1. Charakter prawny Wspólnot Europejskich

2. Instytucja wzmocnionej współpracy

3. Obywatelstwo Unii Europejskiej

4. Rada Europejska

5. Rada Unii Europejskiej

6. System głosowania w ramach Rady UE

7. Prezydencja

8. COREPER

9. Komisja Europejska

10. Procedura powołania i odwołania Komisji Europejskiej oraz poszczególnych komisarzy

11. Parlament Europejski

12. Komitet Ekonomiczno - Społeczny

13. Trybunał obrachunkowy

14. Komitet Regionów

15. Sąd I Instancji

16. Europejski Trybunał Sprawiedliwości

17. Proces legislacyjny w Unii Europejskiej

18. Procedura konsultacji i zgody

19. Budżet UE

20. Kompetencje wspólnot do zawierania umów międzynarodowych

21. Cechy i charakter prawa wspólnotowego

22. Traktaty jako źródło prawa wspólnotowego

23. Traktaty akcesyjne jako źródło prawa wspólnotowego

24. Zasady ogólne jako źródło prawa wspólnotowego.

25. Dyrektywa jako źródło prawa wspólnotowego.

26. Umowa międzynarodowa jako źródło prawa wspólnotowego

27. Rozporządzenie jako źródło prawa wspólnotowego

28. Implementacja dyrektywy

29. Decyzje jako źródło prawa wspólnotowego

30. Zalecenia i opinie jako źródło prawa wspólnotowego

31. Skarga odszkodowawcza przeciwko Wspólnocie

32. Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności aktu prawa wspólnotowego

33. Podstawy nieważności

34. Podmioty uprzywilejowane w postępowaniu przed sądami wspólnotowymi

35. Podmioty nieuprzywilejowane w postępowaniu przed sądami

wspólnotowymi

36. Skarga na bezczynność - podstawy skargi i podmioty legitymowane do jej

wniesienia

37. Unia Gospodarcza i Walutowa - charakterystyka ogólna

38. Główne etapy i idee integracji europejskiej

39. System instytucjonalny

40. Komitet ekonomiczno - społeczny

41. Prawo Unii Europejskiej - prawo pierwotne i wtórne

42. Zasady prawa wspólnotowego

43. Koncepcje integracji

44. Kryteria podziału instytucji UE

Instytucje i źródła prawa UE

1. Charakter prawny Wspólnot Europejskich

Wspólnota Europejska i Euratom wchodzą w skład I filaru UE(do 22 lipca 2002 istniała jeszcze trzecia Wspólnota-EWWiS).Charakter prawny wspólnot nie budzi żadnych kontrowersji. Wspólnoty są dwiema niezależnymi organizacjami międzynarodowymi o charakterze ponadnarodowym, wyposażonymi w osobowość prawną, wspólne instytucje i określone kompetencje. Wspólnoty posiadają zarówno osobowość prawnomiędzynarodową, jak i prawnokrajową. Do uprawnień wynikających z podmiotowości prawnomiędzynarodowej zaliczamy:

• prawo do zawierania umów międzynarodowych

• prawo do utrzymywania stosunków umownych i dyplomatycznych z państwami trzecimi i innymi organizacjami międzynarodowymi

• ponoszą odpowiedzialność prawnomiędzynarodową

Na osobowość prawnokrajową składają się:

• zdolność prawna zarówno w zakresie prawa prywatnego jak i publicznego

• zdolność do czynności prawnych

• zdolność sądowa i procesowa w systemach prawnych państw członkowskich i państw trzecich

Cechą szczególną Wspólnoty jest to, że ich państwa członkowskie przekazały na ich rzecz część swych suwerennych uprawnień, zwłaszcza sferze prawodawczej . Wspólnoty więc tworza więc prawo, które obowiązuję i jest skuteczne bezpośrednio we wszystkich państwach członkowskich oraz ma pierwszeństwo stosowania wobec prawa krajowego.

2. Instytucja wzmocnionej współpracy

Traktat Amsterdamski wprowadził procedurę wzmocnionej współpracy(ang. enhanced cooperation), a Traktat Nicejski zezwolił na jej zastosowanie w ramach WPZiB. Wzmocniona współpraca w ramach wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, powinna służyć wartościom i interesom Unii Europejskiej jako całości, respektować fundamentalne zasady, cele, wskazówki i spójność WPZiB, siłę Wspólnoty Europejskiej oraz spójność polityki Unii i jej działań zewnętrznych. Taka wzmocniona współpraca może dotyczyć tylko implementacji wspólnych działań i wspólnych stanowisk, jednak nie może odnosić się do działań militarnych lub obronnych. Kraje chcące ustanowić wzmocnioną współpracę powinny wystosować wniosek do Rady, która po zasięgnięciu opinii Komisji i poinformowaniu Parlamentu, może ów wniosek zatwierdzić kwalifikowaną większością głosów. Jednakże Artykuł 23 Traktatu stanowi iż każdy kraj członkowski może zażądać aby sprawę skierowano do Rady Europejskiej dla podjęcia jednomyślnej decyzji.

3. Obywatelstwo Unii Europejskiej

Zostało ustanowione przez Traktat z Maastricht w celu umocnienia ochrony praw i interesów obywateli państw członkowskich. Art.17 TWE mówi ze obywatelem UE jest każda osoba mająca przynależność do państwa członkowskiego. Obywatelstwo UE nie nakłada żadnych obowiązków na jednostkę. Katalog uprawnień:

• prawo do swobodnego poruszania się pobytu

• prawo wyborcze

• prawo do ochrony dyplomatycznej i konsularnej

• prawo do petycji do PE

• prawo do zwracania się do Ombudsmana

• prawo do zwracania się do każdej instytucji lub organu wspólnotowego

4. Rada Europejska

O RE stanowi atr.4 TUE jest to jedyny organ Unii Europejskiej. Spotkania RE odbywają się w Brukseli co najmniej 2 razy w roku pod przewodnictwem szefa państwa lub rządu państwa członkowskiego, które przewodniczy Radzie. Spotkania przygotowują:

• organy krajowe państwa przewodniczącego

• Rada UE

• COREPER

• KE

• Sekretariat Rady

• Komitet Polityczny

RE obraduje w dwóch gremiach:

1. w składzie szefów państw lub rządów państw członkowskich oraz przewodniczącego KE

2. w składzie ministrów spraw zagranicznych państw członkowskich i członka KE

Dodatkowo w obradach RE biorą udział: Sekretarz Generalny Rady, urzędnicy Sekretariatu Rady, sekretarz Generalny KE, przedstawiciele państw członkowskich akredytowani przy siedzibie wspólnot, przedstawiciele krajowych ministerstw spraw zagranicznych, gospodarki i finansów.

Pod koniec obrad RE spotyka się na posiedzeniu plenarnym, na którym się przyjmuje konkluzje dotyczące dalszego rozwoju i współpracy europejskiej i różnego rodzaju deklaracje. Następnie przedstawia to do publicznej wiadomości na konferencji prasowej. Po każdym spotkaniu RE musi zdać sprawozdanie PE. Rada także składa roczne sprawozdanie o postępach dokonanych przez UE.

Przedmiotem obrad są kwestie, które wykraczają po za zakres I filaru i obejmują II i III filar. Decyzje RE mają charakter ogólnych decyzji politycznych. Nie zabrania się działać RE w charakterze RUE. Zawierać też może umowy międzynarodowe jako gremium międzynarodowe.

RE jest najważniejszym organem decyzyjnym UE, wyznacza podstawowe kierunki działalności UE i jej rozwoju. Kompetencje RE wynikają z TWE i TUE (art.4). Do uprawnień RE zaliczamy między innymi:

• określenie zasad i ogólnych wytycznych WPZiB

• decyduje o wspólnych strategiach w dziedzinach, w których państwa członkowskie mają ważne interesy

• decydowanie o przyjęciu wspólnej polityki obronnej

• podejmowanie na wniosek członków RUE decyzji w sprawie ustanowienia wzmocnionej współpracy

• prowadzenie dyskusji nad ogólnymi kierunkami polityk gospodarczych państw członkowskich i Wspólnoty oraz nad stanem zatrudnienia we Wspólnocie i przyjmowanie konkluzji w tych dziedzinach

• przyjmowanie rocznych sprawozdań EBC z działalności ESBC i w sprawie polityki pieniężnej za rok ubiegły i rok bieżący

• rozstrzyganie kwestii spornych

• podejmowanie politycznych decyzji w sprawie rozszerzenia UE

• inicjowanie zwołania konferencji międzyrządowej, mającej na celu rewizję traktatów

5. Rada Unii Europejskiej

RUE składa się z przedstawiciel państw członkowskich szczebla ministerialnego upoważnionych do zaciągania zobowiązań w imieniu rządu, po jednym z każdego państwa. W posiedzeniach RUE bierze także udział przedstawiciel KE. Skład Rady nie jest stały i zmienia się w zależności od rodzaju spraw będących przedmiotem obrad. Zdarza się że jeżeli sprawa jest wysokiej wagi to w RUE zasiadają szefowie państw lub rządów państw członkowskich. Niejednolity skład Rady daje jej możliwość obradowania w tym samym czasie w różnych miejscach i w różnych gremiach.

