ABC Unii Europejskiej
TRAKTATY STANOWIĄCE PODSTAWĘ POWSTANIA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH I UNII EUROPEJSKIEJ
Traktat Paryski - ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (EWWiS) podpisany 18 kwietnia 1951 r. na okres 50 lat (przestał obowiązywać w lipcu 2002 r.) Celem traktatu było stworzenie wspólnego rynku węgla i stali. Zostały zniesione cła importowe, cła eksportowe oraz ograniczenia ilościowe w przepływie towarów objętych traktatem miedzy członkami Wspólnoty.
Traktaty Rzymskie - ustanawiające Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG) - zwaną później Wspólnotą Europejską (WE) oraz Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (EURATOM) podpisane 25 marca 1957 r. Zostały zawarte na czas nieograniczony i weszły w życie 1 stycznia 1958 r. Do najważniejszych zadań EURATOM-u należy zaliczyć:
wspieranie badań i rozpowszechnianie informacji technicznej,
popieranie inwestycji w dziedzinie energii jądrowej,
zapewnienie właściwego używania materiałów nuklearnych.
W roku 1959 państwa członkowskie tej Wspólnoty zniosły wszystkie cła importowe i eksportowe oraz ograniczenia ilościowe dla produktów związanych ze wspólnym rynkiem energii atomowej.
Traktat z Maastricht ( Traktat o Unii Europejskiej)- ustanawiający Unię Europejską został podpisany 7 lutego 1992 r. Traktat wszedł w życie 1 listopada 1993 r. Unię Europejską tworzą trzy filary:
I filar - obejmuje problematykę objętą traktatami ustanawiającymi EWWiS, WE i EURATOM oraz nowe dziedziny, takie jak: unia gospodarcza i walutowa (wprowadzenie wspólnej waluty -euro), obywatelstwo Unii, zatrudnienie, polityka wizowa, edukacja i młodzież, kultura, sieci transeuropejskie, ochrona konsumenta, ochrona zdrowia publicznego, polityka imigracyjna, zwiększenie znaczenia ochrony środowiska;
II filar - wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa;
III filar - sprawy wewnętrzne i wymiar sprawiedliwości (na mocy późniejszego Traktatu z Amsterdamu znaczna część tego filaru została przeniesiona do filaru I).
W stosunku do I filaru obowiązuje procedura decyzyjna na szczeblu wspólnotowym przewidziana traktatami Wspólnot. W pozostałych dwóch filarach zachowano współpracę międzyrządową.
Traktat z Amsterdamu - został podpisany 2 października 1997 r. i wszedł w życie 1 maja 1999 r. Był efektem Konferencji Międzyrządowej rozpoczętej w 1996 r. w Turynie, dotyczącej reformy Unii Europejskiej. Traktat ten (w przeciwieństwie do Traktatu z Maastricht) nie zawierał żadnych autonomicznych postanowień, a jedynie wprowadził modyfikacje w Traktacie o Unii Europejskiej, traktatach założycielskich Wspólnot Europejskich. Do priorytetowych celów Traktatu z Amsterdamu zaliczono:
wspieranie zatrudnienia oraz zagwarantowanie obywatelom ich podstawowych praw,
usunięcie pozostałych przeszkód w przepływie osób oraz wzmocnienie ich bezpieczeństwa,
usprawnienie struktury instytucjonalnej Unii w perspektywie jej rozszerzenia,
poszerzenie kompetencji UE w zakresie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (m.in. powołanie Sekretarza Generalnego Rady UE),
wzmocnienie roli Parlamentu Europejskiego w procedurze współdecydowania,
zawarcie zalecenia dotyczącego intensyfikacji współpracy między Parlamentem Europejskim a parlamentami narodowymi.
