28.Obserwacja jako technika diagnostyczna ( typy, rodzaje, wady i zalety obserwacji)

Obserwacja to podstawowa metoda gromadzenia informacji, polegająca na systematycznym rejestrowaniu zachowań osoby obserwowanej oraz na interpretacji uzyskanych danych.

Typy : obserwacja pierwszego typu, gdy pragniemy znaleźć odpowiedz na konkretne pytania o przebieg zdarzeń lub p przyczyny zjawisk, które z wychowawczego punktu widzenia są dla nas istotne

Drugiego typu: jest raczej zgeneralizowaną podstawą do zauważania i zapamiętywania zjawisk pedagogicznych, środowiskowych itd. Wyraża się ona pewną stałą dyspozycją pedagoga. Obserwacja drugiego typu wynika z pedagogicznego poczucia obowiązku i potrzeby ustawicznego rozpoznawania zjawisk występujących wśród wychowanków.

Rodzaje obserwacji:

Obserwacja luźna:

-Polega na swobodnym , nie strukturalizowanym, nie zamierzonym uprzednio zbieraniu danych ( w trakcie wszelkiego rodzaju kontaktów między nauczycielem a uczniem)

-Jest to najprostsza technika obserwacji

-nie jest specjalnie nakierowana na określony cel, polega raczej na rejestrowaniu ustawicznych bodźców jakie docierają ze strony wychowanków,

- nie jest techniką stosowana świadomie

- liczba zaobserwowanych danych jest tym większa , im bardziej spostrzegawczy jest nauczyciel, (im bardziej chce dostrzegać zjawiska występujące w zespole wychowawczym).

Skuteczność tej obserwacji zależy od:

*wiedzy o obserwowanych zjawiskach i umiejętności wyodrębnienia sygnałów znaczących z powodzi innych sygnałów

* od doświadczenia i wiedzy nauczyciela

-liczba informacji w obserwacji luźnej zależy od częstotliwości i charakteru kontaktu, jaki jest z osobami obserwowanymi ( mała liczbo kontaktów zmniejsza możliwość obserwowania)

- liczba informacji zależy też od sytuacji w jakich prowadzona jest obserwacja.

Obserwacja L. jest dobrą podstawą do podjęcia dokładniejszych działań rozpoznawczych, natomiast z reguły stanowi krucha podstawę daleko idących działań interwencyjnych.

Wady :

Wrażenia uzyskane podczas tej obserwacji trudno komukolwiek przekazać, ponieważ nie można poprzeć swych wrażeń nie zatrzymanymi w pamięci faktami.

- w trakcie obserwacji nie mamy możliwości dłuższego zastanowienia się nad tym co oznaczają zauważone zjawiska. ( umiejętność właściwego zrozumienia zależy od zasobu wiedzy o gestach, normach, zwyczajach, sposobu zachowania panującego w środowisku, którego przedstawicieli obserwujemy)

- luźna obserwacja nie daje często materiału do wnioskowania o przyczynach zjawiska

Zalety.

Obserwacja luźna zostawia w pamięci cały szereg faktów drobnych, fakty ważniejsze oraz ogólne wrażenia dotyczące osób i zjawisk. (możemy stać się bardziej wyczuleni na różne zachowania)

- Obserwacja L. jest dobrą podstawą do podjęcia dokładniejszych działań rozpoznawczych

Pogłębiona Obserwacja celowa:

- przy podjęciu tej obserwacji określa się cel ( w związku z tym obserwacja jest stosowana wybiórczo)

- obserwacja wszystkich wydarzeń związanych z interesującym nas celem, obserwacja w której nie przewiduje się kategorii, w które można ująć zaobserwowane wyniki, oraz nie określa się granic zainteresowań obserwatora

- zwracamy uwagę na wszystkie zjawiska w jakikolwiek sposób związane z interesującą nas sprawą oraz na zjawiska , które mogą dostarczyć wytłumaczenia przyczyn i skutków danego zachowania

Obserwacja ta może być stosowana wobec grupy uczniów. Najlepsze rezultaty przyności w połączeniu z innymi technikami, głównie z wywiadem

Zaleta:

- daje informacje dokładne i wartościowe,

Wada: nie zawsze pozwala jednak na zrozumienie zjawiska

- nie stwarza możliwości porównywania uzyskiwanych wyników , ze wzg. na zindywidualizowane cechy każdego obiektu, oraz nie umożliwia dokonywania powtórzeń, co związane jest z brakiem porównywalności zjawiska

- trudno sprawdzić obiektywność danych,,,,

Obserwacja znaczących zdarzeń

-dokonywana jest na tle sytuacji

-sytuacje te powinny być zapisywana w sposób planowy

-obser. Znaczących zdarzeń jest techniką zakładającą obserwację celową i pewien stały powtarzający się sposób postępowania w stosunku do obserwowanych sytuacji.

- dobór zdarzeń do obserwowania musi być dokonywany zgodnie z określonym kryterium.

Istnieją trzy podstawowe rodzaje zapisów, których dokonuje się w trakcie obserwacji lub po zaobserwowaniu zdarzenia określanego jako znaczące:

*złożony z samych faktów

*Zapis mieszany

*zapis z wyodrębnionymi częściami

Zalety

Zastosowanie tej zalety może być bardzo duże zwłaszcza w odniesieniu do społeczno - emocjonalnych problemów wychowanków

Wady

Nie ma specjalnych zaleceń co do tego jakiego typu zachowani powinny być uwazane za znaczące

Nie daje podstaw do wnioskowania o przyczynach danego zjawiska

Zaleta

- jednak seria znaczących zdarzeń dotyczących danej osoby czy pewnego typu sytuacji pozwala na zasadne domniemanie występowania związków przyczynowo- skutkowych

- maja tym większe znaczenie im bardziej długotrwały jest okres prowadzenia zapisów. Długa seria zapisów pozwala na obserwację zjawiska w ciągu dłuższego czasu

- zapisy mogą być porównywane

Obserwacja skategoryzowana

Polega na tym, że poszczególne interesujące obserwatora zdarzenia są ujęte w kategorie, głównym zaś zadaniem obserwatora jest stwierdzenie , często za pomocą mechanicznego postawienia znaku ”Dziubek”, czy zjawisko wchodzące w zakres danej kategorii wystąpiło.

Reszta na ksero

---