Polityka społeczna

PS1 (2 rok - 3 semestr), obowiązkowy, wykład - 30 godzin

Temat I.-II.: Wprowadzenie do polityki społecznej

1. Geneza polityki społecznej; 2. Wyjaśnienie polityczne polityki społecznej; 3. Prekursorzy polityki społecznej; 4. Dwa sposoby rozumienia polityki społecznej dlaczego polityka społeczna?; 5. Kwestia socjalna (społeczna); 6. Polityka społeczna a socjalna; 7. Wartości polityki społecznej; 8. Polityka społeczna w relacji z innymi naukami.

Literatura:

1. Auleytner J., Polityka społeczna, czyli ujarzmianie chaosu socjalnego, WSP TWP, Polskie Towarzystwo Polityki Społecznej, Warszawa 2002.

2. Szarfenberg R., Definicje polityki społecznej, [w:] Wokół teorii polityki społecznej, red. B. Rysz-Kowalska, B. Szatur-Jaworska, IPS UW, Warszawa 2003.

Temat III.: Prawa społeczn a polityka społeczna

1. Geneza praw społecznych; 2. T.H. Marshall: prawa społeczne a status obywatela; 3. Prawa społeczne w dokumentach Organizacji Narodów Zjednoczonych; 4. Prawa społeczne Rady Europy; 3. Zakres gwarancji socjalnych w dokumentach unijnych; 5. Prawa społeczne w konstytucjach ; 6. Prawa społeczne jako uprawnienia i obowiązki w dziedzinie polityki społecznej; 7. Prawo do pracy czy prawo do dochodu obywatelskiego: praca jako centralny problem polityki społecznej; 8. Prawo do edukacji jako przeciwdziałanie ubóstwu

Literatura:

1. Marshall T.H., Citizenship and social class, [w:] Welfare state. Historia, kryzys i przyszłość nowoczesnego państwa opiekuńczego, Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1997.

2. Holmes S., Sunstein C.R., Koszt praw. Dlaczego wolność zależy od podatków, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2003.

Temat IV.-V.: Modele polityki społecznej

1. Definicja modelu w polityce społecznej jako podejścia badawczego; 2. Podstawy teoretyczne modelowania (liberalizm, konserwatyzm, socjaldemokratyzm); 3. Cel tworzenia modeli; 4. Wybrane typologie (klasyfikacja zaproponowana przez R. Titmusa, 1975 r., zmodyfikowane ujęcie G. Esping-Andersena, 1990 r.; 5. Przykłady: Wielka Brytania - od prawa o ubogich do „trzeciej drogi”, Niemcy - od pierwszych uprawnień socjalnych typu Bismarckowskiego do socjalnej gospodarki rynkowej, Szwecja - charakterystyka polityki społecznej; 6. Wpływ państwa opiekuńczego na stratyfikację społeczną (konsekwencje polityki społecznej typu liberalnego, konserwatywnego i socjaldemokratycznego, T.H. Marshall: prawa społeczne a status obywatela, zasada dekomodyfikacja; 7. Reformy welfare state.

Literatura:

1. Esping-Andersen G., Trzy światy kapitalistycznego państwa dobrobytu, Difin, Warszawa 2010, ss. 23-55.

2. Polityka społeczna. Materiały do studiowania, pod red. A. Rajkiewicza, J. Supińskiej, M. Księżopolskiego, BPS, Katowice 1998, (R. V, s. 73-88 Księżopolski M., „Modele polityki społecznej”).

3. Szahaj A., Jakubowski M.N., Filozofia polityki, PWN, Warszawa 2006.

Temat VI.: Podmioty polityki społecznej

1. Podmioty polityki społecznej - definicja; 2. rodzaje podmiotów ze względu na obszar ich występowania i funkcje; 3. Europejskie instytucje polityki społecznej - polityka regionalna Unii i jej wpływ na rozwój gospodarczy; 4. Podmioty polskiej polityki społecznej - państwo jako podmiot polityki społecznej, samorząd terytorialny jako podmiot polityki społecznej, organizacje pozarządowe w systemie polityki społecznej; 5. sektory w polityce społecznej.

Literatura:

1. Auleytner J., Instytucje polityki społecznej. Podmioty i fundusze, Warszawa 1996.

2. Polityka społeczna. Podręcznik akademicki, Grażyna Firlit-Fesnak, Małgorzata Szylko-Skoczny (red.), PWN, Warszawa 2007.

Temat VII.: Poziomy polityki społecznej

1. Pojęcie decentralizacji; 2. Subsydiarność jako zasada konstytucyjna; 3. Polityka społeczna globalna i regionalna; 4. Poziomy polityki społeczne - centralny, regionalny, lokalny; 5. Deformacje w relacjach pomiędzy poszczególnymi wymiarami polityki społecznej a pożądane relacje; 6. Kwestie społeczne i sposoby ich interpretacji na poszczególnych poziomach PS.

Literatura:

1. Golinowska S., Decentralizacja - inny wymiar polityki społecznej, [w:] Polityka społeczna. Teksty źródłowe, pod red. L. Dziewięckiej-Bokun (i in.), UWr., Wrocław 2003.

