Prawo Oświatowe

Źródła prawa:

• Konstytucja (art. 70- nauka do 18 r.ż.)

• Ustawy zwykłe (ustawa o systemie oświaty 1991 r.)

• Karta nauczyciela- ustawa o zawodzie nauczyciela, awansie zawodowym, reguluje kwalifikacje

• Umowy międzynarodowe (m. in. Wzajemnego uznania świadectw szkolnych) konkordat- religia, szkoły publiczne, organ nostryfikacyjny- kurator

• Przepisy wewnątrzzakładowe- statut, regulamin rady pedagogicznej

• Rozporządzenia- wydane przez MEN

• Akty kierownictwa wewnętrznego- zarządzenia dyrektora

Prawo oświatowe jest częścią prawa administracyjnego. Normy jednego i drugiego są takie same.

• Nierównorzędność stron (władza państwo-obywatel).

Przedmiotem regulacji ustawy o systemie oświaty jest/są:

• Etapy kształcenia

• Wychowanie przedszkolne

• Zadania socjalne szkół

System oświaty służy realizacji zasady powszechności kształcenia.

Podmiotem regulacji ustawy o systemie oświaty (art. 2) jest/są:

• Instytucje oświatowe (funkcjonują przepisy o ustawie oświaty)

• Zakłady kształcenia nauczycieli (kolegia nauczycielskie, kolegia nauczania języków obcych)

• Kolegia pracowników społecznych (kształcenie pracowników socjalnych)

Organ prowadzący:

1. szkoły publiczne - osoby prawa publicznego ( jednostki samorządu terytorialnego, Skarb Państwa).

Powstają poprzez AKT ZAŁOŻYCIELSKI, który poprzedza nadanie statutu szkole

• samorządowe

1. Gmina - prowadzi przedszkola, SP, Gimnazja

2. Powiat - prowadzi szkoły ponadgimnazjalne, szkoły specjalne

• Resortowe - prowadzą Ministrowie, którzy posiadają kompetencje, które wiążą się z profilem kształcenia. (szkoły leśne, szkoły artystyczne) Np. Minister Sprawiedliwości prowadzi jest organem prowadzącym dla zakładów karnych, poprawczych, aresztów śledczych.

2. szkoły niepubliczne - osoby fizyczne ( 18 lat, nieubezwłasn.)

- osoby prawa prywatnego ( S.A., sp. z o.o., fundacje)

Powstają poprzez wpis do ewidencji Szkół Niepublicznych. SP i Gimnazja niepubliczne muszą powstać z uprawnieniami szkoły publicznej, które nadaje gmina. Szkoły ponadgimnazjalne nie muszą mieć tych uprawnień.

Szkoły obwodowe:

OBWÓD

• funkcje kontrolne

• określenie właściwości dyrektora szkoły

SZKOŁA OBWODOWA - podstawowa lub gimnazjalna, ALE nie specjalna!

Obowiązki edukacyjne:

• roczne przygotowanie przedszkolne 5-6 r.ż. ( realizowane w oddziale przedszkolnym SP lub w przedszkolu)

• obowiązek szkolny od 6 r.ż. kończy się z ukończeniem gimnazjum

• obowiązek nauki - od ukończenia gimnazjum do ukończenia 18 r.ż.

Trójstopniowy podział szkolnictwa w Polsce:

• SP

• Gimnazja

• Szkoły ponadgimnazjalne

Typy szkół:

• Szkoła podstawowa

• Gimnazjum

• Liceum, ZSZ ect. (Podtyp- profil kształcenia)

Rodzaj szkoły:

• Dla młodzieży

• Dla dorosłych

• Ogólnodostępna

• Specjalna

• Sportowa

• Artystyczna

Organ prowadzący ma znaczenie dla oświaty, ponieważ szkoła nie jest osobą prawną, więc reprezentuje ją organ prowadzący.

