Imię	Pochodzenie	Działalność	Data
Am	Niesiony / Nosiciel	Tekoa (Pd)	Izrael (gł. Betel)	760 - 750 prawdop. nie dłużej niż rok	świadomość wszechmocy B. 3,13 sprawiedliwość B.1,5 przeciw Izraelitom - sprawiedl. społ. 2,7, biedni odrzucał kult bez sprawiedl. wobec ludzi 5,21-24 przepowiada karę pierwszy raz DZIEŃ JHWH 5,18-20 głód słuchania słowa JHWH 8,11 ocaleje reszta 5,3; 9,8 pierwszy raz BIADA 5,18nn; 6,1nn sprawca nieszczęść - naród nie nazwany po imieniu (Asyria) pomyłka Am 7,11
Oz	JHWH wybawia	(Pn)	Izrael	750 - 724/3	miłość B. do narodu 13,4 3x berit jedyny wśród proroków 2,20; 6,7; 8,1 wierność i miłość małżeńska jako wzór naród uniknie zupełnej zagłady 2,29; 5,15 Chrystus potwierdził Oz 6,6 w Mt 9,13
Pt-Iz	JHWH zbawia		JUDA	740 -	Bóg wielki i potężny, Święty, mocny transcendentny JHWH Król - I świad. biblijne JHWH wybrał Izraela Izrael powinien Mu ufać zwalczał niesprawiedliwość społeczną, wzywał do nawrócenia 1,18 przepowiadał kary Boże Reszta przetrwa 6,13, 7,3... przyjdzie Mzesjasz z rodu Dawida 7,10 - 16; 8,23b - 9,6, 11, 1-9; 32, 1-5 przymiotem Mesjasza będzie sprawiedliwość 1,15-17, 3,14, 11,1... nie ma idei Mesjasza - wcielonego Syna Bożego
Mi	kto jak JHWH	Moreszet (Pd)		737 - 686	nigdy nie używa słowa przymierze 6,8 - synteza Am sprawiedliwość, Oz wierność Iz ufność i rozwaga Król będzie pokojem 5,4a mesjanizm nacjonalistyczny przeciw niesprawiedliwości społ. i bałwochwalstwu
Na	JHWH mnie pocieszył	Elkosz (?)		663 - 612	świadomość wielkości Boga, JHWH dobry dla ufających Mu, wybawia ich1,7 dlatego zniszczy Niniwę 1,9 nie ma gróżb i oskarżeń przeciw Jerozolimie i Judzie zapoż. od Iz: Asyria = lew (2,12 - Iz 5,29), JHWH złamie jej jarzmo (1,13 = Iz 9,3)
So	JHWH chroni			640 - 630 / 630 - 622	DZIEŃ JHWH - sąd ocalenie „ubogich kraju” zapowiedzi nawrócenia narodów pogańskich 2,11; 3,9-10
Ha	obejmować / roslina			625 / 605 - 598	dlaczego JHWH pozwala na ucisk sprawiedliwych? Bóg nagrodzi wierność 2,4 wysoka moralność (5 Biada 2,6 - 19)
Jr	JHWH podniósł	Anatot		628/7 - 587/6	zdrowa część narodu to wygnańcy 31,33 przepowiadał nowe przymierze 31,31-34; 32,37-41 człowiek ma postępować drogą JHWH 7,23 domaga się znajomości JHWH 2,2-5 w początkach Izraela przymierze było najlepiej przestrzegane - obraz małżeństwa (Oz) 2,2-3.13 naród zapomniał drogi JHWH 3,21 NEW! odrodzenie miłości między JHWH i Iz, ale to naród będzie darzył JHWH miłością 31,19 jedna zapowiedź Mesjasza 23,1.5-6 Mesjasz nie wojskowy, nie panuje nad innymi narodami

Królowie Izraela

Omri (884 - 873) - ... - Jeroboam II (787 - --> 746)- Zachariasz (753)- Szallum (753) -Menachem (746 [Author:PZ] - 738/7) - Pekachiasz (738/7 - 737)- Pekach - (737 - 732) -Ozeasz (732 - 722/1)

Królowie Asyrii:

Tiglatpileser III (747 - 724)- Salmanassar V (724 - 720)- Sargon II (720 - 704) - Sennacheryb (704 - 681) - Asarhadon - Assurbanipal (668 - 630) - upadek Niniwy 612 - upadek Asyrii 606

Babilonia (626-539)

Nabuchodonozor (Nabonid) (605-562) - Ewil-Merodak (562-560) - Nerigillissar (560-556) - Nabonid - Baltazar

Persja (539-333):

Cyrus (559-529) - Kambyzes (529-522) - Dariusz I Wlk. (521-486) - Kserkses I Achaszwerosz (485-465)- Artakserkses I (464-424)- Dariusz II (424-404)- - Dariusz III (336/5-330)

