Klasyfikacja chorób reumatycznych

Klasyfikację chorób reumatycznych można oprzeć na różnych podstawach, na przykład:

• obraz kliniczny,

• etiologia,

• zmiany patomorfologiczne,

• umiejscowienie topograficzne.

Jest niełatwe, a nawet wręcz niemożliwe uwzględnienie wymienionych kryteriów w jednej klasyfikacji. Dlatego też na przestrzeni 30 lat powstało wiele klasyfikacji chorób reumatycznych, ciągle jednak nie satysfakcjonujących ani naukowców, ani specjalistów reumatologów.

Klasyfikacja wg AC

W roku 1963 Amerykańskie Towarzystwo Reumatologiczne (ARA, obecnie ACR), zaprezentowało klasyfikację i mianownictwo wielu chorób stawów, układowych chorób tkanki łącznej, jak i innych jednostek chorobowych, w których występują objawy ze strony stawów.

Klasyfikacja ta co 10 lat (1973, 1983) była rewidowana i aktualizowana zależnie od postępu wiedzy, szczególnie w zakresie etiopatogenezy, jak też wykrycia nowych jednostek chorobowych. W roku 1988 w IX wydaniu „Primer on the Rheumatic Diseases” podano uzupełnioną klasyfikację ARA zawartą w 10 głównych grupach.

Układowe choroby tkanki łącznej

A. Reumatoidalne zapalenie stawów.

B. Młodzieńcze przewlekłe zapalenie stawów:

1. początek układowy (choroba Stilla),

2. początek wielostawowy,

3. początek nielicznostawowy (oligoarthritis, arthritis pauciarticularum).

C. Toczeń rumieniowaty układowy

D. Twardzina

E. Zapalenie wielomięśniowe, zapalenie skórnomięśniowe

F. Martwicze zapalenie naczyń i inne waskulopatie:

1. Guzkowe zapalenie tętnic (włączając zapalenie tętnic z zakażeniem wirusem HB, zianiniakowatość alergiczną Churg-Straussa)

2. Zapalenie naczyń z nadwrażliwości (włączając plamicę Schönlein-Henocha, zapalenie naczyń skóry z hipokomplementemią i inne).

3. Ziarniniak Wegenera.

4. Olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic:

a) zapalenie tętnicy skroniowej,

b) zapalenie tętnic Takayashu.

5. Choroba Kawasaki — zespół śluzówkowo -węzłowy.

6. Choroba Behçeta.

7. Krioglobulinemia.

G. Zespół Sjögrena

H. Zespół nakładania (włączając niezróżnicowaną i mieszaną chorobę tkanki łącznej). 

I. Inne (włączając polimialgię reumatyczną, panniculitis — chorobę Webera-Christiana, rumień guzowaty, nawracające zapalenie chrząstek, zapalenie powięzi z eozynofilią, chorobę Stilla u dorosłych).

Zapalenia stawów z towarzyszącym zapaleniem kręgosłupa

A. Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa

B. Zespół Reitera

C. Łuszczycowe zapalenie stawów

D. Zapalenie stawów towarzyszące przewlekłym zapalnym chorobom jelit

Choroba zwyrodnieniowa stawów (osteoarthritis, osteoarthrosis):

A. Pierwotna (włączając osteoarthritis erosiva)

B. Wtórna

Zapalenie stawów, pochewek ścięgien i kaletek maziowych towarzyszące zakażeniu

A. Bezpośrednie działania:

l. Zakażenia bakteryjne:

a) ziarniaki Gram-dodatnie (gronkowce i inne),

b) ziarniaki Gram-ujemne,

c) pałeczki Gram-ujemne,

d) mikobakterie,

e) krętkowice, włączając chorobę Lyme,

f) inne, włączając trąd i mykoplazmę.

