Kontrolowanie rozwoju dzieci nie jest trudną i pracochłonną czynnością, a sprowadza się ono do następujących czynności

: ·”1) dokonywanie pomiarów antropometrycznych czyli takich, które porównują zmiany cech fizycznych człowieka w czasie i przestrzeni oraz testów określających właściwości funkcjonalne organizmu,
2) zastosowania odpowiednich norm rozwojowych, które inaczej mówiąc, są biologicznymi układami odniesienia, służącymi do oceny badanego dziecka, normy te wyrażają pewne prawidłowe - przeciętne wartości cech oraz skalę odchyleń od wielkości przeciętnych mieszczących się w granicach normy,
3) zastosowanie konkretnych metod pozwalających na ocenę stanu rozwoju dziecka w danym momencie lub na śledzenie jego dynamiki - wzrastanie w dłuższych przedziałach czasu."2
    Oceny rozwoju muszą być dokonywane na podstawie takich metod pomiarowych, jakie były stosowane przy opracowywaniu norm. Pomiary dziecka winny być wykonywane zgodnie z przyjętą w normach techniką antropometryczną. Oprócz tego należy oceniać rozwój dziecka w stosunku do norm opracowanych dla tej populacji, z której ono pochodzi. 
    Metoda tablic Pirqueta jest najprostszą i najstarszą metodą kontroli rozwoju fizycznego dzieci. Porównuje wartości pomiarów dzieci z przeciętnymi wartościami tych cech, charakterystycznymi dla danej populacji. Najczęściej są to tabele zawierające w klasach wieku, oddzielnie dla chłopców i dziewcząt, średnie arytmetyczne wysokości i masy ciała a czasem również obwodu głowy i klatki piersiowej. Porównując wartości badanych cech dziecka z danymi zawartymi w tabelach, można określić: wiek rozwojowy dziecka, ustalić poprzez obliczenia, jak daleko dziecko odbiega od wzorca w stronę opóźnienia czy też przyśpieszenia rozwoju. Klasyczne tablice Pirqueta nie zawierają odchyleń standardowych, posiadają wartości ogólno informacyjne.
    Ujemną stroną tablic jest to, że na ich podstawie trudno jest określić w dokładny sposób wzajemną relację masy i wysokości ciała, a więc stwierdzić, czy dziecko ma niedobór, czy nadmiar ciała i jaki jest ich zakres. Trudno jest powiedzieć, jaki typ budowy ciała ma dziecko, czy jest ono zbyt chude, czy zbyt tęgie. Możliwość takiej oceny daje graficzna metoda oceny tempa i harmonijności rozwoju.3 

Metoda siatek centylowych i standardowych. 
Siatki centylowe oparte są na częstości występowania danej wielkości cech w populacji dziecięcej, w poszczególnych grupach wieku, oddzielnie u chłopców i dziewcząt. Po kilkakrotnych, np. powtarzalnych, co rok, badaniach dziecka za pomocą siatek, otrzymujemy informacje dotyczące harmonijności jego rozwoju. Harmonijny przebieg rozwoju ma miejsce wówczas, gdy dziecko utrzymuje się w tej samej pozycji centylowej. Na siatkach centylowych pozycja dziecka mieszcząca się między 25 a 75 centylem mówi nam o tym, że utrzymuje się ono w granicach tzw. ,,wąskiej normy rozwojowej". W tym przedziale zawartych jest bowiem 50% obserwacji zgrupowanych wokół pozycji centralnej.
Za normę przyjmuje się natomiast pozycję dziecka zawartą pomiędzy 10 a 90 centylem. Dzieci znajdujące się w pozycjach poniżej 10 i powyżej 90 centyla winny być dokładniej zdiagnozowana przez lekarza pediatrę pod względem rozwoju.
Graficzna metoda oceny wieku rozwojowego i proporcji wagowo-wzrostowych pozwala na stwierdzenie nie tylko tego, czy rozwój przebiega we właściwym tempie, lecz również na określenie tego, czy rozwój tych dwóch cech przebiega harmonijnie. Siatka opracowana jest w taki sposób, że na osi X znajdują się wartości masy ciała, a na osi Y wysokości ciała w postaci średnich arytmetycznych grup wieku. Metoda ta może być stosowana do określenia wieku morfologicznego oraz do oceny proporcji wagowo-wzrostowych badanego dziecka na tle grupy rówieśników.4
Metoda morfologiczna pozwala na ocenę harmonijności budowy i ocenę stanu rozwoju licznych cech somatycznych badanego dziecka. Morfogramy pozwalają np. na określenie proporcji między odcinkami ciała. Sam morfogram jest graficznym obrazem średnich arytmetycznych wielu cech (skale pionowe) w kolejnych latach życia, czyli w grupach wieku kalendarzowego, które stanowią profile poziome. Zaletą tej metody jest możliwość łatwego rozpoznania wielu cech, a więc oceny proporcji budowy ciała. Gdy profil rozwojowy badanego dziecka jest dla wszystkich cech niezgodny z odpowiednim morfografem chronologicznym, można wnioskować o przyśpieszeniu lub opóźnieniu rozwoju. 
        Rodzice, nauczyciele - wychowawcy oraz nauczyciele wychowania fizycznego powinni dużą uwagę zwrócić na wartość okresowo powtarzanych badań oceniających rozwój uczniów. Badania takie mogą przyczynić się do wychwycenia zaburzeń rozwojowych niemal w momencie ich występowania, pozwalają na śledzenie oddziaływań korekcyjnych oraz na stawianie uczniom zadań szkolnych na miarę ich biologicznych możliwości.

Rozwój motoryczny ma duży wpływ na rozwój mowy. Dziecko zmienia swą pozycję ciała i dzięki temu może obserwować, a tym samym uczyć się nazywać nowe zjawiska, osoby, przedmioty.

3 lata
- zwinnie się wspina,
- biegnąc okrąża przeszkody,
- przez chwilę stoi na jednej nodze,
- chodzi na czubkach palców,
- potrafi odwzorować koło,
- zaczyna ciąć nożyczkami;
4 lata
- dobrze jeździ na trójkołowym rowerze,
- układa puzzle z 5 - 10 kawałków,
- wykonuje proste budowle z klocków,
- rysuje uproszczona postać człowieka,
- skacze na jednej nodze,
- ubiera się i rozbiera, ale nie sznuruje sznurowadeł i nie zapina guzików;

ROZWÓJ PAMIĘCI I UWAGI

Mimowolna uwaga dziecka dominuje przez cały okres wczesnego dzieciństwa. Polega ona na zahamowaniu czynności i ruchów wykonywanych w chwili nastawiania narządów odbiorczych na bodziec.

Dziecko w wieku 3 lat może utrzymać uwagę przez około 20 - 35 minut.
Początki uwagi dowolnej możemy zaobserwować w starszych grupach przedszkolnych, ale jest ona słaba i łatwo ulega rozproszeniu. Uwaga dowolna rozwija się w toku nauki szkolnej.

Dziecko 3 - letnie pamięta imiona osób nieobecnych tu i teraz i rozpoznaje bliskich po kilku miesiącach rozłąki.

Rozwój pamięci krótkotrwałej obserwuje się przez odtwarzanie przez dziecko ciągów liczbowych. 3 - latek powtórzy dwie liczby, a pięciolatek już trzy do czterech liczb, 6- 8 - letnie dzieci powtarzają pięć liczb, natomiast 9 - 12 - lenie sześć liczb.

---