1. Polityka interregionalna i intraregionalna

Polityka interregionalna - administracja państwowa centralna wg zasad, kryteriów i celów ustanowionych przez Sejm (między województwa) Jest ona prowadzona w imię ogólnonarodowej solidarności. Jej rola jest szczególnie istotna w krajach o dużym zróżnicowaniu poziomu ekonomicznego, co związane jest z marginalizacją części obszaru kraju.

Polityka intraregionalna - samorządy 16 województw (wewnątrz województwa)

Programują one i prowadzą daną politykę w regionach. Wzrost znaczenia polityki intraregionalnej związane jest z opinią, iż każdy region powinien przede wszystkim troszczyć się o swoje sprawy, a później występować o niezbędne wsparcie organów rządowych.

2. Dochody obligatoryjne województw

Dochodami obligatoryjnymi województwa są:

1) udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa

a) 25% wpływów z podatku dochodowego od osób fizycznych zamieszkałych na terenie województwa

b) 7,6% wpływów z podatku dochodowego od osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej, posiadających siedzibę na terenie województwa 2) subwencja ogólna

3) dochody uzyskiwane przez jednostki budżetowe województwa oraz wpłaty od zakładów budżetowych i ich gospodarstw pomocniczych

4) dotacje celowe z budżetu państwa na zadania z zakresu administracji rządowej wykonywane przez województwa (na podstawie odrębnych przepisów)

5) dotacje celowe z budżetu państwa na finansowanie zadań własnych województwa

6) odsetki od środków finansowych województwa gromadzonych na rachunkach bankowych

7) dochody z majątku województwa

3. Dochody własne regionów i województw

a) dochody własne województwa Ich wysokość i udział w dochodach ogółem może być miernikiem samodzielności finansowej regionu oraz odzwierciedla możliwości prowadzenie przez samorząd wojewódzki samodzielnej polityki regionalnej

b) Dochodami własnymi regionów (woj..) są: (stanowią ok. 18% dochodu ogółem)

- udziały w podatkach państwowych

- dochody z majątku (mienia) województwa

- dochody uzyskiwane przez wojewódzkie jednostki budżetowe i gospodarstwa pomocnicze

- inne dochody (kary, grzywny, odsetki na rachunkach, spadki, darowizny)

4. Dochody zwrotne województw

Dochody zwrotne województwa

• pożyczki -

• kredyty - } w przypadku niedoboru budżetu

• dochody z tytułu emisji obligacji -

5. Podaj pełne brzmienie władz publicznych

6. Europejski fundusz społeczny

Zajmuje się wsparciem przedsięwzięć które przeciwdziałają bezrobociu, działa na poparcie równości kobiet i mężczyzn na rynku pracy , trwałego rozwoju oraz spójności gospodarczej lub społecznej. Jest instrumentem, który wspiera działania podejmowane w ramach Europejskiej Strategii Zatrudnienia oraz rocznych wytycznych w sprawie zatrudnienia. Priorytety EFS realizowane są w 5 obszarach wsparcia, które określają zakres działań mogących otrzymać wsparcie ze strony EFS. Obejmują one:

- aktywną politykę rynku pracy

- przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznym

- kształcenie ustawiczne

- doskonalenie kadr gospodarki i oraz rozwój przedsiębiorczości

- zwiększanie dostępu i uczestnictwa kobiet w rynku pracy

7. Etapy rozwoju regionalnego

• 1967r. w ramach Komisji Europejskiej powołano:

Dyrekcje Generalną XVI ds. Polityki Regionalnej - przygotowanie

koncepcji przyszłej polityki rozwoju regionalnego UE, ale działania

podjęto dopiero w 1972r.

• 1975r. - powstał Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR)

cel - neutralizowanie „Podstawowych regionalnych nierównowag

wewnątrz Wspólnoty - wynikających w szczególności z dominacji

rolnictwa , zmian w przemyśle i strukturalnego bezrobocia”

Środki kierowane były na początku do krajów członkowskich celem

wsparcia polityk regionalnych krajów

• 1979r. - I reforma EFRR, 5% budżetu tego Funduszu zostało

wydzielone na finansowanie polityki rozwoju regionalnego na

poziomie Komisji Europejskiej

Środki były przyznawane na kilka lat a ich zasięg przestrzenny był

inny niż wg krajów UE

- rozszerzenie: Wielka Brytania, Irlandia, Dania

• 1984r. - II reforma EFRR

cele:

