Żywienie zwierząt w. 4 23 kwiecień 2006

Zasady żywienia świń

1. potrzeby pokarmowe świń zależą od kierunku i wielkości produkcji (przyrost tkanki mięśniowej lub ilość karmionych prosiąt i dzień laktacji)

2. najważniejsze warunki prawidłowego żywienia świń

1. mała pojemność przewodu pokarmowego konieczność stosowania pasz o wysokiej koncentracji energii i składników pokarmowych wartość energetyczna pasz powinna wynosić 12-13 MJ energii met/kg paszy dla bardzo małych zwierząt i macior karmiących dużą ilość prosiąt koncentracja największa dla zwierząt starszych może być nieco mniejsza. Aby osiągnąć tak wysoką koncentrację energii zaleca się stosowanie dużych ilości pasz treściwych. Można uzyskać wówczas przyrosty dzienne 700-800g na dzień za cały okres tuczu (prawie jak u bydła)

wysoką wartość biologiczną białka w dawkach można osiągnąć poprzez:

1. dodatek do mieszanek i koncentratów białkowych pasz pochodzenia zwierzęcego (mączki rybne, mleko odtłuszczone w proszku)

2. stosowanie dużej ilości śruty sojowej, której skład aminokwasowy jest bardzo zbliżony do białka zwierzęcego

3. wprowadzenie w premiksach aminokwasów syntetycznych. Obecnie produkuje się i dodaje syntetyczną lizynę i metioninę.

1. W bilansowaniu dawki pokarmowej dla świń ważny jest prawidłowy, zgodny z potrzebami zwierząt stosunek białka do energii, (powinien wynosić 1:10, na MJ EM- 10 g białka strawnego lub 1:13, na MJ EM - 13 g białka ogólnego) a także energii do aminokwasów limitujących: lizyny, metioniny z cystyną, treoniny i tryptofanu

2. Stosunek Ca:P powinien wynosić1,2:1 (1,2)

Aby było możliwe spełnienie w/w warunków zaleca się stosowanie mieszanek przemysłowych.

Rodzaje mieszanek

1. mieszani uzupełniające (dla tuczników, macior, prosiąt), np. T1 T2. są to pasze, które uzupełniają pasze gospodarskie. Zawierają one zwykle więcej białka niż potrzebują zwierzęta. Białko zawarte w tych paszach rozcieńczane jest zwykle paszami gospodarskimi np. zbożami.

W tzw. tradycyjnym żywieniu świń mieszankę uzupełniającą można stosować razem z zielonką ( w lecie), z okopowymi (przez cały rok) oraz ze świeżym, odtłuszczonym mlekiem. Takie zestawy podyktowane są opłacalnością produkcji, ale trzeba pamiętać, aby pasze objętościowe nie obniżały zbytnio koncentracji energii i składników pokarmowych w takich dawkach

Tucznikom można dostarczyć tylko do 30% energii w ziemniakach, kiszonce CCM lub serwatce, do 20% w burakach i do 5 % w zielonce z młodych roślin (całego zapotrzebowania na energię)

2. mieszanki pełnoporcjowe = pełnodawkowe ( dla tuczników, macior, prosiąt np. PT1, PT2. Stanowią one jedyną paszę w żywieniu zwierząt + woda.

Śruty zbożowe stanowią około 70% składu całej mieszanki.

3. Koncentraty białkowe- składają się z pasz wysokobiałkowych( śruty poekstrakcyjne, nasiona roślin strączkowych - łubin, bobik, drożdże, mleko odtłuszczone w proszku, mączka rybna) oraz dodatków mineralno-witaminowych. Do niektórych koncentratów dodawane są preparaty enzymatyczne i probityki. Nie zawierają śrut zbożowych. Mogą występować w nich otręby pszenne jako nośniki składników mineralnych i witamin. Koncentraty białkowe zawierają ok. 30-35% białka ogólnego strawnego. Super koncentraty ( wybiera się do nich surowce o najwyższej jakości) zawierają jeszcze więcej białka, nawet 45%. Koncentraty i super koncentraty białkowe służą do sporządzania mieszanek pełnoporcjowych i uzupełniających w gospodarstwie poprzez mieszanie ich w odpowiednich proporcjach z paszami gospodarskimi- śrutami zbożowymi i ewentualnie otrębami.

