CHOROBY WEWNĘTRZNE
C1 26.02.2006
NEFROLOGIA - dyscyplina zajmująca się chorobami nerek.
nefron - z gr. nerka
Rozpoznawanie chorób nerek:
Diagnostyka:
wywiad
badanie fizykalne
badania laboratoryjne
Wywiad:
Krew w moczu- nie wolno bagatelizować objawów, należy diagnostycznie dociekać przyczyny
nowotwór (nerki, przewodu moczowego)
zmiany zapalne
Dolegliwości bólowe zlokalizowane w okolicy lędźwiowej, które promieniują do pachwiny; mogą być spowodowane kolką nerkową.
Badanie fizykalne:
Objaw Goldflama (opukiwanie okolicy lędźwiowej) objaw „+” nie zawsze musi oznaczać daną jednostkę chorobową (nerka zapalna, nerka z poszerzonym kielichem).
Palpacyjnie można wybadać powiększone nerki (dolny biegun)
Badania dodatkowe:
biochemiczne: badanie krwi i moczu
badania obrazowe: badanie ultrasonograficzne (USG), badanie urograficzne, zdjęcie przeglądowe (puste zdjęcie brzucha)- bez kontrastu.
Badanie urograficzne:
Dożylne podanie kontrastu (środka cieniującego) pozwala na dokładną ocenę układu kielichowo-miedniczkowego, przebiegu moczowodów. Kontrast traktowany jest przez organizm jako ciało obce dlatego organizm pozbawia się go drogą nerek- kumulowany jest w nerkach i wydalany wraz z moczem. Po 15-30 minutach, 1 lub 2 godz. wykonuje się zdjęcie RTG nacelowane na ten obszar. W takim zdjęciu można zobaczyć zarys nerki, układ miedniczkowy, przewody i pęcherz moczowy (umożliwia dostrzeżenie kamienia w przewodach). By urografia się udał nerki muszą być wydolne.
Badanie ultrasonograficzne -można zobaczyć nerki i pęcherz moczowy natomiast nie zobaczymy moczowodów.
Badania laboratoryjne biochemiczno-hematologiczne:
ilość moczu wydalanego w ciągu doby
bezmocz - anuria dobowa produkcja moczu 0-100 ml/24h
skąpomocz - oliguria - dobowa produkcja moczu 100-500ml/24h
poliuria - zbyt duża ilość moczu >3l może być spowodowana zbyt dużą ilością spożytych płynów np. alkohol
stopień niewydolności nerek ocenia się na podstawie poziomu kreatyniny i mocznika
Kreatynina - norma 1-2 mg% (5-6mg% kreatyniny - stopień uszkodzenia nerek jest taki, że należy myśleć o dializie)
Mocznik - norma 20 mg% (za dużo mocznika w nerkach może świadczyć o niewydolności nerek)
Jednostki chorobowe w poliurii:
niewyrównana cukrzyca (diabetes mellitus)
Cukrzyca - zaburzenia wzroku, uszkodzenie nerek, powikłania cukrzycy- nefropatia cukrzycowa; przewlekła niewydolność nerek.
moczówka prosta (diabetes insipidus) schorzenie endokrynologiczne, brak hormonu -wazopresyny, porażenie wydzielania ADH (hormon antydiuretyczny ADH produkowany jest w podwzgórzu i magazynowany w części tylnej przysadki mózgowej).
Moczówka prosta- brak produkcji ADH przez podwzgórze (uszkodzenie mózgowia - stany zapalne mózgu i opon, torbiele, guzy mózgu).
Funkcje nerek:
Funkcja wydalnicza -filtr usuwanie związków niepotrzebnych, substancji wyprodukowanych w wyniku przemiany materii (mocznik, kreatynina, kwas moczowy, pochodne fenoli)
Glikol etylenowy - 1-2 dni zniszczenie nerek (zatrucie powoduje objawy ostrej niewydolności nerek).
Funkcja wydzielania wewnętrznego (wewnątrzwydzielnicza) - produkcja hormonów: erytropoetyna (odpowiedzialna za produkcję erytrocytów), renina i prostaglandyny.
1,25 (OH)2 D3 - aktywna postać witaminy D3 dzięki niej wchłaniane jest wapno.