2. Zakażenia wirusowe

3. Zakażenia grzybicze

4. Działanie pasożytów

5. Nieznane (choroba Whipple'a)

B. Zapalenia odczynowe

1. Bakteryjne (gorączka reumatyczna, jelitowy by-pass, poczerwonkowe — Shigella, Yersinia i inne)

2. Wirusowe (hepatitis B)

Choroby metaboliczne i gruczołów dokrewnych, którym towarzyszą choroby stawów (reumatyczne)

A. Choroby związane z obecnością kryształów:

1. jednowodzianu moczanu jednosodowego (dna),

2. dwuwodzianu pirofosforanu wapniowego (dna rzekoma, chondrokalcynoza),

3. zasadowych fosforanów wapniowych (hydroksyapatytów),

4. szczawianów.

B. Zaburzenia biochemiczne:

1. Amyloidoza

2. Niedobór witaminy C

3. Hiperlipoproteinemia (typ II, IIa, IV, inne)

4. Mukopolisacharydozy (np. choroba Hurler, Hunter)

5. Hemoglobinopatie

6. Zaburzenia metabolizmu tkanki łącznej (zespół Ehlersa-Daniosa, Marfana, osteogenesis imperfecta, pseudoxanthoma elasticum)

7. Hemochromatoza

8. Choroba Wilsona (zwyrodnienie wątrobowo - soczewkowe)

9. Ochronoza (alkaptonuria)

10. Choroba Gauchera

11. Inne

C. Choroby gruczołów dokrewnych:

1. Cukrzyca

2. Akromegalia

3. Nadczynność gruczołów przytarczycznych

4. Choroby gruczołu tarczowego (nadczynność, niedoczynność, zapalenie)

5. Inne

D. Choroby z niedoboru immunologicznego, pierwotny niedobór immunologiczny, zespół nabytego niedoboru immunologicznego (AIDS, HIV).

