„ Dlaczego ważna jest niezależność banku centralnego ? ”
SPIS TREŚCI
I Wstęp
II Miejsce banku centralnego w gospodarce
Bank centralny jako instytucja
Funkcje banku centralnego
Cele banku centralnego
Czynności bankowe
III Kwestia niezależności banku centralnego
3.1. Argumenty za niezależnością banku centralnego
Argumenty przeciw niezależności banku centralnego
Niezależność instytucjonalna , funkcjonalna i finansowa
LITERATURA
I WSTĘP
W ostatnich latach niezależność banku centralnego stała się modnym tematem w ekonomii . Moda znalazła także odzwierciedlenie w praktyce . W okresie po 1990 roku wiele krajów podjęło (przede wszystkim Nowa Zelandia , Chile i Kanada) bądź planuje podjąć (m.in. Brazylia i Meksyk) działania legislacyjne zmierzające do wzmocnienia niezależności banków centralnych . Również w krajach postsocjalistycznych kwestia ta stawała się stopniowo główną osią sporu między zwolennikami i przeciwnikami traktowania stabilizacji cen jako nadrzędnego celu polityki gospodarczej .
Na poziomie intuicyjnym argument za niezależnością banku centralnego wydaje się bardzo trudny do obalenia . Jeśli bowiem przyjmiemy , że niezależne od źródeł pieniężnych i fiskalnych inflacja jest w ostatecznym rozrachunku skutkiem „majstrowania polityków przy gospodarce” dla osiągnięcia swych partykularnych celów , to uniezależnienie banku centralnego od wpływu czynników politycznych staje się najbardziej logicznym sposobem utrzymania stabilnych cen . Jednakże już po nieco głębszym zastanowieniu nasuwają się wątpliwości . Jak naprawdę należy rozumieć pojęcie niezależności banku centralnego ? Czy chodzi jedynie o niezależność banku dotyczącą wyboru narzędzi polityki pieniężnej , czy również o autonomię w zakresie ustalonych celów .
Pojęcie niezależności banku centralnego jest zagadnieniem szerokim i można je rozpatrywać na wielu płaszczyznach . W swojej pracy chcę przede wszystkim zdefiniować pojęcie banku centralnego jako instytucji , przedstawić jego cele i funkcje oraz postaram się przybliżyć pojęcie niezależności banku centralnego , przedstawić argumenty przemawiające za niezależnością banku centralnego i przeciw niej .
II MIEJSCE BANKU CENTRALNEGO W GOSPODARCE
2.1. Bank centralny jako instytucja
Sama nazwa „bank” pochodzi od włoskiego słowa banco - oznaczającego kontuar czy ławkę . Pierwsze operacje bankowe były przeprowadzone już w starożytności . Jednakże pierwszy bank , we współczesnym tego słowa znaczeniu , powstał w 1407 roku w Genui (Banca di San Georgio) . Kolejne banki , które nazywane były domami handlowymi powstały również w innych średniowiecznych miastach włoskich (Wenecja , Mediolan) oraz w miastach hanzatyckich (Amsterdam , Hamburg). Jednak sam bank centralny jest instytucją stosunkowo młodą . Funkcjonujące dziś banki centralne powstawały na przełomie XIX i XX wieku (japoński Nippon Ginko w 1882 r. , Schweizenrische Nationalbank w 1907 r. , Reserve Bank of Australia w 1907 r.), niektóre pojawiły się dopiero 20-30 lat temu (np. na Bahamach w 1976 r.) , a tylko nieliczne mają dłuższą historię (np. założony w 1694 r . Bank Anglii , Bank Francji - 1800 r. , najstarszy w Ameryce Bank Antyli Holenderskich założony w 1828 r. pod nazwą Curacaosche Bank ). W 1900 r. było na świecie tylko 18 banków centralnych , w 1930 r. - 34 , w 1960 r. - 80 , w 1990 r. już 161.
