struktura ta składa się z 3 wymiarów: id, ego i superego

- popędy są nieświadome i sterują zachowaniami człowieka

- zakłada również, że w człowieku istnieją lęki. Źródłem tych lęków są wewnętrzne konflikty i frustracje, które determinują zaspokojenie potrzeb. Nierozwiązanie danego konfliktu powoduje uruchomienie mechanizmów obronnych, które bronią przed lękiem, poczuciem winy i beznadziejnością.

- istnieją 2 rodzaje lęków:

* lęk neurotyczny (reakcja jest nieproporcjonalna do lęku).

* lęk normalny (reakcja proporcjonalna do lęku).

III. Koncepcje poznawcze

- prekursorem jest Eric Dolman

- nasze struktury poznawcze przygotowane są na określone następstwo, określony porządek zdarzeń

- tworzy się sieć poznawcza, która pozwala człowiekowi orientować się we wszystkim, co go otacza

- koncepcja ta zakłada, że jednostka jest podmiotem przyjmującym postawę poznawczą, czyli jednostka obserwuje świat, formułuje hipotezy, planuje, eksperymentuje oraz wnioskuje po to, by przystosować się do określonego świata, w którym żyje

- wszystkie procesy psychiczne człowieka zależą od dopływu informacji

- człowiek ma siłę samodzielnego myślenia i działania, dlatego też każde zachowanie człowieka, jeśli zostało już w jakiś sposób ukształtowane, to może być modyfikowane w procesie wychowania.

IV. Koncepcja humanistyczna

- twórcami byli A.Maslow, J. Rogers, May, Gordon, Ford

- koncepcja szkicuje pojęcie osoby jako podmiotu autonomicznego, niezawisłego, twórczego, dążącego do rozwoju (samorealizacji).

---