Skład Rady więc może być bardzo różnorodny, wyróżnia się Radę Ogólną i Spraw Zagranicznych oraz następujące rady techniczne:

• Finansów i Gospodarki (Ecofin)

• Spraw Wewnętrznych i Sprawiedliwości

• Zatrudnienia, Polityki Socjalnej, Zdrowia i Konsumentów

• Konkurencji

• Transportu, Telekomunikacji i Energii

• Rolnictwa i Rybołówstwa

• Środowiska

• Edukacji, Młodzieży i Kultury

Siedzibą RUE jest Bruksela(kwiecień, czerwiec ,październik- Luksemburg). Obrady RUE są z reguły tajne. W posiedzeniach RUE oprócz jej członków, biorą udział także przedstawiciele KE i w określonych przypadkach EBC. Regulamin pozwala żeby podczas nieobecności jednego z członków RUE uczestniczył jego zastępca , który jednak nie może wziąć udziału w głosowaniu. Za nieobecnego może głosować może głosować inny upoważniony do tego członek RUE. Kompetencje RUE mają szeroki zasięg, można je podzielić następująco:

1. kompetencje prawodawcze

• wydawanie aktów prawnych wymienionych w art.. 249 TWE oraz różnego rodzaju aktów nienazwanych

• wzywanie KE do podjęcia określonych działań oraz do wykonywania prawa inicjatywy prawodawczej

• delegacja uprawnień na rzecz KE

• zmiana postanowień traktatów założycielskich

• podejmowanie decyzji w sprawie ustanowienia wzmocnionej współpracy

2. kompetencje w zakresie ustalania i realizacji polityki wspólnotowej

• sprawowanie ogólnego kierownictwa politycznego we Wspólnotach

• uchwalanie budżetu

• zawieranie umów z państwami trzecimi i organizacjami międzynarodowymi

3.kompetencje kreacyjne

• zmiana liczby członków KE

• przyjmowanie, sporządzonych zgodnie z propozycjami państw członkowskich. List członków Komitetu Ekonomicznego i Społecznego, Komitetu Regionów i Trybunału Obrachunkowego

4.kompetencje kontrolne

• wnoszenie skargi o stwierdzenie nieważności aktu prawa wspólnotowego

• wnoszenie skargi na bezczynność innych instytucji wspólnotowych

• stwierdzenie wyraźnego ryzyka poważnego naruszenia przez państwa członkowskie zasad na jakich ustanowiona jest UE oraz stwierdzaniu poważnego i stałego naruszenia przez państwa członkowskie tych zasad

6. System głosowania w ramach Rady UE

• większość członków przy podejmowaniu decyzji mniejszej wagi

• większość kwalifikowana - przyznanie każdemu państwu odpowiedniej liczny głosów ważonych. Rozkład głosów w Radzie UE jest nierównomierny i stanowi pewien wyjątek od zasady równości państw członkowskich(Polska ma 27 głosów)

1. uchwały Rady UE podejmowane na wniosek KE wymagają do ich przyjęcia co najmniej 232 głosów „za” z ogólnej liczby 321 głosów, oddanych przez większość państw członkowskich

2. uchwały Rady podejmowane bez udziału KE , większość kwalifikowana wynosi 232 głosy jeżeli za przyjęciem uchwały opowie się co najmniej 2/3 państw członkowskich

Podjęcie decyzji większością kwalifikowaną zależy od spełnienia trzech warunków:

- uzyskanie wymaganej większości głosów ważonych

- zgody ponad 50% państw

- reprezentacji co najmniej 62% ogółu ludności UE( członek RUE może żądać sprawdzenia)

• jednomyślność- wszyscy członkowie RUE muszą wziąć udział w posiedzeniu, wstrzymanie się od głosu nie stanowi przeszkody w podjęciu uchwały

7. Prezydencja

Art.203 TWE stanowi o prezydencji. Sprawuje ją kolejno przez okres 6 miesięcy każde państwo członkowskie reprezentowane w RUE , według porządku ustalonego przez Radę działającą jednomyślnie. Obecnie przewodniczy Finlandia.

Ciągłość prac RUE zapewnia tzw. Trójka w skład, której wchodzą: państwo, które pełni obecnie funkcję przewodniczącego w RUE , państwo, które poprzednio pełniło tę funkcję ora państwo, które w następnym okresie będzie przewodniczyć RUE. Państwo przewodniczące w RUE pełni następujące funkcję:

• przewodniczenie spotkaniom RUE

• zwoływanie spotkań RUE

• ustanawianie wstępnego porządku obrad, który trafia do pozostałych członków RUE

• przedkładanie propozycji stanowiska RUE do projektów aktów zgłoszonych przez KE

• kierowanie organami pomocniczymi RUE

• państwo przewodniczące RUE przewodniczy jednocześnie RE

• zwoływanie i prowadzenie posiedzeń RUE

• zwoływanie konferencji międzyrządowej w celu uzgodnienia zmian traktatów

• podpisywanie aktów uchwalonych przez RUE

• notyfikacja dyrektyw, decyzji i zaleceń RUE adresatom

• reprezentowanie RUE na zewnątrz

8. COREPER

Członkowie RUE nie mogą ciągle przebywać ciągle w Brukseli ze względu na sprawowane przez nich funkcje w kraju, dlatego też w 1958 Rada utworzyła Komitet Stałych przedstawicieli Państw Członkowskich (COREPER), Wspiera on RUE w powierzonych jej zadaniach. COREPER działa jako:

• COREPER I (zastępcy szefów przedstawicieli szefów państw członkowskich akredytowanych w Brukseli w randze ambasadorów; zajmuje się sprawami technicznymi)

• COREPER II (ambasadorzy, zajmuje się sprawami ogólnymi)

COREPER nie jest odrębną instytucją UE, lecz częścią RUE. Nie może podejmować samodzielnych decyzji. Pełni funkcję głównego organu pomocniczego RUE. Działa na zasadzie filtra przedkładanych decyzji RUE. Prowadzi on negocjacje z KE .Efektem prac COREPER są propozycje przedkładane RUE ujęte w liście A i B. Lista A znajdują się punkty obrad zaakceptowane przez COREPER i mogą być przyjęte przez RUE bez prowadzenia dyskusji. Lista B zawiera sprawy sporne, co do których COREPER nie wypracował wspólnego stanowiska.

9. Komisja Europejska

KE składa się z 25 członków zwanych komisarzami, po jednym z każdego państwa. Liczba komisarzy może ulec zmianie na skutek jednomyślnej decyzji RUE. Jej siedzibą jest Bruksela a służb administracyjnych Luksemburg.

Komisarze są wybierani na 5-letnią kadencję. Ich mandat jest odnawialny. Muszą być obywatelami państw członkowskiego i mieć ogólne kwalifikacje. Są oni całkowicie niezależni od swoich rządów. Komisarze posiadają status funkcjonariusza międzynarodowego. W czasie trwania swojej kadencji nie może podejmować żadnej zarobkowej lub nie zarobkowej działalności zawodowej. Komisarzom przysługują specjalne przywileje i immunitety(a jakie to powinniście już wiedzieć jeśli chodzicie na wykłady z karnego).

KE działa pod przewodnictwem politycznym przewodniczącego(obecnie Jose Manuel Durao Barroso). Kadencja przewodniczącego trwa 5 lat, a więc tyle ile kadencja samej KE. Przewodniczący decyduje o organizacji wewnętrznej KE mając na względzie zapewnienie spójności, skuteczności i kolegialności działań. Ustala również zakres obowiązków każdego z komisarzy, którzy są przed nim odpowiedzialni. Przewodniczący może zażądać od każdego z nich po uzyskaniu zgody kolegium podania się do dymisji. Przewodniczący również wyznacza swoich przewodniczących za zgodą KE.

Każdemu komisarzowi podlega jeden bądź więcej sektorów tzw. Dyrekcjami Generalnymi Dyrekcjami Generalnymi zarządzają dyrektorzy generalni., którzy ponoszą odpowiedzialność przed komisarzami. Nie powinni być tej samej narodowości co komisarze. Dyrekcje Generalne dzielą się na dyrekcje te zaś na oddziały.

KE ma także służy specjalne m.in. Sekretariat Generalny, służba prawna, służba kontroli finansowej. W strukturze KE funkcjonują również gabinety komisarzy, składają się one z urzędników wybranych przez komisarzy i ponoszą oni odpowiedzialność przed nim. Działania KE wspierają dodatkowo komitety: transportowy, monetarny, ds. wspólnej polityki handlowej i EFS(dla nieuków Europejski Fundusz Socjalny).

Decyzje są podejmowane:

• Na posiedzeniach plenarnych, które odbywają się raz w tygodniu w Brukseli

• W trybie obiegowym(chyba, że właściwe Dyrekcje Generalne lub służby prawne zgłoszą sprzeciw) - Sekretariat Generalny przesyła komisarzom projekt uchwał, wyznaczając termin na odpowiedź

• W procedurze delegowania -polega ona na upoważnieniu jednego lub kilku komisarzy do przygotowania aktu prawnego w imieniu KE i pod jej kontrolą

• Procedura komitetowa- RUE deleguje uprawnienia prawodawcze na KE

10. Procedura powołania i odwołania Komisji Europejskiej oraz poszczególnych komisarzy

1. Sposób powołania

Procedurę powołania całej KE rozpoczyna wybór kandydata na przewodniczącego KE, przez RUE w pierwszym gremium kwalifikowaną większością. PE n zgromadzenie musi wyrazić zgodę na nominację osoby przewodniczącego, następnie kandydat na przewodniczącego i RUE kwalifikowaną większością wyznaczają członków KE zgodnie z propozycjami państw członkowskich. PE może przesłuchiwać kandydatów na komisarzy oraz wyrażać zgodę na powołanie składu KE. Jeżeli PE zatwierdzi cały skład KE , przewodniczący i pozostali członkowie KE zostają mianowani przez RUE stanowiącą większością kwalifikowaną.

2. Sposoby odwołania

1. uchwalania votum nieufności przez PE na podstawie art. 210 decyzją 2/3 głosów

2. śmierć komisarza

3. dobrowolnej rezygnacji komisarza ze stanowiska

4. obligatoryjnej rezygnacji komisarza ze stanowiska

5. złożenia z urzędu orzeczeniem ETS na podstawie art.216 TWE

11. Parlament Europejski

Obecnie w skład PE wchodzi 732 parlamentarzystów , liczba ta jest ustalana za każdym razem po wstąpieniu państwa UE bądź na skutek innych zdarzeń. Siedzibą PE jest Strassburg, komisje parlamentarne spotykają się w Brukseli, a Sekretariat Generalny mieści się w Luksemburgu. Wybory do parlamentują bezpośrednie i powszechne.