Traktat z Nicei - podpisany został 26 lutego 2001 r. Wszedł w życie 1 lutego 2003 r. Podobnie jak Traktat Amsterdamu nie zawiera autonomicznych postanowień, lecz jedynie modyfikuje określone artykuły traktatu o Unii Europejskiej oraz traktatów ustanawiających Wspólnoty Europejskie. Najważniejsze zmiany wprowadzone do Traktatu o Unii Europejskiej dotyczą:
procedury zawieszania określonych praw, które wynikają dla państwa członkowskiego ze stosowania traktatu, w razie poważnego naruszenia przez to państwo podstawowych zasad, na jakich opiera się Unia;
wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz zasad zawierania porozumień międzynarodowych w II i III filarze;
modyfikacji procedury powoływania Komisji Europejskiej - wzmocnienie pozycji przewodniczącego Komisji; do 1 listopada 2004 r. obecny skład Komisji nie ulega zmianie, po tym terminie zacznie obowiązywać zasada „jeden komisarz dla jednego państwa członkowskiego”;
zwiększenia zakresu spraw poddawanych głosowaniu metodą większości kwalifikowanej zamiast jednomyślności oraz uszczegółowienia warunków stosowania zasady wzmocnionej współpracy;
reformy Parlamentu Europejskiego (zwiększenie liczby eurodeputowanych do 732.
Traktat z Lizbony - podpisany 13 grudnia 2007 r. w Lizbonie przez przywódców 27 państw członkowskich. Wszedł w życie 1 grudnia 2009 r. Stanowi umowę międzynarodową zmieniającą dotychczasowe Traktaty o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską. Zlikwidował Wspólnotę Europejską i tzw. „strukturę trójfilarową”, natomiast kompetencje, prawa i obowiązki Wspólnoty przejęła Unia Europejska.
Najważniejsze zmiany wprowadzone przez Traktat:
przekształcenie Unii w jednolitą organizację międzynarodową poprzez nadanie UE osobowości prawnej;
zniesienie struktury filarowej, ujednolicenie procesu decyzyjnego oraz katalogu instrumentów prawnych;
usprawnienie działania instytucji unijnych. Sprecyzowanie podziału kompetencji między Unię i państwa członkowskie;
wprowadzenie formuły podejmowania decyzji w Radzie większością kwalifikowaną, zgodnie z tzw. zasadą „podwójnej większości”, z uwzględnieniem okresów przejściowych do 2017 r. oraz tzw. „mniejszości blokującej”;
wzmocnienie roli Parlamentu Europejskiego i parlamentów narodowych;
wzmocnienie ochrony praw podstawowych, poprzez włączenie Karty Praw Podstawowych do prawa pierwotnego oraz stworzenie podstawy prawnej przystąpienia Unii do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka;
uporządkowanie katalogu źródeł prawa pochodnego w Unii oraz procedury stanowienia tego prawa;
sprecyzowanie procedury stanowienia i zmiany prawa pierwotnego Unii.
ETAPY ROZSZERZENIA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH
Sygnatariuszami traktatów założycielskich było 6 krajów europejskich: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Niemcy i Włochy.
W kolejnych latach dołączyły do nich:
1973 - Dania, Irlandia, Wielka Brytania (I rozszerzenie)
1981 - Grecja (II rozszerzenia)
1986 - Hiszpania, Portugalia (III rozszerzenie)
1995 - Austria, Finlandia, Szwecja (IV rozszerzenie)
2004 - Polska, Słowacja, Litwa, Słowenia, Węgry, Czechy, Łotwa, Estonia, Malta, Cypr (V rozszerzenie).
2007 - Bułgaria, Rumunia (VI rozszerzenie)
Od 1 stycznia 2007 r. w skład Unii Europejskiej wchodzi 27 państw członkowskich.
INSTYTUCJE UNII EUROPEJSKIEJ
Podstawowymi instytucjami Unii Europejskiej są:
Rada Europejska
Rada Unii Europejskiej
Komisja Europejska
Parlament Europejski
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
Europejski Trybunał Obrachunkowy
Europejski Bank Centralny
Rada Europejska - powstała 10 grudnia 1974 r. Do czasu wejścia traktatu z Lizbony działała w formie „spotkania na szczycie”, które odbywały się dwa razy w roku. Jej struktura organizacyjna określona była na mocy Jednolitego Aktu Europejskiego. Zgodnie z art.2 JAE w skład Rady wchodzili szefowie państw i rządów państw członkowskich oraz przewodniczący Komisji wspomagani przez ministrów spraw zagranicznych oraz jednego członka Komisji. Rada Europejska, jako główny organ polityczny Unii, podejmowała podstawowe decyzje polityczne. Na mocy Traktatu z Amsterdamu do Traktatu o UE wprowadzone były zapisy określające zadania Rady w kształtowaniu polityki II filaru Unii polegające na definiowaniu zasad oraz wytyczaniu ogólnych kierunków wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, w tym także w odniesieniu do problemów polityki obronnej oraz na podejmowaniu decyzji w sprawie wdrażania wspólnych strategii Unii w obszarach, w których „występują ważne wspólne interesy państw członkowskich”.
