POŁĄCZENIA KOŃCZYNY DOLNEJ
-OBRĘCZ-
I - Spojenie łonowe - symphysis pubica
- forma połączenia między połączeniem chrząstkozrostowym a maziowym, nie jest to połączenie stawowe, ruchomość zerowa. Łączy obiec kości łonowe miednicy. Spojenie łonowe zbudowane z cienkiej warstwy chrząstki szklistej, pomiędzy nimi leży płytka z chrząstki włóknistej, a od tyłu zwęża się w krążek międzyłonowy, wewnątrz krążka jest mała szczelinowata jama.
1. Więzadło łonowe górne - lig. Pubicum superior
- biegnie od góry od jednego guzka łonowego do drugiego.
2. Więzadło łonowe łukowate lig. Pubicum arcuatum
- od dołu łączy gałęzie dolne kości łonowej jednej z drugą.
II - Staw krzyżowo - biodrowy - Articulatio sacroiliaca
- regularny staw, ma dwie powierzchnie płaskie, ruchomość zerowa
- staw tworzony przez kość krzyżową i kość biodrową, powstaje z połączenie ich powierzchni uchowatych, jest to połączenie wolne płaskie
- staw na bardzo krótką torebkę stawową, blokuje kość przed przemieszczaniem
- staw ten jest bardzo silnym aparatem więzłowym
- ruchy w tym stawie są minimalne, czynnościowo jest to połączenie podobne do spojenia
1. Więzadło krzyżowo - biodrowe brzuszne (przednie) - lig. Sacroiliaca ventralia
- łączą powierzchnię miedniczną części bocznej kości krzyżowej z brzegiem przednim uchowatej kości biodrowej.
2. Więzadło krzyżowo - biodrowe grzbietowe ( tylne) - lig. Sacroiliaca dorsalna
- łączą grzebień krzyżowy pośredni i boczny z brzegiem tlynym talerza kości biodrowej. Ze względu na przyczep dalszy tego więzadła wyróżniamy w nim 2 pasma:
a) więzadło krzyżowo- biodrowe grzbietowe krótkie
b) więzadło krzyżowo - biodrowe grzbietowe długie
3. Więzadło biodrowo - lędźwiowe - lig. Iliolumbale
- rozpoczyna się na wyrostkach poprzecznych L4-L5 (wyrostki żebrowe), a kończy się na tylnej części grzebienia kości biodrowej oraz powierzchni wewnętrznej talerza kości biodrowej i powierzchni górnej części bocznej kości krzyżowej.
4. Więzadło krzyżowo - biodrowe międzykostne - lig. Sacroilaca interossea
- łączą odpowiednio guzowatość kości biodrowej i kości krzyżowej
5. Więzadło krzyżowo- guzowe - lig. Sacrotuberale
- biegnie od kolców biodrowych tylnych górnego i dolnego od brzegu bocznego kości krzyżowej i górnych dwóch kręgów guzicznych i podąża stamtąd do głowy guza kulszowego tworząc wyrostek sierpowaty.
6. Więzadło krzyżowo - kolcowe - lig. Sacrospinale
- rozpoczyna się na brzegu bocznym dolnej części kości krzyżowej i górnych kręgach guzicznych a kończy się na kolcu kulszowym. Przekształcają wcięcie kulszowe w otwór kulszowy większy i mniejszy.
7 Błona zasłonowa - membrana obturatoria
- zamyka otwór zasłoniony kości miednicznej, ma w górnej części otwór przez który przechodzą naczynia i nerw zasłonowy. Miejsce przyczepu dwóch mięśni - mięsień zasłaniasz większy i mniejszy.
8. Więzadło pachwinowe - lig. Inguinale
- zaczyna się na kolcu biodrowym przednim górnym biegnie do guzka kości łonowej.
9. Więzadło rozstępowe - lig. Lacunare
- małe trójkątne więzadło rozstępowe odchodzi od końca przyśrodkowego więzadła pachwinowego.
POŁĄCZENIA KOŃCZYNY DOLNEJ WOLNEJ
III Staw biodrowy - articulatio coxae
- główka - głowa kości udowej
- panewka - panewka kości biodrowej w głębi której jest powierzchnia księżycowata pokryta chrząstką szklistą
- staw wieloosiowy, kulisty panewkowy, cały staw otoczony jest torebką stawową, wewnątrz torebki znajduje się błona maziowa. Panewkę pogłębia chrzęstny obrąbek panewkowy.
- ruchy:
prostowanie- extensio
zginanie - flexio
odwodzenie - abductio
obwodzenie - circumductio
przywodzenie - adductio
rotacja zew. - rotatio externa
rotacja wew - rotatio interna
1 Więzadło biodrowo - udowe - lig. Iliofemorale
- odchodzi od kolca biodrowego przedniego dolnego i przyczepia się do kresy międzykrętarzowej. Pasmo górne tego więzadła hamuje ruchy obrotowe uda na zewnątrz i ogranicza przeginanie się do tyłu oraz hamuje ruch przywodzenia uda.