Kadencja parlamentarzystów trwa 5 lat, w tym czasie nie mogą pozostawać w czynnie służbie urzędniczej w innych instytucjach wspólnotowych.. Nie mogą też być członkami rządów krajowych. Korzystają przy tym z licznych przywilejów i immunitetów. Parlamentarzyści reprezentują interesy swoich wyborców. Nie są związani żadnymi wskazówkami czy wytycznymi ze strony rządów państw członkowskich.. W PE zasiadają według kluczu partyjnego. Grupy polityczne składają się z posłów wybranych w co najmniej 1/5 państw członkowskich . do utworzenia grupy politycznej potrzeba min 19 osób. Utworzenie grupy trzeba zgłosić przewodniczącemu PE . Zgłoszenie jest publikowane w Dz. Urz. UE.

Struktura PE jest dość złożona. Prezydium PE tworzą przewodniczący, 14 wiceprzewodniczących i 5 kwestorów jako ciało doradcze. Członkowie prezydium są powoływani na okres 2,5 roku spośród grona parlamentarzystów. Obecnie przewodniczącym jest Josep Borrell Fontelles z Portugalii. Przewodniczący kieruje pracami PE. Otwiera sesję plenarną, przewodniczy ważniejszym debatom i głosowaniom, składa podpis przy zatwierdzeniu budżetu Wspólnot, sprawuje funkcje reprezentacyjne i administracyjne, w tym celu posiada własny gabinet. Do funkcji samego prezydium zaliczyć należy:

• sprawy finansowe i organizacyjne

• współpraca z innymi instytucjami Wspólnot

• decydowanie o składzie komisji parlamentarnych i ich kompetencjach

Oprócz prezydium mamy też inne jednostki organizacyjne w PE:

1.frakcje parlamentarne ( kierownictwo z zakresie organizacji wewnętrznej PE i stosunków zewnętrznych)

2.konferencja przewodniczących (przewodniczący PE, przewodniczący frakcji i 2 nie zrzeszonych delegatów; doprowadzenie do konsensusu w sprawach jej powierzonych, utrzymywanie kontaktu z innymi instytucjami WE, parlamentami państw członkowskich i trzecich

3.konferencja przewodniczących komisji

4.konferencja przewodniczących delegacji

PE obraduje w trybie sesyjnym- sesja trwa 1 rok. Decyzje zazwyczaj podejmuje większością oddanych głosów .Innymi rodzajami głosowania jest głosowanie kwalifikowaną większością lub podwójną większością kwalifikowaną(wotum nieufności dla KE).

PE posiada nie tylko kompetencje opiniodawcze, ale również decyzyjne:

1. kompetencje w procesie stanowienia prawa

• współpraca

• współdecydowanie

• zgoda

• konsultacje

kompetencje w zakresie uchwalania i kontroli wykonania budżetu

kompetencje kreacyjne

kompetencje kontrolne

pozostałe kompetencje

1. wszczynanie postępowania przed ETS o stwierdzenie nieważności aktu prawa wspólnotowego

2. wnoszenie do ETS skargi na bezczynność pozostałych instytucji

12. Komitet Ekonomiczno-Społeczny

KEiS jest organem doradczym RUE i KE . RUE kwalifikowaną większością mianuje kandydatów przedstawionych przez państwa członkowskie. Przy ustaleniu składu RUE konsultuje się z KE. Zgodnie z dyspozycją art. 258 TWE liczba członków EKiS nie może wynosić więcej niż 350(obecnie sobie liczy 317). Kadencja członków EKiS wynosi 4 lata .Mandat jest odnawialny. Członkowie spośród siebie wybierają przewodniczącego (Anne - Marie Siegmund z Austrii) i prezydium na okres 2 lat. Członkowie są podzieleni na trzy grupy:

1. pracodawcy

2. pracownicy

3. konsumenci

EKiS jest nośnikiem interesów poszczególnych grup społecznych

Zadaniem EKiS jest wydawanie opinii w przedmiocie planowanych aktów prawnych.

13. Trybunał obrachunkowy

Został powołany na mocy Traktatu Brukselskiego z 22 lipca 195 roku. W skład TO wchodzi jeden obywatel z każdego państwa członkowskiego ( Polska - Jacek Uczkiewicz) . Siedzibą jest Luksemburg Cały skład TO jest mianowany na okres 6 lat, sami członkowie TO ze swego grona wybierają przewodniczącego na okres 3 lat. Członkowie TO są funkcjonariuszami międzynarodowymi, ich statut jest zbliżony do statutu członków ETS czy SPI . W strukturze TO istnieją 4 grupy:

1. polityki rolnej

2. polityki strukturalna i wewnętrzna

3. działania zewnętrzne

4. środki własne, operacje bankowe, wydatki administracyjne instytucji i organów wspólnotowych

TO jest organem kolegialnym, podejmuje decyzje większością głosów swoich członków. Sprawuje kontrolę nad rachunkami wszystkich dochodów i wydatków Wspólnot oraz kontrolę rachunków wszystkich dochodów i wydatków utworzonych przez Wspólnoty. TO bada zgodność z prawem i prawidłowość wszystkich dochodów oraz wydatków i upewnia się co do należytego zarządzania finansami. Kontrola oparta jest na zapisach .

14. Komitet Regionów

Siedzibą KR jest Bruksela. RUE kwalifikowaną większością mianuje kandydatów przedstawionych przez państwa członkowskie. Przy ustaleniu składu RUE konsultuje się z KE. Zgodnie z dyspozycją art. 258 TWE liczba członków KR nie może wynosić więcej niż 350(obecnie sobie liczy 317). Kadencja członków KR wynosi 4 lata .Mandat jest odnawialny. Członkowie spośród siebie wybierają przewodniczącego (Michel Delebarrre z Francji) i prezydium na okres 2 lat. W skład KR wchodzą przedstawiciele wspólnot regionalnych i lokalnych, posiadający mandat wyborczy społeczności regionalnej lub lokalnej bądź odpowiedzialni politycznie przed wybranym zgromadzeniem. Przewodniczący KR zwołuje posiedzenia na wniosek RUE, KE lub z własnej inicjatywy. KR podzielona jest na 6 grup:

1. polityka spójności terytorialnej

2. polityka gospodarcza i społeczna

3. do spraw zrównoważonego rozwoju

4. kultury edukacji

5. do spraw ustrojowych i zarządzania Europą

6. stosunków zewnętrznych

KR jest organem doradczym i nie posiada kompetencji legislacyjnych. Zadaniem KR jest wydawanie niewiążących opinii.

15. Sąd I Instancji

SPI został powołany decyzją RUE z 24 października 1988 roku na postawie srt.225 TWE. Powodem jego utworzenia było odciążenie ETS od spraw mniejszej wagi, głównie pracowniczych. Początkowo SPI było traktowane jako część ETS, od Traktatu Nicejskiego stał się dopiero odrębną instytucją.

W skład SPI wchodzi co najmniej jeden sędzia z każdego państwa członkowskiego. Obecnie SPI liczy 25 sędziów. Sędziowie są mianowani przez rządy państw członkowskich za wspólnym porozumieniem na okres 6 lat; co 3 lata następuje wymian połowy składu, ustępujący sędziowie mogą być minowani na to stanowisko ponownie. Istotną różnicą między ETS a SPI jest to że ten ostatni nie posiada rzeczników generalnych. Jednak sędziowie SPI mogą być powołani do wykonywania zadań rzeczników generalnych w ETS. Sędziowie SPI spośród siebie na okres 3 lat wybierają przewodniczącego , jego kadencja może być przedłużona . Prezes kieruje pracami sądowymi i administracyjnymi, przewodniczy także przesłuchaniom i naradom. SPI może obradować w następującym składzie:

• izbie trzyosobowej

• izbie pięcioosobowej

• izba jednoosobowa

• pełny skład

• Wielka Izba( 13 sędziów)

SPI mianuje swojego sekretarza na 6 letnią kadencję, Wspiera on prace SPI. Kieruje sekretariatem. Odpowiedzialny jest za przyjmowanie, przesyłanie i czuwanie nad pismami procesowymi i pieczęcią SPI. Odpowiada również za protokoły i publikacje SPI, ma obowiązek uczestniczenia w posiedzeniach SPI. Pod kontrolą prezesa zarządza finansami księgowością. Administrację SPI tworzy 5 dyrektoriatów:

1. Wydział biblioteczny i Wydział badań i dokumentacji

2. Dyrektoriat tłumaczeń

3. Dyrektoriat tłumaczenia symultanicznego

4. Dyrektoriat informacyjny

5. Dyrektoriat administracyjny

SPI obraduje w ciągu całego roku z wyłączenie ferii i wakacji świątecznych. Do kompetencji SPI możemy zaliczyć:

• spory pracownicze

• spory osób fizycznych i prawnych ze Wspólnotami z wyjątkiem spraw antydumpingowych i spraw antysubwencyjnych

• spory między KE a przedsiębiorcami w sprawie stwierdzenie nieważności decyzji

• skargi wnoszone przez państwa członkowskie przeciwko aktom lub zaniechaniu działania Komisji ( z wyjątkiem art.11a TWE)

• sprawy wnoszone przez państwo członkowskie przeciwko:

1. decyzją RUE dotyczącym, uznania za zgodą ze wspólnym rynkiem pomocy państwa członkowskiego

2. aktom RUE dotyczącym środków ochrony handlowej(art.133 TWE)

3. aktom RUE na mocy których Rada przyznaje Komisji uprawnienia do wykonywania norm, ustanawianych przez RUE

• skargi na decyzje Urzędu Harmonizacji Rynku Wewnętrznego i Wspólnego Urzędu Odmiany Roślin