Wraz z wejściem w życie traktatu z Lizbony 1 grudnia 2009 r. Rada Europejska zyskała status instytucji. Jej przewodniczacym został Herman Van Rompuy, który został wybrany kwalifikowaną większością głosów. Kadencja przewodniczącego trwa dwa i pół roku. Funkcję przewodniczacego można pełnić maksymalnie przez dwie kadencje.
Skład i zadania Rady Europejskiej określone są w art.15 Traktatu o Unii Europejskiej (pierwsza część traktatu z Lizbony). Obecnie również w skład Rady wchodzą szefowie państw lub rządów państw członkowskich oraz przewodniczący Komisji wspomagani (jeżeli wymaga tego porządek obrad i zostanie podjęta taka decyzja) przez ministrów spraw zagranicznych oraz jednego członka Komisji. W pracach Rady uczestniczy wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.
Rada Europejska nie pełni funkcji ustawodawczych ale określa dla Unii Europejskiej ogólne kierunki rozwoju i działań oraz priorytety polityczne.
Rada Unii Europejskiej - zwana wcześniej Radą Ministrów (siedziba: Bruksela). Powstała w 1958 r. na mocy podpisanego 25 marca 1957 r. Traktatu ustanawiającego EWG. Rada reprezentowała interesy państw członkowskich na szczeblu Wspólnoty w procesie kształtowania i realizacji wspólnej polityki, w każdej dziedzinie podlegającej działalności legislacyjnej Rady. Jako główny organ decyzyjny (legislacyjny) WE, Rada zajmowała główną pozycję w jej systemie instytucjonalnym. W skład Rady wchodzili przedstawiciele państw członkowskich na szczeblu ministerialnym (po jednym z każdego państwa). Państwo członkowskie sprawowało przewodnictwo w Radzie przez sześć miesięcy. Do czasu wejścia postanowień Traktatu z Lizbony w Radzie obowiązywały trzy procedury głosowania:
zasada zwykłej większości (jeśli w Traktacie o WE nie było przewidziane inaczej, to Rada postanawia większością głosów swoich członków),
zasada większości kwalifikowanej (polegała na przydzieleniu członkom Rady zróżnicowanej liczby głosów, głównie w zależności od liczby mieszkańców państwa członkowskiego, które reprezentują),
zasada jednomyślności (dotyczyła najbardziej wrażliwych obszarów decyzyjnych).
Po wejściu w życie Traktatu z Lizbony Rada Unii Europejskiej działa w postaci dziesięciu konfiguracji:
Rada do spraw Ogólnych
Rada do spraw Zagranicznych
Rada do spraw Gospodarczych i Finansowych
Rada do spraw Współpracy w dziedzinie Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych
Rada do spraw Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Polityki Dotyczącej Konsumentów
Rada do spraw Transportu, Telekomunikacji i Energii
Rada do spraw Rolnictwa i Rybołówstwa
Rada do spraw Ochrony Środowiska
Rada do spraw Konkurencji
Rada do spraw Edukacji, Młodzieży i Kultury
Delegatami do Rady są ministrowie, kierujący w sych krajach resortami odpowiedzialnymi za sprawy rozpatrywane na forum Rady. Członkowie Rady reprezentują interesy swoich państw i działają zgodnie z instrukcjami swoich rządów.
Podstawową kompetencją Rady Unii Europejskiej jest stanowienie prawa wspólnie z Parlamentem Europejskim. Do zadań Rady należą również koordynacja polityk gospodarczych poszczególnych państw członkowskich, przyjmowanie budżetu UE wspólnie z Parlamentem Europejskim, prace związane z zawieraniem przez Unię Europejską umów międzynarodowych z państwami trzecimi oraz organizacjami międzynarodowymi, podejmowanie rokowań, mianowanie negocjatorów, a także na podstawie wytycznych określonych przez Radę Europejską podejmowanie decyzji koniecznych do określenia wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa UE.
Po wejściu w życie Traktatu z Lizbony przewodnictwo w Radzie Unii Europejskiej (zwane prezydenturą) sprawowane jest przez trzy państwa członkowskie (tzw. trio) przez 18 miesiecy według wspólnego programu. Polska obejmie prezydenturę w Radzie w drugim półroczu 2011 r.