Pasmo przednie hamuje nadmierne prostowanie oraz obrót uda do wewnątrz. Oba pasma są dla siebie antagonistami. Jest to najsilniejsze więzadło z całego organizmu. Może wytrzymać obciążenie do 350 kg.
2 Więzadło łonowo - udowe - lig. Pubofemorale
- rozpoczyna się na trzonie i gałęzi górnej kości łonowej i dochodzi do krętarza mniejszego kości udowej. Ogranicza odwodzenie uda.
3. Więzadło kulszowo- udowe - lig. Ischiofemorale
- rozpięte pomiędzy tylnym brzegiem panewki a krętarzem większym. Hamuje ruchy obrotowe uda do wewnątrz oraz ruchy przywodzenia.
4. Warstwa okrężna - zona orbicularis
- to okrężne pasmo włókniste, przebiega wokoło szyjki anatomicznej głowy kości udowej. Warstwa okrężna wzmacnia torebkę stawową, uelastycznia i stabilizuje staw biodrowy.
5. Więzadło głowy kości udowej - lig. Capitis femoris
- rozpięe między dołkiem głowy a dołem panewki, hamuje ruchy przywodzenia oraz ruchy obrotowe na zewnątrz.
IV Staw kolanowy - articulatio genus
- największy staw ustroju ludzkiego
- na skutek ewolucyjnego rozrostu kości piszczelowej i inwolucji kości strzałkowej powstał staw łączący dwie kości - staw udowo - piszczelowy, do stawu kolanowego zalicza się również staw udowo - rzepkowy oraz staw piszczelowo - strzałkowy.
- w stawie kolanowym odbywają się ruchy zgięciowo - wyprostne oraz rotacyjne.
- ruch obrotowy fizjologicznie dokonuje się tylko podczas zgięcia kolana
- główka - podwójna główka kłykcie kości udowej
- panewka - rzepka i kłykcie kości piszczelowej
- występują łąkotki boczna i przyśrodkowa, dzielą staw na 2 piętra
- ŁĄKOTKI - MENISCI - dwa włóknisto - chrzęstne, półksiężycowate twory znajdujące się na powierzchni stawowej kości piszczelowej. Ich zadaniem jest pogłębienie powierzchni stawowej stawu kolanowego.
1. Łąkotka boczna - meniscus lateralis
- krótsza bardziej zakrzywiona tworzy prawie pełny pierścień, początkowy przyczep łąkotki znajduje się ku przodowi od guzka międzykłykciowego bocznego a kończy ku tyłowi od guzka międzykłykciowego przyśrodkowego.
2. Łąkotka przyśrodkowa - meniscus medialis
- dłuższa, szersza kształtem przypomina sierp, przyczep początkowy jest ku przodowi przed polem międzykłykciowym przednim a końcowy ku tyłowi od pola międzykłykciowego tylnego. Jest mniej ruchoma od bocznej.
- Układ więzadłowy stawu kolanowego- ze względu na duże siły przenoszone przez staw torebka stawowa wzmocniona jest wieloma więzadłami. Dodatkowo stabilizację zapewniają więzadła krzyżowe które są w jamie stawu.-
1. Więzadło rzepki - lig. Patellae
- stanowi środkową część wspólnego ścięgna mięśnia czworogłowego uda
- przyczepia się do dolnego brzegu przedniej powierzchni rzepki
- biegnie ku dołowi kończąc się przyczepem do guzowatości piszczeli
2. Troczki rzepki - retinacula patellae
- włókna ścięgniste wcodzące w skład układu więzadłowego stawu kolanowego
- stanowią przedłużenie włókien głowy przyśrodkowej i bocznej mięśnia czworogłowego uda tworząc odpowiednio troczek przyśrodkowy i boczny. Kończą się przyczepem do przednich powierzchni kłykci kości piszczelowej.
3. Więzadło poboczne strzałkowe - lig. Collaterale fibulare
- główna rola tego więzadła polega na ograniczeniu szpotawości kolana. Rozpoczyna się na nadkłykciu bocznym kości udowej i kończy się na głowie strzałki.
4. Więzadło poboczne piszczelowe - lig. Collaterale tibiale
- jego włókna przebiegają w dwóch grupach : powierzchownej i głębokiej. Biegnie ona od nadkłykcia przyśrodkowego kości udowej do części przyśrodkowej brzegu podpanewkowego i stąd dalej ku dołowi do kości piszczelowej. Wzmacnia ścianę tylną torebki stawowej. Główną funkcją tego więzadła jest ograniczenie nadmiernej koślawości oraz rotacji zewnętrznej piszczeli.
5. Więzadło podkolanowe - skośne - lig. Popliteum obliguum
- wzmacnia ścianę tylną torebki stawowej. Mocne, płaskie więzadło biegnące z okolicy kłykcia bocznego kości udowej skośnie ku dołowi. Jego włókna częściowo gubią się w torebce stawowej a częściowo przechodzą w ścięgno mięśnia półbłoniastego. Hamuje nadmierne prostowanie stawu i ruchy obrotowe.