• orzekanie w sprawach o wydanie orzeczenia wstępnego

• rozpatrywanie odwołań od orzeczeń izb sądowych

16. Europejski Trybunał Sprawiedliwości

Siedzibą ETS jest Luksemburg. W jego skład wchodzi jeden sędzia z każdego państwa członkowskiego. Obecnie liczy 25 sędziów i 8 rzeczników generalnych. Sędziowie i rzecznicy generalni są powoływanie przez rządy państw członkowskich za ich wspólną zgodą. Czterech rzeczników generalnych zawsze mianują 4 największe państwa -U.K. Niemcy., Włochy i Francja. Okres kadencji wynosi 6 lat, a po 3 następuje wymiana połowa składu. Kadencja może także się skończyć ze względu na: śmierć, pisemnej rezygnacji lub z powodu zwolnienia. Sędziowie i rzecznicy są funkcjonariuszami wspólnotowymi, posiadają immunitet jurysdykcyjny. Sędziowie i rzecznicy nie mogą sprawować żadnych funkcji politycznych ani administracyjnych oraz nie mogą wykonywać żadnej innej zarobkowej lub nie zarobkowej działalności zawodowej. Musza mieszkać w Luksemburgów w czasie pełnienia swojej kadencji. Zadania prezesa ETS są takie same jak prezesa SPI. Podobnie jak sekretarza ETS są takie same jak sekretarza SPI. ETS orzeka w składzie:

• izby trzyosobowej

• izbie pięcioosobowej

• pełnym składzie

• Wielkiej Izbie( pod przewodnictwem prezesa ETS i wymagane kworum wynosi 9 sędziów)

Obrady ETS odbywają się cały rok po za wakacjami i feriami świątecznymi. Jurysdykcja ETS może mieć charakter sporny i niesporny. Do jurysdykcji spornej zaliczamy skargi:

• Przeciwko państwu członkowskiemu o nie wywiązywanie się z obowiązków traktatowych

• o stwierdzenie nieważności aktów prawa wspólnotowego oraz zaniechanie czynności prawodawczych

• skarga odszkodowawcza

• spory pracownicze

• orzekanie na podstawie luzu klauzuli arbitrażowej

Jurysdykcja nie spora:

• orzeczenie wstępne

• wydawanie opinii w sprawie zgodności przewidywanej umowy międzynarodowej z Przepisami TWE

17. Proces legislacyjny w Unii Europejskiej

W procesie stanowienia prawa wtórnego nie ma jednego prawodawcę. Ze względu na udział i zakres kompetencji PE możemy wyróżnić następujące procesy prawodawcze:

• procedurę samodzielnego stanowienia prawa pochodnego przez KE

• procedurę samodzielnego stanowienia prawa pochodnego przez RUE

• procedurę stanowienia prawa pochodnego przez RUE przy konsultacji z PE

• procedurę współdecydowania RUE i PE

• procedurę współpracy RUE i PE

• procedurę zgody RUE i PE

18. Procedura konsultacji i zgody

1. Procedura konsultacji - ma swoje zastosowanie gdy TWE nakłada NA RUE obowiązek skonsultowania się z PE w przedmiocie projektu aktu wtórnego. PE wydaje opinię o charakterze niewiążącym. RUE może przyjąć projekt negatywnie zaopiniowany przez PE. Zaniechanie procedury konsultacji przez RUE z PE wywołuje konsekwencje nieważności uchwalonego przez nią aktu prawnego. Nie ma to miejsce w sytuacji kiedy to PE nie wydało opinii. Obowiązek ponownej konsultacji ma miejsce również w przypadku gdy w projekcie aktu prawnego RUE wprowadziła istotne zmiany o charakterze merytorycznym, jest to jednak zbędne gdy zmiany mają charakter tylko techniczny.

2. Procedura zgody - PE działa w niej jako organ nadzorczy. PE musi zaakceptować projekt aktu prawnego przed jego ostatecznym uchwaleniem przez RUE. Brak akceptacji powoduje nie wejście w życie danego aktu. PE może przyjąć lub odrzucić projekt, nie może wprowadzać żadnych poprawek.

19. Budżet UE

Podstawowe wielkości całego budżetu wynikają z tzw. Perspektyw Finansowych, opracowywanych od 1988. Są to plany budżetowe, które określają główne elementy budżetu UE na okres 6 lat. Obecnie obowiązuje „Agenda 2000”

Początkowo Wspólnoty były finansowane tylko ze składek państw członkowskich. RE w 1970 wprowadziła system środków własnych. Obecnie dochody WE stanowią:

• Tradycyjne środki własne tj. cła i opłaty rolne

• Środki z podatku VAT

• Wpłaty z tytułu dochodu narodowego brutto

• Inne dochody

Wydatki budżetowe UE dzieli się na:

• obowiązkowe - wynikają bezpośrednio z pierwotnego lub wtórnego prawa wspólnotowego

• nieobowiązkowe - inne wydatki

Rok budżetowy zaczyna się 1 stycznia i kończy 31 grudnia. Każda instytucja WE sporządza do 1 lipca roku poprzedzającego rok budżetowy swój preliminarz wydatków. KE przedstawia projekt budżetu do 1 września. RUE kwalifikowaną większością przyjmuje projekt budżetu. Następnie RUE przesyła go do PE. PE w ciągu 45 dni musi się ustosunkować do projektu budżetu. Jeżeli PE nie wprowadza żadnych poprawek, lub nie zmienia projektu budżet uznaje się za uchwalony. Może jednak PE zgłosić poprawki wówczas projekt ponownie trafia do RUE. RUE wciągu 15 dni powinna się ustosunkować do propozycji PE. Może ona:

• nie zmodyfikować żadnej poprawki wprowadzonej przez PE(budżet uważa się za przyjęty)

• kwalifikowaną większością odrzucić poprawki PE jeśli one nie powodują zwiększenie wydatków

• kwalifikowaną większością przyjąć poprawki PE jeśli one powodują zwiększenie wydatków

Uchwały podjęte co do wydatków przez RUE są ostateczne. II czytanie PE kończy procedurę budżetową. Może on wprowadzić poprawki odnoszące się do wydatków nieobowiązkowych w ciągu 15 dni od daty przedłożenia projektu przez RUE. Jeżeli budżet nie zostanie uchwalony przed końcem roku KE ma obowiązek otrzymać kwotę 1/12 wydatków przewidzianych w projekcie budżetu.

Art.274 TWE mówi że za wykonanie budżetu odpowiada KE. Kontrolę wydatków i przychodów sprawuje TO. Raport TO jest przekazywany RUE, która następnie przesyła go PE. Na postawie tego PE udziel absolutorium KE.

20. Kompetencje wspólnot do zawierania umów międzynarodowych

Wyraźna kompetencja Wspólnot do zawierania umów międzynarodowych ze skutkiem wiążącym państwa członkowskie dotyczy umów stowarzyszeniowych (art.310 TWE) i umów handlowych (art.133 TWE). W związku z tak lakonicznym uregulowaniem zewnętrznych kompetencji prawodawczych Wspólnot orzecznictwo ETS wypracowało koncepcję paralelizmu według niej w stosunkach międzynarodowych Wspólnoty mają tyle kompetencji, ile przyznają im traktaty w zakresie stanowienia prawa pochodnego w postaci źródeł wymienionych w art.249 TWE.

21. Cechy i charakter prawa wspólnotowego

Cały dorobek prawa wspólnotowego łącznie z orzecznictwem ETS nosi miano acquis communautaire. W ramach prawa stanowionego wyróżniamy prawo pierwotne i prawo wtórne.

Prawo pierwotne obejmuje umowne prawo międzynarodowe, które dało podstawy powstaniu i ewolucji Wspólnot, a obecnie stanowi podstawy funkcjonowania UE. Są to traktaty założycielskie, ich uzupełnienia i modyfikacje(zaliczamy do tego również traktaty akcesyjne). Część prawa europejskiego, która została ustanowiona bezpośrednio przez państwa członkowskie działają jako „konstytuanta”. Przepisy prawa pierwotnego razem z ogólnymi zasadami prawa tworzą konstytucyjne podstawy systemu prawnego Wspólnot i UE, stąd też określa się je często mianem quasi-konstytucji., ponieważ określają one cele dla których powołano Unię, sposób osiągnięcia powyższych celów i co najważniejsze instytucje i organy odpowiedzialne za ich realizację.

Prawo wtórne - zespół norm prawnych przyjętych przez instytucje wspólnotowe dla realizacji celów wynikających z Traktatów. Prawo to stanowi realizację uprawnień wynikających z prawa pierwotnego. Do aktów prawa wtórnego należy zaliczyć: rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, opinie i zalecenia(art.249 TWE)

Hierarchia źródeł prawa wspólnotowego nie wynika bezpośrednio z Traktatów, ale można ją pośrednio wyinterpretować z art.230 TWE. Akty prawa wtórnego są podrzędne aktom prawa pierwotnego i zawsze muszą być zgodne z tymi ostatnimi.

W systemie prawa wspólnotowego możemy wyróżnić również prawo niepisane, składa się ono z:

• ogólnych zasad prawa - powstają one często jako uogólnienie prawa pierwotnego. Są kreowane przez orzecznictwo ETS.

• prawa sędziowskie - dorobek orzecznictwa ETS

• prawo zwyczajowe - obejmuje ono normy powstałe w wyniku długiej praktyki, które przede wszystkim uzupełniają, ale również zmieniają prawo wtórne i pierwotne. Posiadają rangę wyższą od prawa wtórnego ale niższą od prawa pierwotnego.

22. Traktaty jako źródło prawa wspólnotowego

Traktaty są pierwotnym źródłem prawa wspólnotowego. Rozróżniamy traktaty założycielskie i akcesyjne. Traktaty omówiłam już w pytaniu 31 i 36.

23. Traktaty akcesyjne jako źródło prawa wspólnotowego

Traktaty akcesyjne zaliczamy do pierwotnego źródła prawa wspólnotowego. Traktaty te regulują warunki przystąpienia nowych państw oraz wprowadzają do traktatów założycielskich konieczne zmiany dotyczące przykładowo nowego składu liczbowego instytucji czy wprowadzając okresy przejściowe, zawieszają na określony czas stosowanie pewnych postanowień dotyczących poszczególnych swobód gospodarczych. Dotychczas podpisano następujące traktaty odnoszące się do przystąpienia :

• 1972 Wielka Brytania, Irlandia, Dania

• 1979 Grecja

• 1985 Hiszpania, Portugalia

• 1994 Austria, Finlandia i Szwecja

• 16 kwietnia 2003 Estonia, Litwa, Łotwa, Polska, Czechy, Słowacja, Węgry, Słowenia, Malta, Cypr Grecki

• 25 kwietnia 2005 Bułgaria, Rumunia

Traktat akcesyjny sensu stricto jest wspólny dla wszystkich państw przystępujących i składa się z preambuły i trzech artykułów.