W Radzie Unii Europejskiej decyzje podejmowane są większością kwalifikowaną (jeżeli traktaty nie stanowią inaczej). Liczba głosów danego państwa członkowskiego zależy od liczby ludności. Polska ma 27 głosów w Radzie. Do 31 października 2014 r. nadal obowiązuje formuła wprowadona na mocy Traktatu z Nicei zaś od 1 listopada 2014 r. przewidziana jest zmiana systemu głosowania na system podwójnej większości.
więcej: Traktat z Lizbony
Komisja Europejska (siedziba w Brukseli) - powołana do życia w 1958 r. na mocy Traktatu o WE. Jest największą instytucją w UE. Jej kadencja trwa 5 lat. Od 1 stycznia 2007 r. liczba komisarzy wynosi 27 - zgodnie z zasadą: po jednym komisarzu z każdego państwa członkowskiego.
Traktat z Lizbony wprowadził urząd wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, który jest jednym z 27 komisarzy i z urzędu pełni funkcję jednego z wiceprzewodniczących Komisji.
Komisja ma trzy główne uprawnienia: inicjatywne, kontrolne oraz wykonawcze. Do zadań Komisji należy:
zgłaszanie Radzie i Parlamentowi propozycji legislacyjnych, których celem jest ochrona interesów UE i jej obywateli a nie pojedyńczych krajów lub sektorów gospodarki. (Komisja nie ma wyłącznego prawa inicjatywy legislacyjnej w zakresie polityki zagranicznej, bezpieczeństwa oraz w zakresie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych),
czuwanie nad przestrzeganiem stosowania prawa pierwotnego i wtórnego Unii Europejskiej (jej kontrolne kompetencje obejmują instytucje i państwa członkowskie, czasami również osoby fizyczne),
nadzorowanie stosowania się do orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości,
nadzorowanie stanu budżetu i wysokości długu publicznego,
odpowiedzialność za negocjonowanie umów międzynarodowych w imieniu UE.
Parlament Europejski (siedziba: w Strasburgu) - składa się z przedstawicieli państw członkowskich - posłów do Parlamentu popularnie zwanych eurodeputowanymi - wybieranych w wyborach bezpośrednich i powszechnych na okres 5 lat.
Ostatnie wybory do PE miały miejsce w czerwcu 2009 r. Obecny skład zgromadzenia (7 kadencja) liczy 736 członków ze wszystkich 27 krajów UE (do końca maja 2009 r. Parlament liczył 732 członków). W tej kadencji Polska ma 50 miejsc w Parlamencie. Uprawnienia Parlamentu dzielą się na legislacyjne, budżetowe i kontrolne.
Uprawnienia legislacyjne realizowane są w wyniku 4 procedur: konsultacji (stanowi wymóg zapoznania się przez Radę ze stanowiskiem Parlamentu, zanim zgłoszona przez Komisję propozycja legislacyjna stanie się przedmiotem głosowania w Radzie); wyrażania zgody (polega na udzieleniu bądź nieudzieleniu przez Parlament zgody na przyjęcie przez Radę aktu prawnego); procedurę współpracy (umożliwia Parlamentowi wpływ na zmianę zgłoszonej przez Komisję propozycji legislacyjnej. Obecnie znajduje zastosowanie jedynie do aktów prawnych dotyczących unii gospodarczej i walutowej); procedurę współdecydowania (jako bardziej rozwiniętą formę procedury współpracy, polegającą na wspólnym stanowieniu prawa przez Radę i Parlament Europejski).
Uprawnienia budżetowe wynikają z określonej procedury uchwalania budżetu. Budżet zostaje uznany za ostatecznie uchwalony, jeśli Parlament w określonym czasie nie wprowadzi do niego zmian bądź nie zaproponuje korekt.
Uprawnienia kontrolne Parlamentu obejmują funkcje kontrolne w odniesieniu do Komisji, Rady oraz innych instytucji Unii. Inne uprawnienia kontrolne to: prawo wystąpienia z wnioskiem o wotum nieufności wobec Komisji, prawo udzielania Komisji absolutorium wykonania budżetu.
14 lipca 2009 r. Jerzy Buzek został wybrany na przewodniczącego Parlamentu Eueopejskiego. Funkcję bedzie pełnił przez dwa i pół roku do 2012 r. Przewodniczący kieruje pracami Parlamentu i reprezentuje Parlament w stusunkach zewnętrznych.