- rozwój i strukturalne dostosowania w regionach zacofanych oraz konwersja upadających regionów przemysłowych

- elastyczna alokacja środków EFRR przez KE powyżej dolnego

poziomu progowego, ustalonego dla poszczególnych krajów

- finansowanie w pierwszej kolejności programów a nie projektów

• zidentyfikowanie szerokiego zakresu przedsięwzięć wspieranych przez EFRR

• zdefiniowanie potrzeby koordynacji polityki regionalnej państw członkowskich i UE

• powiązanie z innymi Funduszami Wspólnoty

8. Zasady polityki regionalnej na 2008-11 rok. (wszystkie zasady)

1) Zasada subsydiarności rozwoju regionalnego

Polityka regionalna państwa ma charakter uzupełniający i pomocniczy wobec działań podejmowanych przez samorządy województw

Działania polityki regionalnej państwa powinny wspierać i kooperować z polityką regionalną województw samorządowych, a nie zastępować lub dublować te polityki

Wprowadzenie bardziej zdecydowanych działań w zakresie systemu finansów publicznych, wprowadzenia sprawniejszych instytucji i procedur koordynujących politykę rządu i polityki regionalne samorządów województw

2. Zasada wspierania rozwoju endogenicznego województw

▪ Działania polityki regionalnej państwa powinny w pierwszej kolejności zmierzać do pobudzenia potencjału endogenicznego województw ▪ Oznacza to konieczność budowania w pierwszym rzędzie siły konkurencyjnej opierającej się na wewnętrznych czynnikach wzrostu, przełamywania strukturalnych problemów gospodarczych i społecznych województw, pobudzania aktywności społecznej i sprawności działania administracji publicznej w województwach ▪ Polityka regionalna państwa powinna opierać się na wewnętrznych czynnikach rozwoju, a nie jedynie na zewnętrznej redystrybucji dochodu, typu „wyuczonej bezradności”

4) Zasada rozwoju wszystkich polskich województw

• Wzmacnianie systemu terytorialnego o silnych wewnętrznych powiązaniach kooperacyjnych, zmierzającego do większej spójności przestrzennej, gospodarczej i społecznej

• Rozwój regionalny kraju w tym ujęciu to rozwój wszystkich województw, bez względu na ich poziom konkurencyjności gospodarczej, problemy rozwojowe i specyfikę przestrzenna

• Żaden z regionów nie może być wykluczony z procesów rozwoju

• Optymalne wykorzystanie zasobów wewnętrznych wszystkich województw może być ważne nie tylko dla konkurencyjności poszczególnych obszarów, ale również dla konkurencyjności kraju w wymiarze międzynarodowym

• Celem rozwoju powinna być integracja wewnętrzna polskich regionów, a także korzystniejsze włączenie polskiej przestrzeni społeczno - gospodarczej w układ przestrzeni europejskiej

• Eliminowanie sytuacji sprzyjającej nadmiernej rywalizacji między poszczególnymi regionami

• Premiowanie rozwiązań instytucjonalnych, które sprzyjają kooperacji i wymianie doświadczeń między regionami, a także solidarności międzyregionalnej w rozwiązywaniu problemów regionalnych ważnych z punktu widzenia rozwoju całego kraju

4) Zasada inicjowania długofalowego rozwoju regionalnego

▪ Celem polityki regionalnej państwa jest zainicjowanie trwałych procesów rozwojowych w regionach

▪ Przyjęcie jako zasady długofalowego planowania strategii rozwoju regionalnego i oparcia polityk publicznych na takich strategiach

▪ Działania powinny opierać się na wieloletnich planach inwestycyjnych i programach operacyjnych

Rozwój długofalowy regionów powinien bazować na:

- wykorzystaniu wewnętrznych zasobów województw - ocenie szans i barier rozwojowych tych województw

- zaangażowaniu regionalnych elit politycznych, społecznych i gospodarczych

- wprowadzać instytucje prawne i procedury działania, które będą przeciwdziałać doraźnemu traktowaniu instrumentów polityki regionalnej

5) Zasada koordynacji instrumentów polityki regionalnej i innych publicznych polityk rozwojowych • Działania wielopłaszczyznowe, międzysektorowe, nakierowane na zmiany strukturalne konsekwentnie realizowane na przestrzeni wielu lat

