Sytuacja sprzyjająca pojawianiu się konfliktów występuje w każdym typie struktury społecznej.
Konflikt w grupie społecznej może przyczynić się do osiągnięcia lub przywrócenia jedności i spoistości zagrożonej przez wrogie i sprzeczne uczucia między jej członkami. Jednak nie we wszystkich grupach ta pozytywna funkcja może wystąpić. Zależy to od typu problemu oraz typu struktury społecznej gdzie się pojawił.
Wewnętrzne konflikty społeczne dotyczące celów, wartości lub interesów, a nie sprzeczne z podstawowymi założeniami na których opierają się stosunki społeczne, są zazwyczaj przydatne - stwarzają możliwości korygowania stosunków władzy i systemu norm zgodnie z potrzebami jednostek czy podgrup.
Wewnętrzne konflikty w których zwalczające się strony przestają uznawać podstawowe wartości warunkujące prawomocność systemu społecznego, grożą zniszczeniem struktury.
Struktura społeczna posiada zabezpieczenia przed zagrażającymi jej konfliktami - są to instytucjonalizacja i tolerancja konfliktu.
Konflikty z jednymi prowadzą do stowarzyszania się z innymi. Struktura tolerująca wiele konfliktów ma możliwość spowodować zbliżanie się obcych sobie lub nawet wrogich stron i łączenie ich na płaszczyźnie działalności społecznej.
Systemy społeczne w różnym stopniu tolerują lub instytucjonalizują konflikt.
Dla struktury słabo tolerującej i instytucjonalizującej konflikty, są one groźne ze względu na jej sztywność i możliwość łatwego rozbicia.
Nie ma takiego społeczeństwa, w którym żadne lub każde antagonistyczne żądanie nie mogłoby zostać bezpośrednio wyrażone. Systemy społeczne dysponują mechanizmami rozładowywania niezadowolenia i wrogości przy pomocy instytucjonalnych „wentyli bezpieczeństwa”, które pomagają utrzymać niezmieniony stan stosunków społecznych, poprzez dostarczanie zastępczych obiektów wyrażania wrogości.
Konflikty realistyczne - są to konflikty zrodzone z niespełnienia określonych potrzeb w danym układzie stosunków i zwrócone przeciw obiektom będącym rzeczywiście źródłem takiego stanu. Istnieje tu możliwość różnorodnych dróg rozwiązania konfliktu i osiągnięcia celu.
Konflikty nierealistyczne - nie są spowodowane sprzecznymi celami stron, ale potrzeba rozładowania napięcia przez jedną lub obie z nich. Jedyną możliwością wyboru prowadzenia takiego konfliktu jest wybór przeciwnika.
TWIERDZENIA:
Przyczyny konfliktu:
Im bardziej upośledzeni członkowie systemu kwestionują prawomocność istniejącego rozdziału rzadkich zasobów, tym bardziej prawdopodobne, że zainicjują oni konflikt.
Im silniejszy jest stopień upośledzenia w sytuacji braku środków służących do wyrównywania krzywd, tym bardziej prawdopodobne, że upośledzeni będą kwestionować prawomocność istniejącego systemu.
W im większym stopniu deprywacje ulegają przekształceniu z absolutnych w relatywne, tym bardziej prawdopodobne że osobnicy upośledzeni zainicjują konflikt
Pobudzenie emocjonalne prowadzące do wybuchu konfliktu jest wynikiem błędów socjalizacji i niedostatecznej kontroli społecznej.
Natężenie konfliktu
Natężenie konfliktu to stopień zaangażowania emocjonalnego w dążeniu do konfliktu.
W im większym stopniu spełnione zostały warunki przyczyniające się do wybuchu konfliktu, tym silniejszy jest konflikt
Im większe jest zaangażowanie członków grupy e konflikt, tym jest on silniejszy
Im bardziej stosunki między stronami konfliktu mają charakter pierwotny tym większe jest zaangażowanie emocjonalne w konflikt
Im większa jest grupa wtórna biorąca udział w konflikcie tym częstszy jest konflikt ale słabsze zaangażowanie emocjonalne
Im bardziej konflikty ulegają obiektywizacji ponad i poza interesy własne jednostek, tym silniejszy jest konflikt
im bardziej grupa jest jednorodna ideologicznie, tym bardziej jej cele są wspólne dla członków, a konflikty wkraczają poza interesy własne jednostek
Gwałtowność konfliktu
Gwałtowność konfliktu to stopień w jakim strony konfliktu dążą do wzajemnego wyrządzania sobie szkody lub wyeliminowania przeciwnika.
W im większym stopniu grupy angażują się w konflikt z powodu swych rzeczywistych interesów tym mniej gwałtowny jest jego przebieg, a bardziej prawdopodobne że będą one dążyć do kompromisów co środków realizacji tych interesów
W im większym stopniu grupy wchodzą w konflikt z powodów nie związanych z rzeczywistymi interesami grupy, tym gwałtowniejszy jest ten konflikt
w im większym stopniu konflikt dotyczy kwestii nie związanych z rzeczywistymi interesami, tym większe jest zaangażowanie emocjonalne stron
im dłużej trwa konflikt związany z rzeczywistymi interesami, tym bardziej prawdopodobne, że pojawią się kwestie sporne nie związane z rzeczywistymi interesami
Im bardziej sztywna jest struktura społeczna, tym mniejsza dostępność środków służących łagodzeniu napięć i tym gwałtowniejszy konflikt.
im bardziej rozbudowane są mechanizmy kontroli, tym sztywniejsza struktura
W im większy stopniu konflikt dotyczy kluczowych wartości, tym ma bardziej gwałtowny charakter
a) im struktura sztywniejsza, tym większe prawdopodobieństwo że konflikt będzie dotyczyć kluczowych wartości
Trwanie konfliktu
im mniej są ograniczone cele stron konfliktu, tym dłużej będzie on trwał
a) im większe jest emocjonalne zaangażowanie członków, im większa sztywność struktury i im bardziej pozorny charakter konfliktu, tym mniej prawdopodobne że cele będą ograniczone
Im mniejsza zgoda co do celów konfliktu, tym bardziej długotrwały konflikt
Im mniej strony potrafią interpretować pewne zdarzenia jako oznakę zwycięstwa lub przegranej przeciwników, tym bardziej przedłuża się konflikt
Im lepiej przywódcy stron konfliktu potrafią dostrzec że całkowite pokonanie przeciwnika nie jest możliwe tym krótszy konflikt
Im przywódcy stron konfliktu mają większą zdolność do przekonania członków swoich grup o konieczności zakończenia konfliktu, tym jest on krótszy
L.Coser - „Społeczne funkcje konfliktu”
2