Sekretariat Generalny, na czele którego stoi sekretarz generalny i jego służby mieszczą się w Luksemburgu.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
Od dnia 1 grudnia 2009 r. instytucja sądownicza UE nosi nazwę Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej ( I siedziba w Luksemburgu). Tak jak uprzednio w jej skład wchodzą trzy sądy: Trybunał Sprawiedliwości, Sąd (dawniej: Sąd Pierwszej Instancji) oraz Sąd do spraw Służby Publicznej Unii Europejskiej. Do głównych zadań Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej należą: zapewnienie przestrzegania prawa w zakresie interpretacji i stosowania w ten sam sposób w każdym państwie członkowskim oraz dalszy rozwój tego prawa w drodze określania koniecznych zmian lub uzupełnień.
Trybunał Sprawiedliwości. W skład Trybunału wchodzi 27 sędziów (po jednym z każdego kraju członkowskiego), mianowanych za wspólnym porozumieniem przez rządy państw członkowskich na kadencję 6-ciu lat, która może być odnowiona, wspomaganych przez 8 rzeczników generalnych. Aby zapewnić ciągłość funkcjonowania Trybunału, co 3 lata następuje częściowe odnowienie składu sędziowskiego i składu rzeczników generalnych. Prezes Trybunału Sprawiedliwości wybierany jest spośród sędziów na trzyletnią kadencję.
Traktat Lizboński (dokładniej dołączona do niego Deklaracja nr 38) wprowadził możliwość zwiększenia liczby rzeczników generalnych do 11, o ile z taką inicjatywą wystąpi Trybunał Sprawiedliwości. Polska uzyskała gwarancję, że w takim przypadku nie będzie już uczestniczyć w systemie rotacji, tylko będzie miała stałego rzecznika generalnego.
Obecnie do spraw znajdujących się w ramach wyłącznej kompetencji Trybunału Sprawiedliwości, a także Sądu, należą:
skargi wniesione przez Komisję z powodu naruszenia prawa unijnego przez państwo członkowskie oraz wniesione przez państwo członkowskie z powodu naruszenia tego prawa przez inne państwo członkowskie,
skargi wniesione przez Radę, Komisję, Parlament, Trybunał Rewidentów Księgowych, Europejski Bank Centralny, osoby fizyczne z powodu naruszenie przepisów formalnych,
orzekanie w sprawach spornych pomiędzy Unią Europejską a jej pracownikami,
rozstrzyganie sporów dotyczących interpretacji prawa,
skargi na bezczynnośc instytucji unijnych.
Trybunał Sprawiedliwości opiniuje umowy międzynarodowe zawierane przez Unię Europejską pod względem ich zgodności z traktatami.
Europejski Trybunał Obrachunkowy (siedziba w Luksemburgu) - został ustanowiony w 1977 r. W skład Trybunału wchodzi po jednym członku z każdego państwa UE mianowanym przez Radę na okres 6 lat oraz Przewodniczący mianowany na okres 3 lat. Głównym zadaniem Trybunału jest sprawowanie kontroli dochodów i wydatków oraz każdej instytucji powstałej w ramach Unii Europejskiej. Kontrola może także objąć osoby fizyczne i osoby prawne, otrzymujące środki finansowe z budżetu Unii Europejskiej.Trybunał nie ma uprawnień do egzekwowania stwierdzonych naruszeń prawa. Nie może również nakładać żadnych sankcji na kontrolowane przez siebie instytucje.
Swoją działalność Europejski Trybunał Obrachunkowy dokumentuje w postaci rocznych sprawozdań sporządzanych po zakończeniu każdego roku budżetowego przedstawianych Parlamentowi Europejskiemu.
Europejski Bank Centralny (siedziba we Frankfurcie nad Menem) - powstał w 1998 r. Jest jedną z podstawowych instytucji UE i najważniejszym organem Unii Gospodarczej i Walutowej. Europejski Bank Centralny (EBC) jest podstawowym elementem Europejskiego Systemu Banków Centralnych (ESBC). Do ESBC należą także krajowe banki centralne wszystkich państw członkowskich UE, niezależnie od tego, czy państwa te przyjęły euro. EBC posiada osobowość prawną (ESBC jako całość nie ma osobowości prawnej).
