8.
Rodzina jest podstawową instytucją oddziaływującą na człowieka( nawet przez całe życie).
Twórca socjologii August Comst uważał ją za najważniejszą , podstawową grupę społeczną , na której opiera się całe społeczeństwo. Stanowi ona naturalne środowisko wychowawcze dlatego, że oddziaływania na dziecko dokonują się w niej w normalnych warunkach życiowych w różnorodnych sytuacjach codziennych.
Dopiero z wiekiem dziecka niektóre funkcje rodziny przejmują inne środowiska wychowawcze np.: szkoła
W oparciu o książki autorstwa m.in. Tadeusza Plicha i Ryszarda Wroczyńskiego możemy wyróżnić kilka podstawowych ról, funkcji które spełnia rodzina.
Funkcja seksualna - polega na zaspokajaniu popędu seksualnego, które to dążenie wraz z chęcią posiadania potomstwa doprowadziło do powstania małżeństwa i rodziny oraz stanowi odtąd podstawową motywację zawierania związków małżeńskich przez konkretne pary i gwarantuję satysfakcję z udanego życia seksualnego.
Funkcja kontrolna - polega na formalizacji niektórych zachowań oraz wzajemnej kontroli wszystkich członków rodziny. Współczesne warunki życia ( szczególnie miejskie i wielkomiejskie) nie sprzyjają jednak nieformalnej kontroli nad innymi - anonimowość jednostki poza domem, zmniejszenie się uprawnień kontrolnych rodziny, zwiększenie czasu przebywania poza domem . Nastąpił ogólny kryzys na wszystkich poziomach życia np.: brak samokontroli poprzez przesunięcie się norm społecznych, rozwój terroryzmu , gangów, stwarza coraz większe trudności instytucjom do przeciwstawiania się temu zjawiskowi. Dlatego ważna jest tu funkcja formalizacyjna. Nieodpowiednie zachowanie spowoduję sankcję , nie tylko ze strony pozostałych członków rodziny ale także innych formalnych organizacji społecznych , narażając tą jednostkę na odpowiedzialność karna lub dysaprobate społeczeństwa.
Funkcja materialno- ekonomiczna - członkowie rodziny zaspokajają swoje potrzeby materialne , są równocześnie pracownikami określonych gałęzi przemysłu i usług w społeczeństwie , tym samym dokładają się do wspólnego dobra oraz gromadzą majątek. Rodzina przygotowuję swoich członków do spełnienia właściwych ról zawodowych.
Funkcja emocjonalno ekspresyjna - W jej obrębie członkowie rodziny zaspokajają swoje potrzeby duchowe związane z poczuciem bezpieczeństwa, stabilizacji, potrzebą zaufania i akceptacji, szacunku i przynależności. Rodzina zatem stwarza warunki do swobodnej ekspresji własnych myśli i doznań emocjonalnych oraz dzielenia się swoimi uczuciami z innymi domownikami. Dzięki tej funkcji można zachować równowagę emocjonalną nawet wtedy, gdy środowisko zewnętrzne jest wrogo nastawione do któregoś z domowników. Rodzina bowiem stwarza warunki do rozładowania stresu emocjonalnego, który nagromadził się w jednostce w kontaktach z innymi członkami społeczeństwa, najczęściej na niwie zawodowej.
Funkcja socjalizacyjno wychowawcza- jest to najważniejsza rola jaką rodzina spełnia w życiu człowieka. Obejmuje kultywowanie i przekazywanie systemu wartości, norm postępowania i wzorów zachowania swoim członkom. Oznacza to, że rodzice, dziadkowie, rodzeństwo poprzez swoje codzienne zachowania, wypowiedzi, zainteresowania, pracę, odnoszeniem się do innych ludzi, dają wyraz temu, co dla nich jest ważne lub co powinno być w życiu ważne. Każdego dnia podczas różnorodnych codziennych i świątecznych czynności dzieci uczą się
w domu rodzinnym co w życiu człowieka jest ważne, co jest ważne dla rodziny
i społeczeństwa. - i w ten sposób kształtuje się system wartości.
Dziecko uczy się sposobów urzeczywistniania tego co się ceni i co jest przyjęte w danej kulturze jako sposób odnoszenia się do innych ludzi, natury, kultury, nauki.
Rodzina wypełniając funkcje socjalizacyjne uczy, np. form zachowania się przy stole, w kinie, teatrze, na ulicy, w autobusie, urzędzie, przy spotkaniu
z przyjaciółmi, w trakcie uroczystych spotkań rodzinnych. Jest to też uczenie ładu i porządku we własnym domu i wokół niego, a tym samym w późniejszym miejscu pracy. Te wszystkie umiejętności, dzięki codziennemu obcowaniu z dorosłymi, którzy uczestniczą w wielu grupach i sytuacjach społecznych, przejmują dzieci i młodzież zanim pójdą do szkoły, pracy, kina czy teatru. Poprzez formułowanie wymagań i oczekiwań oraz niektórych nakazów i zakazów wobec wszystkich członków rodziny dokonuje się proces socjalizacji norm
postępowania czyli uczenie, co powinno się czynić, a czego unikać, ku czemu kierować swoje zainteresowania. Proces socjalizacji nazywane jest często procesem uspołecznienia, czyli coraz doskonalszych, efektywniejszych i twórczych form zachowania i relacji z innymi ludźmi. Proces socjalizacji powinien pomóc w osiągnięciu postawy szacunku, odpowiedzialności, opieki i troski w stosunku do innych.