Dziś banki centralne istnieją w większości współczesnych krajów . W jakimś stopniu służą one zawsze rządowi i systemowi bankowemu , choć ich główne cele , zakres przeprowadzanych operacji , uprawnienia i stosowane techniki mogą być różne w różnych państwach . Podstawowym obszarem działalności banków centralnych jest cena i dostępność pieniądza oraz kredytu . Ze względu na funkcje i realizowane zadanie są one uważane za instytucje sektora publicznego .
Banki centralne tworzone często jako instytucje podporządkowane rządom (władcom) służące obsłudze budżetu , finansujące wojny , udzielające kredytów firmom handlowym i produkcyjnym , ale również odpowiedzialne za emisje banknotów i monet . Ostatnie dziesięciolecia wyraźnie uwidaczniają ewolucję banków centralnych w kierunku umożliwiającym skoncentrowanie się na kontroli podaży pieniądza i nadzorze nad sektorem finansowym .
Formy prawne banków centralnych mogą być rozmaite . Na przykład w RPA bank centralny jest własnością prywatną , we Włoszech zdecydowaną większość udziałów w nim (ponad 80 %) posiadają banki komercyjne , a Schweizenrische Nationalbank jest co prawda spółką akcyjną , ale o nieco specyficznym charakterze , gdyż działającą na podstawie odrębnej ustawy , pod nadzorem i pewnym wpływem rządu . Z kolei Bank of England jest (od 1946 r.) po prostu własnością państwa , podobnie jak banki centralne : Danii ( 1936 r. ) , Kanady ( 1938 r. ) , Holandii i Belgii ( 1948 r. ) oraz Norwegii i Indii ( 1948 r. ) .
Struktury terenowe banków centralnych nie są na ogół zbyt rozbudowane . W niektórych krajach oddziałów terenowych nie ma w ogóle ( np. Wielkiej Brytanii , Holandii , Nowej Zelandii , Izraelu , na Malcie , w Brazylii , Urugwaju ) , w innych jest ich kilka ( Austria - 7 , Ekwador i Kanada - 9 , Tajlandia - 3 ) , kilkanaście ( Norwegia - 13 , Finlandia - 12 , Chile - 12 ) , albo kilkadziesiąt czy jeszcze więcej ( Japonia - 33 , Indonezja - 37 , Polska - 39 oddziałów i 10 oddziałów , Chiny Ludowe około 23 000 )
Stosunkowo rzadko spotykaną praktyką jest tworzenie biur reprezentujących interesy banku centralnego za granicą . Czyni tak Bank of Japan , który ma 6 takich biur .
Jeśli chodzi o strukturę organizacyjną banku centralnego , to trudno znaleźć jeden powszechnie obowiązujący wzorzec . Funkcje spełniane przez tę instytucję wymagają jednak istnienia i wyodrębnienia jednostek organizacyjnych , których przedmiotem są :
formułowanie i prowadzenie polityki pieniężnej ,
emisje pieniądza gotówkowego ,
rozliczenia z bankami ,
zarządzanie rezerwami walutowymi ,
przetwarzanie danych .
badania naukowe związane z polityką pieniężną .
Na ogół w banku centralnym występuje organ sprawujący nad tą instytucją ogólny nadzór , który wymaga kilku , bądź kilkunastu spotkań w ciągu roku i podejmowania decyzji strategicznych . Prowadzenie spraw bieżących powierzane jest najczęściej zarządowi , na czele którego stoi prezes .
Liczba pracowników banków centralnych jest oczywiście różna i zależy od zakresu ich zadań , wielkości kraju i polityki zatrudnienia . Na przykład Szwajcarski Bank Narodowy w końcu 1994 r. zatrudniał 564 osoby , a w tym samym czasie w Bank of Canada pracowało 2250 osób .
Widoczny jest jednak wyraźnie kierunek zmian polegający na ograniczaniu liczby zatrudnionych osób przy jednoczesnej dbałości o ich coraz wyższe kwalifikacje . Taką sytuację można odnotować w Wielkiej Brytanii (4333 osoby w 1995 r. wobec prawie 6000 w połowie lat 70-tych).
