Szkodniki drzew podrodziny: Śliwowe - Prunoideae Focke, (Amygdaloideae)- Różowate (brzoskwinia, migdałowiec, morela, śliwa)

OGRODNICTWO ĆWICZENIE 5

• Gromada: Pajęczaki - Arachnida

Rząd: Roztocze - Acarina

Rodzina: Szpecielowate - Eriophyidae

• Pordzewiacz śliwowy - Aculus fockeui

Pospolicie występuje w rejonie upraw śliw, zwłaszcza na Podkarpaciu.

Roztocze o wrzecionowatym ciele, o słomkowej barwie osiągający około 0,17 mm.

Jaja w kształcie poduszki a nimfa podobna do imago osiągająca około 0,1 mm.

Okres zimy przechodzą wyłącznie samice, spędzając go pod zewnętrznymi łuskami pąków liściowych, jak również w spękanej korze.

Śmiertelność w okresie zimy dochodzi do 70%.

W okresie wiosennym, gdy pąki budzą się do życia, roztocze przechodzą na rozwijające się pąki i liście.

Samice składają jaja u nasady ogonków liściowych, pędach, spodniej stronie liści w pobliżu nerwów.

W ciągu roku może rozwinąć się nawet do 11 pokoleń.

Objawy: żerowanie objawia się pojawieniem się początkowo małych a z czasem powiększających się żółtych plam, które z czasem „rdzewieją” w wyniku, czego liście uzyskują marmurkowaty wygląd, z czasem liście marszczą się, stają się kruche, nerwy liściowe ulegają pogrubieniu, następuje zahamowanie wzrostu krótkopędów a rozwijające się na nich liście układają się rozetowo.

Zwalczanie: zabieg chemiczny wykonać należy w fazie między zielonym a białym pąkiem. Zabieg powtórzyć do dwóch razy co 14 dni.

• Gromada: Owady - Insecta

Rząd: Pluskwiaki równoskrzydłe - Homoptera

Podrząd: Mszyce - Aphidodea

Rodzina: Mszycowate - Aphididae

• Mszyca śliwowo-trzcinowa - Hyalopterus pruni

Bezskrzydłe dzieworódki mają ubarwienie seledynowo-zielone.

Przedstawiciele wszystkich pokoleń za wyjątkiem pierwszego, charakteryzują się zielono-popielatym nalotem woskowym, co daje wrażenie mącznego nalotu.

Mszyce są drobne, wydłużone z krótkich syfonach i ogonku.

Jaja owalne, czarne, pokryte również nalotem.

Wylęg larw następuje w fazie pękania pąków, rozmnażają się dzieworodnie a okres larwalny trwa od 10 do 17 dni.

W ciągu roku występuje do 14 pokoleń.

Na przełomie maja i czerwca w koloniach mszyc pojawiają się uskrzydlone osobniki, które osiedlają się na trzcinie.

Na trzcinie pojawia się do kilku bezskrzydłych pokoleń aż w okresie jesiennym pojawiają się uskrzydlone samice, które na śliwach rodzą dzieworodne larwy. Powstałe z nich bezskrzydłe samice składają jaja.

• Mszyca śliwowo-trzcinowa - Hyalopterus pruni

Objawy: larwy i dorosłe mszyce zasiedlają dolną stronę liści śliw i wysysają z nich soki. Opanowane liście nie ulegają jednak zwinięciu i nie żółkną.

Mszyca pobiera pokarm z rurek sitowo- naczyniowych w wyniku czego uszkodzeniu nie ulegają komórki liścia. Omawiany szkodnik pozbawia rośliny produktów fotosyntezy, więc hamuje wzrost pędów i drobnienie owoców.

Na słodkiej wydzielinie mszyc rozwijają się grzyby z rodzaju Capnodium- sadzaki.

Zwalczanie: zabieg chemiczny wykonujemy w momencie masowego wylęgania się larw i w miarę potrzeby zabieg powtarzamy.

• Rząd: Motyle - Lepidoptera

Rodzina: Zwójkowate - Tortricidae

• Owocówka śliwkóweczka - Laspeyresia funebrana

Rozpiętość skrzydeł sięga do 14 mm a ciała do 6 mm.

Skrzydła szarobrązowe z brązowoczarnymi plamkami, tylnie skrzydła jaśniejsze, szarobrązowe.

Jaja tarczowate z lekkim uwypukleniem w środku, a gąsienica biała około 1 mm, która z czasem staje się różowa z czarną głową i osiąga 10-14 mm.

Gąsienice zimują w oprzędach pod korą w dolnej części pnia, jak również pod resztkami roślin, opadłymi liśćmi, bądź w wierzchniej warstwie gleby.

Koniec kwietnia, to czas przepoczwarzenia się gąsienic a połowa maja to wylot pierwszych motyli, który może potrwać nawet do miesiąca.

Samice składają jaja na zawiązkach śliwek.

Po około 10 dniach gąsienice wgryzają się do owoców i wyżerają miąższ wokół pestki. Gąsienica po pięciu stadiach rozwojowych (po około 3 tygodniach) osiąga dojrzałość i opuszcza owoc, udając się do miejsca przepoczwarzenia, bądź zimowania.

