REGIONY TURYSTYCZNE (23.02.2008)
Literatura:
1. Warszyńska J., Jackowski A., 1979 Podstawy Geografii Tryzmu, PWN,Warszawa
2. Kompendium wiedzy o turystyce, Gołembski G., red., Wydawnictwo naukowe PWN S.A.,W-wa
3. Kaprowski.Geografia Turystyczna
4. Regionalne aspekty rozwoju turystyki 1999, Gołembski G., red., Wyd. naukowe PWN,
W-wa
ZAGADNIENIA OBOWIĄZUJĄCE NA EGZAMIN
1. Pojęcia
- przestrzeń turystyczna
- typy przestrzeni turystycznej
- region turystyczny
- miejscowość turystyczna
2. Metody delimitacji Reg. Turystycznego
3. Typy Reg. Turystycznych
4. Zasady gospodarki tur. w regionalizacji
5. Regionalizacje Turystyczne w Polsce
6. Znaczenie Regionów w turystyce
7. Regiony turystyczne w RP
8. Regiony tur. wg WTO
9. Międzynarodowy ruch turystyczny (wielkość i rozmieszczenie)
Turystyka jest zjawiskiem:
społeczno - gospodarczym
przestrzennym
socjologicznym
Z tych powodów jest przedmiotem badań ekonomii, geografii i nauk społecznych.
Jej rozwój jest związany m.in. z istnieniem terenów o walorach turystycznych, odpowiednio zagospodarowanych i dostępnych komunikacyjnie
Ruch turystyczny koncentruje się w pewnych regionach i miejscowościach
Inne tereny mogą być prawie wcale nieodwiedzane przez turystów
REGION TURYSTYCZNY
Wydzielane (delimitowane) i badane najczęściej przez ekonomistów, geografów a zwłaszcza geografów turyzmu.
Mówiąc o regionie turystycznym używa się pojęć:
- ruch turystyczny
- atrakcja turystyczna
- zagospodarowanie turystyczne
- dostępność turystyczna
- pojemność turystyczna
GEOGRAFIA TURYSTYCZNA (TURYZMU)
Najczęściej def. jako dyscyplina geografii zajmująca się analizą form i relacji przestrzennych zjawisk turystycznych oraz związanych z nimi oddziaływań na przestrzeń.
Bada: przydatność przestrzeni na potrzeby ruchu turystycznego.
Oddziaływanie zjawisk turystycznych na przestrzeń, te procesy zachodzące w przestrzeni, które są spowodowane występowaniem zjawisk turystycznych. Między innymi określa i bada regiony turystyczne.
ATRAKCYJNOŚĆ TURYSTYCZNA
- jest pojęciem złożonym
- decydują o niej:
walory turystyczne
dostępność komunikacyjna
szeroko pojęta infrastruktura turystyczna i paraturystyczna
subiektywny czynnik psychologiczny - podatność turysty na reklamę, promocję, obecność w mediach, sądy przyjaciół i znajomych, moda.
WALORY (ZASOBY) TURYSTYCZNE
Zespół elementów środowiska przyrodniczego……..
kształtują strukturę przestrzenną wypoczynku
mają charakter materialny i niematerialny
są elementem przyrody lub dziełem człowieka (bardzo często są to walory przyrodnicze i kulturowe - równocześnie)
przyrodnicze i kulturowe
lub
wypoczynkowe (możliwość regeneracji sił i odpoczynku)
krajoznawcze (przyrodnicze i kulturowe)
specjalistyczne ( elementy i cechy środowiska umożliwiające uprawianie różnych rodzajów turystyki specjalistycznej)
ZAGOSPODAROWANIE (INFRASTRUKTURA) TURYSTYCZNE
To wynik działalności mającej na celu przygotowanie przestrzeni na przyjęcie turysty.
DOSTĘPNOŚĆ TURYSTYCZNA- możliwość dojazdu środkami komunikacji do celu podjętej podróży
PRZETRZEŃ TURYSTYCZNA - każda przestrzeń geograficzna, w której mają miejsce zjawiska turystyczne.
