Autorka: Agnieszka Sobczak, nauczyciel klasy „O” w Szkole Podstawowej im. Janusza Korczaka w Okupie.
Temat: Andrzejkowe wróżby
Uczestnicy: dzieci z klasy zero oraz zaproszona klasa pierwsza
Miejsce: sala klasy „0”
Pomoce: karteczki z imionami męskimi i żeńskimi, dwa woreczki, karteczki z zawodami, łupiny orzecha, plastelina, świeczki tortowe, klucze, świece, buty, miseczki z wodą, zabawki z jajek z niespodzianką, pierścionek, obrączka, liść laurowy, grosze, butelka, 13 miseczek, magnetofon
Termin: 28.11.2003
Cele: dziecko
zna ludowy zwyczaj dotyczący tradycji św. Andrzeja
integruje się z uczniami szkoły
cierpliwie czeka na swoją kolej w zabawie
zgodnie współdziała z innymi dziećmi
Przebieg
Powitanie przybyłych kolegów z klasy I.
Uczestnicy stoją w jednym kręgu. Wszyscy wspólnie trzymając się za ręce, recytują wierszyk, ilustrując go jednocześnie ruchem.
Stoimy ramię przy ramieniu,
Możemy być wielcy w oka mgnieniu,
Możemy być też całkiem mali,
Ale nigdy nie będziemy sami.
Po skończeniu wierszyka nauczycielka puszcza iskierkę witając się ze stojącym po jej prawej stronie dzieckiem, które następnie podaje rękę, mówiąc dzień dobry, koledze stojącemu też po jego prawej stronie.
Przybliżenie dzieciom tradycji wróżenia na św. Andrzeja i św. Katarzyny.
Późną jesienią, po zakończeniu wszystkich prac w polu, gdy dni były coraz krótsze, a wieczory dłuższe rozpoczynała się niegdyś na wsi pora kojarzenia małżeństw. Następował wtedy okres wróżb i zalotów, ale dniem szczególnym był 29 listopada - wigilia świętego Andrzeja. Ten wieczór poświęcony był wróżbom matrymonialnym. Wróżby te pochodzą najprawdopodobniej ze starożytnej Grecji. Grecka nazwa męża, czy mężczyzny „aner”, w drugim przypadku „andres”, sprawiła być może, że zaczęto Andrzeja uznawać za rozdawcę mężów, a dzień jego pamięci poświęcono dziewczęcym wróżbom. Kościół nie mogąc wyeliminować tych prastarych wierzeń, spowodował, że wróżby praktykowane w tym dniu znalazły się pod patronatem św. Andrzeja i dziewczęta, często za pomocą modlitw starały się zaskarbić jego łaskę.
Znaczenie św. Andrzeja jako patrona dziewcząt podkreślane było przysłowiami:
Na św. Andrzeja dziewkom z wróżby nadzieja.
Noc św. Andrzeja przyniesie nam narzeczonego.
Podobne wróżby czynili chłopcy w wigilię św. Katarzyny, 24 listopada.
Wróżba - Poznaj imię przyszłej sympatii.
Dzieci siedzą w dwu kołach na dywanie (chłopcy tworzą jedno, a dziewczynki drugie koło).W każdym kole, w tym samym czasie dzieci losują z woreczków karteczkę z imieniem swojej przyszłej sympatii.
Wróżba - Rzut butem.
Dzieci stoją tyłem do drzwi wejściowych i rzucają za siebie swój but. Jeśli but upadnie tak, że jego nosek skierowany będzie do wyjścia, to oznacza to, że dziewczyna wyjdzie za mąż, chłopiec ożeni się, a jeśli zwrócony jest do wnętrza, pozostanie w domu.
Wróżba z łupiny orzecha.
Chłopiec i dziewczyna wkładają do miski z wodą dwie połówki łupiny orzecha włoskiego z umocowanymi w środku maleńkimi, palącymi się świeczkami. Jeśli łupiny dopłyną do siebie, wróżą swoim właścicielom w przyszłości małżeństwo.
Wróżba - Kim będę, kiedy dorosnę.
Dzieci siedzą w jednym kole na dywanie. Kolejno wybierają z woreczka los z zapisanym zawodem wykonywanym w przyszłości.
Wróżba z wosku
Uczestnicy leją wosk do miski przez dziurkę od klucza i wróżą z zastygłych w wodzie figur. Interpretacja wróżby zależy od fantazji i dowcipu wróżki.
Ściągawkę w interpretowaniu woskowych figur można znaleźć w książeczce Wojciecha Śliwerskiego pt. „Andrzejkowy wieczór”
Wróżba - Moja przyszłość.
Na stoliku rozłożone są miseczki odwrócone do góry dnem, pod którymi ukryte są różne przedmioty. Dziecko, odwracając miseczkę, odkrywa swoją przyszłość:
obrączka - małżeństwo
pierścionek - zaręczyny
klucz - dobrobyt
cukierek - słodkie życie
liść laurowy - sława
samochodzik - główna wygrana w teleturnieju
statek - daleki rejs
egzotyczne zwierzątko - podróże
serduszko - wielka miłość
koń - fortuna
kwiat - nowa znajomość
motyl - lekkie i przyjemne życie
smok - dokonasz rzeczy niemożliwych
Wróżba - Mędrcy i lenie.
Na dwu stolikach leżą dwie miseczki. Pod jedną znajduje się książka, pod drugą nie ma nic. Osoby, które ustawią się przy miseczce z książka - garną się do wiedzy, przy pustym - leniuszki.
Wróżba z butelką.
Dzieci siedzą w kole. Kolejno kręcą butelką. Przed kim zatrzyma się butelka, ten pierwszy stanie na ślubnym kobiercu.
Wróżba - Rzuć grosikiem.
Uczestnicy zabawy rzucają grosikiem do miski. Jeśli trafią, oznacza to, że wróżba się spełni, jeśli nie trafią - nie spełni.
Zabawa taneczna.
Uwaga: W czasie zabawy andrzejkowej wszystkie dzieci dobrze się bawią, aktywnie uczestniczą we wszystkich wróżbach i przyjmują je z przymrużeniem oka.