Jak chronić małe dziecko przed wypadkiem drogowym.
Zapewnienie zdrowia i bezpieczeństwa dzieciom stanowi podstawowe zadanie, przed którym stają rodzice i nauczyciele. Choć często nie mówi się o tym wprost, w każdym działaniu podejmowanym w domu czy przedszkolu staramy się wyeliminować wszelkie zagrożenia i niebezpieczeństwa. Wraz z rozwojem dziecka i jego samodzielności musimy coraz bardziej liczyć się z koniecznością wyposażania go w umiejętność przewidywania zagrożeń, unikania ich, a jeśli już zaistnieją- w zdolność do radzenia sobie z trudną sytuacją. Przez bardzo długi okres czasu dzieci charakteryzuje mała sprawność w wyobrażaniu sobie możliwych skutków podejmowanych działań, silna koncentracja na zachowaniach „ tu i teraz”, słaba kontrola własnych emocji i duże uzależnienie od presji grup rówieśniczych. W połączeniu z niewielkim doświadczeniem życiowym i wąskim zasobem wypróbowanych technik radzenia sobie z różnego rodzaju problemami stawia to dzieci w sytuacjach bezpośredniego zagrożenia zdrowia i życia, znacznie częściej niż osoby dorosłe. Jasno z tego wynika, że istnieje konieczność jak najwcześniejszego wyposażenia ich w nawyki unikania, zapobiegania i możliwie sprawnego pokonywania niebezpieczeństw.
Ostatnio dużo mówi się w placówkach oświatowych o szeroko rozumianym bezpieczeństwie dzieci. Jest to temat zawsze aktualny, ale obecnie jakby na nowo odkryty.
Trzeba starać się przewidywać sytuacje niebezpieczne i z góry im zapobiegać tworząc warunki właściwe dla bezpiecznego rozwoju dzieci. Wraz z wiekiem dziecka zmienia się wzorzec nieszczęśliwego wypadku. Dzieci powinny mieć zaszczepioną świadomość, że współuczestniczą w tworzeniu własnego bezpieczeństwa. Powinny wiedzieć i znać zasady bezpieczeństwa, aby mogły same współdziałać z dorosłymi na rzecz zwiększania bezpieczeństwa we własnym otoczeniu. Nagły wypadek może się zdarzyć nawet w najbezpieczniejszym miejscu i wśród najbardziej odpowiedzialnych osób. Milion dzieci rocznie ulega w Polsce różnego rodzaju wypadkom. Co dziewiąte z nich wymaga dłuższej hospitalizacji. Do najczęściej występujących wypadków należy: upadki z wysokości, zderzenia zatrucia, przygniecenia, oparzenia, porażenia prądem, wypadki komunikacyjne, skaleczenia, pogryzienia przez zwierzęta.
Dziecko w wieku przedszkolnym coraz bardziej opanowuje swoją motorykę i jest bardzo szybkie. Może w tym wieku sprawiać wrażenie rozumnego i rozsądnego, ale jego myślenie abstrakcyjne pozostaje na niskim poziomie. W tym wieku najczęściej występują:
Upadki- dzieci często wspinają się na drzewa, drabinki, meble;
Oparzenia-pozostawione na brzegu naczynia z gorącą wodą, wanna wrzątku, włączone żelazko, zapalone kuchenki;
Porażenia prądem elektrycznym-niezabezpieczone gniazdka, wystające lub nieosłonięte przewody elektryczne;
Zatrucia-lekarstwa, środki chemiczne;
Utonięcia-studzienki kanalizacyjne, zbiorniki wodne, wanna pełna wody- wzbudzają ciekawość;
Wypadki w ruchu drogowym- wybieganie na ulicę, złe przewożenie, wypadki na rowerze, brak kasków;
Skaleczenia, złamania, zwichnięcia w wyniku zdarzeń, kolizji z inną osobą lub przedmiotem- przypadkowe, których powodem jest nieuwaga innych osób;
Wypadki z bronią;
Zdarzenia z obcym
Dominującym rodzajem uszkodzenia ciała są złamania, zwichnięcia i skręcenia kończyn, a także urazy głowy i narządów wewnętrznych (najwięcej wypadków śmiertelnych lub ciężkich). Ważnym elementem profilaktyki bezpieczeństwa jest ograniczenie żywiołowości dzieci szczególnie w czasie zabaw i ćwiczeń sportowych, zespołowych, zabaw ruchowych w grupowych. Dlatego też trzeba uznać bardzo ważną rolę rodzica lub opiekuna dziecka, w tym nauczyciela, który powinien być odpowiednio przygotowany do prowadzenia zajęć pod względem znajomości zasad i przepisów bezpieczeństwa oraz umiejętności ich stosowania, a także zachowania się w sytuacjach szczególnych.