ROZWÓJ PRZESTRZENI TURYSTYCZNEJ
Wyróżnia się 5 typów przestrzeni turystycznej
1. Eksploracji turystycznej : związana z odkrywaniem po raz pierwszy nieznanych terenów, ma charakter nietrwały - wraz z jej poznaniem i uznaniem walorów ulega zagospodarowaniu i przekształceniom. TERENY ZBLIŻONE DO NATURALNYCH!!!
2. Penetracji turystycznej: odwiedzana głównie w celach poznawczych (krajoznawczych) lub na krótkotrwały wypoczynek, niezagospodarowana, umożliwia turyście nawiązanie kontaktu z miejscową ludnością, poznanie warunków życia, zwyczajów, kultury
OBSZARY CHRONIONE, EKOTURYSTYKA!!!
3. Asymilacji turystycznej: głównie obszary wiejskie, wypoczynek odbywa się w odpowiednio przystosowanych zagrodach rolników, obiektach letniskowych, innych obiektach dobrze wkomponowanych w przestrzeń wiejską lub w krajobraz niezwiązany z jednostkami osadniczymi (lasy, pola)
Agroturystyka, TURYSTYKA WIEJSKA!!!
4. Kolonizacji turystycznej: obszary, na których nastąpiła trwała zmiana użytkowania terenu z rolniczego lub leśnego na turystyczny, anektowanie nowych terenów pod funkcję turystyczną
ZESPOŁY OŚRODKÓW TURYSTYCZNYCH, WIOSKI ITP.!!!!
5.Urbanizacji turystycznej: to część przestrzeni kolonizacji turystycznej, która staje się obszarem stałego zamieszkania mieszkańców miast, prowadzi do wszechstronnych przekształceń przestrzennych, demograficznych, ekonomicznych, społecznych przestrzeni wiejskiej w miejską, jest najbardziej zaawansowaną fazą kolonizacji turystycznej kończącą praktycznie na danym obszarze funkcjonowanie turystyki, (której główną cechą jest przecież okresowa zmiana miejsca pobytu)
OŚRODKI MIEJSKIE LUB QUASIMIEJSKIE!!!
POLITYKA TURYSTYCZNA DOTYCZĄCA PRZESTRZENI GEOGRAFICZNEJ
- może stwarzać sprzyjające warunki rozwoju miejscowości lub regionu,
- może prowadzić do ograniczenia ruchu turystycznego w określonej przestrzeni turystycznej,
- może tworzyć warunki do rozwoju wybranych form turystyki np. ekoturystyki, t. przyrodniczej, agroturystyki, t. edukacyjnej, itp.,
- może promować określone modele wypoczynku i zagospodarowanie terenu, adekwatne do walorów.
Wykład 2 (8.03.08)
329 m Wieżyca
Góra Dylewska 312m
WALORY KRAJOBRAZU KASZUB
zróżnicowana rzeźba terenu o dużej dynamice rzeźby, duże różnice wysokości, duże i małe wyniesienia i zagłębienia terenu
duża ilość jezior, w tym jeziora rynnowe
różnorodność i mozaikowość krajobrazu
rozległość widoków, często na kilka, kilkanaście km
j. Raduńskie górne
j. Raduńskie dolne
j. Ostrzyckie
Dysonanse krajobrazowe:
duże zespoły domów lub budowli letniskowych
chaotyczny, żywiołowy rozwój przestrzennych wsi
rozrzucone w przestrzeni obiekty degradujące krajobraz - budynki o brzydkich bryłach
ECOVAST
European Council for the Village and Small Town
Zakres:
Norwegia (z wyspami)
Hiszpania (ze szlakiem św.Jakuba)
Irlandia
Islandia
Andora, Monaco, Lichtenstein, San Marino, Watykan, Malta, Gibraltar
Peru
Meksyk
Karaiby
Nowa Zelandia
Alaska
RPA (z parkiem narodowym Krugera)
ZEA
Rosja (kolej Transsyberyjska, Kamczatka i Bajkał)
Himalaje i Tybet
1. Pojemność turystyczna
2. Chłonność turystyczna (hektar na osobę)
- maksymalna liczba uczestników ruchu turystycznego,
-którzy mogą równocześnie w określonym czasie przebywać na określonym obszarze (powierzchni) nie powodując dewastacji i degradacji środowiska przyrodniczego,
- w przypadku szlaków turystycznych pojęcie to jest zastąpione terminem PRZEPUSTOWOŚĆ
-wartość tego wskaźnika wynika bezpośrednio z właściwości środowiska przyrodniczego
Ad.1.