E. Choroby dziedziczne:

1. Arthrogryposis multiplex congenita

2. Zespoły nadmiernej wiotkości

3. Myositis ossifirans progressiva

Nowotwory

A. Pierwotne (np. synovioma, sarcoma synovialis)

B. Złośliwe przerzutowe

C. Szpiczak mnogi

D. Białaczka i chłoniak

E. Synovitis villonodularis

F. Osteochondromatosis

G. Inne

Zaburzenia nerwowo - naczyniowe

A. Stawy Charcota

B. Zespoły uciskowe

1. Uwięźnięcie obwodowe (np. zespół cieśni nadgarstka)

2. Zespoły korzeniowe (radiculopathia)

3. Cieśń kanału rdzeniowego

C. Odruchowa dystrofia współczulna (algodystrofia)

D. Inne

Choroby kości i chrząstek

A. Osteoporoza:

1. Uogólniona

2. Miejscowa

B. Osteomalacja

C. Osteoartropatia przerostowa

D. Uogólniona samoistna hiperostoza szkieletu

E. Zapalenie kości

1. Uogólnione (ostitis deformans — choroba Pageta)

2. Miejscowe (ostitis condensansilii, ostitis pubis)

F. Martwice niedokrwienne

G. Osteochondritis (osteochondritis dissecans)

H. Dysplazja kości i stawów

I. Złuszczenie głowy nasady kości udowej

J. Costochondritis (np. choroba Titze'a)

K. Osteoliza i chondroliza

L. Osteomyelitis

Zmiany pozastawowe

A. Zespół bólowy mięśniowo-powięziowy (mięśni i przyczepów mięśni):

1. Uogólniony (fibrositis, fibromialgia)

2. Miejscowy

B. Lędźwioból i zmiany w krążkach międzykręgowych

C. Zapalenie ścięgien (pochewek ścięgien i/lub kaletek):

1. Zapalenie kaletki podbarkowej

2. Zapalenie ścięgna mięśnia dwugłowego

3. Zapalenie kaletek wyrostków łokciowych

4. Entezopatia (np. epicondylitis)

5. Zapalenie pochewek ścięgien de Quervaina

6. Zapalenie okołobarkowe (bark zamrożony)

7. Palec zatrzaskujący

8. Inne

D. Torbiele

E. Zapalenie powięzi

F. Przewlekłe napięcie więzadeł i mięśni

G. Zaburzenia naczynioruchowe:

1. Erythromelalgitii

2. Choroba lub objaw Raynauda

H. Różne zespoły bólowe (włączając nadwrażliwość na zmiany pogody, „reumatyzm” psychogenny

Różne zaburzenia

A. Różne zaburzenia, którym towarzyszą objawy stawowe:

1. Urazy.

2. Zaburzenia wewnętrzne stawu.

3. Choroby trzustki.

4. Sarkoidoza.

5. Reumatyzm palindromiczny.

6. Okresowa puchlina stawów (hydrarthrosis intennittens).

7. Rumień guzowaty.

8. Hemofilia.

B. Inne stany:

1. Retykulohistiocytoza wieloogniskowa

2. Rodzinna gorączka śródziemnomorska

3. Zespół Goodpasture'a

4. Przewlekłe aktywne zapalenie wątroby

5. Zespoły ,,reumatyczne” polekowe

6. Zespół towarzyszący dializom

7. Foreign body synovitis

8. Trądzik i hydradenitis suppurativa

9. Zapalenie krostkowe dłoni i podeszew (pustulosis)

10. Zespół Sweeta

11. Inne

Reumatoidalne zapalenie stawów

• Przewlekle postępująca układowa choroba tkanki łącznej rozpoczynająca się w błonie maziowej stawów, prowadząca do zniekształceń stawów i ograniczenia sprawności.

• Etiologia choroby - nieznana

• Patogeneza - wieloczynnikowa

1.Predyspozycja genetyczna

2.Zaburzenia immunologiczne

3.Czynniki środowiskowe

Patogeneza rzs

• Inicjacja i podtrzymanie choroby jest związane z odpowiedzią komórek T na nieznany antygen lub antygeny u osoby genetycznie predysponowanej.

• Konsekwencją stymulacji komórek T jest uwalnianie cytokin IL-2 i IFN-γ.

• Kluczowymi cytokinami prozapalnymi są: TNF-α i IL-1

LECZENIE

I. Farmakoterapia

• Leki I-go rzutu: nlpz

klasyczne (aspiryna, naproxen, diklofenak)

preferencyjne inhibitory COX-2 (meloxicam)

selektywne inhibitory COX-2 (koksyby)

• Leki II-go rzutu:

sulfasalazyna, sole złota, metotrexat, leflunomid,

leki biologiczne: anty TNF-alfa - infliximab, etanercept

glikokortykoidy - prednison (doustnie), metylprednisolon (dożylnie), betametason (dostawowo i okołostawowo)

Zapalenie wielomięśniowe i skórno-mięśniowe - Polymyositis, dermatomyositis

Określenie

• Zapalenie wielomięśniowe jest to zapalenie mięśni szkieletowych, czasem również mięśnia sercowego. Występuje jako odrębna jednostka chorobowa lub jako jeden z elementów zespołów z objawami twardziny i tocznia układowego.

• Zmianom mięśniowym towarzysza często objawy skórne. Rozpoznaje się wówczas zapalenie skórno-mięśniowe.

Postacie choroby:

1. Pierwotne samoistne zapalenie wielomięśniowe.

2. Pierwotne samoistne zapalenie skórno-mięśniowe.

3. Zapalenie skórno-mięśniowe (lub wielomięśniowe) towarzyszące nowotworom.

4. Dziecięce zapalenie skórno-mięśniowe lub wielomięśniowe towarzyszące zapaleniom naczyń.

5. Zapalenie skórno-mięśniowe lub wielomięśniowe wchodzące w skład zespołów nakładania się chorób tkanki łącznej.

6. Inne („wkrętowe” zapalenie mięśni, „eozynochłonne” zapalenie mięśni, „pseudoguzkowe” zapalenie mięśni)

Etiopatogeneza

• Przyczyna choroby jest nieznana,ale podejrzewa się możliwość udziału 3 czynników:

- zakażenia wirusowego

- autoimmunizacji

- pierwotnych zmian naczyniowych

Czynniki wirusowe:

• Wirusy grypy

• Wirusy cytomegalii

• Wirusy Coxsackie

• Zapalenie wątroby typu B

• HIV

Za procesem autoimmunizacji u chorych przemawia obecność: przeciwciał przeciw rozpuszczalnym antygenom jądrowym ( Jo-1 i PM-1) w surowicy i złogi IgG i IgM i składowej C3 dopełniacza w ścianach naczyń znajdujących się w zmienionych zapalnie mięśniach.