Podział wyniku finansowego wygospodarowanego przez bank centralny bywa regulowany w sposób specyficzny tj. z zastosowaniem odrębnych regulacji niż dla np. Zwykłych spółek akcyjnych . Wspólną cechą rozwiązań stosowanych w różnych krajach jest duży udział państwa (budżetu) w zyskach .
W Polsce po uzupełnieniu odpowiednich funduszów i kapitału własnego ok. 90 % zysku NBP trafia do budżetu . Nie ma jednoznacznych przepisów prawnych regulujących tę kwestie . Za cały 1995 r. NBP przekazał do budżet 2,7 mld. Złotych , choć planowano 3,4 mld. zł. Na rok 1996 przewidywano wpłatę ok. 1,85 mld. zł. , jednak koszty operacji otwartego rynku były tak duże , że według danych z maja 1996 r. w ogóle nie było podstaw do zasilenia budżetu . Dopiero w lipcu 1996 r. wypłacono 9,3 mln. zł.
Jak już wspomniałam wyżej , w Polsce nie ma jednoznacznie określonych przepisów dotyczących zysku banku centralnego , zaś np. w Szwajcarii podział zysku tamtejszego banku centralnego jest określony w konstytucji i ustawie o Shweizenrische Nationalbank .
Podsumowując rozważania dotyczące banku centralnego jako instytucji , można powiedzieć , że mimo pewnych cech wspólnych każdy bank centralny jest jednak jedyny w swoim rodzaju i dostosowuje strukturę organizacyjną oraz tor swego „działania” do specyfiki danego kraju .
2.2.Funkcje banku centralnego.
Bank centralny spełnia we współczesnej gospodarce szereg ważnych funkcji , które tylko z trudem mogłyby być przejęte przez inne instytucje .
Emitowanie prawnego środka płatniczego , jakim jest pieniądz papierowy, należy prawie wszędzie na świecie do wyłącznych uprawnień banku centralnego .
Często dotyczy to również monet (np. w Islandii , w Polsce).
Emisja pieniądza papierowego następuje przez zamianę wkładów banków komercyjnych w banku centralnym na gotówkę . Te dwie wielkości łącznie tworzą tzw. pieniądz banku centralnego .
Ponadto banki centralne emitują niekiedy monety okolicznościowe , przeznaczone dla zbieraczy .
Funkcja banku banków przejawia się przez prowadzenie dla banków rachunków rezerw . Istnienie i odpowiedni poziom zgromadzonych na tych rachunkach środków jest warunkiem sprawnych rozliczeń między klientami różnych banków oraz między samymi bankami . Ponadto kontrola łącznych rozmiarów rezerw dostępnych systemowi umożliwia bakowi centralnemu wpływ na podaż pieniądza . Ta właśnie funkcja banku banków jest uważana za jedną z ważniejszych , gdyż w sytuacji kryzysowej bank centralny występuje w roli „ostatecznego pożyczkodawcy” .
Kolejną ważną funkcją banku centralnego jest zarządzanie rezerwami walutowymi państwa i nadzorowanie systemu finansowego .
W wielu krajach do obowiązków banku centralnego należy wydawanie licencji na działalność bankową i nadzór nad instytucjami kredytowymi już funkcjonującymi (np. w Polsce , Nowej Zelandii , Wielkiej Brytanii) . Podstawowym celem tego typu regulacji jest zagwarantowanie zaufania do systemu finansowego jako całości . Bank centralny nie przyjmuje na siebie jednak ryzyka związanego z prowadzeniem przedsiębiorstwa w formie banku komercyjnego , tworzy jednak warunki do tego , by takie sytuacje jak upadłość , zdarzały się tam rzadko .
Chcę jeszcze wspomnieć o funkcji banku centralnego , jaką jest reprezentowanie państwa za granicą , to dotyczy przede wszystkim takich organizacji , jak : Międzynarodowy Fundusz Walutowy , Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju (Bank Światowy) i Bank Rozrachunków Międzynarodowych.