Oznacza pojemność bazy noclegowej, gastronomicznej i towarzyszącej
-określają max liczbę uczestników ruchu turystycznego
-mogących równocześnie przebywać na danym obszarze i korzystać z jego zagospodarowania turystycznego nie powodując zmniejszenia zakresu i poziomu podaży usług turystycznych oraz dezorganizacji życia społeczno - gospodarczego tego obszaru
WSPÓŁCZESNE TRENDY ROZWOJU PRZESTRZENI TURYSTYCZNEJ
większość znanych regionów tur. to tereny zurbanizowane lub urbanizujące się
wielkie hotele i łańcuchy hotelowe, aglomeracje turystyczne
wioski turystyczne, zespoły turystyczno-rekreacyjne, zespoły drugich domów
szybki rozwój turystyki:
globalizacja
informatyzacja - szybki przepływ informacji
szybki rozwój środków transportu, zwłaszcza lotniczego
W półwieczu 1950 - 2000
liczba turystów wzrosła z 1% ludności ziemi do 11,5%
wpływ z tur. wzrosły 227 razy (od 500 000 mln USD)
Prognozy
2010 prawie 15% ludności ziemi
2020 już ponad 20% ludności ziemi
wpływy z turystyki
Zakłada się, że już niedługo turystyka będzie najważniejszą dziedziną światowej gospodarki.
Udział mieszkańców Europy w turystyce światowej wynosi ok. 58% i sukcesywnie zmniejsza się (1970-68%, 1980 -65,5%, 1990-63%, 2000-57,5%)
Udział mieszkańców
Ameryki 17,5%
Azji Wsch. i Oceanii 16,5%
Afryki 4%
Bliskiego Wsch. i Azji Płd. 4%
REGION
Należy do podstawowych pojęć gospodarki przestrzennej
Wyróżnia się regiony:
- geograficzne
- krajobrazowe
- ekonomiczne
- planistyczne
- administracyjne
- społeczne
- turystyczne
Różnorodne definicje, kryteria delimitacji
Oznacza przestrzeń (zbiór elementów i jednostek przestrzennych różnego rzędu) o pewnych specyficznych cechach ilościowych i jakościowych
w przypadku większości regionów turystycznych o ich wydzieleniu decyduje atrakcyjność
czasem w regionie występują zgrupowania walorów i miejscowości połączona trasami komunikacyjnymi i szlakami, które pozwalają na wydzielenie mniejszych jednostek przestrzennych (podregionów, rejonów, obszarów)
Wykład 3 (9.03.08)
REGION CD.
Analitycznie - jednorodny obszar występowania pewnej cechy lub zespołu cech, istotnych z punktu widzenia z założeń problemu badawczego
Przedmiotowo - realny obszar, wyodrębniony w przestrzeni analizowanej - jednostka przestrzenna (terytorialna, obszar) złożona z różnorodnych elementów powiązanych ze sobą
REGION - ekonomiczny, geograficzny, turystyczny
R - „narzędzie badania”
R- „przedmiot poznania” (opisujemy, charakteryzujemy)
R - „narzędzie działania”
Region w gospodarce przestrzennej
- obszar, w którym charakter części składowych i relacji przestrzennych tworzy pewną całość (związki funkcjonalno - przestrzenne)
- całość ta jest wyodrębniona z większego obszaru wg określonych kryteriów (jednego lub wielu)
Typy regionów
- wg kryterium odmienności strukturalnej
jednorodne (homogeniczne) i węzłowe (funkcjonalne)
- wg kryterium poziomu rozwoju:
rozwinięte, rozwijające się, opóźnione w rozwoju
- wg kryterium podstawowego rodzaju działalności gospodarczej
rolnicze, rolniczo - przemysłowe, turystyczne, rekreacyjne, itp.,
- wg innych kryteriów (tożsamości kulturowej, podziału dochodów, ukształtowania terenu)
REGION WĘZŁOWY (grawitacyjny, wektorowy)
Funkcje węzła (komunikacyjnego itp.)