Umowa stowarzyszeniowa jest umową międzynarodową, którą Wspólnoty mogą zawierać na podstawie art.310 TWE. Umowa taka wiąże Wspólnoty w całości, jeśli nic nie wynika z jej treści. Są one źródłem prawa wspólnotowego i mogą w konsekwencji być interpretowane przez ETS. Jeśli umowa ta przewiduje stworzenie organów kolegialnych składających się z przedstawicieli umawiających się stron, to uchwały tych organów są uważane za źródło prawa wspólnotowego.

Polska podpisała Układ Stowarzyszeniowy w 1991r. Była to umowa mieszana, która obowiązywała od 1 lutego 1994 do 1 maja 2004.

W 1993 RE ustaliła warunki jakie państwo musi spełnić aby stać się członkiem UE tzw. Kryteria kopenhaskie( pytanie 9)

24. Zasady ogólne jako źródło prawa wspólnotowego.

Zasady ogólne są to podstawowe reguły prawa leżące u podstaw systemu prawnego Wspólnot Europejskich. Mają one postać prawa sędziowskiego. Powstają i rozwijają się dzięki orzecznictwu ETS. Niektóre z nich są wprowadzone są do zasad prawa pisanego doprawa pierwotnego. Tylko art. 288 ust.2 TWE bezpośrednio odsyła do zasad ogólnych.

Zasady ogólne należy zaliczyć do prawa pierwotnego. Wywodzą się bowiem z systemów prawnych państw członkowskich. Stanowią fundament prawa wspólnotowego. Stały się źródłem prawa wspólnotowego wraz z wejściem w życie Traktatów.

ETS wywodzi zasady ogólne z tradycji prawnych wspólnych konstytucjom państw członkowskich oraz wiążących je umów międzynarodowych.

Treść każdej z zasad ogólnych ma charakter wspólnotowy. Jest określana przez cele WE. Owe zasady ogólne pozwoliły ETS uzupełnić luki w Traktacie w zakresie dotyczącym katalogu zasad o charakterze podstawowym, charakterystycznego dla współczesnego państwa praw. Do zasad ogólnych należy zaliczyć:

• zasadę poszanowania praw podstawowych

• zasadę proporcjonalności

• zasadę ochrony zaufania

• prawo do sądu

• zasadę nie działania prawa w wstecz

• prawo do wysłuchania

• zasadę efektywności

• odpowiedzialność odszkodowawcza państwa członkowskiego w stosunku do jednostek za szkody wyrządzone w wyniku naruszenia prawa wspólnotowego

25. Dyrektywa jako źródło prawa wspólnotowego.

Dyrektywa to akt prawny służący harmonizacji ustawodawstwa krajowego. Zgodnie z art. 249 TWE dyrektywa wiąże państwo, do którego jest skierowana w zakresie celów, jakie mają być osiągnięte, pozostawiając władzom państwowym swobodę wyboru metod i form ich realizacji. Dyrektywa jest pośrednią formą legislacji Wspólnot tzn. że tworzenie prawa odbywa się dwustopniowo. Pierwszy etap obejmuje ustalenie celów na poziomie wspólnotowym, przy pozostawieniu swobody państwom członkowskim swobody w ustaleniu środków i form jego osiągnięcia. Następnie w drugim etapie zawarty w treści dyrektywy cel poddany jest implementacji przez wydanie odpowiednich przepisów. Bezpośrednimi adresatami dyrektywy są tylko państwa członkowskie( może być adresowana do wszystkich państw lub tylko do kilku), a pośrednio do wszystkich ich organów uczestniczących w procesie tworzenia prawa. Dyrektywy są przyjmowane przez KE, RE samodzielnie lub przy współudziale PE

Dyrektywy przyjęte zgodnie z procedurą art. 251 TWE wchodzą w życie w terminie w nich wskazanym lub jego braku, 20-go dnia od publikacji w Dz. Urz. UE . Dyrektywy RUE i KE skierowane do wszystkich państw członkowskich są publikowane w DZ. Urz. UE, przypadku innych dyrektyw wystarczy ich notyfikacja adresatom i dopiero z tą chwilą wchodzą w życie. Od momentu wejścia w życie dyrektywy stają się częścią porządków prawnych obowiązujących w państwach członkowskich, a więc zaczynają bezpośrednio obowiązywać. Implementację dyrektywy i skutki jej nie implementowania omówię w pytaniach 41 i 42.

26. Umowa międzynarodowa jako źródło prawa wspólnotowego

Umowy zawierane międzynarodowe zawierane przez Wspólnoty wywołują skutki prawne w prawie wspólnotowym i są stosowane przez ETS, który uznał je z integralną część prawa wspólnotowego.

Umowy te można podzielić:

1. Umowy samodzielnie zawierane przez Wspólnoty z państwami z jednym lub kilkoma państwami trzecimi; umowy te zwierane są wówczas, gdy przedmiot umowy mieści się w całości w zakresie traktatowych kompetencji Wspólnot

2. Umowy mieszane zawierane przez Wspólnoty i państwa członkowskie, z jednej strony oraz przez państwa trzecie z drugiej strony; takie umowy są zawierane w przypadkach, gdy ich przedmiot mieści się częściowo w kompetencjach Wspólnot, a częściowo wchodzi kompetencje nadal należące do państw członkowskich( dla przyszłych prawników, którzy nie mają zdolności matematycznych i wciąż się zastanawiają jak to jest, że 2+2=4, oświadczam uprzejmie, że jak logicznie pomyślą to umowy mieszane odnoszą się do kompetencji konkurencyjnych)

Traktaty wymieniają tylko dwa rodzaje umów międzynarodowych: umowa handlowa art. 133 TWE i umowa stowarzyszeniowa art. 310 TWE, jednak nie oznacza , że tylko takie umowy międzynarodowe mogą być zawierane przez Wspólnoty o czym świadczy doktryna paralelizmu. Umowy międzynarodowe wiążą Wspólnoty w całości, jeśli nic nie wynika z jej treści. Są one źródłem prawa wspólnotowego i mogą w konsekwencji być interpretowane przez ETS( interpretacja jednak nie wiąże państw trzecich). Jeśli umowa międzynarodowa przewiduje stworzenie organów kolegialnych składających się z przedstawicieli umawiających się stron, to uchwały tych organów są uważane za źródło prawa wspólnotowego.

Tryb zwierania umów międzynarodowych określa art.300 TWE. W sytuacji gdy Wspólnoty zamierzają zgodnie traktatami zawrzeć umowę międzynarodową, KE udziela w tej sprawie zaleceń RUE, która z kolei upoważnia KE do rozpoczęcia i prowadzenia koniecznych negocjacji. Rada może udzielić KE wytycznych w toku prowadzonych negocjacji, o których Rada decyduje kwalifikowaną większością głosów. Rada wyznacza także specjalne komitety wspierające KE w negocjacjach. Ostateczną decyzję o zawarciu umowy wynegocjowanej przez KE podejmuje RUE działająca większością głosów na podstawie propozycji KE. Jednakże RUE działa jednomyślnie jeśli umowa zawierana jest w dziedzinie w której obowiązuje jednomyślność przy wydawaniu aktów prawa wewnętrznego. Jednomyślność zawsze jest wymagana przy zawieraniu umów stowarzyszeniowych.

Przed zawarciem umowy międzynarodowej możliwe jest na wniosek RUE, KE lub państwa członkowskiego zasięgnięcie opinii ETS co do zgodności planowanej umowy z przepisami. Jeśli opinia ETS jest negatywna musi nastąpić zmiana projektu negocjowanej umowy międzynarodowej w przeciwnym wypadku staje się ona nie ważna z samego prawa.

Umowy zawierane między państwami członkowskimi są źródłem prawa wspólnotowego natomiast między państwem członkowskim a państwem trzecim nie.

27. Rozporządzenie jako źródło prawa wspólnotowego

Rozporządzenie zgodnie z art. 249 TWE to akt prawny o zasięgu ogólnym, obowiązuje w całości i jest bezpośrednio stosowany we wszystkich państwach członkowskich. Mamy dwa rodzaje rozporządzeń podstawowe i wykonawcze. Te pierwsze są wydawane samodzielnie przez RUE samodzielnie lub przy współpracy z PE, drugie przez KE na podstawie upoważnienia od RUE. Rozporządzenia obowiązują we wszystkich państwach członkowskich. Oznacza to, że akty normatywne przyznają prawa lun nakładają obowiązki nie tylko państwom członkowskim i ich organów, ale również ich obywatelom i działającym na ich terytorium osobom prawnym. Rozporządzenie jest instrumentem ujednolicania prawa. Wchodzi w życie po opublikowaniu w DZ. Urz. UE w terminie wskazanym w treści rozporządzenia lub po 20 dniach od publikacji(nie potrzebna jest implementacja).

28. Implementacja dyrektywy

Państwa członkowskie mają z reguły 2 lata na implementację postanowień dyrektywy. W tym okresie państwa członkowskie mają obowiązek podjąć działania zmierzające do transpozycji dyrektywy w taki sposób że osiągnięty zostanie jej cel. Mamy dwa etapy implementacji, pierwszy to tzw. transpozycja a drugi to etap stosowania (wydawanie decyzji w indywidualnych przypadkach). Do momentu wprowadzenia dyrektywy obywatele i osoby prawne nie będą mogły korzystać w pełni z praw jakie im ona przyznaje. Należy wyraźnie wskazać, że prawidłowa i efektywna implementacja norm dyrektyw skutkuje koniecznością stosowania co do zasady krajowych norm implementujących dyrektywę. Od terminu implementacji sądy krajowe i podmioty administracji muszą stosować dyrektywę. Występują dwa rodzaje metod implementacji :

• dosłowny ( przepisanie dyrektywy do aktu prawa krajowego; odnosi się głównie do dyrektyw technicznych)

• dostosowujący(przepisy są zmodyfikowane tak, aby pasowały do prawa krajowego; odnosi się do dyrektyw ogólnych)

O środku implementacji decyduje materia regulacji, muszą to być przepisy powszechnie obowiązujące tak jak ustawa czy rozporządzenie.