Szkoła jako zakład pracy:

• Pracodawca- jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej. Szkoła ma prawa w zakresie prawa pracy- reprezentacja szkoły- dyrektor.

Szkoły publiczne- działają w zakresie jednostki budżetowej zakładu budżetowego. Mają obowiązek zatrudniać nauczycieli o określonych kwalifikacjach oraz wydaje świadectwa, zapewnia nieodpłatne kształcenie według ramowego planu nauczania, a za działalność szkoły odpowiada organ prowadzący.

Mienie szkoły stanowi własność organu prowadzącego.

BHP:

• Nadzór administracyjno- finansowy

• Nadzór pedagogiczny

Sieć szkolna:

• Uchwala Rada Gminy (forma: uchwała RG)

• Wskazanie siedzib szkół i przydzielenie im obwodów

• Tylko szkołom samorządowym wyznacza się obwody (jeden wyjątek- gdy szkołę publiczną prowadzi inna osoba niż samorządy na podstawie zezwolenia)

• Publikacja planu sieci szkolnych

Decyzja administracyjna- orzekanie o przyjęciu/odmowie przyjęcia ucznia do szkoły przez dyrektora.

Zasady wyznaczania obwodu:

• Odległość (od 1 do 4 klasy- 3 km, od 4 klasy wzwyż- 4 km, jeżeli są takie osoby, które mają dalej to zajmuje się tym gmina (dowóz, zwrot kosztów dojazdu))

Kontrola obowiązku nauki do 18 r.ż.- gmina.

W przypadku nierealizowania obowiązku szkolnego następuje jego egzekucja.

Organ egzekucyjny- gmina

Wierzyciele:

• Dyrektor:

1. Roczne przygotowanie

2. Podstawówka

Gimnazjum- gmina

Sieć przedszkolna:

• Określenie sieci- wskazanie siedzib

• Bezpłatność tylko w zakresie podstawy programowej (5 godz.-bezpłatne, pozostałe- płatne)

• Dyrektor ma możliwość odmowy przyjęcia dziecka do przedszkola (pierwszeństwo dla dzieci samotnych matek/ojców, niepełnosprawności, rodzin zastępczych)

• Nie ma kryterium odległości jako kryterium rekrutacyjne

• Pierwszeństwo dla dzieci zamieszkałych w gminie, która prowadzi przedszkole

• Ograniczona liczba dzieci w przedszkolu (grupa 25 osób)

• Każdy nauczyciel musi mieć odpowiednie kwalifikacje

Dyrektor szkoły obwodowej może odroczyć obowiązek szkolny o rok bez ograniczeń w ilości razów.

Edukacja domowa:

Dyrektorem właściwym jest dyrektor szkoły, do której dziecko zostało przyjęte. Do niego trzeba złożyć wniosek do 31.05 wraz z opinią z poradni. Decyzja ma charakter uznaniowy. Rodzice muszą zobowiązać się do przeprowadzenia podstawy programowej lub przygotowania dziecka do egzaminów klasyfikacyjnych. Egzaminy klasyfikacyjne mogą być realizowane w formie ustnej lub pisemnej i odbywają się one przed komisją powołaną przez dyrektora. Zaniechanie edukacji domowej następuje z urzędu bez wniosków rodziców, gdy np. dziecko nie przystąpi do egzaminów.

Zarządzanie w systemie oświaty

Zadania Ministra Edukacji Narodowej:

• Nadzór nad kuratorami

• Usprawnienia koordynacyjne (może wpływać na poszczególne organy, ale nie ma wpływu na innych Ministrów)

Kuratoria funkcjonują w strukturze województwa.

W przypadku odwołania stanowiska kuratora wojewoda zleca zastępstwa zadań wicekuratorowi. Powołanie tych obowiązków jest obligatoryjne. Kuratora oświaty można tylko powołać drogą konkursu. W przypadku nieroztrzygnięcia konkursu musi ogłosić nowy ( w przeciągu 1 miesiąca).

