Krainy geograficzne Polski.

1. W Polsce jest 6 pasów fizycznogeograficznych:

* niziny nadmorskie,

* pojezierza (z rzeźbą młodoglacjalną),

* niziny środkowopolskie (z rzeźbą staroglacjalną),

* wyżyny i stare górotwory,

* obniżenia podkarpackie,

* góry fałdowe o młodym górotworze

2. Pobrzeża Południowo - bałtyckie

a) W skład pobrzeży wchodzi: Nizina Szczecińska, Pobrzeże Słowińskie, Żuławy wiślane (najniżej położony punkt w Polsce, -1,8 m.n.p.m)

b) W krajobrazie tym przeważają równiny, zbudowane są z materiału morenowego w czasie ostatniego zlodowacenia. Jednak współczesna rzeźba terenu jest wynikiem działalności: lądolodu, morza, rzek, wiatru.

c) rolnictwo: ze względu na żyzne gleby, mady Żuławy Wiślane są ważnym rejonem rolniczym. Uprawia się tu rośliny o dużych wymaganiach glebowych (pszenica, buraki cukrowe), jednak teren nisko położonej delty wymaga stałego odwadniania. Służą temu kanały i rowy odwadniające.

d) elementy krajobrazu nadmorskiego: Równiny deltowe (utwory akumulacji rzecznej), wydmy (utwory akumulacji morskiej), klify (utwory akumulacji lodowcowej), mierzeje (utwory akumulacji morskiej), plaże piaszczyste (utwory akumulacji morskiej)

3. Polodowcowy krajobraz pojezierzy

a) W skład pojezierzy wchodzi: Poj. Pomorskie, Mazurskie, Wielkopolskie

b) Krajobraz ukształtował się pod wpływem lądolodu oraz wód płynących na jego przedpolu. Cechą tego regionu jest występowanie w krajobrazie młodoglacjalnej rzeźby terenu, powstałej pod wpływem lądolodu ostatniego zlodowacenia.

c) Elementy krajobrazu pojezierzy:

*jeziora (ich misy powstały w wyniku działalności lodowca):

- jeziora morenowe,

- jeziora rynnowe (np. Tałty, a najgłębsze jezioro w Polsce to Hańcza, 108,5m.), * wzgórza i pagórki morenowe (powstałe w wyniku akumulacji moreny czołowej),
* równiny sandrowe (np. Równina Tucholska),

* pradoliny (powstały przed czołem lodowca),

* sandry,

* ozy

d) Zagospodarowanie Pojezierzy:

Jest b. zróżnicowane. Kraina jest uboga w surowce mineralne, a warunki przyrodnicze są mało korzystne dla rozwoju rolnictwa. Okres wegetacyjny roślin jest stosunkowo krótki, nie sprzyja uprawie roli.

Występują tu gleby: bielicowe, płowe i brunatne. Na bardziej żyznych glebach (np. Poj. Wielkopolskie) uprawia się pszenicę i buraki cukrowe, a na mniej - ziemniaki i żyto. Rozwinięty jest także przemysł drzewny (np. Poj. Mazurskie i Pomorskie) oraz rybołówstwo śródlądowe.

4. Niziny Środkowopolskie

a) W skład nizin wchodzi: Niz. Wielkopolska, Śląska, Mazowiecka, Podlaska, Polesie Lubelskie

b) Krajobraz nizin w czasie zlodowacenia środkowopolskiego pokryty był lądolodem. Na obszarze Nizin Środkowopolskich ukształtował się krajobraz rzeźby staroglacjalnej.

c) Elementy krajobrazu nizin: Wały moreny czołowej, polodowcowe jeziora, ozy, pradoliny, jeziora polodowcowe, jeziora krasowe, wydmy śródlądowe, lessy

d) Zagospodarowanie pojezierzy:

Na obszarze tym występują gleby bielicowe, płowe i brunatne, które utworzył się na utworach polodowcowych i osadach wód płynących spod lodowca i na jego przedpolu.

We wsch. Części nizin występują gleby bielicowe wytworzone na pisakach i glinach.

Najbardziej żyzne wytworzyły się na lessach Niz. Śląskiej (brunatne i czarnoziemy).

Znaczącą rolę w gospodarce regiony odgrywa rolnictwo, sadownictwo i warzywnictwo. Uprawia się tu: pszenicę, rzepak i buraki cukrowe

5. Wyżyny

a) formy terenu: Gołoborza, wąwozy lessowe i parowe, formy skałkowe krasu powierzchniowego, jaskinie krasowe, skałki ostańcowe

b) w skład wyżyn wchodzą: Wyż Śląska, Krakowsko-Częstochowska, Kielecko-Sandomierska, Lubelska i Roztocze.

c) Wyżyna Śląska Leży w południowo-zachodniej części pasa wyżyn. Najwyższe wzniesienie to góra Świętej Anny (400 m.n.p.m, pochodzenia wulkanicznego). W jej podłożu występują skały osadowe wieku karbońskiego (piaskowce i łupiki) między warstwami tych skał są pokłady węgla kamiennego. W skałach wieku karbońskiego zalegają jeszcze pokłady dolomitów, wapieni, rudy cynku i ołowiu. Znajduje się tu także Górnośląski Okręg Przemysłowy, znacznie rozwinięty przemysł maszynowy i największa w Polsce Konurbacja (Katowice, Sosnowiec, Zabrze, Bytom, Chorzów, Gliwice). W krajobrazie powszechne są antropogeniczne formy.

d) Wyżyna Krakowsko - Częstochowska Zbudowana jest z wapieni okresu jurajskiego. Występuje tu rzeźba krasowa (utworzone formy krasowe, przypominające kształt: baszt, maczug, iglic, bram). Wyżyna ta należy do najbardziej atrakcyjnych pod względem turystycznym. Rolnictwo jest słabo rozwinięte ze względy na mało żyzne gleby i deficyt wody, uprawia się ty ziemniaki i żyto.

e) Niecka Nidziańska Zbudowana jest z margli, gipsów, gdzie niegdzie pokrytych lessami.

f) Wyżyna Kielecko-Sandomierska. W jej centralnej części odsłonięty jest trzon osadowych skał, sfałdowanych w czasie kaledońskich ruchów górotwórczych (Góry Świętokrzyskie). Ich najwyższe pasmo - Łysogóry. Pozostałe pasma budują wapienie piaskowce i zlepieńce.

g) Wyżyna Sandomierska Pokryta jest warstwą lessu, na którym utworzyły się czarnoziemy. Sprzyjają one rozwojowi rolnictwa (uprawia się: pszenicę, buraki cukrowe, rzepak i tytoń). Rozwinięte jest warzywnictwo i sadownictwo. h) Wyżyna Lubelska Zbudowana jest z wapieni i margli (wieku kredy) pokrytych lessem. Wytworzyły się wąwozy i parowozy. Największymi rzekami są tu Wieprz i Bystrzyca. Gleby to czarnoziemy (buraki cukrowe, pszenica, tytoń i chmiel) i) Roztocze Zbudowane jest z wapieni i margli.

---