TYPOWE BŁĘDY W TŁUMACZENIU NA JĘZYK POLSKI
Oto przykłady błędów w tłumaczeniu - ich przyczyn, a następnie skutków, z których tłumacz niejednokrotnie nie zdaje sobie sprawy. Opracowując je, miałam nadzieję przybliżyć choć po części ten temat, gdyż wydaje się być on niezwykle interesujący, zwłaszcza (ale nie tylko!) dla osób „siedzących” w tej tematyce. Jeśli choćby po części mi się to udało i ktoś chciałby poszerzyć swą wiedzę w tym kierunku odsyłam do książek: Encyklopedia w tabelach - język polski, [red.] W. Mizerski, Wydawnictwo ADAMANTAN, Warszawa 2005; K. Hejwowski, Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004, na których to podstawie poniższe opracowanie zostało sporządzone.
1. Przyczyna błędu:
Sugerowanie się podobieństwem wyrazu obcego i polskiego (homonimia międzyjęzykowa)
Skutek:
a. Przeciwstawny lub zmieniony sens zdania
b. Inny odcień stylistyczny lub uczuciowy
c. Nadmiar słów zapożyczonych - nie wykorzystuje się licznych polskich synonimów
2. Przyczyna błędu:
Chęć „wiernego” oddania oryginału
Skutek:
a. Nie używa się polskich wyrazów, które nie mają odpowiedników obcych
b. Pozostawia się wyrazy, które nie są potrzebne w języku polskim
c. „Poprawia się” frazeologizmy
d. Naśladuje się obcy szyk wyrazów
e. Zachowuje się obcą ortografię, interpunkcję
3. Przyczyna błędu:
Nieznajomość języka potocznego, frazeologii, etykiety językowej
Skutek:
a. Błędnie tłumaczy się terminy specjalistyczne
b. Tworzy się błędne neologizmy
c. Zmienia się sens wskutek zignorowania kolejności wyrażenia
d. Wybiera się niewłaściwy synonim
e. Pozostawia się w oryginalnej wersji słowa, które mają polski odpowiednik
f. Używa się terminów i wyrażeń archaicznych (np. z powodu używania starych słowników)
4. Przyczyna błędu:
Brak umiejętności przeliczania miar
Skutek:
a. Przelicza się zupełnie błędnie
b. Przelicza się nazbyt dokładnie
5. Przyczyna błędu:
Nieznajomość kultury i realiów danego kraju
Skutek:
a. Nie rozpoznaje się znanych cytatów
b. Nie rozpoznaje się nawiązań do historii kraju, sfery kultury
6. Przyczyna błędu:
Lekceważenie zróżnicowanego przygotowania czytelnika
Skutek:
a. Pozostawia się bez objaśnień słowa, które nie są dla przeciętnego czytelnika zrozumiałe
b. Objaśnia się słowa, które są oczywiste dla czytelnika