Zmiany morfologiczne

• W mięśniach: nacieki zapalne (złożone z limfocytów, histiocytów, komórek plazmatycznych, granulocytów kwaso- i obojętnochłonnych) między włóknami mięśni często wokół drobnych naczyń krwionośnych.

• Charakterystyczna jest martwica włókien mięśniowych z zanikiem prążkowania.

Objawy kliniczne

- gorączka

- bóle mięśniowe

- osłabienie siły mięśniowej:

•obręcz barkowa i biodrowa, mm przykręgosłupowe-problemy z siadaniem,wstawaniem)

•podniebienie miękkie, krtań- problemy z połykaniem i mówieniem

•mięśnie oddechowe- niewydolność oddechowa

PM o przewlekłym przebiegu (objawy):

• Postępujące osłabienie siły mięśniowej

• Zanik mięsni

• Skłonność do przykurczów

Objawy skórne

• Rumień o sinawym zabarwieniu (heliotropowy) dookoła oczu, na policzkach, tułowiu i ramionach

• Pogrubiała skóra

• Owrzodzenia po zagojeniu blizny

• Czasami zmiany rumieniowe w okolicy stawów

• Czerwonosine grudki, zaniki i przebarwienia w okolicy stawów miedzypaliczkowych rak, szczególnie na grzbietowej powierzchni

Inne

• Teleangiektazje w okolicy paznokci

• Zwapnienia w tkance podskórnej (szczególnie u dzieci)

• Objaw Raynauda (30% chorych)

• Bóle i zapalenia stawów

• Rzadko zmiany zapalne w płucach

Przebieg choroby:

• Ostry

• Podostry

• Przewlekły

Choroba może zakończyć się zgonem spowodowanym niewydolnością oddechową lub niewydolnością krążenia

Trzy typy przebiegu choroby:

-Monocykliczny: jeden rzut choroby z remisją co najmniej dwuletnią, bez nawrotów (najlepsze rokowania)

-Policykliczny: kilka nawrotów po okresach remisji i zaprzestaniu leczenia

-Przewlekły: przewlekle utrzymująca się aktywność choroby niezależnie od leczenia (ryzyko powikłań)

W przebiegu choroby często występują nowotwory (u dorosłych): rak płuca, rak przewodu pokarmowego, rak piersi, rak narządów rodnych

Diagnostyka

Badania laboratoryjne: można stwierdzić:

-niedokrwistość

-leukocytozę

-wzrost OB

-wzrost wskaźników ostrej fazy

-zwiększone stężenie globulin gamma

Marker: PM-1, Jo-1, Mi-1

-↑↑↑ aldolaza, CPK, AST, ALAT, LDH

Biopsja mięśni:

Wycinek z mięśnia, w którym podejrzewa się zmiany zapalne, do którego zaniku jeszcze nie doszło (najczęściej m. nadgrzebieniowy lub mm. przedramienia)

Elektromiografia

Leczenie

• Encorton (60-100 mg/doba)

• Leki immunosupresyjne (azatiopryna - Imuran, cyklofosfamid, metotreksat) w przypadku nieskuteczności glikokortykosteroidów

• W okresie ostrym: leżenie w łóżku, zapobieganie przykurczom, leczenie ruchem

MŁODZIEŃCZE PRZEWLEKŁE
ZAPALENIE STAWÓW

DEFINICJA

Młodzieńcze przewlekłe zapalenie stawów (mpzs - JCA - Juvenile chronic arthritis) to zapalenie stawów, które wystąpiło przed 16 rokiem życia, czas trwania jego objawów wynosi przynajmniej 3 miesiące, a inne choroby, w których przebiegu dochodzi do odczynu stawowego zostały wykluczone. Jest pojęciem wspólnym dla całego kompleksu podtypów, różnorodnych pod względem obrazu klinicznego, początku choroby i jej dalszego przebiegu, cech genetycznych oraz charakteru zaburzeń immunologicznych.