Około 50 % gąsienic pierwszego pokolenia zimuje a druga część przepoczwarza się, a wylatujące motyle dają początek drugiemu pokoleniu.

Objawy: gąsienice powodują robaczywienie i opadanie zawiązków i owoców śliw.

Zwalczanie: należy obserwować przebieg lotu motyli przy pomocy pułapek feromonowych, które należy zawieszać w sadzie w pierwszej połowie maja. Zabiegi chemiczne dobieramy w zależności od terminu ich stosowania;

-na początku masowego lotu motyli,

-w okresie masowego składania jaj ,

-w fazie rozwoju jaj owocówki, po dwóch- trzech tygodniach zabieg powtarzamy,

--pamiętając również o zwalczeniu drugiego pokolenia

Rośliny podatne: śliwa, ale może występować również na brzoskwini, tarninie, ałycza.

• RZĄD: Muchówki - Diptera

Podrząd; Muchówki krótkorogie - Brachycera

Rodzina; Nasionnicowate - Trypetidae

Nasionnica trześniówka - Rhagoletis cerasi

• Muchówki krótkorogie - Brachycera

czułki ich są zwykle krótkie, najczęściej złożone tylko z trzech wyraźnych członów,

larwy zawsze czerwiowate,

poczwarki często ukryte w bobówce

• Rodzina; Nasionnicowate - Trypetidae

rodzina małych owadów z rzędu muchówek; ok. 1500 gat.;,

dł. ok. 0,5 cm;,

larwy żerują na kwiatach, łodygach lub owocach roślin;,

często szkodniki, np. n. trześniówka (Rhagoletis cerasi), szkodnik owoców wiśni i czereśni.

• Nasionnica trzesniowka - Rhagoletis cerasi

muchówki czarne, błyszczące, długości około 5 mm, z niewielką żółtą tarczką

tułowiowa

skrzydła z charakterystycznymi ciemnobrunatnymi smugami

larwy robakowate, beznogie, białe.

zimują poczwarki w bobówce, w wierzchniej warstwie gleby

dorosłe muchówki pojawiają się na przełomie maja i czerwca

samice składają jaja pojedynczo pod skórką owoców czereśni i wiśni

larwy żerują wewnątrz owoców

po wyrośnięciu wypadają do gleby gdzie się przepoczwarczają

uszkodzone owoce nie nadają się do spożycia i w czasie przechowywania szybciej się psują

zwalczanie: siedem, osiem dni po wylocie pierwszych much stosuje się

opryskiwanie roślin preparatami wgłębnymi, ze względu na karencje stosuje się je

tylko na odmianach późnych

• Rząd: Błonkówki - Hymenoptera

Rodzina: Pilarzowate - Tenthredinidae

Owocnica żółtoroga - Hoplocampa minuta

• Rodzina: Pilarzowate - Tenthredinidae

najliczniejsza rodzina owadów błonkoskrzydłych w podrzędzie rośliniarek

charakterystyczną cechą owadów należących do tej rodziny jest budowa pokładełka, przypominającego miniaturowy pilnik

samica przepiłowuje nim tkanki roślin, głównie blaszki lub ogonka liściowego, przygotowując miejsce do złożenia jaj

larwy pilarzowatych ogryzają liście wielu roślin lub żyją wewnątrz ich tkanek, prowadząc do powstawania min albo galasów

• Owocnica żółtoroga - Hoplocampa minuta

Błonkówka o błoniastych skrzydłach, złożonych daszkowato wzdłuż ciała, ostro zakończonym odwłokiem osiągająca: samiec 4 mm, samica 5 mm.

Ciało o barwie czarnej za wyjątkiem żółtych nóg.

Jajo owalne, takie lekko nerkowate, a larwa biała z zielonkawym odcieniem i brązową głową.

Biaława poczwarka ukryta w szarobrązowym kokonie.

Larwy oprzędzione kokonem zimują w glebie do głębokości 20 cm.

Z początkiem kwietnia następuje przepoczwarzenie.

Około 50% larw diapauzuje w glebie przez około 2 lata.

Około 1-4 dni przed fazą białego pąka śliw następuje wylot, następnie samice składają jaja pod skórką działek kielicha.

W ciągu swego życia samica może złożyć nawet do 100 jaj. Dorosło osobniki przeżywają do dwóch tygodni. Rozwój larw, żerujących w zawiązkach trwa od 16 do 26 dni, po czym schodzą i zimują w glebie.

Objawy: formą szkodliwą owocówki żółtorogiej jest larwa, która zaraz po kwitnieniu wgryza się do zawiązka i wyżera praktycznie całe jego wnętrze, zostawiając jedynie skórkę.

Wnętrze zawiązków wypełniają odchody larwy o zapachu pluskiew. Zniszczeniu może ulec nawet do 50% zawiązków śliw.

Zwalczanie: zabieg chemiczny wykonujemy pod koniec kwitnienia, w razie potrzeby należy zabieg powtarzać co 7-10 dni.

Rośliny podatne: atakuje przede wszystkim śliwę, aczkolwiek może sporadycznie uszkadzać czereśnię, wiśnię i tarninę.

3

---