W przypadku nie osiągnięcia lub niemożliwości osiągnięcia założonego rezultatu dyrektywy przez normy krajowe w wyznaczonym terminie, ETS przyjął, że można stosować normy samej dyrektywy, które w razie sprzeczności z normami implementującymi lub innymi normami krajowymi korzystają z przywileju pierwszeństwa

Skutki nieterminowej lub nieprawidłowej implementacji dyrektywy

- Komisja Europejska lub państwo członkowskie może złożyć skargę do ETS na państwo członkowskie, które nie implementowało dyrektywę lub implementowało ją nieprawidłowo. Skarga ta odnosi się do naruszenia obowiązków traktatowych (art.226-228 TWE) i zasady solidarności ( art.10 TRz) . Wyrok ETS ma charakter deklaratoryjny, pozbawiony sankcji. Sankcja pojawia się w momencie gdy zostanie wniesiona powtórna skarga, wówczas ETS na podstawie art. 228 TWE stwierdza fakt naruszenia i nakłada grzywnę na państwo w wysokości ok. 15 tys. złotych za każdy jeden dzień od wydania pierwszego wyroku według art.226 TWE.

- dyrektywa nabiera warunkowo bezpośredniej skuteczności, jeśli jej przepisy spełniają przesłanki bezpośredniej skuteczności są jasne, precyzyjne, kompletne i doskonałe pod względem prawnym oraz bezwarunkowe. Dotyczy to jednak jedynie stosowania dyrektywy w płaszczyźnie wertykalnej, czyli w relacjach pomiędzy jednostką a państwem. Postępowanie odbywa się przed sądami krajowymi(wyrok w sprawie Becker czy Dori)

- stosuje się prowspólnotową wykładnie dyrektywy

- następuje odpowiedzialność odszkodowawcza państwa członkowskiego. ETS określił następujące warunki, jakie musza być spełnione, aby państwo było zobowiązane do wypłaty odszkodowania:

a)nastąpiło naruszenie normy dyrektywy, która jest skierowana na przyznanie praw jednostce

b)treść tych praw można ustalić w sposób nie budzący wątpliwości(przesłanki bezpośredniej skuteczności)

c)występuje związek przyczynowo-skutkowy między nieterminową lub nieprawidłową implementującą dyrektywy a wyrządzoną szkodą.

Postępowanie odbywa się przed sądem krajowym(wyrok Frankovitch)

29. Decyzje jako źródło prawa wspólnotowego

Decyzja to akt indywidualny skierowany do konkretnego adresata ( państwa czy jednostki). Obowiązuje je w całości. Adresat w decyzji może być nazwany. Decyzja jest to instrument wykonawczej funkcji RUE i KE, którym posługują się one, udzielając instrukcji czy zezwolenia adresatowi decyzji. Decyzje podjęte przez PE i RUE ogłasza się w DZ. Urz. UE. Pozostałe decyzje SA notyfikowane stronom i nabierają mocy obowiązującej w wyniku notyfikacji. Z postanowień prawa pierwotnego nie wynika expressis verbis bezpośrednie obowiązywanie decyzji.. jednak jeśli decyzja jest we wszystkich częściach wiążąca Tomsi również wywiązywać bezpośredni skutek.

30. Zalecenia i opinie jako źródło prawa wspólnotowego

Oba te akty nie mają charakteru wiążącego, dlatego organy mogą je formułować zawsze, kiedy uważają to za stosowne. Organami właściwymi do ich wydawania są: PE wraz z RUE, KE, RUE.

Zalecenie dochodzi do skutku z inicjatywy własnej organu i sugeruje adresatowi dość autorytatywnie sposób zachowania. Opinia inspirowana jest działaniem innego Oranu i jest mniej stanowcza. Mimo, że ale zalecenia i decyzje nie maja charakteru wiążącego to sądy krajowe powinny uwzględniać zalecenia informujące o interpretacji przepisów wspólnotowych ETS, a organy państw członkowskich przy wykładni prawa krajowego.

31. Skarga odszkodowawcza przeciwko Wspólnocie

Artykuł 235 TWE powierza sądom wspólnotowym wyłączną kompetencję rozpoznania skarg dotyczących odpowiedzialności pozaumownej Wspólnoty. Jeżeli chodzi o warunki wniesienia takiej skargi wymienione przepis odsyła do art.288 TWE według którego Wspólnota zgodnie z ogólnymi zasadami wspólnymi dla porządków prawnych państwa członkowskich jest zobowiązana naprawić wszelkie szkody spowodowane przez instytucje lub ich funkcjonariuszy w ramach wykonywanych obowiązków.

Każda osoba fizyczna lub prawna lub każde państwo uważające się za poszkodowanego przez Wspólnotę, może wnieść skargę do SPI lub ETS, o ile nie można uzyskać naprawienia szkody przed sądami krajowymi.

Skarga powinna być skierowana przeciwko instytucjom wspólnotowym, które spowodowały szkodę. Należy ją wnieść w terminie 5 lat od wyrządzenia szkody. Termin ten jest znacznie dłuższy niż w przypadku skargi o stwierdzenie nieważności.

Wspólnota ponosi odpowiedzialność jedynie wówczas gdy zachodzi wystarczający związek przyczynowo pomiędzy szkodą i jej działaniem. Może być zatem zobowiązanie z tytułu odszkodowania, do wypłacenia subwencji, którą niesłusznie zniosła. ETS uznał że szkoda nie wynika bezpośrednio z działania instytucji wspólnotowej jeżeli poszkodowany przyczyniła się do jej powstania przez zaniedbanie. Trybunał dopuścił również możliwość przypisania instytucji wspólnotowej odpowiedzialność za szkodą w sytuacji gdy była on spowodowana przez działanie realizowane na poziomie krajowym. W konsekwencji jeżeli szkoda została spowodowana przez środek krajowy przyjęty zgodnie z opinią komisji można przyjąć, iż ta ostatnia za to ponosi odpowiedzialność. Jednakże odpowiedzialność ta zachodzi tylko wtedy, gdy opinia była wiążąca dla instytucji krajowej.

Aby szkoda mogła być naprawiona, musi być określona. Pojęcie szkody obejmuje również utracony zysk. ETZ i SPI rozpatrują z reguły jedynie kwestię samej odpowiedzialności, pozostawiając stronom ustalenie wysokości odszkodowania. Jedynie w przypadku braku porozumienia sądy wspólnotowe rozstrzygają same kwestie.

32. Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności aktu prawa wspólnotowego

Skarga o unieważnienie ma na celu uchylenie aktu wydanego przez instytucję wspólnotową. Należy ją wnieść w terminie 2 miesięcy od daty publikacji kwestionowanego aktu lub zawiadomienia o nim powoda bądź od daty, kiedy ten ostatni powziął wiadomość.

Stanowi jeden ze środków gwarantujących ochronę prawną podmiotom indywidualnym, umożliwiając im pod pewnymi warunkami zaatakowania wyrządzających im szkodę aktów prawnych. Skarga ta pozwala również rozstrzygać spory dotyczące podziału kompetencji pomiędzy instytucjami wspólnotowymi lub pomiędzy nimi i państwami członkowskiemu.

Aktami podlegającymi zaskarżeniu według art.230 TWE są:

• akty przyjęte wspólnie przez PE i RUE

• akty samodzielnie przyjęte przez RUE, KE i EBC

• aktom przyjętym samodzielnie przez PE

• postanowienia wydane przez Radę Gubernatorów i Radę Administrującą EBI

• akty wydawane przez TO

Akty, które podlegają zaskarżeniu wywierają skutki prawne, modyfikując sytuację prawną określonego podmiotu, niezależnie od tego jaki podmiot wydał dany akt. Decydujące znaczenie posiada w tym zakresie jego treść i skutki jakie może wywierać.

ETS i SPI badają czy fakty na których jest zaskarżony akt są prawdziwe i zostały właściwie ocenione oraz czy powołane w uzasadnieniu motywy mogą uzasadniać jego przyjęcie, a także czy zachodzi adekwatność pomiędzy podmiotem aktu i powołanymi motywami. Jeżeli sąd uzna iż skarga jest uzasadniona wówczas unieważnia zaskarżony akt. Może on orzec o unieważnienie częściowe, gdy dotknięta nieważność część aktu wspólnotowego może być wyodrębniona z całości. Wyrok stwierdzający nieważność ma co do zasady skutek retroaktywny ponieważ unieważniony akt jest traktowany tak jakby nigdy nie istniał. Na instytucję która wydała unieważniony akt nakłada obowiązek przywrócenia zainteresowanym podmiotom sytuacji w jakiej byliby w razie braku tego aktu.

O podmiotach legitymowanych do wniesienia tej skargi wspomnę w pytaniach 69 i 70 a podstawach nieważności w pytaniu 68.

33. Podstawy nieważności

Do podstaw nieważności należy zaliczyć:

• brak kompetencji instytucji do wydania danego aktu

• naruszenie istotnego wymogu proceduralnego

• naruszenie norm traktatowych lun innych przepisów dotyczących ich stosowania

• treść zaskarżonego aktu jest nielegalna

• instytucja nadużyła swoją władzę

34. Podmioty uprzywilejowane w postępowaniu przed sądami wspólnotowymi

Podmiotami uprzywilejowanymi są: PE, RUE, KE i państwa członkowskie. Mogą wnieść skargę przeciwko każdemu aktowi prawnemu, niezależnie od tego czy ma on charakter generalny czy indywidualny i czy został do nich skierowany czy nie. Podmioty uprzywilejowane nie muszą wykazać interesu prawnego do wniesienia skargi. Państwo członkowskie może zaatakować akt wydany przez TUE, za którym głosował jego przedstawiciel.