2. Kurzynowski A., Polityka społeczna globalna i lokalna. Pożądane relacje, [w:] Kurzynowski A. (red.), Polityka społeczna globalna i lokalna, SGH, Warszawa1999, s. 28-45.

3. Polityka społeczna. Podręcznik akademicki, Grażyna Firlit-Fesnak, Małgorzata Szylko-Skoczny (red.), PWN, Warszawa 2007.

Temat VIII.: Polityka społeczna w Polsce

1. Początki polityki społecznej w Polsce - prekursorzy, kierunki, problemy; 2. Okres po II wojnie światowej; 3 Przełom 1989 roku i zmiana paradygmatu w polskiej polityce społecznej; 4. Beneficjenci transformacji społecznej.

Literatura:

1. Auleytner J., Polska polityka społeczna. Ciągłość i zmiany, WSP TWP, Polskie Towarzystwo Polityki Społecznej, Warszawa 2004.

2. Kowalik T., www.polskatransformacja.pl, Wyd. „Muza”, Warszawa 2009.

Temat IX.: Wspólnotowa polityka społeczna (dalej wps)

1. Uwarunkowania wps; 2. Polityka społeczna w traktatach; 3. Zasada subsydiarności jako zasada ustrojowa UE; 4. Kształtowanie się standardów socjalnych; 5. Europejski Model Socjalny; 6. Podmioty i instrumenty wspólnotowej polityki społecznej; 7. Wspólnotowa polityka na rzecz równości płci; 8. Polityka społeczna w Polsce na tle polityki unijnej; 9. Europejskie wyzwania dla polityki społecznej.

Literatura:

1. Anioł W., Europejska polityka społeczna. Implikacje dla Polski, IPS UW, Warszawa 2003.

2. Bauman Z., Europa. Niedokończona przygoda, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2007.

3. Firlit-Fesnak G., Wspólnotowa polityka na rzecz równości kobiet i mężczyzn. Ewolucja celów i instrumentów działania, Oficyna Wydawnicza „Aspra-JR”, Warszawa 2005.

4. Golinowska S., Europejski model socjalny i otwarta koordynacja polityki społecznej, „Polityka Społeczna” nr 11-12, 2002.

5. Góra M., Niedostatki koncepcji zwanej „Europejskim Modelem Społecznym”, „Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje”, 2005, nr 8.

Temat X.: System zabezpieczenia społecznego

1. Zagadnienia wstępne - geneza SZS; 2. Definicja zabezpieczenia społecznego; 3. Składniki zabezpieczenia społecznego; 3. System zabezpieczeń społecznych w krajach Unii Europejskiej i w Polsce; 4. Reforma emerytalna

Literatura:

1. Muszalski W., Ubezpieczenia społeczne. Podręcznik akademicki, PWN, 2004.

2. Uścińska G., Zabezpieczenia społeczne w Unii Europejskiej i w Polsce, [w:] Społeczne skutki integracji Polski z Unią Europejską, red. Głąbińska K., Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 1999, s. 163-169.

Temat XI.: Problem nowych nierówności społecznych

1. „Stare” a „nowe” kwestie społeczne; 2. problem nowych nierówności; 3. Doświadczenia wykluczenia społecznego - różne przejawy; 4. Środki działania polityki; 5. Uczestnictwo w kulturze a wykluczenie społeczne.

Literatura:

1. Bauman Z., Praca, konsumpcjonizm i nowi ubodzy, Wydawnictwo WAM, Kraków 2006.

2. Bauman Z., Życie na przemiał, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2004.

3. Fitoussi J.-P., Rosanvallon P., Czas nowych nierówności, Wydawnictwo Znak, Kraków 2000.

4. Wilkinson R., Pickett K., Duch równości. Tam, gdzie panuje równość, wszystkim żyje się lepiej, Wydawnictwo „Czarna Owca”, Warszawa 2011.

Temat XII.-XIII.: Krytyka polityki społecznej - proponowane kierunki zmian

1. Wyzwania dla polityki społecznej wynikające ze stosunków międzynarodowych, gospodarczych, społecznych, politycznych, problemy demograficzne; 2. Między „starą” a „nową” polityką społeczną; 3. W stronę aktywnej polityki społecznej (aps); 4. Teorie P. Abrahamsona, A. Gidensa; 5. aps w praktyce - 10 idei według M. Rymszy; 5. Perspektywy dla polityki społecznej.

Literatura:

1. Abrahamson P., Conceptualizing welfare pluralizm and welfare mix.

2. Grewiński M., Kamiński S., Obywatelska polityka społeczna, PTPS WSP TWP|, Warszawa 2007.

3. Grewiński M., Karwacki A., Pluralizm i międzysektorowa współpraca w realizacji usług społecznych, Warszawa 2010.

Zaliczenie wykładu: warunkiem zaliczenia wykładu jest uzyskanie oceny na koniec semestru ocenę wpisuję na podstawie rozmowy na jeden z wybranych przez studenta tematów wygłoszonych na wykładzie.

dr hab. Katarzyna Zamorska, [e-mail]

1

---