System społeczny:

-syst. Gospodarczy/ekonomiczny

-syst. Polityczny

-syst. Prawny

-syst. Inne np. edukacyjny.

System gospodarczy:

-sfera realna - działalność podmiotów gospodarczych gospodarstw domowych

-sfera finansowa:

• system finansowy:

*publiczny

*rynkowy

• gospodarka finansowa podmiotów sfery realnej.

Istota systemu finansowego - przesłanki tworzenia systemu:

1. Podmioty gospodarujące posługują sie pieniądzem w różnych sytuacjach i z różnych powodów, a wiec nawiązują stosunki finansowe zarówno w sferze wytwarzania i konsumpcji towarów/usług (sferze realnej), jak również w sferze gospodarki pieniężnej(sfera finansowa).

2. Pieniądz ten jest współcześnie w coraz większym stopniu zdematerializowany, a jego używanie bazuje na zaufaniu, czynnikach psychologicznych i politycznych.

3. Posługiwanie sie pieniądzem w w/w okolicznościach wymaga zapewnienia bezpieczeństwa poszczególnym podmiotom, społeczeństwu i gospodarce jako całości.

4. Nawiązywanie w sposób bezpieczny stosunków finansowych zarówno w sferze realnej jak i finansowej, jest możliwe dzięki systemowi finansowemu.

System finansowy - zespół logicznie powiązanych ze sobą form organizacyjnych, aktów prawnych, instytucji finansowych i innych elementów umożliwiających poszczególnym podmiotom gospodarującym nawiązywanie stosunków finansowych, a także sprawny obieg dochodów oraz zapewniających wewnętrzne i zewnętrzne bezpieczeństwo finansowe:

- formy organizacyjne: Formy organizacyjne gromadzenia i wydatkowania środków pieniężnych, zwane funduszami (fundusze prywatne, publiczne, ogólne i celowe itp.)

-akty prawne: ustawa zasadnicza określająca role banku centralnego i kwestie budżetowe, ustawy regulujące działalność banków komercyjnych, urzędów publicznych, towarzystw ubezpiecz. Itp.

-instytucje finansowe: podmioty działające w sferze pieniężnej(bank centralny i banki komercyjne, kasy oszczędnościowo-pożyczkowe, zakłady ubezpieczeń, giełda papierów wartościowych) oraz instytucje nadzoru tych podmiotów.

"System finansowy stanowi mechanizm, dzięki któremu świadczy sie usługi powodujące krążenie siły nabywczej w gospodarce."

pojecie system finansowy nie pokrywa sie z pojęciem sfery finansowej. Sfera finansowa obejmuje tę część gospodarki, w której występuje kreowanie i ruch strumieni pieniężnych. Procesy te dokonują sie nie tylko w wyniku działania finansowego, ale także na skutek decyzji podejmowanych przez podmioty sfery realnej, a wiec przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe.

Funkcje systemu finansowego:

-f. Płatnicza: umożliwienie prowadzenia transakcji - system finansowy ma za zadanie zapewnić sprawne działanie mechanizmu rozliczeń w transakcjach kupna-sprzedaży, również poprzez zapewnienie realizacji zapisów umów.

-f. Płynności: system finansowy umożliwia i ułatwia upłynnienie aktywów fin.(np. papiery wartościowe, czeki)tj. zamianę ich na gotówkę

-f. Oszczędności: umożliwienie wyboru projektów pozwalających na zainwestowanie oszczędności - system finansowy ułatwia i umożliwia lokowanie nadwyżek pieniężnych w rożnych formach, przy wykorzystaniu rożnych pod względem poziomu relacji ryzyku-zysk instrumentów finansowych

-f. Akumulacji bogactwa: umożliwienie gromadzenia kapitału w jednej puli - system finansowy umożliwia przechowywanie siły nabywczej rożnych podmiotów.

-f. Kredytowa: system finansowy zapewnia nieprzerwany dopływ strumieni finansowych pożyczkowych dla rożnych podmiotów - przedsiębiorstw, gosp. Domowych, sfery publicznej dla finansowania inwestycji konsumpcji

-f. Minimalizacji ryzyka: system finansowy posiada mechanizmy i instrumenty minimalizujące ryzyko

-f. Polityki gospodarczej: poprzez system finansowy państwo może wprowadzać przyjętą politykę gospodarczą np. stymulującą wzrost gospodarczy, mająca na celu obniżenie bezrobocia i inflacji itd.