Hellenizm: (336-63 przed Ch.):

Filip Macedoński (360-336) - Aleksander Wlk (336-322)

	Imię	Pochodzenie	Działalność	Data
Ez	Bóg jest mocny	syn kapł. Buziego	Palestyna Babilonia	593 - 571	styl monotonny i rozwlekły twórca alegorii wielkość i świętość Boga niewierność w dziedzinie kultu oraz wykroczenia moralne źródło niewierności - pycha narodu i króla Sedecjasza będzie czas, w którym dynastia Dawida przestanie istnieć ocaleje reszta odpowiedzialność osobista JHWH zawrze wieczne przymierze, przymierze pokoju przyjdzie książę z rodu Dawida, łagodny i sprawiedliwy ocena pasterzy - 34,1-31 wyschnięte kości - 37,1-14
Ab	sługa JHWH			po 587	JHWH panuje nad narodami i jest sprawiedliwy wrogość do Edomitów na odnowionym Syjonie JHWH okaże godność królewską
DtIz	JHWH zbawia	anonimowy (strach?)	Babilonia	547/6-539 (po 538?)	wyraźne sformułowanie monoteizmu JHWH jest nieporównywalny, wszechmocny i w-wiedzący Bóg Stwórca niewola = kara Boża Bóg wyprowadzi naród z niewoli, stworzy rzecz nową nacjonalistyczne myślenie przechodzące w uniwersalizm idea przyszłego nawrócenia narodów pogańskich mesjasz = Cyrus nie spodziewał się odbudowy monarchii Dawida JHWH zawrze nowe i wieczne przymierze
Ag	urodzony w święto	kapłan	Jerozolima	VIII-XII 520	ciężki styl nawiązywał do wcześniejszych proroków czystość rytualna znaczenie świątyni Zorobabel = nowy Dawid = Mesjasz = Sygnet JHWH
PtZa	JHWH sobie przypomniał	syn Iddo, kapłan	Jerozolima	XI 520 - XII 518	styl wizjonerski, pośrednik między stylem prorockim i apokalipt. Bóg jest transcendentny, święty moralnie troska o świątynię i świętość narodu JHWH upokorzy narody, zamieszka w Jerozolimie narody się nawrócą do JHWH uniwersalizm Zorobabel = sługa, Pęd (3,8) = Mesjasz, władza królewska Jozue = Mesjasz, władza kapłańska 2 Mesjaszy
TrIz		wielu autorów	Jerozolima	520 - 450	przeciw niesprawiedliwości głęboka świadomość etyczna szabat nacjonalizm i uniwersalizm Pomazaniec JHWH (61,1-11), mesjanizm królewski pośredni JHWH zawrze nowe i wieczne przymierze
Ml	mój posłaniec		Jerozolima	po 428	słownictwo zal. od Pwt Bóg ojcem i władcą narodu iz. krytyka małżeństw mieszanych Posłaniec JHWH (=JHWH, Mesjasz, Ezd, Neh) ofiara czysta uniwersalizm
Jl	JHWH jest Bogiem	syn Petuela prorok kultowy?	Jerozolima	357	wartość modlitwy i pokuty Dzień JHWH - nacjonalizm Dolina Jehoszafat (JHWH sądzi)
Jon	gołąb	niehistoryczna: s. Amittaja, poch. z Gat-Chefer w Galilei	Niniwa	powst. księgi: V lub IV w. (333-63)	Bóg nie chce śmierci grzeszników, ale by się nawrócili i żyli uniwersalizm
DtZa	JHWH sobie przypomniał	anonimowa	Jerozolima	koniec IV w.	oczekiwanie na Mesjasza Mesjasz na osiołku (9,9-10), biedny, sprawiedliwy, wybawiony przez JHWH - zbliżony do sługi JHWH zaufać Bogu i nie słuchać wróżbitów narody pogański przyłączą się do Żydów zbawienie narodów: uniwersalizm (9,9-10)/nacjonalizm (12,9-13) zapowiada wygaśnięcie instytucji proroctwa mój pasterz ≈ Sługa JHWH
Dn	Bóg jest moim sędzią		Babilonia	księga: po 164	Bóg jest potęgą, zna wszystko, kieruje biegiem wydarzeń imperia ustąpią miejsca niezniszczalnemu królestwu Boga Syn Człowieczy (7,13n) angelologia (a. mają imiona, opiekują się narodami, stoją przed Najwyższym) pierwsza w ST zapowiedź zmartwychwstania dosł. i indywidualnego

Prorocy Izraela, oprac. słoń ® 2000/2001

4

Chronologia niezgodna z BT

---