35. Podmioty nieuprzywilejowane w postępowaniu przed sądami

wspólnotowymi

Podmiotami nieuprzywilejowanymi są osoby fizyczne i prawne, zgodnie z art.230 TWE mogą wnieść skargę o stwierdzenie nieważności jedynie tych decyzji, których są adresatami lub decyzji, które mimo iż mają formę rozporządzenia lub dyrektywy bądź są adresowane do innych podmiotów, dotyczą ich bezpośrednio i indywidualnie.

Konkretna osoba jest indywidualnie dotknięta przez dany akt, jeżeli dotyczy on w większym stopniu tej osoby niż innych podmiotów co wynika z jej sytuacji faktycznej.

36. Skarga na bezczynność - podstawy skargi i podmioty legitymowane do jej

wniesienia

Skarga na bezczynność przewidziana w art. 232 TWE ma na celu stwierdzenie nielegalności bezczynności RUE, KE lub PE. W razie uznania jej za zasadną, instytucja, przeciwko której została ona skierowana jest zobowiązana do podjęcia w rozsądnym terminie środków wskazanych przez ETS lub SPI. Skarga na bezczynność uzupełnia zatem skargę o stwierdzenie nieważności, ponieważ jest skierowane przeciwko niezgodnym z prawem zachowaniom instytucji wspólnotowych, które to zachowanie mogą przyjmować formę działania lub zaniechania.

Skarga na bezczynność może być wniesiona jedynie wtedy gdy powód uprzednio wezwał w sposób wyraźny instytucję wspólnotową do wydania określonego aktu, wskazując przy tym dokładnie jego treść i o ile instytucja ta nie zajęła stanowiska w terminie 2 miesięcy od wezwania. Powód ma możliwość wniesienia skargi w ciągu 2 miesięcy od chwili bezskutecznego upływu terminu na zajęcie stanowiska.

Podmioty legitymowane do wniesienia skargi w pytaniu 69 i 70

37. Unia Gospodarcza i Walutowa - charakterystyka ogólna

Podstawą prawną funkcjonowania UGiP. Są przepisy zawarte w TWE w brzmieniu ustalonym Traktatem z Maastricht. Ogólna definicja UGiP. Zawarta jest w art.14 TWE. Zgodnie z tą definicją realizacja UGiP. Obejmuje dwa obszary działań państwa członkowskich i Wspólnoty:

1. prowadzenie polityki gospodarczej opartej na ścisłej koordynacji polityk gospodarczych państw członkowskich na rynku wewnętrznym i określeniu wspólnych celów w zgodzie z zasadą gospodarki wolnorynkowej i wolnej konkurencji

2. nieodwołalne ustalenie kursów wymiany walut mające na celu wprowadzenie wspólnej waluty - euro , zdefiniowanie oraz prowadzenie jednolitej polityki walutowej i polityki kursów wymiany walut, których głównym celem jest utrzymanie stabilności cen oraz wspieranie polityki gospodarczej państw członkowskich , zgodnie z zasadą gospodarki wolnorynkowej i wolnej konkurencji.

Traktat z Maastricht określił ścisły harmonogram wprowadzenia UGiP.. Zgodnie z nim unia walutowa miała być wprowadzona w trzech etapach:

a)pierwszy etap rozpoczął się 01.07.1990 a zakończył się 31.12.1993 zakończono budowę wspólnego rynku, a przede wszystkim zlikwidowano przeszkody w swobodnym przepływie kapitału

b)drugi etap rozpoczął się 01.01.1994 i trwał do 31.12.1998 powołano Europejski Instytut Walutowy, nastąpiła kwalifikacja państwa członkowskich do udziału w ostatnim stadium realizacji Egip.

c)trzeci etap rozpoczął się 01.01.1999 i trwał do 30.06.2002

- faza A trwała od 01.01.1999 do 31.12.2001 wprowadzono jednolitą walutę w obrocie bezgotówkowym

- faza B trwała od 01.01.2002 do 30.06.2002 wprowadzenie znaków pieniężnych denominowanych w euro, na państwa członkowskie nałożono obowiązek ich wycofania walut krajowych najpóźniej do 30.06.2002

- faza C rozpoczęła się 01.07.2002 i trwa nadal, od tego dnia w 12 państwach członkowskich uczestniczących w trzecim etapie UGiP funkcjonuje euro

RUE na podstawie wskaźników ekonomicznych i prawnych w składzie głów państw i szefów rządów dokonała kwalifikacji państw członkowskich do udziału w trzecim etapie UGiP. Owe wskaźniki nazywają się kryteriami konwergencji i są następujące:

• stabilność cenowa( inflacja nie może przekraczać więcej niż o 1,5% średniej ustalonej dla 3 państwa członkowskich o najniższym poziomie inflacji)

• stabilność walutowa

• stabilność stóp procentowych( w odniesieniu do średniej dla 3 państw członkowskich o najniższych długoterminowych stopach procentowych nie mogą być wyższe o więcej niż2%)

• deficyt budżetowy( stosunek rzeczywistego deficytu budżetowego do produktu krajowego brutto nie przekracza 3%)

• dług publiczny(stosunek długu publicznego i produktu krajowego brutto nie przekracza 60%)

38. Główne etapy i idee integracji europejskiej

Integracja europejska - termin pochodzi od łać. słowa integratio co oznacza scalenie, łączenie, tworzenie nowej całości. Integracja może odnosić się do różnych dziedzin w związku z tym można mówić o integracji politycznej, gospodarczej czy krajowej. Nie ma powszechnie przyjętej definicji tego pojęcia. Przez integrację rozumie się proces międzynarodowy, w trakcie którego poszczególne państwa tworzą wspólne mechanizmy i kompetencje wykonywane przez instytucje.

Cechą integracji europejskiej jest to, że ma ona charakter częściowy czyli nie obejmuje swym zakresem wszystkich kompetencji państw członkowskich.

Integracja europejska ma charakter procesu, w tym procesie zakres i stopień władzy wspólnych organów stopniowo się zwiększa. Integracja czyli scalanie się krajów w jedną systemową całość posiada dwie zasadnicze strony. Pierwsza strona to liberalizacja oznacza ona usuwanie barier granicznych i przeszkód dla wspólnych transakcji pomiędzy łączącymi się krajami. Po drugie integracja oznacza pozytywną akcję w postaci wspólnych zadań czy szerzej wspólnej polityki.

Najważniejsze przesłanki integracji:

- wola polityczna państw do integrowania się

- komplementarność gospodarek, która jest rozumiana jako równomierny poziom rozwoju gospodarczego, sprzyjające położenie geograficzne

- jednolity ustrój polityczno gospodarczy

- prowadzenie sprzyjającej polityki handlowej, która polega na udzielaniu ulg celnych innym państwą.

Integracja pozytywna i negatywna:

Negatywna oznacza usuwanie ograniczeń w handlu między krajami członkowskimi.

Pozytywna wiąże się z wysokim stopniem koordynacji i harmonizacji polityk krajowych.

4 stopnie integracji:

- strefa wolnego handlu - polega na tym, że dwa lub więcej państw znoszą między sobą cła wewnętrzne, terytoria tych państw tworzą dla określonych towarów i usług jeden obszar gospodarczy, natomiast w handlu z państwami trzecimi są zachowane cła zewnętrzne.

- unia celna - państwa tworzące unię celną nie tylko znoszą między sobą cła wewnętrzne, ale ponadto ustanawiają wspólną taryfę celną, reguluje wspólny kodeks celny, kodeks ten jest wydawany regularnie na podst. Art. 26 traktatu wspólnot europejskich w formie rozporządzenia rady.

- wspólny rynek opiera się na 4 swobodach (osób, usług, towarów i kapitału). Zakłada brak jakichkolwiek form dyskryminacji.

- unia gospodarcza najwyższy stopień integracji gospodarczej obok elementów wspólnego rynku, wprowadza politykę fiskalną, pieniężną i społeczną w państwach członkowskich.

39. System instytucjonalny

Pojęcie instytucji może być rozumiane dwojako. Po pierwsze to zespół funkcjonalnie powiązanych norm prawnych. Po drugi instytucja jako organ, czyli wyodrębniona publicznie struktura organizacyjna.

Zasady regulujące działalność instytucji UE:

Zasada subsydiarności - jest to zasada, występująca w prawie wspólnotowym Unii Europejskiej, która mówi, że:

• poszczególne organy administracji wspólnotowej są zobowiązane współpracować w celu osiągnięcia danych celów,

• kompetencje instytucji wspólnotowych są wykonywane przez możliwie najniższy w hierarchii organ administracji, ale odpowiedni do wykonywania danej kompetencji i podejmowania określonych działań,

• wspólnota podejmuje działania nie podlegające wyłącznej kompetencji wspólnoty, tylko wtedy, gdy nie istnieje możliwość osiągnięcia danych celów w wystarczającym stopniu na szczeblu państw członkowskich, a okoliczności, cele, skutki i skala tych przedsięwzięć wskazują, że zostaną one lepiej zrealizowane przez wspólnotę, niż przez każde z państw członkowskich z osobna (np. ochrona środowiska).

Zasada jednolitych ram instytucjonalnych - zakłada, że Unia Europejska wykorzystuje instytucje i organy wspólnotowe tak jak własne, przy czym instytucje ogólne Unii Europejskiej mają kompetencje do stanowienia prawa we wszystkich trzech filarach, choć w każdym te kompetencje są inne. Rolą instytucji jest zapewnienie spójności i ciągłości działań podejmowanych przez Wspólnoty.

zasada jedności instytucjonalnej - oznacza istnienie więzi i zależności między formalnie odrębnymi systemami instytucjonalnymi UE i wspólnoty europejskiej w sensie organizacyjno - kompetencyjnym.

zasada lojalnej wspólnoty międzyinstytucjonalnej - oznacza, że organy i instytucje wspólnoty europejskiej są zobowiązane do współdziałania w celu realizacji zobowiązań wynikających z traktatów wspólnot europejskich lub działań podejmowanych przez instytucje.