Kurator:

• Nauczyciel mianowany lub dyplomowany

• Odpowiedni staż pracy 7 lat- nauczyciel, 3 lata nadzoru pedagogicznego

• Wykształcenie magisterskie

Konkurs składa się z 2 części:

1. Formalna- sprawdza się czy kandydaci spełniają wymogi

2. Merytoryczna- ocena kandydatów

Pracami kieruje przewodniczący wybrany przez wojewodę.

Zadania kuratora:

• Sprawdzanie nadzoru pedagogicznego na obszarze województwa (szkoły publiczne i niepubliczne, szkoły resorowe- tylko przedmioty ogólnokształcące)

• Kierownik kuratorium- wydaje decyzje administracyjne

Kuratoria- państwowe jednostki budżetowe

Siedziby kuratoriów określa statut urzędu wojewódzkiego. Kuratoria nie mają własnego statutu.

Nadzór kompleksowy w przypadku wszystkich szkół samorządowych oraz nadzór Ministra Kultury (bursy, internaty placówek artystycznych, doskonalenie nauczycieli artystycznych).

Kompleksowy nadzór pedagogiczny- sprawowanie nadzoru wszystkimi możliwymi środkami ujętymi w ustawie

Nadzór pedagogiczny- stałe i symetryczne badanie warunków i efektów działalności szkolnej

Rodzaje:

• Wewnątrzszkolny (wewnętrzny)- sprawowany przez dyrektora i nauczycieli na stanowiskach kierowniczych wobec innych nauczycieli

• Zewnątrzszkolny (zewnętrzny)- sprawowany przez organy prowadzące

Możemy wyróżnić 2 sfery:

1. Nadzór właściwy- strefa kontrolno-oceniająca, badanie jakości procesu nauczania i wychowanie w szkole, prawo do ingerowania w działalność statutową szkoły zapisaną w ustawie

2. Sfera doradczo- wspomagająca

Nadzór pedagogiczny:

• Realizacja statutu

• Przestrzeganie praw dziecka i ucznia

• BHP

Nadzór administracyjny- ma uprawnienia do przeprowadzenia kontroli w szkole

Środki nadzoru pedagogicznego- doraźne zalecenia, uwagi, art. 33 ust. 4 (ustawa nie określa ścisłych zaleceń)

Dyrektor ma 7 dni na wniesienie zastrzeżeń:

• Zwykły środek

• Kwalifikowany środek

Decyzja może być wydana wobec szkoły lub organu prowadzącego.

Decyzja administracyjna art.34 ust.1:

Musi być zrobiony harmonogram naprawczy oraz harmonogram jego realizacji.

1. Stwierdzenie niedostatecznych efektów kształcenia w szkole

2. Przygotowanie programu przez dyrektora

3. Opinie rady rodziców

4. Zatwierdzenie programu i harmonogramu jego realizacji

Zlekceważenie przez dyrektora programu naprawczego- sankcją jest żądanie skierowane do organu prowadzącego o odwołaniu dyrektora ze stanowiska.

Do wniosku o odwołanie dyrektora kurator musi dołączyć czy odwołanie ma być natychmiastowe.

Organ nadzoru pedagogicznego może żądać:

• Odwołanie dyrektora od organu prowadzącego

• Poinformowania wojewody o naruszeniu prawa

Kwalifikacje nauczycieli

Karta nauczyciela art.9

• Nauczyciel ma mieć wykształcenie wyższe i kwalifikacje pedagogiczne

Szkoły gimnazjalne i ZSZ:

• Nie trzeba mieć wykształcenia magisterskiego i wykształcenia pedagogicznego

Nauczyciele szkół podstawowych nie muszą mieć wykształcenia wyższego wystarczy Zakład Kształcenia Nauczycieli.

Nauczyciele przedszkoli i klas 1-3 muszą mieć skończone studia przygotowujące do pracy w tym zakresie lub ZKN.