Główne surowce (materiały) paszowe do produkcji mieszanek średniobiałkowych

Zbożowe ( 60-90% )

• kukurydza

• pszenica

• jęczmień

• pszenżyto

• owies

• żyto

• sorgo

• otręby pszenne

• otręby żytnie

Białkowe ( 10-30% )

ROŚLINNE

• śruty poekstrakcyjne:

1. sojowa

2. rzepakowa

3. słonecznikowa

4. lniana

5. arachidowa

6. groch bobik łubin

7. kiełki jęczmienne (słodowe)

ZWIERZĘCE

• mączka rybna

• mleko odtłuszczone

• susz

• serwatka suszona

• kazeina

• drożdże pastewne

INNE (10-40% )

Susze:

• z zielonek

• ziemniaczany

• buraczany

• płatki ziemniaczane

• wysłodki buraczane

• nasiona rzepaku

• oleje roślinne

• tłuszcze zwierzęce

• wytłoki rzepakowe

• melasa

• koncentrat energetyczny

MINERALNO-WITAMINOWE i inne (1-5%)

• kreda pastewna

• fosforan pastewny

• sól pastewna

• premiksy

• preparaty witaminowe

• aminokwasy

• dodatki funkcjonalne

Graniczne udziały surowców w mieszankach pasz treściwych

1.śruty zbożowe- bez ograniczeń pszenna (tylko cena ) , żytnia 30-40% dla tuczników, 10% dla macior pszenżytnia, 50-60% dla tuczników

2.otręby- żytnie 10% dla tuczników

łącznie ze śrutą 30% dla tuczników, 10% dla macior, przen. le dla macior min 10%

3.nasiona roślin strączkowych 15-20%

• bobik, groch -15%

• łubin biały- 5% dla tuczników, 0% dla macior

• łubin żółty- 10%

produkty żytnie + strączkowe ( substancje antyodżywcze) 20-25 % dla tuczników, dla macior nie stosuje się takiej kombinacji

4. Śruty poekstrakcyjne- do 30%śruta poekstrakcyjna sojowa, rzepakowa- 20-25% dla tuczników starszych, słonecznikowa- 15-20% ( ze względu na zawartość włókna ). Lniana- do 10%

5.Pasze pochodzenia zwierzęcego- min 2% dla macior i tuczników max 8%

6.Przetwory mleczne- mleko odtłuszczone w proszku (dla tuczników nie stosować)

7.Susz z zielonek do 10% ( I klasy)

8.Drożdże- do 5%

9.Składniki mineralno-witaminowe 3-5%

Graniczne udziały surowców w koncentratach białkowych

1. Nasiona rośli strączkowych 10-45%

2. Śruty poekstrakcyjne- bez ograniczeń śruta p. sojowa

3. mączka rybna 6-10%

4. mleko w proszku 30%

5. drożdże pastewne 15-20%

6. składniki mineralne 10%, w tym 1,5-2%, premiksy- składniki mineralne, witaminy, dodatki paszowe.

ZASADY ŻYWIENIA ŚWIŃ

Białko ( g w 1 kg paszy )

WBB- wartość biologiczna białka (wyrażana ilością aminokwasu występującego w niedoborze)

- ilość g białka organizmu jaka może być wytworzona ze 100g białka paszowego

proporcja podstawowych aminokwasów

lizyna : metionina + cystyna : treonina : tryptofan

1 : 0,6 : 0,6 : 0,2

5% białka surowego przy pokryciu na nie zapotrzebowania powinna stanowić lizyna

Ilość białka ogólnego w mieszankach dla poszczególnych grup zwierząt

• prosięta 21%

• warchlaki, knurki i lochy karmiące 17%

• tuczniki 16%

• lochy prośne i wybrakowane 13%

• ENERGIA

• Koncentracja energii w dawkach dla świń:

• 13-13 MJ w 1 kg mieszanki pełnodawkowej

• STOSUNEK BIAŁKA DO ENERGII

• Białko strawne (g_ do energii metabolicznej (MJ) 10:1

• WŁÓKNO

• Maksymalne ilości 4 do 7 % w zależności od grupy świń (dla loch prośnych i wybrakowanych do 10% )

ŻYWIENIE LOCH

• lochy niskoprośne- karmienie umiarkowane (skąpe)

• lochy wysokoprośne i liuźne- karmienie dobre

• lochy karmiące- karmienie bardzo dobre

• na 5 dni przed oproszeniem ograniczenie ilości paszy

• w dniu oproszenia woda i otręby pszenne - środek przeczyszczający

• do 5 dnia po oproszeniu stopniowe zwiększanie paszy do ok. 6-6,5 kg/d

• w dniu odsadzenia nie podawać paszy

PROSIĘTA

• bezpośrednio po urodzeniu należy umożliwić im napicie się siary

• 2-3 dniu życia zaszczepić żelazem

• dostęp do wody

• od 2 tyg. życia należy podawać pasze uzupełniające ( prestarter i starter)

• pasze mlekozastępcze

TUCZNIK

- TUCZ INTENSYWNY

• tucz trwa od ok. 30-35kg do 110 kg m.c.

• odkładanie się białka w organizmach do ok. 80-90kg m.c

• ilość poszczególnych składników paszy zgodna z zapotrzebowaniem

• tuczniki w ciągu całego okresu tuczu przyrastają średnio ok. 700 g

• najczęściej stosuje się jedną średniobiałkową mieszankę w ciągu całego okresu tuczu

• tucz ekstensywny- prowadzony w gospodarstwach w oparciu o pasze gospodarskie np. ziemniaki parowane świeże lub kiszone, otręby oraz zielonki )

1

---