Zależnie od objawów początkowych rozróżnia się 3 kliniczne podtypy choroby:

• Postać układowa (typ uogólniony, choroba Stilla - Systemic) - ok. 20% chorych

• Postać z zajęciem niewielu stawów (tzw. postać skąpostawowa - Pauciarticular) - ok.50% chorych

• Postać z zajęciem wielu stawów (Polyarticular) - ok.30% chorych

POSTAĆ UKŁADOWA (Choroba Stilla):

• Ostry początek choroby,

• Wysoka gorączka, o przebiegu septycznym,

• Nawracające polimorficzne wysypki,

• Uogólnione powiększenie węzłów chłonnych, powiększenie wątroby lub/i śledziony,

• Zapalenie błon surowiczych (osierdzia, opłucnej i otrzewnej)

• Zapalenie mięśnia sercowego,

• Objawy zapalenia stawów,

• Stany zapalne pochewek ścięgnistych,

• Znacznie zwiększona liczba krwinek białych,

• Znacznego stopnia niedokrwistość niedobarwliwa,

• Podwyższenie innych wskaźników ostrej fazy (OB.)

• Brak czynnika reumatoidalnego i przeciwciał p/jądrowych

• Nawracające zaostrzenia, po których następują okresy remisji, u części chorych remisja bywa wieloletnia,

• Stan ogólny bywa bardzo ciężki - może dojść do śmierci,

Zmiany w stawach…

• Początkowo niewielkie, następnie…

• Zapalenie wielostawowe - głównie stawy kolanowe, śródręczno- i śródstopnopalcowe, skokowe, nadgarstkowe,

• Jeden z wczesnych objawów i odmienny od rzs dorosłych - Odczyn okostnowy występuje wzdłuż trzonów paliczków bliższych rąk, w kościach śródręcza i śródstopia,

• Czasami dochodzi do niedorozwoju żuchwy (,,twarz ptasia”), wskazujące na wcześniejsze przebycie rzutu choroby

• Później rozległe zrosty w dużych stawach.

POSTAĆ Z ZAJĘCIEM NIEWIELU STAWÓW - OBJAWY

• Zapalenie 1-4 stawów,

• Zapalenie błony naczyniowej przedniego odcinka oka,

• Zazwyczaj prawidłowe wskaźniki zapalne,

• Obecność przeciwciał przeciwjądrowych >40% chorych i częściej u dzieci ze zmianami w oczach,

• Sporadyczna obecność czynnika reumatoidalnego klasy IgM,

• W tej postaci wykrywany jest antygen HLA B27.

POSTAĆ WIELOSTAWOWA - OBJAWY

• Początek powolny,

• Zmniejszenie masy ciała,

• Zapalenie co najmniej 5 stawów,

• Stany podgorączkowe,

• Mierne podwyższenie wskaźników ostrej fazy,

• Mierne podwyższenie wartości Hb,

• Obecność czynnika reumatoidalnego klasy IgM u około 30% chorych,

• Zahamowanie wzrostu,

• Symetryczne zmiany w stawach, dotyczą szczególnie stawów biodrowych, kolanowych, nadgarstków i ,,drobnych'' stawów rąk i stóp,

• Często są zajęte stawy kręgosłupa w odcinku szyjnym,

• Niejednokrotnie powikłaniem jest skrobiawica,

• Płyn stawowy ma cechy zapalne,

• U większości chorych obecny w surowicy krwi czynnik reumatoidalny z klasy IgG.

