Literatura:

Sudoł Stanisław - Przedsiębiorstwo 2006

Jan Lichtarski - Podstawy nauki o przedsiębiorstwie

ST. Marek - Elementy nauki o przedsiębiorstwie

Strurzycki - Zarządzanie przedsiębiorstwem

M.Dolna - Ciemniakowska, Wesołowska - Zakladamy firmę

Gabrysz P., A. Sokół - Jak założyć i prowadzićwlasną firmę

Markowski - ABC small biznesu

Przedsiębiorczość i Przedsiębiorca, Przedsiębiorstwo

Otoczenie organizacji cechuje się różną złożonością i dynamicznością.

OBRAZEK

Oznacza to różny stopień niepewności w jakich działa organizacja. Wysoka niepewność powoduje w organizacji bardzo trudne warunki, ale inne firmy mogą pokazać się z lepszej strony dzięki dynamice.

Przedsiębiorczość - to pojęcie wieloznaczne;

*Jako cecha zachowań podejmowanych dla realizacji przedsięwzięć prowadzących do założonego celu przy ograniczaniu ryzyka.

*Jako proces tworzenia czegoś nowego obliczonego na korzyść finansową lub osobistą satysfakcją przy ponoszeniu ryzyka, zwłaszcza finansowego.

*Jako rodzaj ludzkiej aktywności indywidualnej lub w organizacjach oznaczającej wykorzystywanie nadarzającej się okazji poprzez przedsięwzięcia przynoszące efekty ekonomiczne im samym i otoczeniu.

*Jako przedsiębiorczość intelektualna- tworzenie postaw materialnego bogactwa jednostek, grup społecznych, narodów (społeczeństw) z niematerialnej wiedzy, ogromną rolę odgrywa zdolność pozyskiwania, gromadzenia i wykorzystania informacji. Zdolność wykorzystywania wiedzy, informacji, staje się najważniejszym kapitałem.

Rodzaje przedsiębiorczości:

* indywidualna

* rodzinna

* korporacyjna - wewnątrz wielkich firm, trwają procesy dostosowawcze - jest to warunkiem rozwoju firm

Funkcje przedsiębiorczości:

* intensywne wykorzystanie zasobów, zwłaszcza wiedzy i kapitału intelektualnego - np. wiedza pracownika

* szybkość reakcji na sygnały rynku - „ słabe sygnały”, są wyczuwalne przez najbardziej przedsiębiorczych

* elastyczność reakcji na potrzeby rynku, zmienność potrzeb

* kreowanie, testowanie innowacji - innowacyjne rozwiązania w celu zaspokojenia potrzeb, kreowanie potrzeb przez samych przedsiębiorców

* bufor ochronny - mniejsze szanse popełnienia błedu, dostosowanie do zmieniających się warunków

* zacieranie granic między organizacją a otoczeniem - funkcje przekazywane są innym podmiotom/organizacjom. Tworzenie sieci powiązań.

Uwarunkowania przedsiębiorczości:

* ekonomiczne i instytucjonalne - rozwój sektora wiedzy i edukacji, przedsiębiorczość powinna być bardziej zrozumiała, ciężary podatkowe, ulgi, zachęty, poziom oszczędnośći, dostęp do kredytu, kapitału, dotacje, ochrona konkurencji- aby przeciwdziałać monopolizacji, system prawny- regulacje prawne, akty, ustawy, sprawność sądownictwa, egzekwowanie prawa, bezpieczeństwo transakcyjne

* społeczne - stratyfikacja społeczna, hierarchia prestiżu, przedsiębiorczość jest traktowana nagannie, może być traktowana jako działalność o nieczystych intencjach, dominujący system wartości, czy postawy są cenione, czy nie. Ruchliwość społeczna- awans społeczny- wychodzenie z jednej warstwy. Popyt na wykształcenie - im większy, lepsze warunki, otwartość na wpływy zewnętrzne; gotowość akceptacji obcych wzorców.

* osobowość - ambicja, potrzeba osiągnięć, potrzeba niezależności, zdolność do współpracy, skłonność do ryzyka, kreatywność, oryginalność skojarzeń, wytrwałość, gotowość do poświęceń.

