8. Ankieta w badaniach pedagogicznych. Proszę dokonać ogólnej charakterystyki, wskazać rodzaje pytań ankietowych, warunki prowadzenia, zalety i wady badań ankietowych itd.

-Badanie za pomocą ankiety ma miejsce wówczas, gdy osoby badane otrzymują pisemne zestawy pytań i mają na nie odpowiedzieć również na piśmie.

-Zestawy pytań zamieszczonych w formularzu ankiety nazywamy kwestionariuszem ankiety, przybierający z regóły postać drukowanego formularza.

- ankieta to zwracanie się z pytaniem jednocześnie do wielu osób, samo pytanie zaś może zadawać jedna osoba.

- prowadzący uzyskując odpowiedzi na pytania , nie otrzymuje informacji na temat reakcji badanych na poszczególne pytania,

- ankieta jest bardzo anonimowa, co w pewnych sytuacjach może bardzo pozytywnie wpłynąć na szczerość odpowiedzi, gdyż badany pozbywa się uczucia skrępowania, w innych jednak negatywnie , ponieważ życzliwa rozmowa jak w przypadku wywiadu z pewnością zachęciłaby go do pełniejszego wypowiadania się.

- ankieta jest całkowicie niemodyfikowalna, zestaw pytań jest niezmienny, osoba przeprowadzająca ankietę nie dokonuje w trakcie badania żadnych zmian w treści czy uszeregowaniu pytań.

- prowadzący ankietę na ogół nie wie , dlaczego na niektóre pytanie nie uzyskał odpowiedzi , lub też z jakiego powodu poszczególne osoby przerwały wypełnianie ankiety.

Stosowanie ankiety pozwala na uzyskanie informacji z zakresu:

*pewnych faktów realnych może pytać ile uczeń ma w domu książek

*oceny zjawiska przeszłych lub obecnych, służą temu pytania o opinie dotyczące postępowania młodego człowieka lub innych ludzi

*dezyderatów dotyczących przyszłości, ujawniają je pytania dotyczące chęci posiadania czegoś, aspiracji, pragnień.

Na przeprowadzenie badania za pomocą ankiety warto zdecydować się wówczas gdy:

1. musimy szybko uzyskać wiele odpowiedzi

2. nie interesują nas szczegółowe motywy , dla których osoby badane udzielały takich lub innych odpowiedzi

3. w sprawie, na której tematy mamy zdobyć informacje, orientujemy się już tak, że potrafimy precyzyjnie formułować dotyczące jej pytania.

-Rozpoczynając pracę nad przygotowywaniem pytań , należy uwzględnić, że wiele z nich, zwłaszcza dotyczących sądów, przekonań, opinii do pewnego stopnia wpływa na osobę badaną

- formułując pytania niezbędna jest dbałość o to, by nie ograniczać możliwych odpowiedzi tylko do ewentualności oczekiwanych dla nas.

- konstruując kwestionariusz na wstępie trzeba jasno określić cel i dobrać pytania sprzyjające uzyskaniu informacji z zakresu danego zjawiska jest przeprowadzona i jak będą wykorzystane jej wyniki

- w każdym kwestionariuszu musi być instruktarz, musi być informacja o:

* celu badania ( bardzo ogólny)

*przedstawić się (skąd jesteśmy, co robimy, i że badania mają charakter opisowy)

*w jakim celu będą wykorzystane informacje - np. do pracy

*zapewnienie anonimowości

pytania:

- pytania powinny być jasno sformułowane, język dostosowany do wieku badanych, należy unikać pytań, które mogą być różnie interpretowane

- liczba pytań i stopień ich skomplikowania muszą być dostosowane do intelektualnych potrzeb uczniów oraz zapewniać łatwość w odczytywaniu pytań i udzielaniu odpowiedzi

-zostawić odpowiednią ilość miejsc na pyt. Otwarte

-formułując pytania do respondentów zwracamy się przez TY, zachowując przy tym grzeczność

-pytania nie mogą sugerować odpowiedzi

- unikamy pytań zabarwionych emocjonalnie

- stosowanie układu pytań od ogółu do szczegółu, od łatwiejszych do trudniejszych

-przy pytaniach zamkniętych liczba odpowiedzi nie powinna być tak duża aby przeszkadzać badanemu w ogarnięciu całości problemu, ani tak mała , by uniemożliwić zmieszczenie się w niej wszystkich możliwych wariantów odpowiedzi.