Stosowanie Kodeksu Prawa Pracy

Wewnętrzny nadzór pedagogiczny realizowany jest przez dyrektora i nauczycieli zajmujących stanowiska kierownicze:

• Wynika to z uprawnień kierowniczych dyrektora szkoły

• Nadzór odnosi się do nauczycieli szkolnych, instruktorów praktycznej nauki zawodu, pracowników

• Nadzór realizowany jest wg planu ( plan przedstawia się do 15.09 Radzie Pedagogicznej i Radzie Rodziców)

• Plan uwzględnia wyniki i uwagi z poprzednich lat

• Plan powinien zawierać

1. rozkład hospitacji

2. tematykę zajęć

Środki dyscyplinujące pracowników szkoły:

• kary, nagany

• postępowanie dyscyplinarne wg Karty Nauczyciela

Wizytacja

• co najmniej raz na 5 lat

• jest obowiązkiem osób sprawujących zewnętrzny nadzór pedagogiczny

Dyrektor:

• najistotniejszy organ szkoły obok Rady Pedagogicznej

• musi mieć wykształcenie magisterskie

• stopień awansu zawodowego - mianowany lub dyplomowany

• staż pracy - 5 lat

• stanowisko dyrektora powierza się na co najmniej rok do 5 lat

• powierzenie stanowiska dyrektora należy do organu prowadzącego

• obsada dyrektora odbywa się w drodze konkursu lub z jego pominięciem w przypadku, gdy konkurs nie zostanie rozstrzygnięty.

Wtedy można powierzyć komuś ( wicedyrektor, nauczyciel) tymczasowe stanowisko dyrektora na 10 msc.

• „Powierzenie” - kompetencje władcze, nawiązania stosunku pracy

• powierzenie stanowiska dyrektora innej osobie niż nauczycielowi następuje na podstawie opinii kuratora oświaty - art. 36 ust.2

• dyrektor jako inna osoba niż nauczyciel nie ma możliwości sprawowania wewnętrznego nadzoru pedagogicznego. Wtedy inny nauczyciel pełni nadzór i przewodniczy Radzie Pedagogicznej.

• Powoływanie i odwoływanie dyrektora - organ prowadzący

Kompetencje dyrektora:

• Uprawnienia kierownicze

• Reprezentowanie szkoły

• Sprawuje wewnętrzny nadzór pedagogiczny

• Realizuje uchwały Rady Pedagogicznej

• Zapewnienie bezpieczeństwa uczniom i nauczycielom

• Pozostałe kompetencje dot. sfery administracyjno - finansowej

Stanowisko kierownicze wynika ze statutu szkoły ( z przypisu o ramowym statucie)

Statut - obowiązujący wzorzec statutu, ustalony w drodze rozporządzenia

Przypadki odwołania ze stanowisk kierowniczych:

• Rezygnacja

• Ustalenie negatywnej oceny jego pracy

• Art. 36 ust 2a - gdy organ prowadzący złoży wniosek o odwołanie dyrektora, bo nie zastosował się do czegoś ( żądanie kuratora)

Nauczyciel - osoba zatrudniona na podstawie Karty Nauczyciela

Kompetencje Rady Pedagogicznej:

• Opiniodawcze

1. opiniowanie organizacji pracy szkoły

2. opiniowanie projektu planu finansowego

• Stanowiące - ustawa zawiera katalog kompetencji ( np. zatwierdzanie planu szkoły). W szczególnych przypadkach może dojść do rozszerzenia katalogu

• Wnioskowanie ! o odwołanie dyrektora

Zebrania Rady Pedagogicznej: ( art. 41)

• Obligatoryjne - muszą się odbyć ( np. przed rozpoczęciem roku szkolnego, w trakcie i po zakończeniu)

• Fakultatywne - gdy istnieje taka potrzeba lub żądanie uprawnionego podmiotu

1

---