PRZEBIEG MPZS MA CHARAKTER PRZEWLEKŁY Z NAWRACAJĄCYMI OKRESAMI ZAOSTRZEŃ I POPRAWY. U DZIECI, KTÓRE ZACHOROWAŁY WCZEŚNIE, SPOTYKA SIĘ ZABURZENIA ROZWOJOWE.

PRZYCZYNA CHOROBY NIE JEST ZNANA, BYĆ MOŻE JEST NIĄ WRODZONA WADA UKLADU ODPORNOŚCIOWEGO. NIEKTÓRE BIAŁKA PRODUKOWANE PRZEZ ORGANIZM DZIECKA, DO TEJ PORY PRZYJAZNE I POTRZEBNEW WALCE Z WROGAMI ZEWNĘTRZNYMI, NAGLE ZACZYNAJĄ ATAKOWAĆ WŁASNE TKANKI TWORZĄCE STAWY.

POSTĘPOWANIE DIAGNOSTYCZNE:

• ODCZYN WAALERA-ROSEGO,

• CPR,

• IMMUNOGLOBULINY G, M, A,

• ECHO SERCA - PRZY OBJAWACH KLINICZNYCH ZAJĘCIA SERCA,

• RTG UKŁADU KOSTNEGO,

• OCENA PŁYNU STAWOWEGO - BADANIE SEROLOGICZNE I MORFOLOGICZNE,

• OCENA DENSYTOMETRYCZNA GĘSTOŚCI KOŚCI.

Choroba zwyrodnieniowa stawów

• Choroba zwyrodnieniowa stawów, to postępująca utrata chrząstki stawowej, której towarzyszy niedostateczna odbudowa chrząstki pokrywającej, przebudowa podchrzęstnej warstwy kości oraz tworzenie się wyrośli kostnych. Objawia się bólem, sztywnością i zmniejszeniem ruchomości stawów.

Epidemiologia

Należy do najczęściej spotykanych i najbardziej uciążliwych problemów wieku średniego i podeszłego, stanowi najczęstszą przyczynę obniżonej sprawności większości populacji.

Objawy choroby zwyrodnieniowej obserwuje się:

5% u osób w wieku 15 - 44

30% „ 45 - 64

60 - 90% „ > 65 r.ż.

• Choroba zwyrodnieniowa występuje częściej u kobiet (K/M = 2/1), występuje bez względu na pochodzenie społeczne i szerokość geograficzną.

• Zależność od lokalizacji:

biodro - częściej mężczyźni

kolana, ręce - częściej kobiety

u ludzi razy żółtej, czarnej i indian wschodnioamerykańskich mniejsza skłonność do chz stawów biodrowych.

Czynniki odpowiedzialne za zwiększone ryzyko wystąpienia choroby zwyrodnieniowej stawów.

1. Otyłość

2. Wiek, rasa

3. Choroby reumatyczne (np. rzs, zzsk, dna moczanowa)

4. Przebyte urazy, zakażenia, stany zapalne

5. Choroby metaboliczne (cukrzyca, ochronoza)

6. Przeciążenia

7. Wady wrodzone (dysplazja stawu biodrowego)

W patogenezie chzs uczestniczą ponadto:

1. Czynnik genetyczny

2. Czynnik zapalny

- apoptoza chondrocytów

OBJAWY KLINICZNE

1. Bóle stawów po obciążeniu ustępujące w spoczynku

2. Kilkunastominutowa sztywność ustępująca po pierwszych ruchach

3. Niekiedy trzeszczenia podczas ruchów, wysięki w dużych stawach, ograniczenie ruchomości

4. Charakterystyczne zniekształcenia stawów (haluksy, guzki Heberdena i Boucharda,

koślawość i szpotawość kolan itd.)