• Warunkiem skuteczności polityki regionalnej państwa jest zapewnienie koordynacji działań zmierzających do rozwoju regionalnego między różnymi podmiotami władz publicznych. Kluczowe znaczenie ma odpowiednie skoordynowanie działań rządu i samorządów województw

• Polityka regionalna państwa wymaga ścisłego powiązania działań sektorowych i horyzontalnych rządu z polityką regionalną państwa. Powiązania działań na rzecz rozwoju regionalnego między poszczególnymi szczeblami samorządów terytorialnych, koordynacja działań między różnymi województwami, między podmiotami administracyjnymi, instytucjami otoczenia biznesowego, organizacjami pozarządowymi oraz przedsiębiorstwami prywatnymi • Koordynacji wymagają również instrumenty europejskiej i krajowej polityki rozwoju regionalnego

6) Zasada koncentracji przestrzennej rozwoju regionalnego

• Polityka regionalna państwa powinna zmierzać do maksymalizacji efektów synergicznych między działaniami rozwojowymi podejmowanymi przez różne podmioty władz publicznych w województwach

• Polityka regionalna państwa powinna koncentrować środki publiczne i koordynować różne polityki publiczne na priorytetowych problemach rozwoju regionalnego

• Istotnym czynnikiem tej koncentracji jest zapewnienie właściwej koordynacji polityk publicznych różnego szczebla, zapewnienie zgodności strategii rozwoju regionalnego i planów zagospodarowania przestrzennego, jak również wprowadzenia procedur lepszego planowania zagospodarowania między różnymi szczeblami władz publicznych

7) Zasada zapewnienia efektywności i najwyższej jakości polityki regionalnej

▪ Polityka regionalna powinna kierować się zasadą dążenia do maksymalizacji skuteczności działania i racjonalnego wykorzystania środków publicznych. Oznacza to stałe dążenia do zdolności absorpcyjnych województw, poprawiania oraz upraszczania procedur i struktur administracji publicznej, zwiększania profesjonalizmu i kompetencji urzędników

Realizacja tej zasady prowadzi także do poprawiania standardów antykorupcyjnych i przejrzystości administracji publicznej, skutecznego wprowadzania standardów służby cywilnej do administracji samorządowej, racjonalizowania wydatków, struktur i zatrudnienia w administracji terytorialnej

9. Region gospodarczy

Zespół obszarów powiązanych ze sobą różnorodnymi więzami ekonomicznymi i społecznymi i wykazujących jako całość znaczne powiązania i przepływ z innymi zespołami. Rozróżniamy:

- regiony węzłowe - (różnorodne), zróżnicowane wewnętrznie, poszczególne jego części pełnią różne funkcje, pewne punkty prezentują wyspecjalizowaną produkcję lub usługi mające zasięg o wiele szerszy niż sam region węzłowy, czasem nawet obsługują cały kraj lub pracują na eksport

- regiony strefowe - jednorodne pod względem produkcji, dotyczą działalności o charakterze powierzchniowym np. rolnictwo, leśnictwo, turystyka, w planowaniu regionalnym regiony te traktuje się jako regiony pomocnicze lub uzupełniające, mogą stanowić części regionów węzłowych.

10. Źródła finansowania rozwoju regionalnego
    
    • budżety samorządów wojewódzkich
    • budżet państwa
    • fundusze celowe
    • środki agencji publicznych
    • regionalne fundusze inwestycyjne
    • środki finansowe inwestorów prywatnych (krajowych i zagranicznych)

11. Dochody fakultatywne województw

- dotacje celowe na dofinansowanie zadań własnych województwa

- dotacje celowe na zadania realizowane przez województwa na postawie porozumień z organami administracji rządowej lub innymi jednostkami samorządu terytorialnego

- dotacje celowe dla państwowych uczelni zawodowych (utworzonych na wniosek sejmiku województwa)

- dotacje z funduszy celowych

- spadki, zapisy, darowizny

- odsetki od pożyczek udzielanych przez województwa

- odsetki i dywidendy od kapitału wniesionego do spółek

12. Kontrakt wojewódzki

Ustalenie wysokości dofinansowania zadań regionalnych w poszczególnych województwach następuje w dokumencie zwanym kontraktem wojewódzkim

● Stronami kontraktu są: Rada Ministrów i Samorząd Województw

Kontrakt zawiera:

• okres obowiązywania kontraktu

• cele i zadania na które udzielone jest wsparcie finansowe

• harmonogram wykonywania zadań

• źródła finansowania planowanych zadań i wysokość środków

Środki przyznawane samorządom na podstawie kontraktu wojewódzkiego na realizację zadań z polityki regionalnej przekazuje wojewoda

Zadania nie ujęte w kontrakcie mogą być finansowane z dotacji celowych z budżetu państwa jedynie w przypadkach:

- klęsk żywiołowych, sytuacji kryzysowych

• programów pilotażowych testujących nowe rozwiązania rozwoju regionalnego

• programów doradczych i informacyjnych

13. Subwencja ogólna dla województwa

Instrument finansowania regionalnego z budżetu państwa

- oświatowa (podział na gminy)

drogowa (wpływ z podatku akcyzowego) - o wydatkowaniu decyduje sejmik województwa

wyrównawcza (otrzymują województwa o najniższych dochodach własnych)

14. Fundusze strukturalne

- Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR)

- Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOiGR)

- Finansowy Instrument Sterowania Rybołówstwem \

- Europejski Fundusz Społeczny

Cele na jakie są przeznaczone

1. wspieranie regionów najsłabiej rozwiniętych

2. wspieranie przemian ekonomicznych i społecznych na obszarach o zaburzonej strukturze gospodarki

3. modernizacja rynku pracy

15. Zdefiniuj pojęcie rozwoju lokalnego

16. Zdefiniuj pojęcie rozwoju regionalnego Unii Europejskiej

17. Potencjał endogeniczny jako podstawa rozwoju regionalnego

18. Wyjaśnij teorię strefy Thunnena, Webera, Kristalera

1. Teoria strefy rolniczej Thunnena - sformuowana została hipoteza rozmieszczenia różnych rodzajów produkcji rolniczej wokół jednego centralnie zlokalizowanego miasta (rynku zbytu). W teorii tej chodzi o uchwycenie zależności między odległością strefy produkcji rolniczej od miejsca konsumpcji a typem gospodarki rolnej

- im odległość strefy produkcyjnej od centrum rynku zbytu jest mniejsza tym gospodarka rolna powinna być bardziej intensywna

- im odległość jest większa to produkcja bardziej ekstensywna np. produkcja zbóż, roślin okopowych

b) Teoria lokalizacji przedsiębiorstwa przemysłowego Webera związana jest z rozwojem specjalizacji produkcji i rozwojem przemysłu

transport - główny składnik lokalizacji

siła robocza, aglomeracja - składniki uzupełniające

Lokalizacja w miejscach surowców (kopalnie) lub na rynku zbytu (przemysł stoczniowy) najlepszym miejscem lokalizacji przedsiębiorstw jest miejsce, gdzie są małe koszty związane z transportem

Optymalnego miejsca lokalizacji przedsiębiorstwa Pan Weber nie znalazł bo czynniki wytwórcze zmieniają się w czasie. Weber podkreśla, że istnieje konieczność tworzenia zakładów przemysłowych niedaleko siebie, które będą ze sobą współpracować

2. Teoria ośrodków centralnych Kristalera - miejsce centralne tomisto, ośrodki centralne dzielimy na 2 grupy:

- ośrodki centralne wyższego rzędu - oferują dobra wyższego i niższego rzędu

- ośrodki centralne niższego rzędu - oferują dobra niższego rzędu

19. Typologia regionów

1. rozwinięte i rozwijające się

- rozwijające się dynamicznie i harmonijnie

- dysponujące warunkami do przyspieszania procesów wzrostu

- wymagające harmonizacji procesu rozwoju

b) opóźnione w rozwoju

- nierozwinięte wymagające aktywizacji nowych możliwości, oczekujące, obszary przygraniczne

- depresji - wymagające rekonwersji strukturalnej, wymagające centralnej konstrukcji

20. Skróty

ARR - Agencja Rynku Rolnego

ODR - Ośrodek Doradztwa Rolniczego

AIL - Agencja Inicjatyw Lokalnych

ANR - Agencja nieruchomości Rolnych

IRP - Izba Rolno Przemysłowa

IPH - Izba Przemysłowo Handlowa

PAIZ - Państwowa Agencja Inwestycji Zagranicznych

PAR - ????????

ARP - Agencja Rozwoju Przemysłu

1

---