MÓZGOWIE

Mózgowie- część układu nerwowego, umieszczona w jamie czaszki t.j. mózg, móżdżek i rdzeń przedłużony

Dla celów fizjologicznych i klinicznych dzielimy mózgowie na mózg i pień mózgu

-Podstawa mózgu - powierzchnia dolna, spłaszczona

- szczelina podłużna mózgu -oddziela półkule mózgu, które od góry zakrywają pień mózgu

- szczelina poprzeczna mózgu -oddziela półkule od móżdżku

-jądra podkorowe -skupiska komórek nerwowych w obrębie istoty białej

-zakręty, bruzdy, szczeliny -nierówności na powierzchni kory mózgowej

-spoidło wielkie mózgu (ciało modzelowate) -na dnie szczeliny podłużnej mózgu, zbudowane z włókien łączących obie półkule

-podstawa mózgowia -utworzona przez dolna powierzchnie półkul mózgu i dolną powierzchnię pnia mózgu

-rdzeń przedłużony -w linii pośrodkowej rozdzielony jest szczeliną pośrodkową przednią na dwie wałkowate wyniosłości -piramidy, z boku nich występują owalne oliwki,

-most -przylega od przodu do rdzenia przedłużonego (wał poprzeczny ), zbudowany z włókien nerwowych

-konary mózgu -wychodzą sprzed przedniej krawędzi mostu, biegną do przodu ku bokomi ku górze, zagłębiając się w półkulach mózgowych

-istota dziurkowata tylna ( naczynia krwionośne do mózgu) -w dole między kanałowym

-ciało suteczkowate -białe wzgórki ku przodowi od istoty dziurkowatej tylnej

-guz popielaty -wypuklenie od tyłu ciał suteczkowatych, przechodzi w lejek przysadki

-skrzyżowanie wzrokowe -od przodu guza popielatego, od skrzyżowania odchodzą pasma wzrokowe i ku przodowi nerw wzrokowy

- blaszka krańcowa mózgu -istota szara nad skrzyżowaniem wzrokowym

-istota dziurkowana przednia -ku przodowi do skrzyżowania wzrokowego

-pasmo węchowe -powierzchnia dolna płatów czołowych, na przedzie ma zgrubienia- opuszka węchowa, w tyle trójkąt węchowy

RDZEŃ PRZEDŁUŻONY

-komora czwarta -na dnie rozszerzonego kanału środkowego (dół równoległoboczny) w przejściu kanału rdzenia kręgowego do przedłużonego

-wodociąg mózgu -zwężenie komory IV, prowadzi do ponownego rozszerzenia t.j. do komory III (położona w międzymózgowiu)

-jądra nerwów czaszkowych -skupiska istoty szarej od których odchodzi 8 par nerwów czaszkowych

-ośrodek oddechowy - w dolnej części dołu równoległobocznego, jest pobudzany przez CO2 rozpuszczony we krwi i włóknach nerwu błędnego

-ośrodek czynności serca -pobudzony jest przez zmianę składu krwiprzez nerw błędny, zwolnienie przy zwiększonym ciśnieniu w łuku aorty, odruch oczno-sercowy Aschnera (ucisk na gałki oczne)

TYŁOMÓZGOWIE ( MOST I MÓŻDŻEK)

-most (j.w.) -łaczy korę mózgu z rdzeniem przedłużonym, kręgowym i móżdżkiem

-móżdżek -leży pod komorą IV, w istocie białej posiada jądra, największe to jądro zębate (jądra to komórki nerwowe)

Zaburzenia pracy móżdżka

• atonia -utrata napięcia mieśniowego (choroby móżdżku)

• ataksja -zaburzenia koordynacji ruchów ( chorby móżdżku) np. palcem dotknąć do nosa

• astazja -przy zmianach postawy występują drżenia

• astenia -szybkie zmęczenie ponieważ ruchy są nieekonomiczne nawet w stanie spoczynku

ŚRÓDMÓZGOWIE (krótka część pnia mózgowego)

Łączy międzymózgowie z mostem i móżdżkiem (w skład śródmózgowia wchodzą komory (j.w.) a między nimi istota dziurkowana tylna (j.w.)

Wewnątrz śródmózgowia przebiega wodociąg mózgu łączący komorę IV i III (leży w międzymózgowiu)

MIĘDZYMÓZGOWIE

To część OUN która, zwierzątom niższym ze słabo rozwiniętą korą mózgową zapewnia zdolność reagowania i zachowań

- jądra podkorowe kresomózgowia (półkule mózgowe) -jadra to skupiska istoty szarej we wnętrzu istoty białej połączone ciałem modzelowatym

-komora III to pozostałość kanału środkowego w międzymózgowiu, od tylu wodociąg od przodu 2 otwory międzykomorowe, prowadzące do komór bocznych (we wnętrzu półkul mózgowych )

-wzgórze (ośrodek czuciowy podkorowy) -skupiska istoty szarej w ścianie bocznej komory III

-podwzgórze -też skupiska istoty szarej leżące poniżej wzgórza

-guz popielaty (gruczoły dokrewne) -uwypuklenia podwzgórza (lejek dalej przysadka)

-dno komory III -skrzyżowanie wzrokowe, guz popielaty, lejek, ciało suteczkowate, istota dziurkowana tylna (j.w.)