2.3.Cele banku centralnego
Bank centralny , wykonując swoje funkcje powinien zmierzać do osiągnięcia określonych celów ekonomicznych i społecznych . W języku prawniczym cele określone są terminem „zadania” . Zadania te są na ogół sformułowane w ustawach , które są podstawą prawną funkcjonowania banku centralnego . Trzy zasadnicze zadania , to :
utrzymywanie równowagi pieniężnej (walutowej) ,
zapewnianie wzrostu stopnia pełnego zatrudnienia i dochodów ,
podnoszenie poziomu gospodarczego i dobrobytu społeczeństwa .
Równowaga pieniężna jest formułowana jako utrzymywanie wartości pieniądza zarówno w stosunkach wewnętrznych , jak i zewnętrznych .
W opinii wielu banków centralnych osiągnięcie stabilności cen jest najlepszym i najbardziej trwałym przyczynkiem banku centralnego do wysokiego wzrostu gospodarczego i w konsekwencji niskiego bezrobocia .
Zarówno prawo bankowe z roku 1982 , jak i ustawa o NBP , jako zasadniczy cel działalności NBP wymienia umacnianie pieniądza polskiego (art. 5) . W praktyce polegać to powinno przede wszystkim na obniżanie stopy inflacji .
2.4.Czynności bankowe
Bank centralny realizuje swoje zadania i funkcje przez wykonywanie określonych czynności tzw. bankowych . Należą do nich - jak już wspominałam - czynności związane z :
emisją znaków pieniężnych , ich wprowadzaniem i wycofywaniem z obiegu ,
emisję monet numizmatycznych ,
sprzedażą monet , banknotów i numizmatów ,
kształtowaniem polityki gospodarczej i pieniężno-kredytowej państwa ,
sporządzaniem założeń polityki pieniężnej państwa ,
udzielaniem zezwoleń dewizowych i kontrolą dewizową w zakresie określonym w prawie dewizowym .
Czynności podejmowane w ramach nadzoru nad działalnością banków polegają w szczególności na analizie bilansu banku , a także na badaniu : realizacji obowiązku utrzymywania ???????????płatniczej przez bank , sprawdzaniu czy kredyty i pożyczki są udzielane zgodnie z przepisami , badaniu zabezpieczenia oraz terminowości spłaty kredytów i pożyczek , ich oprocentowania oraz wkładów oszczędnościowych i lokat , a także sytuacji finansowej banku .
Typowe czynności bankowe często nazywane „czynnościami operacyjnymi” lub po prostu „operacjami” są - zdaniem M. Bączyka - z reguły skierowane na zewnątrz i odnoszą się do sfery stosunków : bank - inny podmiot. Bank może dokonywać operacji we własnym interesie ( np. lokaty pieniężne w innych bankach) lub w interesie innych osób (np. prowadzenie rachunków bankowych). Operacje bankowe ze względu na swój przedmiot mogą przybrać postać operacji pieniężnych (np. operacje rozliczeniowe i kredytowe) i niepieniężnych (np. przyjęcie depozytu). Operacje łączą w sobie elementy czynności prawnej i faktycznej , , mogą wyrażać kompleks umów bankowych ( np. operacje kredytowania) , jedną umowę (np. rachunku bankowego) lub oznaczoną czynność w ramach umowy łączącej bank z klientem (np. dokonanie konkretnego rozliczenia).
III KWESTIA NIEZALEŻNOŚCI BANKU CENTRALNEGO
Przekształcenie gospodarki centralnie sterowanej w gospodarkę rynkową wymagało nowego usytuowania banku centralnego w strukturze naczelnych organów państwa . Bank centralny w systemie nakazowym nie miał autonomii wobec rządu . Stanowił „departament bankowy” w strukturze ministra finansów, chociaż formalnie był osobą prawną.