24,25 (OH)2 D3 - postać mało aktywna , powstaje u osób z chorobami nerek; wchłanianie wapna jest upośledzone co pobudza przytarczyce do uwalnianie wapnia z kości. (1,8 włanczają się przytarczyce).
Anemia - niedobór erytropoetyny
Aktywacja przytarczyc -niedobór witaminy D3
Mechanizm renina -angiotensyna- aldosteron
Spadek ciśnienia - mało Na+
Wysokie ciśnienie - za dużo Na+
Spadek ciśnienia (wstrząs krwotoczny, kardiogenny) pobudza receptory do uwalniani Reniny (produkowana w nerkach) do krwi. Renina łączy się z białkiem Angiotensynogen, odcina część aminokwasów; powstaje wtedy Angiotensyna I wówczas dołancza się enzym konwertujący konwertaza, który powoduje odcięcie kolejnych aminokwasów, powstaje Angiotensyna II - postać aktywna. Angiotensyna II jest bardzo silnym związkiem który działa na nadnercza powodując obkurczenie naczyń i wzrost ciśnienia.
Mineralokortykosteroidy - aldosteron podnosi poziom Na w organizmie dzięki temu wyrównują się zaburzenia.
konwertaza
Renina Angiotensynogen Angiotensyna I Angiotensyna II Aldosteron zatrz. Na
(Kora nadnerczy)
Zespół Conna - pierwotny aldosteronizm; nadmierne wydzielanie aldosteronu, przez patologicznie zmienioną warstwę kłębkową kory nadnerczy.
Aminokwasy zawierające siarkę:
metionina
cysteina
cystyna
Aminokwas zawierający fosfor:
tryptofan
W wyniku metabolizmu powyższych aminokwasów w organizmie powstaje kwas fosforowy i kwas siarkowy, które muszą być usuwane przez nerki wraz z moczem. Kwas siarkowy i kwas fosforowy nazywamy kwasami nielotnymi.
Odczyn moczu pH - prawidłowy odczyn kwaśny
Odczyn zasadowy świadczy o zakażeniu (alkalizacja środowiska)
7,35-7,45 pH krwi przesunięcie krwi poza ten przedział powoduje ciężkie stany zapalne.
Dieta polegająca na ograniczeniu białka u chorych z chorobami nerek; w zamian dieta węglowodanowa z ograniczeniem białek do 0,5g
Potas K+ - norma 3,5-5,0 mEq/l
Poziom kreatyniny - stopień niewydolności nerek
Poziom potasu - stopień zagrożenia zgonem
Przy wysokim stężeniu potasu należy zrobić EKG.
Potas - egzekutor z powodów krążeniowych.
Uszkodzenie nerek:
niewydolność ostra
niewydolność przewlekła
Niewydolność nerek II podział:
Przyczyny nerkowe
nefropatia cukrzycowa
torbiele nerek
kłębkowe zapalenie nerek
polekowe uszkodzenie
Przyczyny zanerkowe
kłopoty z odpływem moczu
kamica nerkowa
wodonercze
guzy w jamie brzusznej (fizjologicznie ciąża)
Przyczyny przednerkowe
upośledzone ukrwienie nerki
odwodnienie
biegunki
cukrzyca
wstrząs kardiogenny
Ciężar właściwy moczu
Współczynnik który mówi o stanie nawodnienia chorego; norma 1010-1025
Przy obciążeniu płynami następuje spadek ciężaru właściwego, natomiast przy odwodnieniu lub przy diecie suchej ciężar właściwy moczu wzrasta.
Chory z przewlekłą niewydolnością nerek ciężar właściwy moczu 1030.
Nerkowa niewydolność nerek im stan nerek gorszy tym nerki mają mniejszą możliwość zagęszczania moczu.
Cukier- w warunkach fizjologicznych nie powinno go być; jego obecność może świadczyć o nieprawidłowościach w gospodarce węglowodanowej.
Białko- w warunkach fizjologicznych jest znikomy i nieuchwytny w badaniach rutynowych (białko ze złuszczającego się nabłonka).
Białkomocz - patologia kłębka nerkowego.
Ilość białka w krwi - 6,5-8 g% albuminy (białka o małej cząsteczce), globuliny (białka o dużej cząsteczce).
® 2006 AŁ