W ramach systemu finansowego można wyróżnić dwa podstawowe segmenty:

a. Segment rynkowy(posiada 4 ogniwa)

-instrumenty finansowe

-rynki finansowe

-instytucje finansowe

-zasady, na jakich działają 3 pierwsze ogniwa

b. Segment publiczny

Instrument finansowy - kontrakt zawarty pomiędzy dwoma stronami, regulujący zależność finansowa miedzy nimi.

Instrument finansowy jest pojęciem szerszym od pojęcia papier wartościowy:

- są nim bowiem papiery wartościowe, a także instrumenty niebędące papierami wartościowymi (np. kontrakty terminowe, opcje, inne instrumenty pochodne)

-papier wartościowy to dokument reprezentujący prawa majątkowe, które mogą zostać zrealizowane poprzez ich okazanie, udowodnienie własności lub ich zwrot.

*instrumenty finansowe będące przedmiotem obrotu na rynku kapitałowym, to instrumenty transferu kapitału emitowane na okres co najmniej roku.

*instrumenty finansowe to zobowiązania finansowe czyli roszczenia dotyczące majątku jednych podmiotów gospodarujących w stosunku do drugich podmiotów. Dla emitentów instrumenty są zobowiązaniami, a dla ich posiadaczy są składnikami majątku.

Podział instrumentów finansowych:

a. Według rodzaju stosunku ekonomicznego, jaki łączy nabywcę i emitenta wyróżnia się instrumenty: udziałowe(własnościowe) i dłużne(wierzycielskie)

b. Według długości okresu zapadalności wyróżnia się instrumenty krótko-, średnio-, długoterminowe

c. Według stopnia zmienności dochodu generowanego przez instrument wyróżnia się instrumenty o stałym i zmiennym dochodzie

d. Według podmiotu emitującego instrument wyróżnia się instrumenty bezpośrednie i pośrednie (emitowane przez pośrednika finansowego)

e. Można tez wyróżnić instrumenty bazowe zwane rzeczywistymi oraz pochodne, czyli takie, których cena kształtuje się jako wielkość wtórna w stosunku do przyszłej, oczekiwanej ceny instrumentu bazowego

Rynki finansowe - rynki na których dokonuje sie transakcji dotyczących instrumentów finansowych.

Najważniejsze rodzaje rynków finansowych:

a. Pierwotne(tu ma miejsce pierwsza transakcja dotycząca danego instrumentu) i wtórne(tu następuje przenoszenie tytułów własności istniejących juz instrumentów)

b. Powszechnych i zindywidualizowanych transakcji finansowych

c. Pieniężne i kapitałowe

• Pieniężny: międzybankowy i pozabankowy

• kapitałowy: giełdowy i pozagiełdowy

d. Hurtowe i detaliczne(transakcje niskokwotowe)

e. Krajowe i międzynarodowe:

• walutowe(można nabyć pieniądz innego kraju) i eurorynki(transakcje w obcej walucie)

f. Kasowe (bieżące) i terminowe

Instytucje finansowe (pośrednicy finansowi) to podmioty ekonomiczne, które specjalizują sie w przyjmowaniu na siebie zobowiązań finansowych oraz nabywaniu takich zobowiązań od innych podmiotów.

*pasywnymi pośrednikami finansowymi, które nie tworzą lecz zajmują sie tylko redystrybucja instrumentów finansowych są: kantory walutowe, domy maklerskie oraz firmy factoringowe

*aktywnymi pośrednikami finansowymi, które w trakcie swej działalności tworzą instrumenty finansowe są:

1 Instytucje tworzące pieniądz tj. banki centralne i komercyjne

2. Instytucje tworzące niepieniężne instrumenty finansowe czyli zakłady ubezpieczeń (tworzą polisy ubezpieczeniowe), fundusze inwestycyjne(tworzą jednostki uczestnictwa, wyspecjalizowały sie w gromadzeniu środków pieniężnych, które następnie są lokowane na płynnych rynkach finansowych), fundusze emerytalne(tworzą polisy emerytalne), banki inwestycyjne(tworzą instrumenty pochodne)

Zasady funkcjonowania systemu finansowego:

*reguły które określają sposób działania rynków, instrumentów, instytucji. Determinują logikę funkcjonowania systemu finansowego; porządkują stosunki rynkowe, są środkiem ograniczania negatywnych skutków asymetrii informacyjnej.

*formalne zasady funkcjonowania przybierają postać przepisów prawnych, czyli państwo stoi na straży ich przestrzegania

*nieformalne zasady funkcjonowania to reguły nie mające rangi prawa. Składają sie na nie np. normy moralne, zwyczajowe czy religijne.

Wykład II

4

---