-ściana tylna komory III -spoidło tylne mózgu, pod nim szyszynka

-jądro ogoniaste -leży bocznie i powyżej wzgórza, jest częścią ciała prążkowatego, są to jądra ruchowe

-gałka blada -jądro ruchowe międzymózgowia, (bocznie od wzgórza)

-łuki odruchowe -w części czuciowej mają wzgórze, a w ruchowej - gałkę bladą, są droga po której przebiegają bodźce nerwowe zapewniające wiele czynności odruchowych np. chód, bieg, odruchy płciowe, pokarmowe i obronne… (odruchy wrodzone, dziedziczne, bezwarunkowe) gdy dojdzie do uszkodzenia gałki odruchy te zanikają

PODSUMOWANIE:

Rdzeń przedłużony jest nadbudową rdzenia kręgowego, śródmózgowie podporządkowuje sobie rdzeń przedłużony ( np. w śródmózgowiu ośrodki słuchu, wzroku, organizm doskonalej kontaktuje się ze światem) dalej międzymózgowie i jądra podkorowe umożliwiają bardzo złożon czynności np. odruchy, natomiast kora mózgowa daje nieograniczone możliwości człowiekowi w kontakcie ze światem zewnętrznym i wewnętrznym ( szczyt drabiny ewolucyjnej)

- komory boczne półkul mózgowych -(szczeliny pierwotnego pęcherzyka mózgowego)

Każda ma 4 części

• róg przedni (leży w płacie czołowym)

• część środkowa (leży w płacie ciemieniowym)

• róg tylny (leży w płacie potylicznym)

• róg dolny (leży w płacie skroniowym)

-każda z komór z komór łączy się z komorą III otworem międzykomorowym, (j.w.)

• praksja -noworodek doskonali swe ruchy na drodze naśladowania, powtarzania, ćwiczenia ( współdziałanie kory mózgowej z ośrodkami ruchu)

• apraksja -utrata zdolności wykonywania celowych ruchów (bezradność np. zapięcie guzika, posługiwanie się łyżką)

• gnozja -zdolność poznawania i oceny wrażeń np. przedmiot, zjawisko.

• stereognozja -poznawanie dotykiem (płat ciemieniowy) /asterognozja - niezdolność/

• gnozja słuchowa -np. tykanie zegara, samolot (płat skroniowy)

• gnozja wzrokowa -np. wygląd przedmiotu (płat potyliczny)

• afazja (ruchowa i czuciowa) -zaburzenia mowy wywołane porażeniem korowych ośrodków mowy, ( praworęczni -lewa półkula, leworęczni -prawa półkula)

-ośrodek czuciowy(słuchowy) mowy(Wernickiego)- zakręt skroniowy górny

-ośrodek ruchowy, mowy(Broca) -zakręt czołowy dolny

-ośrodki ruchowe -wywołujące reakcję ruchową grup mięśniowych (także w korze mózgowej) -zakręt przyśrodkowy, występują tam komórki olbrzymie (Betza) o kształcie piramidy (piramidalne) , aksony tych komórek tworzą szlak mózgowo-rdzeniowy (piramidowy), łączący śródmózgowie, most i rdzeń, są to włókna rdzenne (ok. 34 tys. Po każdej stronie) w pniu mózgowym krzyżują się (np. wylew w prawej półkuli- porażenie lewostronne)

-pole somestetyczne (z ośrodkami czuciowymi) -zakręt zaśrodkowy np.wrażenie dotyku, chłodu, informacje o ruchach mięśniowych

-elektroencefalografia -zapis aktywności elektrycznej mózgu wpostaci krzywej zwanej elektroencefalogramem (eeg)

• u człowieka w stanie spoczynku (zamknięte oczy) prawidłowy eeg ma postać krzywej składającej się z fal o częstotliwości 8-12 Hz, to fale alfa

• jeśli będą zakłócenia np. polecenie wykonania pewnej czynności (lub choroby mózgu) następuje zanik rytmu alfa i występują nieregularn oscylacje

-twór siateczkowaty -pełni bardzo ważną funkcję, pod jego kontrolą pozostaje aktywność całego OUN (także czuwanie i sen) zniszczenie jego powoduje stan śpiączki, a uszkodzenia- halucynacje, majaczenie itp., leży on w całym pniu mózgowym (rdzeń przedłużony, śródmózgowie, częściowo międzymózgowie) utworzony jest z neuronów nie tworzących jąder ale przenikają między nimi, wszystkie drogi dośrodkowe i odśrodkowe przechodzą przez niego, komórki tego trzonu mają połączenie z korą mózgu i jądrami podkorowymi

---