Aby zapobiec wypadkom należy:
Umieścić w programie wychowania dzieci zagadnień dotyczących bezpiecznych zachowań, wypracowanie poczucia odpowiedzialności za bezpieczeństwo własne i innych
Zwrócić uwagę na bezpieczeństwo dzieci podczas wycieczek, zajęć ruchowych w sali i terenie
Szkolić nauczycieli w zakresie problematyki bezpieczeństwa oraz udzielania pierwszej pomocy
Utrzymać w dobrym stanie technicznym otoczenie placówki, budynku oraz pomieszczeń, zgłaszać osobom odpowiedzialnym wszelkie nieprawidłowości powodujące zagrożenie dla dzieci
Stale czuwać nad przestrzeganiem przepisów BHP przez wszystkich pracowników- wzajemne pilnowanie się, wspomaganie działań
Określać miejsca szczególnie niebezpieczne dla dzieci w placówce i wzmożenie czujności w tych miejscach lub zakaz korzystania z nich
Popularyzować zagadnienia dotyczące bezpieczeństwa dzieci, poprzez uwzględnienie tej problematyki w gazetkach dla rodziców, udział placówki w konkursach o tej tematyce, imprezach edukacyjnych dla środowiska, popularyzacja poprzez wyświetlanie filmów prewencyjnych itp.
Organizować systematycznie spotkania z przedstawicielami policji, straży pożarnej, pogotowia i służby zdrowia, sanepidu, państwowej inspekcji pracy itp.
Zarówno nauczyciele, rodzice i dzieci powinny znać numery alarmowe do wszystkich niezbędnych w czasie wypadku służb; ( 999- pogotowie, 997-policja, 998-straż pożarna,112-SOS z telefonów komórkowych).
Jak należy zachować się podczas wypadku:
Ocenić ogólną sytuację- sprawdzić ilu jest poszkodowanych i jaki jest ich stan;
Ocenić czy nie może wystąpić dodatkowe niebezpieczeństwo związane z wypadkiem np. wybuch gazu, pożar itp.
Jak najszybciej zorganizować pomoc i w razie potrzeby wezwać konkretne służby oraz opiekunów dziecka. Czasami można być jedyną osobą ratującą czyjeś życie przed przybyciem wykwalifikowanej pomocy;
Pamiętać, że ofiara wypadku może cierpieć z powodu więcej niż jednej przyczyny, dlatego też należy zająć się tym najważniejszym urazem.
Gdy dojdzie do wypadku, decydująca dla zdrowia dziecka jest pierwsza pomoc. Czas od wypadku do objęcia pacjenta opieką medyczną jest nazwany „ złotą godziną”- czasami jest na wagę zdrowia i życia dziecka.
PRAKTYCZNE RADY W CELU UNIKANIA WYPADKÓW DZIECI
Ograniczać ruchliwość dzieci, która wykracza poza granice ich bezpieczeństwa;
Pamiętać, aby wszystkie schody i korytarze były dobrze oświetlone i zaopatrzone w poręcze wszędzie tam, gdzie jest to konieczne;
Nie pozostawiać odkrytych przewodów elektrycznych, zabezpieczyć gniazdka elektryczne;
Zwracać uwagę, aby brzegi wykładzin, dywanów lub innych przykryć podłogowych nie odstawały od podłoża, były z odpowiednich materiałów;
Należy pamiętać, że szczególnie w dużych skupiskach dzieci powinny posiadać antypoślizgowe obuwie, zakaz klapek, drewniaków, itp.