Każde przedsiębiorstwo cechuje odrębność w otoczeniu

* ekonomiczność

* społecznej

* prawnej

J.Schumpeter (XIX-XX w.) - „przedsiębiorczość jest głównym motorem rozwoju gospodarki kapitalistycznej” - rząd nadzwyczajnych zysków, ciągle szukają nowych i nie stosowanych wcześniej kombinacji i tym samym wytrącają gospodarkę z równowagi, wykorzystują konkurencję (mechanizm), uruchamianie procesów dostosowawczych. Eliminuje nieefektywne zastosowania czynników wytwórczych i wprowadza efektywne, nowe. W tych warunkach niepewności przedsiębiorcy są agentami rozwoju, są jego beneficjentami, ale są również głównymi przegranymi, jeśli się nie powiedzie. Najwięcej ryzykują. Wzrost niepewności sprzyja wzrostowi roli przedsiębiorczości, powtórzenie sprawdzonych rozwiązań staje się ryzykowne, nieopłacalne.

Kuratko D. - fałszywe mity o przedsiębiorczości;

• przekonanie, ze przedsiębiorczość jest cechą wrodzoną - może się rozwinąc w zależności od typu środowiska, przedsiębiorczość można rozwijać lub tłumić i można uczyć jej od najmłodszych lat

• przekonanie o uniwersalnym przedsiębiorstwie, idealnym typie- ma charakter sytuacyjny, polega na wyjątkowym splocie, cech otoczenia i jego dynamiki oraz cech zachowań przedsiębiorcy

Cechy hamujące przedsiębiorczość i sprzyjające jej.

Małe i średnie przedsiębiorstwa (MSP). W Unii Europejskiej 98%, to MSP. W ramach uni sektor ten stwarza 2/3 miejsc pracy, ale też wytwarza 60% PKB. W Polsce dane są zbliżone sektor MSP, to ok. 100% , ale duże przedsiębiorstwa też istnieją, 67% miejsc pracy, wytwarza 50% PKB, efektywność tego sektora jest niższa niż w Unii. Sektor ten napotyka na trzy rodzaje przeszkód;

• bariery rynkowe i otoczenia

• bariery finansowe

• bariery wynikające z jakości zarządzania

Sektor odgrywa dużą rolę w wytwarzaniu innowacyjnych wyrobów niweluje dysproporcje pomiędzy różnymi regionami. Administracja prowadzi szczególną politykę względem tego sektora. Ten sektor odgrywa istotną rolę w ograniczaniu rozmiarów bezrobocia. Oczekuje się, że bezrobotni sami sobie zapewnią miejsca pracy. Od lat 70-tych zaczęła wzrastać rola tego sektora. Kryzys paliwowy i energetyczny dotknął duże firmy. Sektor ten wykazuje dużą elastyczność. Koniec XXw. - sektor usług. W epoce industrialnej - przemysł , postindustrialnej- usługi. Wzrost konkurencji krajow III świata - wkraczają na arenę gospodarczą i polityczną, zaczęły umacniać własną podmiotowość. Zmiany gustów klientów - wzrosła ranga elastyczności.

MSP stał się przedmiotem zainteresowania badaczy. UE w 2003 przyjęła nowe zalecenia, Polska w 2004 przystąpiła do UE, więc musiała przyjąć te zalecenia. W 2003r. w UE pojawiła się kategoria mikro przedsiębiorca.

Typ przedsiębiorstwa	Liczba zatrudnionych	Roczny obrót	Roczny bilans
Mikro	'96- niezdefiniowano '05- mniej niż 100 osób	'96 niezdefiniowano '05 - poniżej 2mln euro	`05 - poniżej 2mln euro
Małe	Poniżej 50 osób	'96 - do 7mln euro '05 poniżej 10mln euro	`96- 5 mln euro '05 - poniżej 10mln euro
Średnie	Poniżej 250 osób	'96 - do 40mln euro '05 - poniżej 50mln euro	'96- 27 mln euro '05- max. Wartość poniżej 43mln euro

Zwiększenie limitu powiększyło rzeszę małych i średnich firm. Limity mają charakter fakultatywny, w zależności od kraju można przyjąć inne reguły. Do kryteriów ilościowych zalicza się;

• kryterium niezależności - przedsiębiorstwo zaliczane do MSP, nie mogą być podmioty w których inni przedsiębiorcy, jednostki samorządu terytorialnego lub skarb państwa posiadają 25% wkładu, udziału, akcji, nie mogą posiadać 25% lub więcej udziału w zyskach, lub głosu w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy. Chodzi o to by ich beneficjentami nie stały się duże przedsiębiorstwa.

WIELKOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTWA

Wielkość przedsiębiorstwa- ma istotny wpływ na sprawność, efektywność przedsiębiorstwa, oraz na rozwój całej gospodarki

Optymalna wielkość przy jakiej przedsiębiorstwo dochodzi do najwyższej efektywności- Kryteria;

• ilość wytwarzanych dóbr - ilość produkcji, wielkość

• wartość majątku przedsiębiorstwa

• wartość sprzedaży

• wielkość zatrudnienia - związana z rodzajem, charakterem działalności, stopień mechanizacji produkcji

• rodzaj działalności

• rodzaj odbiorców

• kierunek sprzedaży

Kryteria określające optymalną wielkość przedsiębiorstw;

• wielkość popytu na usługi lub produkty

• szanse osiągnięcia korzyści kosztowych z dużej skali działalności gospodarczej, w dużych przedsiębiorstwach sprawdzają się rozwiązania bardziej racjonalne, które są nieopłacalne w małych przedsiębiorstwach

• stwarza możliwości zmechanizowania i zautomatyzowania produkcji- istnieją granice związane z wielkością produkcji, zwiększanie produkcji ma sens póki nie sięgniemy do rezerw

• możliwość uzyskania korzyści rynkowych- małe firmy działają na rynku lokalnym, więc mają lepsza znajomość odbiorców, dostawców, są bardziej elastyczne- szybko dostosowują się do zmian. Zaś większe przedsiębiorstwa mogą dyktować wyższe ceny sprzedaży

• siła ekonomiczna- niezbędna do realizacji zadań przedsiębiorstwa

• wielkość przedsiębiorstwa - mogą podejmować przedsięwzięcia na duża skalę; udział w targach, reklama bardziej skuteczna

• sprawność zarządzania przedsiębiorstwem- im większa firma tym trudniej koordynować działania, elastyczność na zmiany jest mała, taka sytuacja występuje często w dużych firmach, które są skostniałe, sztywne, mają skłonność do unikania ryzyka. Małe firmy- innowacyjne, elastyczne, szybkie dostosowanie do zmian.

• Ekonomiczne i społeczne więzi - lepsze więzi występują w małych firmach

• Podatność na bodźce ekonomiczne - małe reagują szybciej, duże firmy wywierają większy wpływ na politykę rządów, decyzje parlamentu, decyzje banków.

ĆWICZENIA

Rodzaje analizy wykorzystywanej przez inwestorów giełdowych (3 rodzaje):

• analiza fundamentalna - „w co inwestować?”, np. w akcje, obligacje, nieruchomości, złoto

• analiza techniczna- „ kiedy należy przeprowadzić transakcję?”

• analiza portfelowa- „ struktura portfela”, „ w jakich proporcjach inwestować swoje środki, jakie strumienie swoich środków skierujemy”

Zasada ochrony własnego kapitału - nie stracić go, albo stracić możliwie mało

Analiza fundamentalna składa się z;

• analizy rynkowej - „ gdzie ulokować swój kapitał?”, który rynek jest rynkiem dobrze rokującym, „czy ulokować czy nie?”

Spółki notowane na giełdzie są podzielone. Indeksy giełdowe, np. WIG20 - najważniejsze spółki, WIG - przekrój sytuacji, MWG40 - 40 średnich spółek, SWIG80 - 80 kolejnych spółek. Te spółki różnią się wielkością. Nie wszystkie branże zachowują się identycznie. Kapitał zagraniczny unika najniższych spółek, tzn. 80. Jeśli rośnie WIG20, to znaczy, że napływa kapitał zagraniczny (trend)

• analiza sytuacyjna - „na jaki rynek powinniśmy wejść, np. rynek akcji, obligacji, instrumenty, pochodne. Sektory nie są identyczne. Indeksy branżowe pokazują jakie indeksy są jak postrzegane przez inwestorów. Analiza ta dotyczy konkretnych spółek, gdzie są sektory dobrze rokujące, wybieramy spółkę tego sektora. Analizujemy jakość zarządzania - jak spółki są postrzegane, udział w rynku rośnie czy maleje, jeśli firma dokonuje przejęć, to ma szanse zwiększać swój udział w rynku i dobrze w nią inwestować. W przypadku spółek dużych ważną rolę grają związki zawodowe, bo nie jest to zaletą spółki (KGHE). Elementy analizy są rozległe.

• Analiza ekonomiczno-finansowa

• Analiza wskaźnikowa - przy wykorzystaniu różnych składników - czy spółka jest dobrą lokatą kapitału. Jest to analiza złożona

• Analiza fundamentalna- ile warte są tak naprawdę akcje spółki. Taką analizą zajmują się domy maklerskie + zalecenia do tego. Nie jest to analiza łatwa.

---