- należy unikać pytań, które wymagają jedynie stereotypowych odpowiedzi lub powierzchownych uogólnień.

Rodzaje pytań:

*Otwarte

Nie narzucające żadnej określonej formy odpowiedzi ( warto tu przeznaczyć sporo miejsca na odpowiedz, aby zachęcić np. ucznia do swobodnego wypowiedzenia się)

* zamknięte - zestawy gotowych odpowiedzi, wymagają jedynie wyboru tej właściwej, z punktu widzenia respondenta. W pytaniach zamkniętych wyróżnia się pytania alternatywne, dysjunktywne oraz koniunktywne.

**pyt. alternatywne - tak, nie , nie wiem, nie mam zdania

**Dysjunktywne- wybór jednej z pośród więcej niż 2 odpowiedzi

**koniunktywne - wybranie więcej niż1 tylko z podanych na nie możliwych odpowiedzi

*Z ograniczoną możliwością odpowiedzi , w których wyróżniamy pytania z:

-Odpowiedzią dwuczłonową : tak lub nie

-Lub trójczłonową: zgadzam się, nie zgadzam się, nie mam zdania.

* Pytanie , w których przewidziano liczne możliwości odpowiedzi, czasem z możliwością dopisania :„ inne”

*pyt. Na które odpowiedzi są budowane na podstawie tzw. różnicowania znaczeniowego

Np. interesują nas jakie uczucia ucznia budzi jakaś powieść , wtedy uczeń może oceniać książkę ze wzg. na to czy jest ciekawa, czy nie. Jego poglądy będą umieszczone na następującej skali

Skrajne określenia pozytywne skrajnie określ. Negat.

Niezwykle interesująca książka _ _ _ _ _ _ _ niezwykle nudna książka

1 2 3 4 5 6 7

Przeciwstawne pary pojęć- zgodnie z którymi oceniamy wiele różnych spraw i których wobec tego warto użyć o różne interesujące nas obiekty postaw- są następujące: dobry-zły, piękny-brzydki, czysty-brudny, itd.

*Pytania, które należy podkreślić lub w inny sposób wyrazić swoją dla nich akceptację

*pyt. Zamknięte - zestaw gotowych odpowiedzi

* pyt. półotwarte - do istniejących odpowiedzi można dodać własną

* filtrujące- wyłączające z badań osoby, które nie mają nic do powiedzenie w danej sprawie

*kontrolne (kłamliwe)- pozwalają wykluczyć osoby badane odpowiadające w sposób kłamliwy

Wady : prowadzący uzyskując odpowiedzi na pytania , nie otrzymuje informacji na temat reakcji badanych na poszczególne pytania,

ankieta jest całkowicie niemodyfikowalna, zestaw pytań jest niezmienny, osoba przeprowadzająca ankietę nie dokonuje w trakcie badania żadnych zmian w treści czy uszeregowaniu pytań

ankietę na ogół nie wie , dlaczego na niektóre pytanie nie uzyskał odpowiedzi , lub też z jakiego powodu poszczególne osoby przerwały wypełnianie ankiety

życzliwa rozmowa jak w przypadku wywiadu z pewnością zachęciłaby go do pełniejszego wypowiadania się. w przypadku ankiety jest to nie możliwe

zalety: ankieta to zwracanie się z pytaniem jednocześnie do wielu osób

jej anonimowość w pewnych sytuacjach może bardzo pozytywnie wpłynąć na szczerość odpowiedzi, gdyż badany pozbywa się uczucia skrępowania,

kiedy musimy szybko uzyskać wiele odpowiedzi z danej dziedziny.

---