LECZENIE CHOROBY ZWYRODNIENIOWEJ

1. Wczesne rozpoznanie i edukacja chorego

2. Modyfikacja trybu życia i wykonywanych czynności

3. Redukcja masy ciała

4. Korekta mechanicznych nieprawidłowości stawu

5. Programy ćwiczeń

6. Leki

7. Fizjoterapia

ALGORYTM POSTĘPOWANIA W LECZENIU CHZS

1. Lek p.bólowy + mała dawka nlpz

-leczenie miejscowe - maści, żele,

wiskosuplementacja, chondroprotekcja

2. Duża dawka nlpz (inhibitory COX-2)

3. Injekcje dostawowe, płukanie stawów, zabiegi artroskopowe

4. Zabiegi operacyjne (osteotomia, endoprotezoplastyka)

Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (zzsk, choroba Bechterewa)

Choroba o charakterze zapalno-kostniejącym. Dotyczy głównie kręgosłupa, u części chorych przebiega z zajęciem stawów obwodowych, głównie kończyn dolnych (postać skandynawska).

Występuje z częstością 0,5-1%, szczególnie u mężczyzn rasy białej (początek 15-30 r.ż.). Występowanie powiązane jest z obecnością antygenu HLA-B 27 (zzsk 95 %, populacja 7 %).

Proces chorobowy najczęściej rozpoczyna się w stawach krzyżowo-biodrowych i postępując obejmuje stawy właściwe kręgosłupa, stawy żebrowo-kręgowe i żebrowo-poprzeczne, powodując ich częściowe lub całkowite usztywnienie.

Patologia

• Główną lokalizacją procesu zapalnego w zzsk są przyczepy ścięgien (enthesitis) i torebek stawowych do kości. W miejscach przyczepów ścięgien do kości tworzą się zmiany zapalne, które mogą prowadzić do nadżerek części korowej kości (spondylitis anterior), bądź też powodować włóknienie, a następnie kostnienie przyczepów ścięgnistych tworząc wyrośla kostne (enthesopathie).

Etiopatogeneza

• Wieloczynnikowa:

- czynnik genetyczny

- czynniki środowiskowe

- czynniki niezidentyfikowane (humoralne?)

Objawy kliniczne

• Ból okolicy krzyżowo-lędźwiowej, niekiedy promieniujący do pośladków a nawet pachwin charakteryzujący się:

- podstępnym początkiem

- utrzymywaniem się ponad 3 miesiące

- towarzyszącym uczuciem sztywności, nasilającej się nocą

- zmniejszeniem nasilenia w trakcie lub po ćwiczeniach

Kryteria diagnostyczne (Rzymskie z 1961 roku)

I. Kliniczne

• Ból i sztywność odcinka l-k kręgosłupa - dłużej niż 3 miesiące, nie ustępujące w spoczynku

• Ból i sztywność klatki piersiowej

• Ograniczenie ruchomości odcinka lędźwiowego kręgosłupa

• Ograniczenie ruchomości klatki piersiowej

• Zapalenie tęczówki aktualne lub przebyte lub obecność następstw

ZESPÓŁ REITERA

arthritis + conjunctivitis + urethritis

• Skojarzenie podostrego lub przewlekłego zapalenia stawów z zapaleniem spojówek i cewki moczowej (wyciek z cewki moczowej jałowy).

• Etiologia nieznana, prawdopodobny udział zakażenia chlamydia trachomatis dotyczący osobników z predyspozycją genetyczną (antygen HLA B 27 dodatni u 63 -90 % chorych).

• Chorują głównie mężczyźni, występuje 10x częściej wśród chorych na AIDS niż w populacji ogólnej.

OBJAWY GŁÓWNE

1. Zapalenie stawów (arthritis)- głównie duże stawy kończyn dolnych, często zajęte asymetrycznie (stawy kolanowe, skokowe)

2. Zapalenie spojówek (conjunctivitis)

3. Zapalenie cewki moczowej (urethritis)

Leczenie

1. Farmakoterapia - nlpz, glikokortykoidy ogólnie i dostawowo, tetracykliny

2. Fizjoterapia

a/ w przypadkach z zajęciem stawów obwodowych jak w rzs

b/ w przypadkach z zajęciem kręgosłupa (ok. 20%) obowiązują zasady, jak w zzsk

---