Organami decyzyjnymi Europejskiego Banku Centralnego, które są jednocześnie organami decyzyjnymi ESBC i Eurosystemu są:
Rada Prezesów składająca się z członków Zarzadu EBC i prezesów krajowych banków centralnych państw strefy euro,
Zarząd składający się z prezesa, wiceprezesa i czterech członków,
Rada Ogólna, w skład której wchodzą prezes, wiceprezes EBC oraz prezesi banków centralnych państw członkowskich UE.
Głównym celem działalności Europejskiego Banku Centralnego jest zarządzanie wspólną walutą Unii Europejskiej - euro i utrzymanie stabilności cen. Do zadań ESBC należą:
definiowanie i realizacja polityki pienięznej UE,
przeprowadzanie operacji dewizowych,
utrzymywanie oficjalnych rezerw dewizowych państw członkowskich i zarzadzanie tymi rezerwami,
zapewnienie sprawnego działania systemów płatniczych,
a także emisja banknotów euro, gromadzenie informacji statystycznych niezbędnych do wykonywania zadań ESBC.
EBC jest instytucją niezależną. Niezależność EBC i poszczególnych krajowych banków centralnych UE przejawia się w postaci niezależności: funkcjonalnej, instytucjonalnej, personalnej i finansowej. Jednak rachunki Europejskiego Banku Centralnego są kontrolowane przez niezależnych, zewnętrznych rewidentów zarekomendowanych przez Radę Prezesów i zatwierdzonych przez Radę UE.
więcej: Europejski Bank Centralny
ORGANY DORADCZE I EKONOMICZNE UNII EUROPEJSKIEJ
Komitet Ekonomiczno-Społeczny funkcjonujący od 1958 r. jest wspólnym organem WE i EURATOM-u. Opiniuje i doradza wspomagając Radę i Komisję, przy czym jego opinie jako instytucji doradczej nie mają mocy bezpośredniego oddziaływania na proces decyzyjny.
Komitet Regionów został powołany do życia w 1994 r. na mocy Traktatu o UE. Jest organem doradczym Rady UE w sprawach dotyczących polityki regionalnej i rozwoju regionalnego.
ŹRÓDŁA PRAWA WSPÓLNOTOWEGO
obejmują:
źródła prawa pierwotnego: traktaty założycielskie, Jednolity Akt Europejski, traktaty z Maastricht, Amsterdamu, z Nicei, traktaty akcesyjne.
źródła prawa wtórnego (wydane na podstawie źródeł prawa pierwotnego):
rozporządzenia: są formą stanowienia prawa wspólnotowego o najsilniejszej mocy. Mają powszechną moc obowiązującą. Są we wszystkich swych elementach wiążące i po uchwaleniu obowiązują we wszystkich państwach członkowskich;
dyrektywy: adresowane do konkretnych państw członkowskich nakładają na nie obowiązek podjęcia działań w celu osiągnięcia wskazanego celu (adresat ma swobodę doboru środków i sposobu ich realizacji;
decyzje: maja charakter indywidualny i są wiążące tylko dla wyraźnie określonych adresatów;
zalecenia i opinie: umożliwiają instytucjom Wspólnot wyrażanie stanowiska w określonych kwestiach i postulowanie pewnych działań. Nie są wiążące dla adresata.
Pozostałymi źródłami prawa wtórnego są także: porozumienia międzynarodowe.
SYMBOLE UNII EUROPEJSKIEJ
Obywatelstwo Unii:
Ma je każda osoba o narodowości jednego z państw członkowskich. Obywatelstwo UE nie zastępuje, lecz uzupełnia obywatelstwo danego państwa UE.
Waluta Unii Europejskiej:
Euro - wspólna waluta państw członkowskich UE (oprócz Bułgarii, Czech, Danii, Litwy, Łotwy, Polski, Szwecji, Rumunii, Wielkiej Brytanii i Węgier).
Flaga:
Jest symbolem przedstawiającym dwanaście złotych gwiazd ułożonych koliście na lazurowym tle. W 1985 r. flaga została przyjęta przez rządy wszystkich państw członkowskich jako oficjalny emblemat WE.
Hymn:
Taki sam jak od 1972 r. ma Rada Europy. Jest to muzyczna aranżacja preludium Ody do radości, IV części IX symfonii Ludwiga van Beethovena.
Dzień Europy:
Obchodzony 9 maja w rocznicę ogłoszenia Deklaracji Schumana.