W państwach o gospodarce rynkowej pozycja banku centralnego jest różnorodna . Zależy ona zarówno od przyjętych rozwiązań prawnych i tradycji , jak i kontaktów nieformalnych . Autonomia banku centralnego nie jest wyłącznie pochodną sposobu i treści uregulowania podległości banku centralnego organom państwowym . Zależy ona również od wzajemnego skorelowania polityki pieniężnej i podatkowej oraz od stosunku systemu bankowego do budżetu . Rząd , a w szczególności minister finansów - odpowiedzialni za wykonanie budżetu i związaną z tym politykę podatkową - mogą swoimi decyzjami wpływać na efektywność polityki pieniężnej prowadzonej przez bank centralny . Zapewnieniu autonomii banku centralnego sprzyjać będzie takie postępowanie rządu i ministra finansów , które wyeliminuje nieformalne naciski na bank .
3.1. Argumenty za niezależnością banku centralnego
Podstawowa przesłanka niezależności banku centralnego wynika z fiducjarnego charakteru współczesnego pieniądza , co oznacza , że o jego sile nabywczej i funkcje jakie spełnia w gospodarce , nie decyduje „wewnętrzna” wartość materiału , z którego wytwarzany jest pieniądz , ani też jego wymienialność na złoto , lecz powszechne akceptowanie oparte na zaufaniu społeczeństwa . Oznacza to , że duże znaczenie ma postawa instytucji , której powierzono sprawy pieniądza , czyli od banku centralnego .
Postulat niezależności banku centralnego pojawił się z całą mocą wraz z zakwestionowaniem przez nauki ekonomiczne , zdolności rządu do pobudzania koniunktury i zwiększania zatrudnienia za pomocą ekspansji pieniężnej w dłuższym okresie oraz z wykazaniem , że trwałym skutkiem takiej polityki jest wyższa inflacja , negatywnie wpływająca na gospodarkę i zaspokojenie potrzeb ludności . Jednakże ze względu na to , że w krótkim okresie mogą wystąpić korzystne efekty ekspansji pieniężnej , w postaci przejściowego ożywienia gospodarczego , częstokroć rządzące partie polityczne (parlamenty , rządy ) - zwłaszcza przed wyborami - ulegają pokusie „poluzowania” polityki pieniężnej, aby zyskać doraźne poparcie wśród wyborców . Jeśli zgodnie z koncepcją politycznego cyklu koniunkturalnego demokratycznie wyłoniony rząd będzie ulegał pokusie wywoływania ekspansji monetarnej w okresie poprzedzającym wybory ( w celu obniżenia stóp procentowych i ożywienia gospodarki) , to niezależny bank centralny może być czynnikiem ograniczający możliwość prowadzenia tego rodzaju gry . Inaczej mówiąc , uwolnienie banku centralnego od presji politycznej powoduje , że zachowuje się on w sposób łatwiej przewidywalny , sprzyja stabilności ekonomicznej . Wskazuje się , że niezależny bank centralny jest bardziej odporny na oddziaływania polityki , w tym politycznego cyklu wyborczego , może działać bardziej długofalowo , opierać swoje decyzje na obiektywnej ocenie sytuacji i realistycznych prognozach . Tym samym lepiej może chronić stabilność pieniądza oraz przyczyniać się do rozwiązywania rzeczywistych problemów społeczno-ekonomicznych .
Niezależny bank centralny , jak wynika z doświadczenia wielu krajów ma ponadto znacznie większe możliwości , aniżeli jako organ podporządkowany rządowi , pozyskania zaufania ludności i uzyskania wysokiej wiarygodności w społeczeństwie , co znacznie ułatwia realizację zdrowej polityki pieniężnej . Dzięki przekazaniu bankowi centralnemu prawa do samodzielnego podejmowania decyzji możliwe jest skrócenie czasu niezbędnego do ich podejmowania .