Należy zapewnić dziecku miejsce do zabawy z dala od jezdni, uczyć przechodzenia przez ulicę oraz właściwego zachowania się w pojeździe;
Nie stawiać garnków, patelni i innych naczyń na brzegu kuchenki lub robić to tak, aby ich rączki wystawały poza nią, pilnować, aby dzieci bezpiecznie korzystały ze sprzętu kuchennego;
Wszystkie środki czystości, chemikalia ( farby, kleje, lekarstwa itp.) przechowywać w pojemnikach niedostępnych dla dzieci;
Zaopatrzyć dom lub placówkę w odpowiednią gaśnicę lub koc gaśniczy;
Wannę lub brodzik zaopatrzyć w matę antypoślizgową i uchwyty dostosowane do wzrosty dziecka;
Nie używać w łazience urządzeń elektrycznych zasilanych z gniazdek;
Nie pozwalać na zabawy i gry poza miejscami wyznaczonymi do tego celu, nie zostawiać w pobliżu dzieci lin, nożyc, grabi oraz kluczyków w stacyjkach mechanicznych urządzeń ( samochód, kosiarka);
Nie pozwalać jeść, czy nawet dotykać nieznanych potraw i przedmiotów;
Uwrażliwiać dzieci na kontakt ze zwierzętami, nawet tymi, które wyglądają przyjaźnie;
Uczyć dzieci jak mają się zachować w rozmowie z obcymi, jak reagować na różne propozycje z ich stron;
Nie palić tytoniu przy dzieciach, nie zostawiać zapalonych papierosów w różnych miejscach;
Nie dawać dzieciom drobnych przedmiotów do zabawy, szczególnie bez obecności dorosłego;
Uczyć dzieci zachować ciszę przy jedzeniu, nie łączyć nigdy jedzenia z zabawą;
Zabezpieczać toksyczne rośliny przed dziećmi;
Likwidować meble o kanciastych krawędziach, szczególnie w pomieszczeniach dla dzieci, zamontować blokady w szufladach, gdzie przechowuje się niebezpieczne przedmioty, np.. broń ( przechowywać ją nie naładowaną)
Okna i drzwi na piętrach powinny mieć konstrukcje uniemożliwiającą otworzenie przez dzieci.
Wychowanie komunikacyjne jest obecnie koniecznością. Czuwanie nad bezpieczeństwem dzieci jest obowiązkiem dorosłych. Nie jest to zadanie łatwe. Wszak mamy do czynienia z małymi dziećmi, których zachowań nie można przewidzieć, np. w czasie spotkania z obcą osobą. Dlatego też należy uświadomić dzieciom istniejące zagrożenia i nauczyć je określonych reakcji na niebezpieczne sytuacje.
Opracowała: Grażyna Milarska
Literatura:
1.Emilia i Jan Frątczakowie, „ Zabawy i ćwiczenia w edukacji i komunikacji drogowej dzieci w wieku wczesnoszkolnym”; Wyd. Pedag. ZNP Spółka z o.o Kielce 1995
2. Emilia i Jan Frątczakowie, „ Edukacja komunikacyjno- drogowa uczniów kl. I-III szkoły podstawowej”; Wyd. Żak
3. Dorota Klus-Stańska, Marzena Nowicka, „ Scenariusze zajęć dla rodziców i nauczycieli”; Oficyna Wydaw. Impuls; Kraków 1999r.
Praca zbiorowa pod redakcją Stanisławy Sobieraj, „ Wychowanie komunikacyjne w nauczaniu początkowym”; Wyd. Pedag. ZNP Spółka z o.o Kielce 19997r.
Artykuły:
„Bliżej przedszkola, Wychowanie i edukacja”, marzec 2006r, Teresa Pająk „ Zapobieganie wypadkom”
„ Wychowanie w przedszkolu”, wrzesień 2005r. Małgorzata Falkiewicz- Szult „ Bezpieczny przedszkolak”
„ Wychowanie w przedszkolu”, lipiec 20005r. A.Marchlewicz, E.Rządkowska „ Bezpieczeństwo komunikacyjne”
5