Alkaloidy - organiczne substancje chemiczne o charakterze zasadowym, powstające w wodniczkach organizmów roślinnych. Wiele z nich jest pożytecznych dla człowieka (kofeina, skopolamina, nikotyna, kokaina, morfina), często są one śmiertelnie trujące (kurara, strychnina, atropina).
Asymilacja - proces przyswajania dwutlenku węgla przez rośliny. Dwutlenek węgla jest niezbędny do budowy węglowodanów zużywanych przez rośliny w procesach życiowych. Do budowy węglowodanów zużywany jest również w mniejszych ilościach tlen.
Autotrofizm - cecha organizmów żywych, głównie roślin polegająca na samoodżywianiu, dzięki energii słonecznej bądź chemicznej.
Bylina - roślina zielna (czyli o łodydze niezdrewniałej), wieloletnia (m.in. bananowiec, stokrotka).
Chlorofil - zielony barwnik pokrewny hemoglobinie, stanowiący niejako rodzaj ogniwa fotochemicznego bez którego życie na Ziemi byłoby niemożliwe. Obecny w liściach wszystkich roślin (nawet tych, których liście są np. fioletowe), a także w niektórych łodygach.
Cytoplazma - galaretowata substancja odpowiedzialna za budowę ściany komórkowej, regulację ciśnienia wewnątrzkomórkowego ( Turgoru) i gospodarkę wodną. Główne funkcje wykonują tzw. wodniczki (wakuole) wypełnione sokiem komórkowym zawierającym barwniki (wszystkie oprócz Chlorofilu), glikozydy i Alkaloidy. Oprócz tego występują kropelki tłuszczu i kryształki substancji nieorganicznych (węglany, szczawiany, fosforany).
Drzewo - roślina rozgałęziona dopiero na większej wysokości (ok. 50 cm) z wyraźnie zaznaczonym pniem i koroną.
Endemit - roślina rosnąca w ściśle określonym miejscu w stanie dzikim, poza nim nie występująca (np. palma seszelska).
Epifit - roślina rosnąca na innej roślinie, najczęściej drzewie (np. storczyki, jemioła).
Fotosynteza - proces biochemiczny zachodzący przy udziale światła słonecznego (bądź światła sztucznego o dł. fali 400 - 670 nm) prowadzący do powstania węglowodanów i tlenu, kosztem energii słonecznej i dwutlenku węgla. patrz też Chloroplasty, Chlorofil, Asymilacja.
Halofit - roślina sololubna (aster solny, nostrzyk ząbkowany).
Jądro komórkowe - integralna część komórki położona w centralnej części komórki (u młodych komórek), bądź w peryferyjnej (u starych). U organizmów bardzo prymitywnych (sinice, bakterie - Procaryota) jądro nie występuje (jego odpowiednikiem jest nić DNA). Jądro odpowiada za dziedziczenie cech przez komórki (a więc i przez organizm) i zapoczątkowuje jej podział. Jądro również ulega podziałowi.
Kłącze - część naziemna rośliny, zmodyfikowana łodyga wytwarzająca korzenie przybyszowe oraz łuskowate liście. Kłącze bardzo często powstaje w warunkach skrajnie dla rośliny niekorzystnych.
Komórka roślinna - podstawowa forma budująca organizmy roślinne. Składa się ze ściany komórkowej (część martwa odpowiedzialna za funkcje osłonowe) i protoplastu (części żywej). W protoplaście wyróżniamy Cytoplazmę , Jądro komórkowe, Mitochondria i Plastydy.
Korzeń - bezlistny organ rośliny chłonący z gleby wodę i substancje mineralne oraz utrzymujący roślinę w podłożu. Może też pełnić funkcje magazynujące (ziemniak, marchew). Funkcje fizjologiczne pełnią włośniki korzeniowe, zbudowane z cienkościennych komórek. U niektórych roślin powstają tzw. korzenie przybyszowe odpowiedzialne za przyswajanie wody bezpośrednio z atmosfery (np. u palm, paprotników).
Krzew - roślina o łodydze zdrewniałej i rozgałęzionej u podstawy.