6. Więzadło krzyżowo - kolanowe - lig. Cruri genus
7. Więzadło krzyżowe przednie - lig. Cruciatum anterius
- rozpina się od wewnętrznej powierzchni przyśrodkowej kłykcia bocznego kości udowej biegnie do pola międzykłykciowego przedniego, ogranicza nadmierne zgięcie i wyprost oraz forsownego koślawienia i szpotawienia w wyproście i w zgięciu.
8. Więzadło krzyżowe tylne - lig. Cruciatum posterius
- biegnie od powierzchni bocznej kłykcia przyśrodkowego kości udowej do pola międzykłykciwoego tylnego, więzadło to składa się z dwóch oddzielnych części zróżnicowanych anatomicznie i funkcjonalnie. Zabezpiecza tylne przemieszczanie piszczeli oraz ogranicza maksymalny wyprost i zgięcie.
9. Więzadło poprzeczne kolana - lig. Transversum genus
- przyczepia się do najbardziej do przodu wysuniętych elementów łąkotek. Stabilizacja łąkotek podczas ruchów obrotowych w stawie kolanowym na zewnątrz.
V Staw piszczelowo - strzałkowy - articulatio tibiofibularis
- główka - głowa kości strzałkowej
- panewka - powierzchnia stawowa strzałkowa kości piszczelowej
- kość piszczelowa i strzałkowa łączą się stawem piszczelowo - strzałkowym, błoną międzykostną i więzozrostem piszczelowo - strzałkowym, nie jest to połączenie stawowe.
- staw tworzą powierzchnie stawowe głowy strzałki i powierzchnia stawowa strzałkowa kłykcia bocznego kości piszczelowej i strzałkowej, torebkę stawową wzmacniają liczne więzadła.
- trzony kości piszczelowej i strzałkowej łączy błona międzykostna goleni
- ruchy - niewielkie przesunięcia strzałki w górę i w dół oraz równie niewielkie ruchy obrotowe
1 Więzadło przednie głowy strzałki - lig. Capitis fibulae anterius
- składa się z 2 lub 3 szerokich i płaskich pasm, biegnących skośnie pomiędzy przednią powierzchnią głowy strzałki a przednią powierzchnią kłykcia bocznego kości piszczelowej.
2. Więzadło tylne głowy strzałki - lig. Capitis fibulae posterius
- składa się z pojedynczego, cienkiego, szerokiego pasma biegnącego skośnie pomiędzy tylną powierzchnią głowy strzałki a tylną powierzchnia kłykcia bocznego kości piszczelowej. Przykrywa ścięgnem mięsień podkolanowy.
VI Staw skokowo - goleniowy - (górny) - articulatio talocruralis
- staw zawiasowy, złożony, odpowiedzialny za zginanie stopy, poprzez stawanie na palcach oraz jej prostowanie poprzez stawanie na pięcie
- głowka - bloczek kości skokowej
- panewka- powierzchnia stawowa dolna kości piszczelowej powierzchnia wewnętrzna obydwu kostek
- staw skokowy jest najbardziej zwarty w pełnym wyprostowaniu stopy w zgięciu podeszwowym stopy staw jest rozluźniony w tym ustawieniu łatwiej ulega uszkodzeniom urazowym
1. Więzadło przyśrodkowe ( trójgraniaste) - lig. Mediale / deltoidem
- przyczepia się do szczytu oraz przednich i tylnych granic kostki przyśrodkowej.Dzieli się na 4 pasma:
A) pasma powierzchniowe - część piszczelowo- łódkowa
- część piszczelowo - piętowa
- część piszczelowo - skokwa
B)pasmagłębokie - część piszczelowo - skokowa przednia
2. Więzadło skokowo - strzałkowe przednie - lig. Talofibulare anterius\
- przyczepia się do przedniego brzegu kostki bocznej, biegnie do przodu i przyśrodkowo. Przyczep końcowy znajduje się na przednim brzegu bocznej powierzchni stawowej bloczka kości skokowej.
3. Więzadło skokowo - strzałkowe tylne - lig. Talofibulare posterius
- przyczepia się do tylnego brzegu kostki bocznej, biegnie poziomo, przyczep końcowy znajduje się na guzku bocznym wyrostka tylnego kości skokowej.
4. Więzadło piętowo - strzałkowe - lig. Calcaneofibulare
- więzadło przyczepia się do wierzchołka kostki bocznej biegnie do dołu i do tyłu, kończy swój bieg przyczepem do powierzchni bocznej kości piętowej. Jest przykryte ścięgnem mięśnia strzałkowego długiego i krótkiego.
VII Staw skokowy dolny - (staw skokowo - piętowo - łódkowy) - articulatio talocalcaneonavicularis
- staw jednoosiowy , złożony
- ruchy - odwracania i nawracanie
- znajduje się pomiędzy kością skokową, piętową i łódkową, poprzez więzadło skokowo - piętowe jest on przedzielony na 2 komory które pod względem czynnościowym tworzą jedną całość.
- staw skokowy - tylny - torebka dość luźna
- głowka - pow. Stawowa skokowa tylna kości piętowej
- panewka - pow. Piętowa tylna kości skokowej
- staw skokowy przedni
- główka - głowa kości skokowej
- panewka - powierzchnia kości łódkowatej, piętowej, więzadło piętowo - łódkowe