System powiązań między zjawiskami badanymi przez geografie ekonomiczną, zaistniałe w wyniku tego, że pewne ośrodki węzłowe spełniają określone funkcje w stosunku do obszarów otaczających.
Jest wyrazem pewnego ruchu, wymiany związków przestrzennych, które wynikają z organizacji działalności społeczno - gospodarczej na pewnym obszarze.
REGION TURYSTYCZNY (RT)
Obszar pełniący funkcję turystyczną na zasadzie pewnej jednorodności cech środowiska geograficznego (walorów) i zagospodarowania turystycznego oraz wew. Powiązań funkcjonalno - przestrzennych związanych z ruchem turystycznym.
RT - różne definicje
a) Teren, na którym zagospodarowanie turystyczne i intensywność ruchu turystycznego jest większe niż średnie w danym typie krajobrazu naturalnego.
b) Obszar pełniący f. turystyczną za zasadzie pewnej jednorodności cech środowiska fizyczno - geograficznego oraz wew. Powiązań usługowych.
c) Obszar odznaczający się walorami turystycznymi, który dzięki odpowiedniemu zagospodarowaniu turystycznemu przyjmuje istotną część ruchu turystycznego .
d) Obszar (część kraju) charakteryzujący się walorami turystycznymi oraz odpowiednimi do nich walorami recepcyjnymi, do którego kieruje się ruch turystyczny.
Uwarunkowania delimitacji regionu turystyczno - usługowego
Zdefiniowanie sprzężeń (powiązań)
- informacyjnych (organizacja i funkcjonowanie)
- energetyczno - materialnych (przepływ turystów, osób zatrudnionych w turystyce, usług, środków finansowych oraz materii i energii)
Cechy regionu turystyczno - usługowego
- przestrzeń zagospodarowana turystycznie
- zatrudnienie w turystyce
- infrastruktura turystyczna (i paraturystyczna) warunkująca rozmieszczenie ruchu turystycznego i usług turystycznych
R. turystyczno - usług. Jako kategoria regionu rodzajowego
Charakteryzuje się nieciągłością przestrzenną, mniejszą różnorodnością elementów (niż osadniczy) np. region ekonomiczny, przemysłowy, dużą specjalizacją rynku oraz słabą integracją z innymi systemami.
REGIONY TURYSTYCZNE POLSKI
Regionalizacje turystyczne Polski
- M. Mileska1963, Regiony tur. Polski, 21 regionów wypoczynkowo - turystycznych w 4 grupach, nadmorskie, pojezierne, wyżynne sudeckie, wyżynne karpackie oraz 12 regionów potencjalnych
- A. Bajcar, 1969 - 3 regionów turystycznych: Bałtycki, Pomorski, Wielkopolski, Mazurski, Mazowiecki, Małopolski, Krakowsko - Śląski, Sudecki, Karpacki, 33 podregiony
- T. Lijewski, Mikołowski, Wyrzykowski 2002 - 7 regionów: Wybrzeże, Pojezierze, Pomorskie, Poj. Mazurskie, Wielkopolskie, Wyżyna Małopolska, Sudety, Karpaty oraz 44 rejony turystyczne
- Z. Kruczek 2000- 12 regionów: bałtycki, pomorski, mazurski, podlaski, wielkopolski, krakowski, małopolski, lubelski, sudecki, karpacki oraz 48 podregionów
- podregionów. Kruczek 2002 - 6 makroregionów turystycznych: Pomorze, Warmia i Mazury, Wielkopolska, Mazowsze, Podlasie, Śląsk, Małopolska
- W. Kaprowski, 2004 - 11 regionów i 51 podregionów