Krzewinka - roślina o łodydze silnie rozgałęzionej i zdrewniałej tylko u dołu.
Kserofit - roślina sucholubna (mikołajek piaskowy).
Kwiat - skrócony pęd pełniący funkcje rozrodcze. Zbudowany jest z dna kwiatowego, okwiatu, pręcikowia i słupkowia. Pręcikowie stanowi męski organ płciowy, a owocolistki, zrośnięte u roślin okrytonasiennych, a niezrośnięte u nagonasiennych - żeński organ płciowy. Zrośnięte owocolistki budują słupek. Okwiat to najbardziej efektowna część rośliny zbudowana z kielicha i korony bądź tylko z kielicha.
Liścień - pierwszy liść nowego organizmu roślinnego powstający w zarodku. Pośredniczą one w przekazywaniu substancji odżywczych z bielma (”magazynu” występującego w obrębie nasiona) do zarodka. Mogą się zazieleniać i wtedy zdolne są do Asymilacji.
Liść - boczny organ łodygi. Stanowi on integralną część rośliny, swoistą ”fabrykę chemiczną” . Dzięki z reguły bardzo dużej powierzchni służy (obok funkcji podstawowej - Fotosyntezy) do regulacji temperatury wewnętrznej, dzięki szparkom. Owe szparki położone w części dolnej liścia wydalają wodę w procesie Transpiracji.
Łodyga - nadziemne przedłużenie korzenia. Przewodzi wodę, dostarczając ją do wyżej położonych partii rośliny. Oprócz tego pełni funkcję ”szkieletu” rośliny. Koniec łodygi wieńczy stożek wzrostu, zbudowany z komórek ulegających błyskawicznym podziałom.
Mitochondria - organelle (bardzo drobne) odpowiedzialne za procesy oddechowe (tak !! rośliny też oddychają) i za przemianę materii.
Owoc - owoce właściwe powstają wskutek rozrostu zalążni. Funkcją owocu jest ochrona nasion podczas ich rozprzestrzeniania się. Owoce mogą być pękające (bób, fasola) oraz niepękające (pestkowce, orzechy, jagody).
Plastydy - organelle (samodzielne jednostki komórki) odpowiedzialne m.in. za odżywianie rośliny, procesy fotosyntetyczne ( Fotosynteza ). Dzielimy je na Chloroplasty odpowiedzialne za proces fotosyntezy, zawierające Chlorofil, czyli barwnik fotosyntetyzujący , chromoplasty gromadzące inne barwniki (karoteny, ksantofil) i leukoplasty gromadzące substancje zapasowe (skrobię, fruktozę itd.).
Rozmnażanie - może być generatywne (gdy nowy osobnik powstaje z zygoty (tego kto nie wie co to zygota, odsyłam do książek M. Wisłockiej) albo wegetatywne (gdy powstaje przez podział rośliny macierzystej, z rozłogów naziemnych itd.). Rozmnażanie u różnych typów roślin przebiega odmiennie - patrz Systematyka.
Słupek - Zrośnięte owocolistki u roślin okrytonasiennych. Składa się z zalążni z zalążkami, szyjki i znamienia. Zalążnia po zapłodnieniu rozrasta się tworząc Owoc .
Sukulent - roślina tolerująca małą wilgotność, doskonale do niej przystosowana (grube liście, duże komórki, głęboko sięgający i rozgałęziony system korzeniowy, krótkie kwitnienie). Do najpospolitszych sukulentów należą kaktusy, ale też gruboszowate (np. rozchodniki).
Transpiracja - proces wydalania wody mający na celu ochronę rośliny przed przegrzaniem a także przyczyniający się do wytworzenia podciśnienia odgrywającego kluczową rolę w procesie przewodzenia wody i substancji mineralnych wewnątrz rośliny. Za transpirację odpowiedzialne są szparki (patrz Liść).
Turgor - ciśnienie wewnątrzkomórkowe, utrzymujące roślinę w pionie i zapewniające jej sztywność, odpowiedzialne też za transport substancji w górne partie rośliny