Ludzie oczekują , że właśnie tego rodzaju instytucja najlepiej spełni ich oczekiwania co do stabilności cen . Jest to zatem istotna przesłana wzmacniające argumenty na rzecz niezależności banku centralnego .
Reasumując , za niezależnością banku centralnego przemawiają następujące argumenty :
ustanowienie banku jako niezależnego pełnomocnika do walki z inflacją może być dla rządu środkiem realizacji jego zobowiązań antyinflacyjnych;
niezależność banku centralnego daje większą gwarancję, że rząd nie będzie wykorzystywał polityki monetarnej do celów politycznych ;
nie poddawanie się monetaryzacji deficytu budżetowego może sprzyjać wymuszeniu na rządzie większej dyscypliny fiskalnej ;
niezależność banku centralnego zwiększa jego wiarygodność i powoduje zmniejszenie oczekiwania inflacyjnego ;
przekazanie bankowi centralnemu prawa do podejmowania decyzji monetarnych pozwala skrócić okres ich realizacji .
3.2. Argumenty przeciw niezależności banku centralnego
Formułowane są również argumenty przeciw autonomii banku centralnego .
Na szczególną uwagę zasługuje argument o charakterze ustrojowo - prawnym , a mianowicie , że niezależny bank centralny może stać się ciałem obcym w demokratycznym społeczeństwie . Nie może istnieć organ władzy o tak dużych kompetencjach nie poddający się demokratycznej legitymizacji .
Argument drugi ma charakter merytoryczno - ekonomiczny . Wskazuje , że polityka pieniężna jest częścią polityki gospodarczej . Nie może być więc dwóch niezależnych ośrodków prowadzących politykę , jeden - ogólnogospodarczą (rząd) , drugi - monetarną (bank centralny). Jest także argument trzeci . A mianowicie , funkcją banku centralnego jest nie tylko kształtowanie i realizacja polityki pieniężnej , co do których nie ma wątpliwości, iż powinny być domeną suwerennego banku centralnego , ale jednocześnie takie zadania jak : zapewnienie stabilności i bezpieczeństwa systemu finansowego , zarządzanie rezerwami zagranicznymi , prowadzenie polityki kursowej . Kwestie te w żadnym wypadku nie mogą być „wyjęte” z zakresu kompetencji rządu.
Tak więc postulat niezależności banku centralnego dotyczy przede wszystkim sfery tworzenia i realizacji polityki pieniężnej . W innych dziedzinach niezbędne jest dzielenie się banku centralnego i rządu zarówno uprawnieniami , jak i odpowiedzialnością .
Przeciwko niezależności banku centralnego wysuwane są następujące zastrzeżenia :
daleko idące uprawnienia banku centralnego ograniczają możliwość elastycznej reakcji polityki gospodarczej na wszelkie nieprzewidziane „szoki gospodarcze” ;
niezależność banku centralnego utrudnia znalezienie optymalnego rozwiązania w zakresie działań na rzecz zmniejszenia bezrobocia ;
niezależność banku centralnego prowadzi do sztucznego separowania polityki fiskalnej i monetarnej , a przecież skuteczność polityki monetarnej zależy nie tylko od działań banku centralnego , lecz także od całokształtu polityki makroekonomicznej ;
niezależność banku centralnego miałaby sens wówczas , gdyby o porządku monetarnym mogły decydować osoby nie zainteresowane w jego działaniu ; tymczasem we współczesnym państwie bank centralny jest częścią systemu polityczno-gospodarczego i w związku z tym nie jest ani apolitycznym gremium ekspertów , ani bezstronnym obserwatorem ;
zbyt daleko idąca autonomia banku centralnego jest rozwiązaniem antydemokratycznym , gdyż demokracja to także istnienie procedur zmiany władzy w przypadku , gdy nie odpowiadają one rządom większości ; wieloletnia kadencyjność i bardzo ograniczona możliwość odwołania jest tego zaprzeczeniem .