Zasada lojalnej współpracy między instytucjonalnej - oznacza, że organy i instytucje wspólnoty europejskiej są zobowiązane do współdziałania w celu realizacji zobowiązań wynikających z traktatów wspólnot europejskich lub z działań podejmowanych przez instytucje.

Zasada równowagi instytucjonalnej - oznacza, że każdy organ unii wykonuje swoje zadania z postanowieniem kompetencji innych. Różne kompetencje nie podlegają koncentracji w obrębie jednego organu tzn. przysługuje kilku organom wspólnie, równocześnie, poszczególne organy posiadają autonomię.

40. Komitet ekonomiczno - społeczny

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny - organ doradczy i opiniodawczy Unii Europejskiej, powołany do życia w 1957 roku na mocy traktatu rzymskiego. Reprezentuje na forum unijnym przedstawicieli szeroko rozumianego zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego, wywodzących się z różnych grup zajmujących się działalnością gospodarczą i społeczną. Są to m.in. pracodawcy, związki zawodowe, rolnicy, konsumenci i pozostałe grupy interesów. Głównym zadaniem Komitetu jest sprawowanie funkcji doradczej wobec Rady Unii Europejskiej, Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej w kwestiach dotyczących polityki gospodarczej i społecznej. Trzy podstawowe funkcje Komitetu Ekonomiczno-Społecznego zostały określone w następujący sposób:

• Komitet przedstawia swoją opinię Radzie, Komisji i Parlamentowi Europejskiemu albo na ich wniosek, albo z własnej inicjatywy. Przeciętnie EESC opiniuje 170 dokumentów rocznie (około 15% z własnej inicjatywy). W niektórych kwestiach instytucje są zobowiązane do zasięgania opinii Komitetu np. wtedy gdy chodzi o swobodny przepływ ludzi, swobodę osiedlania się, współpracę w kwestiach socjalnych, zagadnieniach związanych z oświatą, ochroną zdrowia i praw konsumenta, a także ochroną środowiska i rozwoju regionalnego, polityką zatrudnienia, ustawodawstwem społecznym i równouprawnieniem płci. Opinie Komitetu nie są dla nich wiążące, mają wyłącznie charakter doradczy. Często są traktowane jako miernik społecznej akceptacji danego projektu.

• zachęca społeczeństwo obywatelskie do większego angażowania się w kształtowanie polityki UE

• wzmacnia rolę społeczeństwa obywatelskiego w krajach nie należących do UE oraz pomaga tworzyć struktury doradcze.

41. Prawo Unii Europejskiej - prawo pierwotne i wtórne

Prawo Unii Europejskiej - na system źródeł praw. UE składają się tzw. pierwotne i pochodne akty prawa wspólnotowego.

Prawo pierwotne - to normy i przepisy regulujące najistotniejsze kwestie UE (ustrój, porządek prawny, podstawowe zasady prawa wspólnotowego itp.). Wszystkie akty prawa wtórnego muszą być zgodne z prawem pierwotnym. Do aktów prawa pierwotnego zaliczamy: - traktaty założycielskie wraz z towarzyszącymi im protokołami i aneksami, tj. traktaty o utworzeniu: Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, Wspólnoty Europejskiej oraz Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej. Uzupełniają je traktaty nowelizujące (m.in. Traktat Amsterdamski czy Nicejski); - prawo zwyczajowe czyli praktyka wykształcona w pewnym okresie i postrzegana jako prawo; - ogólne zasady prawa, na które składają się ogólne zasady wspólne wszystkim systemom prawnym państw członkowskich, ogólne zasady prawa międzynarodowego, prawa i wolności fundamentalne (prawa człowieka); - traktaty akcesyjne - traktaty o przystąpieniu nowych członków; - Konstytucję Europejską. Akty prawa wtórnego (akty pochodne) to: - dyrektywy - nakładają na państwa członkowskie obowiązek uregulowania danej materii w sposób w nich określony, pozostawiając swobodę w zakresie środków prawnych do osiągnięcia określonego celu. Wyznaczają określony czas na włączenie treści dyrektywy do krajowego porządku prawnego. Są skuteczne w momencie ich notyfikowania przez adresatów, a publikacja ma wyłącznie cel informacyjny; - rozporządzenia - podlegają bezpośredniemu stosowaniu w państwach członkowskich, wiążą w całości i nie mogą być w żaden sposób modyfikowane, a wchodzą w życie jednocześnie we wszystkich państwach Wspólnoty, po publikacji w DzUrz. WE; - decyzje - adresatem może być zarówno państwo (państwa) członkowskie, jak i osoba fizyczna lub prawna. Wiążą w całości i nie ma możliwości wyboru metod lub środków realizacji decyzji. Mają charakter indywidualny. Mogą albo bezpośrednio nakładać obowiązki lub przyznawać uprawnienia, albo zobowiązywać do wydania aktu normatywnego. Decyzje mają moc wiążącą od chwili ich notyfikacji przez strony; - dokumenty nie mające charakteru wiążącego: - opinie - służą wyrażeniu stanowiska poszczególnych instytucji Wspólnot Europejskich, - zalecenia - wydawane przez Radę UE lub Komisję mają na celu ujednolicenie prawodawstwa obowiązującego w poszczególnych krajach Wspólnoty, - memoranda i rezolucje - adresowane do podmiotów stosujących prawo europejskie o charakterze instrukcyjnym.

42. Zasady prawa wspólnotowego

Zasada bezpośredniego stosowania - zasada, która odnosi się do sposobu i zakresu stosowania prawa wspólnotowego przez organy państwa członkowskiego. Zasada opiera się na następujących założeniach:

• prawo wspólnotowe jest stosowane bezpośrednio w każdym z krajów członkowskich,

• prawo wspólnotowe ma bezpośrednią skuteczność wobec: instytucji, podmiotów prawa i obywateli każdego z państw członkowskich,

• nawet jeśli norma prawna wprowadzona do systemu prawa wspólnotowego nie została implementowana do systemu prawa krajowego, to ma ona swoje zastosowanie na terenie całej Wspólnoty, także tego kraju. Istotą bezpośredniego stosowania prawa wspólnotowego jest możliwość oparcia rozstrzygnięcia w sprawie zawisłej przez organem (sądowym lub administracyjnym) państwa członkowskiego o przepis wspólnotowy, a nie przepis krajowy.

Zasada pierwszeństwa - zasada, która nie występuje w traktatach lecz jest jedną z podstawowych zasad występujących w prawie wspólnotowym. Wynika głównie z orzecznictwa ETS. Mówi ona, że:

• prawo wspólnotowe ma pierwszeństwo przed prawem krajowym państwa członkowskiego,,

• państwa mają obowiązek zapewnić skuteczność prawa wspólnotowego,

• krajom członkowskim nie wolno jest wprowadzać przepisów prawa krajowego, które byłyby sprzeczne z prawem wspólnotowym,

• w razie sprzeczności przepisów prawa wspólnotowego i krajowego, zastosowanie mają przepisy prawa wspólnotowego,

• późniejsze prawo krajowe nie deroguje wcześniejszego prawa wspólnotowego

Zasada nadrzędności prawa wspólnotowego nad prawami państw członkowskich (zasada prymatu, supremacji, czy nadrzędności prawa wspólnotowego). Zasada ta głosi, że przepisy prawa krajowego w żadnym wypadku nie mogą przeważać nad prawem Traktatowym, będącym niezależnym i nadrzędnym źródłem prawa.

Zasada autonomii - Autonomia wspólnotowego porządku prawnego jest uzasadnieniem, zapewnienia zdolności funkcjonalnej Wspólnot art. 249 akapit 2 TWE oraz na jednolitym i wolnym od dyskryminacji stosowania prawa wspólnotowego.

43. Koncepcje integracji

- koncepcja federacyjna - zakłada powstanie w wyniku procesu integracji organizmu państwowego o charakterze federacyjnym. - koncepcja konfederacyjna - cechuje się utrzymaniem określonych kompetencji w kwestii państw składowych przy jednoczesnym wyposażeniu określonych organów w okresie uprawnienia, konfederacja jako forma zjednoczenia europy przewiduje związek suwerennych państw. Konfederaci opowiadają się za współpracą państw w celu osiągnięcia wzajemnych korzyści, aczkolwiek sprzeciwiają się tworzeniu jakichkolwiek organów ponadnarodowych. Zwolennicy tej koncepcji stawiali na długo trwałe utrzymanie suwerennych uprawnień wszystkich członków tak aby decyzje w ramach organizacji międzynarodowych były podejmowane przez poszczególne kraje, a nie przez organ ponadnarodowy. - koncepcja funkcjonalistyczna - ta koncepcja skupia się na integracji gospodarczej między państwami. Funkcjonaliści postulowali tworzenie realnych powiązań gospodarczych między zainteresowanymi krajami, zakładali pryzmat gospodarki nad polityką.

44. Kryteria podziału instytucji UE

Pozycja ustrojowa UE - instytucja o strategicznym znaczeniu, np. RE nie ma osobowości prawnej, o jej politycznym znaczeniu przesądza reprezentowany skład, sposób podejmowania uchwał oraz rola rady w zakresie w zakresie określania strategii integracji. - instytucje pierwszej kategorii czyli organy, tj. RUE, RE, parlament, ETS, sąd I instancji, Trybunał Obrachunkowy - instytucje drugiej kategorii czyli organy doradcze, tj. komitet ekonomiczno - społeczny, komitet regionów, komitet koordynacyjny czyli komitet naukowo techniczny - instytucje trzeciej kategorii są to organy ze specjalnymi, szczególnymi strategiami, są to instytucje unii, które wypełniają ekonomiczne zadania, np. Europejski Bank Centralny, Europejski Bank Inwestycyjny, Europejska Agencja Ochrony Środowiska.

---