3.3. Niezależność instytucjonalna , funkcjonalna i finansowa
Analizując zagadnienia niezależności banku centralnego , zwraca się uwagę na 3 aspekty :
niezależność instytucjonalną , określoną przede wszystkim przez usytuowanie banku centralnego w systemie organów państwa oraz sposób powoływania i odwoływania władz banku .
niezależność funkcjonalna , czyli uprawnienia banku centralnego do samodzielnego kształtowania polityki pieniężnej i jej realizacji . Oznacza to w szczególności nie podleganie przez bank centralny instrukcjom , wytycznym , czy decyzjom ze strony parlamentu , prezydenta i rządu .
niezależność finansowa , czyli trwałe określenie zasad tworzenia i podziału funduszy banku centralnego , co uniemożliwiałoby wywieranie nacisku finansowego przez rząd lub parlament na decyzje banku .
BIBLIOGRAFIA
1.Baka , W. (1998) , Bankowość centralna . Funkcje , metody , organizacja , Warszawa .
2.Bączyk , M.(1984), Umowy banku z jednostkami gospodarki uspołecznionej , Toruń .
3.Gronkiewicz- Waltz , H. Bank Centralny - od gospodarki planowej do rynkowej , Warszawa
Karwowski , J. (1997), Operacje zagraniczne banków centralnych , Wrocław.
Pietrucha , A. (1994), Autonomia banku centralnego z punktu widzenia ekonomicznej teorii polityki „Bank i Kredyt” , nr. 12
Solarz, J.K. (1996), Rozwój systemów bankowych , Warszawa
Wojtyna , A. (1998), Szkice o niezależności banku centralnego , Warszawa- Kraków
Wojtyna, A. (1994) , Za i przeciw „Życie Gospodarcze” nr.30
„Rzeczpospolita” z 15 maja 1996 i 22 maja 1996r
„Rzeczpospolita” z 16 sierpnia 1996 r.
Jacek Karwowski : Operacje zagraniczne banków centralnych . Wrocław 1997 r. , s. 11
Przykładem może być Bank Anglii , powołany w celu zapewnienia Wilhelmowi III pożyczki na prowadzenie wojny z Ludwikiem XIV. Za J. K.Solarz : Rozwój systemów bankowych ;Warszawa 1996r.
Akcje mają charakter imienny i są przedmiotem obrotu giełdowego . Akcjonariuszami mogą być wyłącznie obywatele Szwajcarii oraz podmioty z siedzibą w Szwajcarii ; rząd nie jest akcjonariuszem .
J.K. Solarz : Rozwój systemów bankowych . Warszawa 1996 r.
Jacek Karwowski op.cit. , s. 12
Na przykład w Kanadzie jest to Board of Directors , w skład którego wchodzi 12 dyrektorów , gubernator i jego zastępca , a także ( bez prawa głosu ) wiceminister finansów .
„Rzeczpospolita” z 15 maja 1996 r. i 22 maja 1996 r.
„Rzeczpospolita” z 16 sierpnia 1996 r.
H. Gronkiewicz-Waltz : Bank Centralny - od gospodarki planowej do rynkowej . Warszawa
H. Gronkiewicz-Waltz , op.cit. , s. 27
M. Bączyk : Umowy banku z jednostkami gospodarki uspołecznionej . Toruń 1984 r. , s. 25
H. Gronkiewicz-Waltz , op.cit. ,s. 56
W. Baka : Bankowość centralna . Funkcje , metody , organizacja. Warszawa 1998 r.
A. Wojtyna : Szkice o niezależności banku centralnego . Warszawa-Kraków 1998 r.
W. Baka op.cit. s. 78
A Wojtyna : Za i przeciw , „Życie Gospodarcze” 1994 r. , nr 30
J. Pietrucha : Autonomia banku centralnego z punktu widzenia ekonomicznej teorii polityki „Bank i Kredyt” nr 12 , 1994 r.
J. Pietrucha : Autonomia banku centralnego z punktu widzenia ekonomicznej teorii polityki , „Bank iKredyt” 1994r.,nr.12 s.17
Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl